Base description which applies to whole site

4.6 Artikel 6 Sport en bewegen

Een sportieve samenleving waarbij plezier in sport en bewegen belangrijk is, waarin voor iedereen passende en veilige sport- en beweegmogelijkheden aanwezig zijn en topsport mensen inspireert en samenbrengt.

De minister is verantwoordelijk voor het landelijke sportbeleid. Aan dit sportbeleid ligt vooral de maatschappelijke betekenis van sport ten grondslag. Sport en bewegen dragen in belangrijke mate bij aan een betere gezondheid, aan het verbeteren van leefbaarheid en veiligheid, sociale samenhang en integratie, aan het verbeteren van de schoolprestaties en het verminderen van schooluitval. Daarnaast erkent de minister de intrinsieke waarde van sport en het belang van sportevenementen. Vanuit die verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen:

Stimuleren: van samenwerking tussen relevante partijen om op lokaal niveau sportmogelijkheden te bewerkstelligen, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling. Financieren: van programma’s die bijdragen aan voor iedereen passende en veilige sport- en beweeginfrastructuur, van internationaal aansprekende sportevenementen, van de ambitie om te behoren tot de beste tien sportlanden ter wereld, van innovatie, kennisontwikkeling en kennisdeling.Regisseren: het bijeenbrengen van gemeenten, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en provincies binnen het Sportakkoord om tot een gezamenlijke beleidsagenda te komen.

Bewegen

Veel Nederlanders bewegen te weinig. Hierbij zet het actieplan «Nederland beweegt» in op het stimuleren van bewegen. Dit resulteerde in 2024 tot meer bewustwording en domein overstijgende samenwerking aan beleid en initiatieven rondom bewegen. Ook hebben nagenoeg alle gemeenten sport en bewegen en een gezonde fysieke leefomgeving, die uitnodigt tot ontmoeten en bewegen, opgenomen in hun lokale beleidsplannen. De cijfers over 2024 of Nederlanders meer zijn gaan bewegen zijn nog niet bekend. Het is echter gezien de benodigde structurele systeemveranderingen, niet de verwachting dat 1,5 jaar na de start van het Actieplan al meetbare veranderingen in het beweeggedrag van de bevolking is te zien.

Verduurzaming

In 2024 was het doel de verduurzaming in de sport te versnellen. Dit heeft ertoe geleid dat sinds november 2022 3.946 ontzorgingstrajecten zijn gestart. Ongeveer 85% van de clubs gaan over tot investeringen in verduurzaming. Dit leidt op basis van de huidige inzichten tot een CO2 reductie van meer dan 150.000 ton en een besparing van circa € 100 miljoen aan energiekosten.

Ook is binnen de subsidieregeling Bouw en Onderhoud Sport Accommodaties (BOSA) een stimuleringspercentage van 40% ingebouwd. De totale instroom aan aanvragen voor de BOSA-regeling in 2024 is 3.485, met een aanvraagwaarde van € 113 miljoen. Dit gaat zowel om aanvragen voor bouw, onderhoud en materiaal als om aanvragen in het kader van verduurzamingsmaatregelen. Hiervan is ongeveer € 39 miljoen aangevraagd voor aanvullende maatregelen (energiebesparing, toegankelijkheid, circulariteit en klimaatadaptatie).

Daarnaast is in 2024 het plan van aanpak over verduurzaming in de sport verder uitgewerkt. De ontwikkelingen hierop zijn een rapport van het Nationaal Klimaat Platform ‘Amateursport fit voor de toekomst’ met concrete voorstellen voor de sportsector om de verduurzaming te versnellen, en dat in samenspraak met de ministeries van BZK en KGG opvolging is gegeven aan voostellen om de ontzorging van verenigingen beter in te richten, en de subsidieregeling Duurzaam Maatschappelijk Vastgoed (DUMAVA) vanaf 2025 open te stellen voor de amateursportverenigingen.

Tabel 38 Zitgedrag, bewegingsrichtlijn en wekelijks sporten
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Zitgedrag (uren) 1

        

Geslacht: mannen

9,2

9

9,3

9,3

Geslacht: vrouwen

8,8

8,8

8,9

9,0

         

Leeftijd: 4 t/m 11 jaar

7,3

7

7,2

7,3

Leeftijd: 12 t/m 17 jaar

10,1

9,6

9,7

10,4

Leeftijd: 18 t/m 64 jaar

9,4

9,3

9,6

9,7

Leeftijd: 65 jaar of ouder

8,1

8,2

8,4

8,3

         

Voldoet aan de beweegrichtlijn (%) 2

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Geslacht: mannen

44,8

48

49,2

51,1

55,1

49,2

45,8

47,7

Geslacht: vrouwen

43,6

45,1

44,5

47

50,4

45,2

42,9

42,5

         

Leeftijd: 4 t/m 11 jaar

55,4

55,5

55,4

55,9

60,7

62,3

56,8

60,4

Leeftijd: 12 t/m 17 jaar

28,3

31

33,9

40,5

41,2

36

33

39,3

Leeftijd: 18 t/m 64 jaar

47,8

50

50,1

51,7

56,3

48

45,8

45,4

Leeftijd: 65 jaar of ouder

32,8

36,6

37

40,3

41,9

42,3

38,2

39,8

         

Basisonderwijs, vmbo, mbo1

31,9

35,3

34,3

36,4

38,8

38,3

34,9

32,9

Havo, vwo, mbo2-4

44,7

45,7

45,5

47,8

52,1

44,3

43,3

40,4

Hbo, wo

55,8

54,8

56,5

56,5

62

53,1

49

51

         

Langdurige aandoening en lichamelijke beperking

14,4

15,6

16,8

19,4

20,3

20,2

18,3

16,7

Alleen langdurige aandoening

41,8

44

46,8

48,4

50,1

44,5

43,7

43,1

Alleen lichamelijke beperking

28,4

30,5

26,8

34

33,4

41,7

31,5

36,7

         

Sport wekelijks 3

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

Geslacht: mannen

53,8

56,2

54,3

54,6

56

56

54,6

57

Geslacht: vrouwen

50,9

53,3

52,6

52,9

53,5

52,1

50,8

54,3

         

Leeftijd: 4 t/m 11 jaar

64,8

63,3

60

63,2

64,5

60,3

58,4

61,8

Leeftijd: 12 t/m 17 jaar

70,9

75,3

75

71,3

69,9

74,3

72,1

75,7

Leeftijd: 18 t/m 64 jaar

53,2

56

54,9

56

56,9

56,1

54,3

57,5

Leeftijd: 65 jaar of ouder

35,2

38,1

36,7

35,4

37,8

37,3

38,5

39,9

         

Basisonderwijs, vmbo, mbo1

30,3

31,9

30,2

29,6

29,7

30,4

30

31,6

Havo, vwo, mbo2-4

46,7

48

47,6

48,4

48,7

46,4

45,4

49,4

Hbo, wo

65,4

68,7

66,3

65,6

68,3

67

65,2

65,7

         

Langdurige aandoening en lichamelijke beperking

20,1

25,4

22,8

22,7

21,3

20,3

19,7

25,4

Alleen langdurige aandoening

47,9

48,7

48,5

50

49,2

48,6

50,2

51,9

Alleen lichamelijke beperking

30,8

31,3

27,9

26,8

25,4

34,1

32,9

38,1

1

2

3

Sportakkoord

In het werkplan van het Sportakkoord is beschreven op welke wijze invulling wordt gegeven aan afspraken op het gebied van sportparticipatie en topsport. In 2024 heeft dit geleid tot meer sportclubs die bezig zijn de vier V’s (Verenigingsbrede gedragscode, Vertrouwenscontactpersoon op de club, Verklaring Omtrent het Gedrag voor vrijwilligers, Vakkundige trainer-coaches) te implementeren, waardoor aan de veiligheid in de sport wordt gewerkt. Het thema ruimte voor sport en bewegen krijgt lokaal meer en meer aandacht en er worden concrete voorstellen gedaan om dit te verbeteren. Daarnaast is de strategie «Sporten voor mensen met een handicap is vanzelfsprekend in 2030» door 56 partijen ondertekend om meer mensen met een handicap aan het sporten te krijgen. Ook is er vol ingezet op clubondersteuning en hoe dit nog meer aan te laten sluiten op de behoeften van clubs. In de Najaarsbrief sport en bewegen 2024 die op 28 november 2024 naar de Tweede Kamer is gestuurd is uiteengezet welke resultaten dit heeft opgeleverd tot nu toe.

Topsportstrategie

VWS, NOC*NSF en VSG hebben een gezamenlijke topsportstrategie ontwikkeld (Strategisch Kader Topsport 2032). Deze strategie is onderdeel van het werkplan Sportakkoord II. In 2024 hebben we door de topsportstrategie het volgende bereikt.

Er liepen 77 topsportprogramma’s en circa 470 sporters met een topsportstatus zijn ondersteund met een stipendium. Dit vormde onder meer de basis voor de TeamNL-prestaties tijdens de Olympische en Paralympische Spelen in Parijs. Nederland eindigde op een zesde plek op de Olympische medaillespiegel en vierde plek op de Paralympische medaillespiegel, met meer medailles in een breder scala aan disciplines.

De eerste TiN-rapportage (Topsport in Nederland) is gepubliceerd. Binnen het ZonMw programma MOOI is een consortium gestart rond het thema veilige sportomgeving voor (jeugdige) topsporters. Via Paralympic Science Support NL (PSS-NL) worden Nederlandse Paralympische topsportprogramma’s ondersteund met wetenschappelijke kennis.

In 5 teamsporten zijn de topclubs ondersteund en zijn stappen gezet om de topcompetities te versterken. Ook zijn 9 internationale topsportevenementen georganiseerd met een financiële bijdrage van VWS. De eerste TeamNL Sport Experience vond plaats waarmee topsportevenementen zijn benut om meer mensen te laten bewegen en sporten.

Ook hebben Thialf en de Tongelreep financiële ondersteuning gekregen voor verduurzaming van de sportaccommodaties en als stimulans om voldoende topsportaccommodaties in stand te houden.

Tabel 39 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 6 (bedragen x € 1.000)
  

Realisatie

Vastgestelde begroting

Verschil

  

2020

2021

2022

2023

2024

2024

2024

Art.

Verplichtingen

439.953

678.620

438.868

731.363

444.107

411.647

32.460

         
 

Uitgaven

433.872

685.680

469.573

617.544

479.271

437.057

42.214

         

6.10

Passend sport- en beweegaanbod

1.457

338

0

0

0

0

0

 

Subsidies (regelingen)

1.457

338

0

0

0

0

0

 

Passend sport- en beweegaanbod

1.457

338

0

0

0

0

0

6.20

Uitblinken in sport

1.252

0

0

0

0

0

0

 

Subsidies (regelingen)

1.252

0

0

0

0

0

0

 

Uitblinken in sport

1.252

0

0

0

0

0

0

6.40

Sport verenigt Nederland

431.163

685.342

469.573

617.544

479.271

437.057

42.214

 

Subsidies (regelingen)

185.631

235.001

190.003

231.029

235.829

218.589

17.240

 

Sportakkoord

119.669

161.763

114.645

139.159

107.344

124.161

‒ 16.817

 

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

56.755

63.136

64.146

79.384

113.687

81.607

32.080

 

Kennis en innovatie

9.207

10.102

11.212

12.486

14.798

12.821

1.977

 

Inkomensoverdrachten

13.762

15.850

15.732

18.691

20.231

19.604

627

 

Financiële voorziening topsporters

13.762

15.850

15.732

18.691

20.231

19.604

627

 

Opdrachten

1.304

1.391

1.197

5.912

12.270

5.343

6.927

 

Sportakkoord

1.046

1.046

571

5.700

11.854

5.104

6.750

 

Kennis en innovatie

145

228

413

212

253

239

14

 

Overige

113

117

213

0

163

0

163

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

2.645

2.928

3.043

3.221

3.953

3.188

765

 

Dopingautoriteit

2.645

2.928

3.043

3.221

3.953

3.188

765

 

Bijdrage aan medeoverheden

227.479

430.110

259.204

358.198

206.257

189.763

16.494

 

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

188.529

187.072

192.170

358.129

206.257

189.763

16.494

 

Sportakkoord

38.950

243.038

67.034

69

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

283

0

332

484

572

500

72

 

Dopingbestrijding

283

0

332

484

527

500

27

 

Organisaties in de sport

0

0

0

0

45

0

45

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

59

62

62

9

159

70

89

 

Sportakkoord

59

62

62

9

159

70

89

         
 

Ontvangsten

20.001

64.869

75.054

72.491

59.980

31.924

28.056

         

Verplichtingen

Op de oorspronkelijke verplichtingraming van € 411,6 miljoen heeft in 2024 een veelheid aan mutaties plaatsgevonden. De mutaties zijn divers van aard en hebben plaatsgevonden om de uitgaven zoals hieronder apart toegelicht mogelijk te maken.

Zo is voor het administratief kunnen vastleggen van meerjarige verplichtingen met verplichtingruimte geschoven (- € 21,5 miljoen). Het betreft verplichtingruimte op diverse subsidiebudgetten, het Stipendium, de BOSA-regeling en een technische desaldering in verband met nabetalingen op de SPUK Stimulering Sport. Daarnaast is de verplichtingruimte opgehoogd met een bedrag van € 15,4 miljoen voor loonbijstellingen, en is de verplichtingruimte verlaagd met ‒ € 18,6 miljoen in verband met een taakstelling op de onderbesteding. Tevens heeft een administratieve correctie plaatsgevonden in verband met vastlegging en verantwoording in het juiste begrotingsjaar. Het betreft de instellingsubsidie NOC*NSF 2025 voor een bedrag van € 51,5 miljoen.  

Ook zijn er mutaties tussen departementen (€ 10,9 miljoen) en binnen VWS tussen directies (- € 7,1 miljoen) geweest om beleid uit te kunnen voeren. Hier gaat het onder andere om overheveling uit de DUMAVA, toevoeging aan diverse programma's zoals ZonMw, RIVM en Koningspelen.

Tevens heeft een aantal mutaties met beperkte omvang (- € 3,5 miljoen) plaatsgevonden. Het gaat hierbij om bijstellingen in het kader van overloop van posten uit 2023 naar 2024, ontzorgingstrajecten verduurzaming en verplichtingruimte die eind 2024 niet is besteed.

In totaal is € 438,7 miljoen aan verplichtingruimte gebruikt voor het vastleggen van verplichtingen.

Uitgaven

4. Sport verenigt Nederland

Subsidies

Sportakkoord

Vanuit de verschillende deelthema’s van het Sportakkoord is in 2024 via subsidies ingezet op: Inclusief sporten, Vaardig in bewegen, de Beweegalliantie, Vitale sport aanbieders, Topsportevenementen, het Topsportprogramma en een Positieve sportcultuur. Het betreft een voortzetting van bestaande activiteiten aangevuld met activiteiten voortkomend uit de coalitieakkoordmiddelen. Hiertoe is boven op de oorspronkelijke raming van € 124,2 miljoen in 2024 een aantal mutaties uitgevoerd.

Bij de 1e suppletoire begroting is structurele onderuitputting ingeboekt in verband met het realistisch ramen. Ook hebben diverse mutaties van en naar andere begrotingshoofdstukken (MDT-traject, Alliantie Gelijke Spelen, Koningspelen), andere artikelonderdelen binnen VWS (uitvoeringskosten regelingen, programma ZonMw, Sportinnovator, bewegen, VeiligheidNL), en tussen financiële instrumenten binnen het artikel Sport en Bewegen plaatsgevonden. Daarnaast is via de Eindejaarsmarge een budgettaire bijstelling ingeboekt voor het doen van nabetalingen uit 2023. Hierdoor zijn de subsidies vallend onder Sportakkoord per saldo met € 16,8 miljoen verlaagd in 2024.

Bij de suppletoire begroting september is het budget onder Sportakkoord met € 6,5 miljoen verhoogd. Dit is het gevolg van een combinatie van toekenning van loonbijstelling enerzijds, en een herschikking van de taakstelling uit de 1e suppletoire begroting anderzijds.

In de 2e suppletoire begroting heeft een negatieve bijstelling voor een bedrag van € 5,5 miljoen plaatsgevonden. Het betreft bijdragen aan de programma's JOGG, VeiligheidNL en het RIVM van in totaal € 1,5 miljoen. Daarnaast betreft dit een overheveling van budget naar het instrument bijdrage medeoverheden met betrekking tot een correctie op loonbijstelling van € 1,3 miljoen. De overige mutaties zijn technisch van aard. In totaal gaat het om een bedrag van € 2,7 miljoen. Ten slotte is in totaal op de verschillende deelthema's van het Sportakkoord € 1,1 miljoen niet tot besteding gekomen.

In totaal is een bedrag van € 107,3 miljoen uitgegeven.

Tabel 40 Sporten via bezoek

Sportfan via bezoek (maandelijks of vaker %) 1

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

20242

Geslacht: mannen

23

23

12

20

Geslacht: vrouwen

16

18

10

13

          

Leeftijd 12-19 jaar

31

33

17

32

Leeftijd 20-34 jaar

15

15

10

14

Leeftijd 35-54 jaar

28

30

15

21

Leeftijd 55-64 jaar

13

13

8

13

Leeftijd 65-79 jaar

14

15

4

10

          

Basisonderwijs, vmbo, mbo1

16

14

6

10

Havo, vwo, mbo2-4

18

22

11

15

Hbo, wo

22

21

12

15

          

Langdurige aandoening en lichamelijke beperking3

15

13

1

11

Alleen langdurige aandoening

17

18

11

11

Alleen lichamelijke beperking

19

16

7

13

1

2

In 2025 komen de cijfers over 2024 beschikbaar

3

Duurzame en toegankelijke accommodaties

Op de oorspronkelijke begroting van € 81,6 miljoen heeft een aantal mutaties plaatsgevonden.

In 2024 is een nieuwe BOSA-regeling van kracht gegaan en heeft afwikkeling van dossiers uit 2023 plaatsgevonden. Om het geheel van aanvragen af te kunnen wikkelen en de bouw en het onderhoud van sportaccommodaties te stimuleren is budget van 2025-2027 naar voren gehaald. Hierdoor is het budget in 2024 met € 22,5 miljoen opgehoogd.Tevens heeft een budgettaire bijstelling met betrekking tot lonen plaatsgevonden (€ 1,7 miljoen), en is in het kader van verduurzaming een bedrag van € 2,0 miljoen tussen financiële instrumenten binnen artikel 6 gemuteerd voor bijdragen aan de gemeente Eindhoven (zwembad Tongelreep) en provincie Fryslan (Thialf). Daarnaast is € 10,0 miljoen vanuit het budget voor de DUMAVA als bijdrage aan de verduurzaming van amateursportorganisaties aan het budget voor de BOSA toegevoegd. Een bedrag van € 0,1 miljoen is niet tot besteding gekomen.

In totaal is een bedrag van € 113,7 miljoen uitgegeven.

Opdrachten

Sportakkoord

Op de oorspronkelijke begroting van € 5,1 miljoen heeft een aantal mutaties plaatsgevonden.

Een bedrag van totaal € 1,2 miljoen is bij 1e suppletoire begroting en de suppletoire begroting september aan het oorspronkelijke budget toegevoegd. Dit is gedaan voor het vastleggen van diverse opdrachtverplichtingen. Bij de 2e suppletoire begroting is een bedrag van aanvullend € 6,1 miljoen toegevoegd in verband met het afwikkelen van betalingen op de ontzorgingstrajecten verduurzaming sport. Een bedrag van € 0,5 miljoen is uiteindelijk niet tot besteding gekomen.

In totaal is een bedrag van € 11,9 miljoen uitgegeven.

Bijdragen aan medeoverheden

Duurzame en toegankelijke sportaccommodaties

Op de oorspronkelijke begroting van € 189,8 miljoen heeft een aantal mutaties plaatsgevonden.

Zo heeft om de vaststellingen van de SPUK-regeling Stimuleren Sport 2022 af te ronden, een ophoging plaatsgevonden vanuit de hogere ontvangstenraming (€ 17,6 miljoen). Daarnaast is in verband met uitvoeringskosten van de regeling een bedrag naar een ander artikel gemuteerd (€ 0,8 miljoen). De melding hiervan heeft reeds in de 1e suppletoire begroting plaatsgevonden.

Ook heeft een budgettaire bijstelling met betrekking tot lonen en prijzen en een correctie hierop plaatsgevonden (€ 8,9 miljoen), en is in het kader van verduurzaming een bedrag van € 2,0 miljoen tussen financiële instrumenten binnen artikel 6 gemuteerd voor bijdragen aan de gemeente Eindhoven (zwembad Tongelreep) en provincie Fryslan (Thialf).

In de leeswijzer bij de 1e suppletoire begroting is abusievelijk de structurele onderuitputting in verband met het realistisch ramen op het instrument subsidies ingeboekt. Hierop heeft een administratieve correctie plaatsgevonden ten laste van het instrument bijdrage aan medeoverheden (€ 11,3 miljoen).

In totaal is een bedrag van € 206,3 miljoen uitgegeven.

Ontvangsten

Op de oorspronkelijke begroting was een ontvangstenraming van € 31,9 miljoen opgenomen.

De vaststellingen op de SPUK Stimulering Sport vindt jaarlijks plaats waaruit enerzijds terugvorderingen en anderzijds nabetalingen volgen. De financiële afwikkeling hiervan in de vorm van realisatie op de terugvorderingen heeft in 2024 plaatsgevonden. Hierdoor is de ontvangstenraming met € 17,6 miljoen verhoogd. Tevens is de ontvangstenraming met € 6,4 miljoen verhoogd in het kader van realistisch ramen. Deze raming is ook structureel bijgesteld. De bijstellingen zijn reeds toegelicht in de 1e suppletoire Wet.

Daarnaast zijn voortkomend uit vaststellingen op diverse subsidies incidenteel hogere ontvangsten van € 4,1 miljoen gerealiseerd.

In totaal is een bedrag van € 60,0 miljoen aan ontvangsten gerealiseerd.

Licence