De toets op het deelplafond Zorg liet een onderschrijding zien bij Miljoennennota van 0,5 miljard euro in 2023. Bij Voorjaarsnota is deze onderschrijding toegenomen naar 0,6 miljard euro. De totale netto zorguitgaven bedragen 89 miljard euro, inclusief de corona-uitgaven. De corona-uitgaven op het deelplafond Zorg betreffen voornamelijk de middelen voor de paramedische herstelzorg in 2023 (43 miljoen euro) en een ontvangstenmeevaller voor niet geleverde PGB zorg (-3,5 miljoen euro).

Aanpassingen van het uitgavenplafond naar aanleiding van:

7. Overboekingen met Rijksbegroting

Dit betreft een aantal overboekingen met het uitgavenplafond Rijksbegroting. Dit is onder meer 150 miljoen euro structureel voor de gemeenten voor de Integraal Zorgakkoord (IZA) doelstellingen, 97,3 miljoen euro structureel voor passende zorg als norm, 27,7 miljoen euro structureel voor de 20-weken echo en 55 miljoen euro structureel naar gemeenten.

8. Loon- en prijsontwikkeling

De raming van de loon- en prijsontwikkeling in de zorg is op basis van de actuele macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CEP 2023) bijgesteld.

9. Extrapolatie

Ter invoeging van een nieuw begrotingsjaar in de meerjarige begrotingsperiode zijn de begrotingstanden 2027 geëxtrapoleerd naar 2028.

Uitgavenmutaties met budgettair beslag

10. Herinvoering inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo

Het abonnementstarief in de Wmo 2015 wordt afgeschaft en in plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo 2015 heringevoerd. Daarbij is het uitgangspunt dat zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de vormgeving zoals die voorheen was met oog voor inkomenseffecten en het beroep dat wordt gedaan op de Wmo.

Anders dan beoogd in het Coalitieakkoord verdwijnt het abonnementstarief niet alleen voor de huishoudelijke hulp, maar voor alle Wmo-voorzieningen waarop het abonnementstarief nu van toepassing is. De meerkosten van het abonnementstarief komen zodoende grotendeels te vervallen. Hiervoor wordt een wetsvoorstel voorbereid. De middelen die het Rijk in verband met de invoering en aanzuigende werking van het abonnementstarief aan het Gemeentefonds heeft toegevoegd en hiervoor nog toevoegt (zoals toegezegd in het IZA) worden vanaf het jaar van inwerkingtreding van het wetsvoorstel (grotendeels) uitgenomen uit het Gemeentefonds. Deze maatregel levert structureel 100 miljoen euro op. Om dit mogelijk te maken wordt het huidige wetsvoorstel voor invoering van de passende eigen bijdrage huishoudelijke hulp (waarvan de inwerkingtreding per 2025 werd voorzien) ingetrokken.

11. Maatwerk PGB

Pgb-houders die zelf Wlz-zorg inkopen krijgen momenteel een maximumbedrag op basis van een zorgprofiel toegekend. Het komt niet vaak voor dat cliënten het volledige ter beschikking gestelde bedrag opmaken. Deze maatregel heeft als doel het pgb-budget in de Wlz beter aan te laten sluiten op de daadwerkelijke zorgvraag van cliënten. De doelmatigheidswinst is geschat op 4% van de uitgaven en kent een ingroeiperiode vanwege het overgangsrecht van de bestaande budgethouders. De maatregel levert structureel 110 miljoen euro op, inclusief 5 miljoen euro uitvoeringskosten.

12. Maatregelen buiten IZA

Het Integraal Zorgakkoord (IZA) beperkt reeds de volumegroei van de meeste Zvw-actoren. Deze taakstelling zal nader worden ingevuld met een maatregel buiten het IZA.

13. Actualisatie vierde kwartaal cijfers Zvw 

Op basis van gegevens uit de vierde kwartaalrapportage 2022 van het Zorginstituut en informatie van de NZa zijn de Zvw-uitgaven 2020-2022 geactualiseerd. De actualisatie leidt tot een structurele doorwerking van per saldo 54,8 miljoen euro hogere uitgaven voor de niet- IZA sectoren. Dit is een saldo van op- en neerwaartse bijstellingen in verschillende Zvw-sectoren.

14. Actualisatie vierde kwartaal cijfers Wlz (buiten contracteerruimte)

Op basis van de vierde kwartaalrapportage van het Zorginstituut zijn de uitgaven Wlz buiten contracteerruimte geactualiseerd. De uitgaven worden neerwaarts bijgesteld. Dit betreft onder andere een neerwaartse bijstelling op hulpmiddelen.

15. GVS-modernisering

Er ontstaat een besparingsverlies bij de modernisering van het Geneesmiddelenvergoedingensysteem (GVS) van 140 miljoen euro in 2023 en 2024. Het kabinet onderzoekt alternatieve maatregelen ter invulling van de structurele taakstelling.

16. VG7 (gehandicaptenzorg)

De compensatie voor geleverde VG7-zorg in de gehandicaptenzorg leidt ertoe dat in toenemende mate aanbieders terughoudend zijn met het leveren van deze zorg. Het kostprijsonderzoek van de NZa leidt niet eerder dan in 2025 tot herijkte tarieven. Om in 2023 en 2024 de compensatie voor geleverde VG7 zorg te kunnen verhogen, wordt de contracteerruimte in de Wlz met 40 miljoen euro verhoogd. Hierdoor hebben zorgkantoren de ruimte om, door middel van maatwerkafspraken een lager kortingspercentage af te spreken met aanbieders, waardoor de vergoeding voor de geleverde gehandicaptenzorg hoger wordt.

17. Verlengen EMB-regeling

De huidige regeling voor leerlingen in het speciaal onderwijs met een EMB (ernstig meervoudige beperking) liep per 2022 af. Recent onderzoek naar een structurele oplossing voor het bekostigen van zorg in onderwijstijd doet aanbevelingen die een wetswijziging vereisen, waardoor een structurele oplossing meer tijd vergt. Dit voorjaar zal een kabinetsreactie op het onderzoek volgen. In de tussentijd stelt het kabinet 5 miljoen euro beschikbaar in 2024, 2025 en 2026 om de huidige EMB-regeling te kunnen verlengen.

18. Paramedische herstelzorg

De regeling paramedische herstelzorg voor covidpatiënten wordt verlengd tot 1 januari 2025, zodat ook de patiënten die sinds het najaar 2022 besmet zijn of worden, gebruik kunnen maken van deze regeling (21 miljoen euro in 2023 en 51 miljoen euro in 2024).

19. Normerende elementen in tarieven

Het kabinet zet conform Coalitieakkoord in op het verhogen van de doelmatigheid door normatieve elementen toe te voegen aan de tariefstelling in zorgsectoren met vaste of maximumtarieven. De uitwerking van deze maatregel loopt vertraging op, waardoor een besparingsverlies ontstaat van 60 miljoen euro in 2024.

20. Dekking voor uitgavenmutaties 15 t/m 19

Dit betreft de inzet van de prijsbijstelling van de begrotingsgefinancieerde uitgaven ter dekking van EMB, normerende elementen in tarieven, resterend tekort volgend uit de taakstelling GVS-modernisering, resterend tekort voor VG7 en voor paramedische herstelzorg (cumulatief 222,5 miljoen euro). Daarnaast wordt de overdekking op de begroting van Wlz gebruikt voor VG7 en de resterende groeiruimte in de Zvw (88,5 miljoen euro in 2024) voor de taakstelling GVS-modernisering.

21. Korting op beleidsartikelen

Er wordt een korting doorgevoerd op diverse beleidsartikelen van de VWS-begroting (8,8 miljoen euro structureel).

22. Wisselkoerstegenvaller Caribisch Nederland

Vanwege de verslechterde koers van de euro ten opzichte van de dollar stijgen de zorgkosten in Caribisch Nederland. Het betreft een structurele tegenvaller van 9,3 miljoen euro.

23. Kasschuiven

Er worden middelen verschoven voor coalitieakkoord middelen van het IZA, passende zorg als norm en gegevensuitwisseling.

24. Diversen ramingsbijstellingen ontvangsten

De ontvangstenramingen in de Zvw en de Wlz worden opwaarts bijgesteld naar aanleiding van actuele macro-economische inzichten van het Centraal Planbureau (CEP 2023, 124,2 miljoen euro) en naar aanleiding van de vierde kwartaalrapportage 2022 van het Zorginstituut en informatie van de NZa (9,1 miljoen euro).

25. Diversen

Dit betreft een factuur die net over de jaargrens binnen kwam voor de directie Publieke Gezondheid (0,6 miljoen euro).