Tabel 1.3 geeft het EMU-saldo van de collectieve sector weer. Dit EMU-saldo - ook wel overheidssaldo genoemd - is de optelsom van alle inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid en de decentrale overheden. De inkomsten en uitgaven van de Rijksoverheid zijn in meer detail te vinden in de bijlagen van deze Miljoenennota. Om tot het EMU-saldo te komen, moeten wel enkele correcties worden toegepast op de inkomsten en uitgaven, want sommige uitgaven tellen niet mee voor het EMU-saldo, terwijl voor andere posten een ander bedrag meetelt voor het EMU-saldo dan in de Rijksbegroting (op kasbasis) is opgenomen.
(in miljoenen euro, min = tekort) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | bron | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Belasting- en premieontvangsten | 429.645 | 451.427 | 475.291 | 494.851 | 514.383 | 534.331 | Tabel 3.1.2.1 |
2 | Af: Totale netto-uitgaven | 506.842 | 553.243 | 548.993 | 577.437 | 599.208 | 625.372 | Tabel 2.1 |
3 | Af: Niet EMU-saldo relevante uitgaven | ‒ 56.643 | ‒ 69.651 | ‒ 44.700 | ‒ 56.275 | ‒ 58.710 | ‒ 62.100 | Tabel 1.3.3 |
4 | Bij: Kas-transverschillen en overige posten | ‒ 3.581 | ‒ 2.690 | ‒ 1.689 | ‒ 1.459 | ‒ 983 | ‒ 1.001 | Tabel 1.3.4 |
5 | Bij: EMU-saldo decentrale overheden | ‒ 653 | ‒ 679 | ‒ 705 | ‒ 733 | ‒ 760 | ‒ 790 | |
6 | EMU-saldo collectieve sector (1-2-3+4+5) | ‒ 24.787 | ‒ 35.533 | ‒ 31.397 | ‒ 28.503 | ‒ 27.857 | ‒ 30.732 |
De uitgaven die wel op de Rijksbegroting staan maar niet meetellen voor het EMU-saldo staan vermeld in Tabel 1.3.2. Wat er wel en niet meetelt voor het EMU-saldo is vastgesteld door Eurostat. Financiële transacties, zoals het verstrekken van (studie)leningen of het verkopen van staatsbezit, zijn meestal niet relevant voor het EMU-saldo. Ook de rente die is ontvangen op renteswaps en uit de verkoop ervan tellen niet mee. De rijksbijdrage aan de sociale fondsen is niet relevant voor het EMU-saldo omdat dit een transactie vormt tussen twee onderdelen van de collectieve sector: de uitgave van het Rijk is een ontvangst voor de sociale fondsen. Ook de post kasbeheer is een transactie binnen de collectieve sector. Deze bestaat uit de toe- of afname van het geld dat de deelnemers aan het schatkistbankieren bij het Rijk aanhouden.
(in miljoenen euro, plus = uitgave) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
---|---|---|---|---|---|---|
Verstrekking studieleningen | 2.713 | 2.481 | 2.104 | 1.800 | 1.662 | 1.626 |
Aflossing studieleningen | ‒ 2.553 | ‒ 1.751 | ‒ 2.305 | ‒ 1.781 | ‒ 1.793 | ‒ 1.811 |
Rijksbijdragen aan de sociale fondsen | 49.626 | 57.711 | 60.669 | 63.696 | 68.091 | 72.426 |
Lening TenneT | 12.800 | 11.000 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Lening EBN | 100 | 7.751 | ‒ 7.851 | 0 | 0 | 0 |
Rente sociale fondsen | 1.175 | 1.205 | 1.614 | 2.103 | 2.591 | 3.120 |
Kasbeheer | ‒ 9.232 | ‒ 9.512 | ‒ 11.896 | ‒ 11.627 | ‒ 11.432 | ‒ 12.649 |
Aan- en verkoop staatsdeelnemingen | 2.163 | 580 | 377 | 150 | 0 | 0 |
Diverse leningen | ‒ 66 | ‒ 109 | ‒ 165 | ‒ 120 | ‒ 271 | ‒ 173 |
Exportkredietverzekering | 91 | 61 | 61 | 61 | 61 | 61 |
Oekraïne | 0 | 0 | ‒ 37 | ‒ 39 | ‒ 38 | ‒ 37 |
Overig | ‒ 174 | 234 | 2.128 | 2.032 | ‒ 161 | ‒ 464 |
Totaal | 56.643 | 69.651 | 44.700 | 56.275 | 58.710 | 62.100 |
Tabel 1.3.3 geeft de posten weer die wel meetellen voor het EMU-saldo, maar die niet, of niet op dezelfde manier in de Rijksbegroting staan. Voor een deel ervan geldt dat voor het EMU-saldo wordt gerekend met de uitgaven en ontvangsten op transactiebasis, terwijl de Rijksbegroting op kasbasis wordt opgesteld. Om tot het EMU-saldo te komen, moet daarom bovenop de uitgave of ontvangst op kasbasis ook nog het kas-transverschil worden meegeteld. Daarnaast is er een aantal posten die niet op de Rijksbegroting staan maar wel meetellen voor het EMU-saldo, zoals bijvoorbeeld het positieve of negatieve saldo van agentschappen en de kosten van zorgverzekeraars (de zgn. zorgbemiddelingskosten).
(in miljoenen euro, plus = saldoverbeterend) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
---|---|---|---|---|---|---|
KTV Veilingopbrengsten (UMTS, 4G, 5G) | 308 | 284 | 284 | 284 | 280 | 60 |
KTV EU-afdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
KTV Publiek private samenwerking (DBFM-contracten) | 160 | 385 | 588 | 480 | 480 | 480 |
KTV OV-beschikbaarheidsvergoeding (corona) | ‒ 62 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
KTV OV-jaarkaart | ‒ 30 | ‒ 970 | 0 | 0 | 0 | 0 |
KTV prestatiebeurzen | ‒ 1.139 | ‒ 986 | ‒ 635 | ‒ 333 | ‒ 187 | ‒ 167 |
KTV IDA/ Wereldbank | ‒ 551 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
KTV Rijksbijdragen aan decentrale overheden | 2.500 | 1.000 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overige kas-transverschillen | ‒ 399 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Mutatie begrotingsreserves | ‒ 2.598 | ‒ 895 | ‒ 821 | ‒ 622 | ‒ 152 | ‒ 4 |
EMU-saldo agentschappen en rest centrale overheid | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overig | ‒ 121 | ‒ 481 | ‒ 126 | ‒ 163 | ‒ 257 | ‒ 218 |
Subtotaal Rijk | ‒ 1.932 | ‒ 1.663 | ‒ 709 | ‒ 354 | 163 | 151 |
Eigenrisicodragers WGA/ZW | 573 | 592 | 611 | 630 | 628 | 626 |
Zorgbemiddelingskosten | ‒ 2.222 | ‒ 1.619 | ‒ 1.591 | ‒ 1.735 | ‒ 1.774 | ‒ 1.778 |
Subtotaal sociale fondsen | ‒ 1.649 | ‒ 1.027 | ‒ 980 | ‒ 1.105 | ‒ 1.146 | ‒ 1.152 |
Totaal | ‒ 3.581 | ‒ 2.690 | ‒ 1.689 | ‒ 1.459 | ‒ 983 | ‒ 1.001 |
Tabel 1.3.4 geeft een uitsplitsing van het EMU-saldo voor de drie verschillende onderdelen van de collectieve sector. In tabel 1.3.5 en tabel 1.3.6 wordt het EMU-saldo van het Rijk en sociale fondsen nader uitgesplitst.
(in miljoenen euro, min = tekort) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
---|---|---|---|---|---|---|
EMU-saldo Rijk | ‒ 33.079 | ‒ 44.013 | ‒ 42.368 | ‒ 39.530 | ‒ 38.661 | ‒ 42.407 |
EMU-saldo sociale fondsen | 8.945 | 9.158 | 11.676 | 11.760 | 11.563 | 12.465 |
EMU-saldo decentrale overheden | ‒ 653 | ‒ 679 | ‒ 705 | ‒ 733 | ‒ 760 | ‒ 790 |
EMU-saldo collectieve sector | ‒ 24.787 | ‒ 35.533 | ‒ 31.397 | ‒ 28.503 | ‒ 27.857 | ‒ 30.732 |
EMU-saldo collectieve sector (in procenten bbp) | ‒ 2,1 | ‒ 2,9 | ‒ 2,4 | ‒ 2,1 | ‒ 2,0 | ‒ 2,1 |
(in miljoenen euro, min = uitgave/tekort) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | bron |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Belastingontvangsten | 283.820 | 301.614 | 312.951 | 324.739 | 337.863 | 350.306 | Tabel 3.1.2.1 |
Netto begrotingsgefinancierde uitgaven | ‒ 320.809 | ‒ 354.699 | ‒ 337.026 | ‒ 354.389 | ‒ 364.716 | ‒ 379.419 | Tabel 1.3.5 |
Af: niet EMU-saldo relevante uitgaven | 56.643 | 69.651 | 44.700 | 56.275 | 58.710 | 62.100 | Tabel 1.3.2 |
Betaalde rijksbijdrage en rente aan sociale fondsen | ‒ 50.801 | ‒ 58.916 | ‒ 62.283 | ‒ 65.799 | ‒ 70.681 | ‒ 75.546 | Tabel 1.3.2 |
Kas-transverschillen en overige posten Rijk | ‒ 1.932 | ‒ 1.663 | ‒ 709 | ‒ 354 | 163 | 151 | Tabel 1.3.3 |
EMU-saldo Rijk (centrale overheid) | ‒ 33.079 | ‒ 44.013 | ‒ 42.368 | ‒ 39.530 | ‒ 38.661 | ‒ 42.407 |
(in miljoenen euro, min = uitgave/tekort) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | bron |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Premie-ontvangsten | 145.825 | 149.813 | 162.339 | 170.113 | 176.520 | 184.025 | Tabel 3.1.2.1 |
Ontvangen rijksbijdragen en rente | 50.801 | 58.916 | 62.283 | 65.799 | 70.681 | 75.546 | Tabel 1.5.2 |
Premiegefinancierde uitgaven | ‒ 186.033 | ‒ 198.544 | ‒ 211.967 | ‒ 223.047 | ‒ 234.492 | ‒ 245.953 | Tabel 2.1 |
Eigenrisicodragers WGA/ZW | 573 | 592 | 611 | 630 | 628 | 626 | Tabel 1.3.3 |
Zorgbemiddelingskosten | ‒ 2.222 | ‒ 1.619 | ‒ 1.591 | ‒ 1.735 | ‒ 1.774 | ‒ 1.778 | Tabel 1.3.3 |
EMU-saldo sociale fondsen | 8.945 | 9.158 | 11.676 | 11.760 | 11.563 | 12.465 |
Het overheidssaldo komt in 2026 naar verwachting uit op een tekort van 2,9% van het bbp. Tabel 1.3.7 toont hoe dit saldo zich verhoudt tot het saldo dat is geraamd voor het lopende begrotingsjaar 2025.
(min = tekort) | Miljarden euro | Procenten bbp |
---|---|---|
EMU-saldo 2025 | ‒ 24,8 | ‒ 2,1% |
Noemereffect | 0,0 | 0,1% |
Uitgaven onder uitgavenkader | ‒ 26,0 | ‒ 2,1% |
Niet-kaderrelevante uitgaven | ‒ 7,4 | ‒ 0,6% |
Inkomsten | 21,8 | 1,8% |
Kastransverschillen | 0,3 | 0,0% |
Overig | 0,6 | 0,0% |
EMU-saldo 2026 | ‒ 35,5 | ‒ 2,9% |
Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2025 van afgelopen voorjaar is het saldo voor 2026 met 0,1 procentpunt bbp opwaarts bijgesteld naar ‒ 2,9% bbp en het saldo voor 2025 is met 0,5 procentpunt neerwaarts bijgesteld naar ‒ 2,1%. Dit wordt zichtbaar wanneer de verandering van het saldo niet van jaar op jaar (horizontaal) wordt bekeken, maar als ontwikkeling sinds de Voorjaarsnota (verticaal). Deze verticale ontwikkeling is weergeven in Tabel 1.3.8.
Percentage bbp, - = tekort | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 |
---|---|---|---|---|---|---|
EMU-saldo Voorjaarsnota 2025 | ‒ 2,6% | ‒ 3,0% | ‒ 2,6% | ‒ 2,1% | ‒ 1,9% | ‒ 2,2% |
Belasting- en premieinkomsten | 0,1% | ‒ 0,1% | 0,0% | ‒ 0,1% | ‒ 0,1% | 0,0% |
Uitgavenkader | 0,2% | 0,1% | 0,1% | 0,0% | 0,0% | 0,1% |
Overig (m.n. KTV DO) | 0,2% | 0,2% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% |
EMU-saldo Miljoenennota 2026 | ‒ 2,1% | ‒ 2,9% | ‒ 2,4% | ‒ 2,1% | ‒ 2,0% | ‒ 2,1% |
EMU-schuld Miljoenennota 2026 | 44,9% | 47,8% | 48,0% | 48,7% | 49,1% | 49,5% |
Tabel 1.3.9 bevat een overzicht van de gerealiseerde EMU-saldi vanaf 2010 en de verwachte EMU-saldi tot en met het jaar 2030, uitgedrukt in zowel miljarden euro als in procenten van het bbp.
(in miljarden euro, min = tekort) | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
---|---|---|---|---|---|---|---|
EMU-saldo | ‒ 34,1 | ‒ 29,0 | ‒ 25,2 | ‒ 19,1 | ‒ 14,7 | ‒ 12,8 | 1,6 |
Bruto binnenlands product | 639,2 | 650,4 | 653,0 | 660,5 | 671,6 | 690,0 | 708,3 |
EMU-saldo (in procenten bbp) | ‒ 5,3 | ‒ 4,4 | ‒ 3,8 | ‒ 2,9 | ‒ 2,2 | ‒ 1,8 | 0,2 |
2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
EMU-saldo | 10,2 | 11,8 | 15,8 | ‒ 30,3 | ‒ 20,1 | 0,0 | ‒ 3,9 |
Bruto binnenlands product | 738,1 | 774,0 | 813,1 | 796,5 | 870,6 | 958,5 | 1.034,1 |
EMU-saldo (in procenten bbp) | 1,4 | 1,5 | 1,9 | ‒ 3,7 | ‒ 2,3 | 0,0 | ‒ 0,4 |
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | |
EMU-saldo | ‒ 10,6 | ‒ 24,8 | ‒ 35,5 | ‒ 31,4 | ‒ 28,5 | ‒ 27,9 | ‒ 30,7 |
Bruto binnenlands product | 1.134,1 | 1.187,3 | 1.234,4 | 1.282,9 | 1.332,2 | 1.382,0 | 1.436,1 |
EMU-saldo (in procenten bbp) | ‒ 0,9 | ‒ 2,1 | ‒ 2,9 | ‒ 2,4 | ‒ 2,1 | ‒ 2,0 | ‒ 2,1 |