De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) beschermt de nationale veiligheid. Dit doet de AIVD door tijdig dreigingen, internationale politieke ontwikkelingen en risico’s te onderkennen, die niet direct zichtbaar zijn en doet daartoe onderzoek in binnen- en buitenland. De AIVD signaleert, adviseert en deelt gericht informatie met samenwerkingspartners zodat deze de dreiging en risico’s kunnen reduceren. Waar nodig reduceert de AIVD zelfstandig risico’s.

Uitvoeren

• – De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de taakuitvoering van de AIVD. De AIVD verricht onderzoek met behulp van bijzondere inlichtingenmiddelen. Op basis van de bevindingen informeert en adviseert de AIVD de samenwerkingspartners met ambtsberichten en analyses (waaronder openbare publicaties). De minister van BZK legt zo veel als mogelijk in de openbaar verantwoording af aan de Tweede Kamer als geheel of in de vaste Kamercommissie Binnenlandse Zaken. Waar dat niet kan, vanwege geheimhoudingsnoodzaak, gebeurt dit via de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van de Tweede Kamer.

• – Voor de taakuitvoering zijn stevige waarborgen ingericht in de vorm van toetsing, toezicht en controle. Dit vanwege de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van mensen die kan worden gemaakt met de inzet van bijzondere inlichtingenmiddelen. Voor de inzet van een groot aantal bijzondere inlichtingenmiddelen is toestemming nodig van de minister van BZK. Met de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) is, na de toestemming van de minister en voorafgaand aan de inzet van een groot aantal bijzondere inlichtingenmiddelen, een onafhankelijke toetsing nodig van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB). Daarnaast houdt de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) toezicht op de werkzaamheden van de AIVD, waaronder toezicht tijdens en na afloop van de inzet van bevoegdheden.

De onderzoeken van de AIVD droegen bij aan het handelingsperspectief van zowel publieke als private organisaties om in hun taakuitvoering nationale veiligheidsbelangen te behartigen, het functioneren van de democratische rechtsorde te waarborgen of economisch verdienvermogen in stand te houden.

De Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO) kan positief terugkijken op 2024, aangezien 93,3% van de veiligheidsonderzoeken binnen de wettelijke norm van acht weken is afgerond. In 2024 rondde de UVO samen met de mandaathouder (Koninklijke Marechaussee) 84.847 veiligheidsonderzoeken af.

De UVO heeft in 2024 structurele maatregelen doorgevoerd, om te kunnen voorzien in de behoefte aan veiligheidsonderzoeken. De unit heeft onder andere meer personeel geworven en gewerkt aan digitalisering en (gedeeltelijke) automatisering van veiligheidsonderzoeken. Door automatisering kan de UVO haar medewerkers meer inzetten op complexe dossiers, waardoor kwalitatief hoogwaardige onderzoeken geleverd kunnen worden. Bovendien heeft automatisering er onder andere voor gezorgd dat de gemiddelde wachttijd is verkort ten opzichte van vorig jaar.

De herziene Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo) wordt in 2025 aan de Tweede Kamer aangeboden. De wet is aangepast om meer flexibiliteit te bieden aan sectoren waar medewerkers die een vertrouwensfunctie bekleden veelvuldig van werkgever wisselen, door middel van een locatie gebonden vgb. Hiervoor is het noodzakelijk dat er een register komt voor medewerkers die een vertrouwensfunctie vervullen. Er wordt gewerkt aan de ontwikkeling van dit register. Dit zorgt voor een actueel overzicht van alle actieve vertrouwensfunctionarissen.

Uitgaven

In 2024 is de laatste afrekening verwerkt ten behoeve van het besluit (2023) tussen de SG’en van BZK en Defensie om het huisvestingsproject «Samenwonen AIVD MIVD (SAM)" stop te zetten naar aanleiding van een overschrijding van de investeringskosten met 86% (Kamerstukken II, 2023/2024, 30 977, nr. 171). Het afrekenen van de reeds gemaakte projectkosten in 2024 heeft de AIVD € 8,5 mln. gekost. Het vervolgtraject zal vanzelfsprekend voortbouwen op de tot nu toe opgedane kennis en ervaring. De ambitie, de ideeën en de plannen om de samenwerking tussen beide diensten verder te versterken blijven nog steeds leidend.

Vanwege het bijzondere karakter van dit begrotingsartikel en de gedeeltelijke geheime uitgaven zijn de uitgaven niet nader uitgesplitst en zijn de apparaatsuitgaven niet opgenomen in het centraal apparaatsartikel. Wanneer het karakter het toelaat kunnen uitgaven van geheim naar apparaat worden gehaald.

Ontvangsten

De Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO), het samenwerkingsverband tussen de AIVD en de MIVD, verricht veiligheidsonderzoeken voor andere (overheids-)organisaties en brengt daarvoor een tarief in rekening. De ontvangsten hebben hier voornamelijk betrekking op. Omdat er meer veiligheidsonderzoeken zijn uitgevoerd dan gepland, zijn er ook meer ontvangsten binnengekomen.