Base description which applies to whole site

2 UITGAVEN EN NIET-BELASTINGONTVANGSTEN

Deze bijlage biedt verschillende overzichten van de uitgaven en de niet-belastingontvangsten van de Rijksoverheid. De overheidsuitgaven kunnen op kasbasis, maar ook op transactiebasis worden geregistreerd. In het eerste geval worden uitgaven geboekt in de periode waarin de daadwerkelijke betalingen vanaf de bankrekeningen van het Rijk plaatsvinden. In het tweede geval worden de uitgaven geboekt in de periode waarin de rechten en verplichtingen zijn ontstaan. Op de departementale begrotingen worden de uitgaven op kasbasis geregistreerd. Het saldo van de overheid (EMU-saldo) wordt echter niet berekend op basis van de uitgaven op kasbasis, maar op transactiebasis. Bij de tabellen hieronder worden de gebruikte begrippen verder toegelicht.

Tabel 2.1 bevat alle netto-uitgaven van de Rijksoverheid. De netto-uitgaven zijn de uitgaven minus de niet-belastingontvangsten. Om de uitgaven te beheersen is er een jaarlijks uitgavenkader. De meeste netto-uitgaven vallen onder dit uitgavenkader. Er zijn echter ook uitgaven en ontvangsten die niet onder het kader vallen. Deze worden de niet-kaderrelevante uitgaven en ontvangsten genoemd.

De uitgaven zijn in tabel 2.1 uitgesplitst in begrotingsgefinancierde en premiegefinancierde uitgaven. De begrotingsgefinancierde uitgaven worden betaald uit de belastingen en zijn de optelling van alle uitgaven en niet-belastingontvangsten op de departementale begrotingen. Dit zijn de uitgaven waarvoor het parlement autorisatie verleent door de begrotingen aan te nemen. Naast de begrotingsgefinancierde uitgaven zijn er ook premiegefinancierde uitgaven. De uitgaven aan zorg en sociale zekerheid worden voor een groot deel gefinancierd uit sociale premies. In het onderste deel van de tabel zijn de begrotings- en premiegefinancierde uitgaven samengenomen.

Tabel 2.1 Netto-uitgaven naar type en kaderrelevantie

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

bron

Begrotingsgefinancierde netto-uitgaven

320.809

354.699

337.026

354.389

364.716

379.419

Tabel 2.4

Premiegefinancierde netto-uitgaven

186.033

198.544

211.967

223.047

234.492

245.953

Tabel 2.5 & 2.6

Waarvan premiegefinancierde netto-uitgaven Sociale Zekerheid

87.564

93.040

98.195

103.140

108.711

113.890

 

Waarvan premiegefinancierde netto-uitgaven Zorg

98.469

105.503

113.771

119.908

125.780

132.063

 

Totaal netto-uitgaven

506.842

553.243

548.993

577.437

599.208

625.372

 
        

Totaal netto-uitgaven onder het uitgavenkader

422.947

448.977

481.287

497.644

515.471

535.843

Tabel 2.5

Netto-uitgaven buiten het uitgavenkader

83.895

104.266

67.706

79.793

83.736

89.529

Tabel 2.6

Totaal netto-uitgaven

506.842

553.243

548.993

577.437

599.208

625.372

 

Tabel 2.2 geeft alle uitgaven weer zoals die vermeld zijn in de individuele begrotingshoofdstukken van de Rijksbegroting. In die hoofdstukken zelf zijn de uitgaven verdeeld over verschillende beleidsartikelen en niet-beleidsartikelen, maar in de tabel wordt alleen het totaal per hoofdstuk weergegeven. Deze tabel bevat dus alle geraamde uitgaven waarvoor het parlement goedkeuring geeft door het betreffende begrotingswetvoorstel aan te nemen. Deze uitgaven worden daarom ook wel de begrotingsgefinancierde uitgaven genoemd. Voor vrijwel alle begrotingshoofdstukken geldt dat de genoemde bedragen ook de raming zijn van wat de rijksoverheid op kasbasis denkt te gaan uitgeven. Alleen voor het begrotingshoofdstuk van Nationale Schuld geldt dat die begroting deels op transactiebasis wordt opgesteld. De uitgaven aan het aflossen van de staatsschuld zijn niet in deze tabel opgenomen. Deze zijn opgenomen in bijlage 1 budgetaire kerngegevens.

Tabel 2.2 Uitgaven begrotingen
 

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1

De Koning

61

61

61

61

61

61

2A

Staten-Generaal

292

288

274

285

266

265

2B

Overige Hoge Colleges van Staat, Kabinetten en de Kiesraad

211

215

212

204

201

204

3

Algemene Zaken

117

111

109

107

104

104

4

Koninkrijksrelaties

270

222

237

180

150

139

5

Buitenlandse Zaken

13.396

16.648

16.589

18.292

18.800

19.327

6

Justitie en Veiligheid

19.126

18.596

18.841

18.793

18.800

18.550

7

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

5.393

4.758

4.426

3.940

3.139

2.763

8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

60.271

57.033

59.293

57.237

56.876

56.584

9A

Nationale Schuld (Transactiebasis)

11.689

13.612

16.050

17.825

19.943

21.946

9B

Financiën

29.288

23.891

12.651

10.902

10.503

10.580

10

Defensie

14.910

21.415

11.962

11.442

11.538

11.760

12

Infrastructuur en Waterstaat

14.182

3.760

3.938

3.761

3.658

3.738

13

Economische Zaken

3.529

3.321

2.885

2.703

2.555

2.490

14

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

4.330

4.264

4.298

3.722

4.010

3.927

15

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

61.312

65.707

67.739

69.575

72.818

75.211

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

35.238

39.753

41.687

43.268

45.241

47.196

17

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

3.617

3.572

3.747

3.803

3.974

4.105

20

Asiel en Migratie

8.536

8.940

5.206

3.322

1.942

1.946

22

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

9.230

9.367

10.160

9.643

9.592

9.408

23

Klimaat en Groene Groei

6.583

13.714

6.992

7.177

6.526

7.264

50

Gemeentefonds

47.612

47.526

46.140

44.562

44.454

44.339

51

Provinciefonds

3.979

3.697

3.631

3.660

3.655

3.458

55

Mobiliteitsfonds

9.773

10.469

10.852

10.683

10.870

10.873

58

Diergezondheidsfonds

36

38

38

38

38

38

60

Accres Gemeentefonds

0

711

2.790

4.867

6.941

9.521

61

Accres Provinciefonds

0

178

353

548

736

940

64

BES-fonds

98

96

97

99

101

104

65

Deltafonds

1.792

1.924

2.218

1.933

1.758

1.801

66

Defensiematerieelbegrotingsfonds

10.481

13.525

13.982

14.718

14.617

13.738

70

Nationaal Groeifonds

0

150

599

1.126

335

685

71

Klimaatfonds

9

480

1.693

2.196

2.592

2.091

80

Prijsbijstelling

0

1.386

2.751

3.429

4.493

5.937

81

Arbeidsvoorwaarden

0

2.785

5.880

8.954

11.540

14.542

83

Koppeling Uitkeringen

0

1.180

2.293

3.399

4.548

5.589

86

Aanvullende Post

‒ 5.907

‒ 2.243

5.206

6.456

4.680

5.964

90

Consolidatie1

‒ 10.473

0

0

0

0

0

 

Totaal

358.981

391.149

385.880

392.912

402.054

417.187

1

In deze en volgende tabel betreft dit een correctie voor dubbeltellingen die ontstaan door het bruto boeken van bijdragen tussen departementen onderling. Het bruto boeken houdt in dat zowel het departement dat bijdraagt als het departement dat ontvangt de uitgaven op zijn begroting opneemt.

Tabel 2.3 bevat alle niet-belastingontvangsten op de verschillende begrotingshoofdstukken van de Rijksbegroting. Het betreft hier alle ontvangsten die geen belasting- of premie-ontvangst zijn. Denk bijvoorbeeld aan het dividend dat uitgekeerd wordt door staatsdeelnemingen, terugbetaalde studieschulden of de opbrengst uit boetes en schikkingen. Ook hier geldt dat alle bedragen op kasbasis zijn, behalve de begroting van Nationale Schuld, die deels op transactiebasis is opgesteld. De ontvangsten vanuit het uitgeven van nieuwe staatschuld zijn niet meegeteld in deze tabel. Deze ontvangsten zijn opgenomen in bijlage 1 budgetaire kerngegevens.

Tabel 2.3 Niet-belastingontvangsten begrotingen
 

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1

De Koning

0

0

0

0

0

0

2A

Staten-Generaal

4

4

4

4

4

4

2B

Overige Hoge Colleges van Staat, Kabinetten en de Kiesraad

7

7

7

7

7

7

3

Algemene Zaken

9

10

9

9

9

9

4

Koninkrijksrelaties

108

153

147

153

145

318

5

Buitenlandse Zaken

2.571

4.732

1.403

1.448

1.504

1.541

6

Justitie en Veiligheid

1.945

1.844

1.871

1.910

1.947

1.983

7

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

1.869

2.028

1.823

1.617

1.231

968

8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

3.343

2.481

3.307

2.689

2.740

2.771

9A

Nationale Schuld (Transactiebasis)

12.132

12.450

14.876

14.655

14.500

15.759

9B

Financiën

4.735

4.047

4.339

4.075

4.279

4.328

10

Defensie

299

279

389

148

148

148

12

Infrastructuur en Waterstaat

177

582

1.117

1.120

1.115

1.115

13

Economische Zaken

627

472

251

266

448

239

14

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

244

104

133

146

74

59

15

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

2.645

2.630

2.648

2.644

2.611

2.515

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

1.045

853

833

866

909

941

17

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

53

48

45

43

42

42

20

Asiel en Migratie

386

14

14

14

14

14

22

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

746

520

519

533

520

519

23

Klimaat en Groene Groei

4.182

2.338

14.460

5.430

4.371

3.750

55

Mobiliteitsfonds

9.535

482

307

332

307

317

58

Diergezondheidsfonds

54

39

40

38

38

38

65

Deltafonds

1.764

167

145

184

190

193

66

Defensiematerieelbegrotingsfonds

165

155

146

166

154

153

70

Nationaal Groeifonds

0

0

0

0

0

0

83

Koppeling Uitkeringen

0

10

18

25

32

39

90

Consolidatie

‒ 10.473

0

0

0

0

0

 

Totaal

38.172

36.450

48.853

38.523

37.338

37.768

Tabel 2.4 geeft de netto-uitgaven per begrotingshoofdstuk weer. Dit zijn de uitgaven uit tabel 2.2 minus de niet-belastingontvangsten uit tabel 2.3.

Tabel 2.4 Netto-uitgaven begrotingen
 

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1

De Koning

61

60

60

60

60

60

2A

Staten-Generaal

288

284

270

282

262

261

2B

Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs

204

208

205

197

194

197

3

Algemene Zaken

108

101

100

98

95

95

4

Koninkrijksrelaties

162

69

90

27

5

‒ 178

5

Buitenlandse Zaken

10.825

11.916

15.185

16.844

17.296

17.786

6

Justitie en Veiligheid

17.181

16.753

16.969

16.883

16.853

16.568

7

Binnenlandse Zaken

3.524

2.730

2.603

2.323

1.908

1.795

8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

56.928

54.552

55.986

54.548

54.135

53.814

9A

Nationale Schuld (Transactiebasis)

‒ 443

1.163

1.174

3.171

5.443

6.187

9B

Financiën

24.553

19.844

8.313

6.828

6.225

6.252

10

Defensie

14.611

21.136

11.574

11.294

11.390

11.612

12

Infrastructuur en Waterstaat

14.005

3.177

2.821

2.641

2.544

2.623

13

Economische Zaken

2.903

2.849

2.634

2.436

2.107

2.252

14

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

4.087

4.160

4.165

3.576

3.937

3.868

15

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

58.667

63.077

65.091

66.931

70.207

72.696

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

34.193

38.900

40.854

42.402

44.333

46.255

17

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

3.563

3.524

3.703

3.760

3.932

4.063

20

Asiel en Migratie

8.150

8.926

5.193

3.308

1.928

1.932

22

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

8.483

8.847

9.641

9.110

9.072

8.889

23

Klimaat en Groene Groei

2.400

11.376

‒ 7.468

1.747

2.155

3.513

50

Gemeentefonds

47.612

47.526

46.140

44.562

44.454

44.339

51

Provinciefonds

3.979

3.697

3.631

3.660

3.655

3.458

55

Mobiliteitsfonds

239

9.986

10.545

10.351

10.562

10.556

58

Diergezondheidsfonds

‒ 18

‒ 1

‒ 2

0

0

0

60

Accres Gemeentefonds

0

711

2.790

4.867

6.941

9.521

61

Accres Provinciefonds

0

178

353

548

736

940

64

BES-fonds

98

96

97

99

101

104

65

Deltafonds

28

1.758

2.073

1.749

1.569

1.608

66

Defensiematerieelbegrotingsfonds

10.315

13.371

13.836

14.551

14.463

13.585

70

Nationaal Groeifonds

0

150

599

1.126

335

685

71

Klimaatfonds

9

480

1.693

2.196

2.592

2.091

80

Prijsbijstelling

0

1.386

2.751

3.429

4.493

5.937

81

Arbeidsvoorwaarden

0

2.785

5.880

8.954

11.540

14.542

83

Koppeling Uitkeringen

0

1.170

2.275

3.374

4.515

5.550

86

Aanvullende Post

‒ 5.907

‒ 2.243

5.206

6.456

4.680

5.964

90

Consolidatie

0

0

0

0

0

0

 

Totaal

320.809

354.699

337.026

354.389

364.716

379.419

De tabel 2.5 toont de netto-uitgaven onder het uitgavenkader, uitgesplitst naar begrotingshoofdstuk.

Tabel 2.5 Netto-uitgaven onder het uitgavenkader
 

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

1

De Koning

61

60

60

60

60

60

2A

Staten-Generaal

288

284

270

282

262

261

2B

Overige Hoge Colleges van Staat en Kabinetten van de Gouverneurs

204

208

205

197

194

197

3

Algemene Zaken

108

101

100

98

95

95

4

Koninkrijksrelaties

122

166

180

123

109

100

5

Buitenlandse Zaken

5.586

6.381

9.635

11.477

11.750

12.047

6

Justitie en Veiligheid

17.168

16.740

16.956

16.870

16.840

16.555

7

Binnenlandse Zaken

3.524

2.730

2.603

2.323

1.908

1.795

8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

56.777

53.822

56.187

54.530

54.267

53.999

9A

Nationale Schuld (Transactiebasis)

22

24

23

22

22

22

9B

Financiën

11.253

10.405

10.582

9.246

9.006

9.078

10

Defensie

10.611

10.979

11.065

11.294

11.390

11.612

12

Infrastructuur en Waterstaat

14.005

3.716

3.905

3.728

3.626

3.705

13

Economische Zaken

3.120

2.793

2.621

2.453

2.107

2.252

14

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

4.087

4.160

4.165

3.576

3.937

3.868

15

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

31.363

32.300

32.729

33.373

34.345

34.495

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

6.828

6.659

6.598

6.005

5.631

5.441

17

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

3.349

3.290

3.689

3.761

3.939

4.070

20

Asiel en Migratie

5.471

6.118

2.388

2.287

1.928

1.932

22

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

8.492

8.879

9.673

9.100

9.062

8.879

23

Klimaat en Groene Groei

3.217

4.868

5.938

6.310

6.109

6.999

40

Sociale Verzekeringen

83.198

88.407

93.231

97.805

103.074

108.039

41

Premiegefinancierde Zorg

98.469

105.503

113.771

119.908

125.780

132.063

50

Gemeentefonds

47.612

47.526

46.140

44.562

44.454

44.339

51

Provinciefonds

3.979

3.697

3.631

3.660

3.655

3.458

55

Mobiliteitsfonds

239

9.986

10.545

10.351

10.562

10.556

60

Accres Gemeentefonds

0

711

2.790

4.867

6.941

9.521

61

Accres Provinciefonds

0

178

353

548

736

940

64

BES-fonds

98

96

97

99

101

104

65

Deltafonds

28

1.758

2.073

1.749

1.569

1.608

66

Defensiematerieelbegrotingsfonds

9.569

12.839

13.380

13.955

14.318

13.545

70

Nationaal Groeifonds

0

150

599

1.126

335

685

71

Klimaatfonds

9

480

1.693

2.196

2.592

2.091

80

Prijsbijstelling

0

1.251

2.503

3.070

4.034

5.379

81

Arbeidsvoorwaarden

0

2.785

5.880

8.954

11.540

14.542

83

Koppeling Uitkeringen

0

1.170

2.275

3.374

4.515

5.550

86

Aanvullende Post

‒ 5.907

‒ 2.243

2.756

4.306

4.680

5.964

90

Consolidatie

0

0

0

0

0

0

 

Totaal netto-uitgaven onder het uitgavenkader

422.947

448.977

481.287

497.644

515.471

535.843

Tabel 2.6 geeft per begrotingshoofdstuk de netto-uitgaven weer die niet meetellen voor het uitgavenkader. Het gaat hier bijvoorbeeld om uitgaven die niet meetellen in het overheidstekort (EMU-saldo), zoals het verstrekken van leningen, de bijdrage van het Rijk aan de sociale fondsen of de opbrengst van het verkopen van staatsdeelnemingen. Daarnaast zijn er uitgaven die wel EMU-saldorelevant zijn, maar buiten het uitgavenkader zijn geplaatst, zoals de uitgaven aan de zorgtoeslag.

Tabel 2.6 Netto-uitgaven buiten het uitgavenkader
 

(in miljoenen euro)

2025

2026

2027

2028

2029

2030

4

Koninkrijksrelaties

41

‒ 97

‒ 89

‒ 96

‒ 104

‒ 278

5

Buitenlandse Zaken

5.240

5.535

5.550

5.368

5.546

5.739

6

Justitie en Veiligheid

13

13

13

13

13

13

7

Binnenlandse Zaken

0

0

0

0

0

0

8

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

152

730

‒ 201

18

‒ 131

‒ 185

9A

Nationale Schuld (Transactiebasis)

‒ 465

1.139

1.151

3.149

5.421

6.165

9B

Financiën

13.301

9.439

‒ 2.269

‒ 2.418

‒ 2.781

‒ 2.826

10

Defensie

4.001

10.157

509

0

0

0

12

Infrastructuur en Waterstaat

0

‒ 539

‒ 1.084

‒ 1.087

‒ 1.082

‒ 1.082

13

Economische Zaken

‒ 217

55

13

‒ 17

0

0

15

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

27.304

30.777

32.362

33.558

35.863

38.201

16

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

27.365

32.241

34.256

36.397

38.702

40.815

17

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

214

234

14

‒ 1

‒ 7

‒ 7

20

Asiel en Migratie

2.679

2.808

2.805

1.021

0

0

22

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

‒ 8

‒ 33

‒ 33

10

10

10

23

Klimaat en Groene Groei

‒ 816

6.508

‒ 13.407

‒ 4.564

‒ 3.955

‒ 3.486

40

Sociale Verzekeringen

4.366

4.634

4.964

5.334

5.637

5.851

55

Mobiliteitsfonds

0

0

0

0

0

0

58

Diergezondheidsfonds

‒ 18

‒ 1

‒ 2

0

0

0

66

Defensiematerieelbegrotingsfonds

746

531

456

597

145

40

70

Nationaal Groeifonds

0

0

0

0

0

0

80

Prijsbijstelling

0

135

248

360

459

558

86

Aanvullende Post

0

0

2.450

2.150

0

0

 

Totaal netto-uitgaven buiten het uitgavenkader

83.895

104.266

67.706

79.793

83.736

89.529

Licence