Base description which applies to whole site

3.1 Artikel 1 Volksgezondheid

Een goede volksgezondheid, waarbij mensen zo min mogelijk blootstaan aan bedreigingen van hun gezondheid én zij in gezondheid leven.

 

1981

2005

2010

2016

2017

2018

2019

2020

2021

1. Absolute levensverwachting in jaren:1

         

- mannen

72,7

77,2

78,8

79,9

80,1

80,2

80,5

79,7

79,72

- vrouwen

79,3

81,6

82,7

83,1

83,3

83,3

83,6

83,1

83,02

          

2. Waarvan jaren in goed ervaren gezondheid:3

         

- mannen

59,9

62,5

63,9

64,9

65,0

64,2

64,8

66,4

65,4

- vrouwen

62,4

61,8

63,0

63,3

63,8

62,7

63,2

65,8

65,1

1

De levensverwachting van in Nederland geboren vrouwen in 2021 bedroeg 83,0 jaar. Dat is 3,3 jaar hoger dan die van mannen (79,7 jaar). Sinds 1981 is het verschil in levensverwachting tussen de seksen kleiner geworden. Mannen boekten vanaf 1981 een winst van 7 jaar, vrouwen zijn gemiddeld 3,7 jaar ouder geworden.

2

voorlopige cijfers

3

Voor het berekenen van levensverwachting in goed ervaren gezondheid is het aantal 'gezonde' jaren bepaald op basis van een vraag naar de ervaren gezondheid. In de loop der jaren is de vraag naar de ervaren gezondheid op twee (vrijwel identieke) manieren gesteld, namelijk: 1. Hoe is het over het algemeen met uw gezondheid? 2. Hoe is over het algemeen de gezondheidstoestand van de onderzochte persoon? Mensen die deze vraag beantwoorden met 'goed' of 'zeer goed' worden gezond genoemd.

Een belangrijke beleidsopgave voor de minister is het beschermen en bevorderen van de gezondheid van burgers. Mensen zijn in eerste instantie echter wel zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid en dienen zichzelf – indien mogelijk – te beschermen tegen gezondheidsrisico’s.

De minister vervult de volgende rollen:

Stimuleren: van het maken van gezonde keuzes, van de beschikbaarheid van betrouwbare informatie over gezonde keuzes, en van een gezonder aanbod van voeding.

Financieren: van (bevolkings-)onderzoeken/screeningen, van diverse nationale programma’s, projecten en organisaties die zich bezig houden met de bescherming en bevordering van de gezondheid van burgers en preventie van ziekten.

Regisseren: het opstellen van wettelijke kaders voor verschillende manieren om burgers te beschermen tegen gezondheidsrisico’s.

Mentale GezondheidMentale gezondheid en weerbaarheid zijn belangrijke voorwaarden om gezond te leven en gezond op te groeien. De aanpak van mentale gezondheid ligt niet alleen op het VWS-domein. De verschillende risicofactoren bevinden zich ook in andere domeinen. We zien dan ook veel raakvlakken met andere beleidsterreinen en de verbinding met andere departementen is reeds gelegd. Samen zetten wij (landelijke overheid, doelgroep en stakeholders) ons in voor ‘mentale gezond: van ons allen’ vanuit een vijftal actielijnen. Met deze actielijnen is er daarnaast aanvullend aandacht voor jongeren en jongvolwassenen, werkenden en inwoners met een kwetsbare sociaal economische positie. Ons streven: mentale weerbaarheid bij alle in Nederland verblijvende personen te versterken en om de maatschappelijke kosten en sociale impact van mentale gezondheidsklachten te verminderen. We zetten daarbij in op een mix van activiteiten, maatregelen en interventies om de lokale partners te ondersteunen en bewustwording over mentale klachten te vergroten.

Nationaal PreventieakkoordHet Nationaal Preventieakkoord heeft als doel om roken, overgewicht en overmatig alcoholgebruik onder de Nederlandse samenleving terug te dringen. Deze ambities worden doorgezet en de aanpak geïntensiveerd, met als doel een gezonde generatie in 2040 met een focus op de jeugd door sport, voeding en bewegen.

NIPTVanaf 1 april 2023 wordt de niet-invasieve prenatale test (NIPT) structureel onderdeel van het programma prenatale screening. Sinds 2017 wordt de NIPT aangeboden in onderzoeksverband als eerste screeningstest op down-, edwards- en patausyndroom. Vanaf 1 april 2023 zal de NIPT kosteloos worden aangeboden, waar op dit moment in onderzoeksverband nog een eigen betaling van € 175,- geldt. Dit is conform het coalitieakkoord.

Zwangere vrouwen kunnen van het aanbod gebruik maken als zij dat wensen. Hierbij kunnen zij er ook voor kiezen om eventuele nevenbevindingen gerapporteerd te krijgen. Om een weloverwogen keuze te maken om al dan niet deel te nemen aan (onderdelen van) de prenatale screening, vindt er counseling plaats.

Kansrijke StartIn 2023 zetten we het actieprogramma Kansrijke Start voort zoals aangegeven in de vervolgaanpak die op 13 juni 2022 naar de Tweede Kamer gestuurd is. De ambitie van deze vervolgaanpak is dat in elke gemeente structureel een lokale Kansrijke Start-aanpak komt (inclusief de inzet van interventies), zodat (aanstaande) ouders in een kwetsbare situatie tijdig de juiste zorg en ondersteuning ontvangen, aansluitend op hun hulpbehoefte. Deze ambitie volgt uit het coalitieakkoord waarin is opgenomen dat het kabinet inzet op een gezonde generatie 2040 en dat Kansrijke Start in iedere gemeente ingezet wordt. Het RIVM monitort de voortgang van het actieprogramma en rapporteert hierover jaarlijks aan het ministerie.

VolksziektenDe opgave uit het coalitieakkoord om extra te investeren in onderzoek naar en de aanpak van de preventie van alzheimer, obesitas en kanker, zowel ten behoeve van volwassenen als van kinderen is uitgewerkt voor de jaren 2023, 2024 en 2025. De plannen richten zich op de belangrijkste determinanten van gezondheid ter voorkoming van kanker, obesitas en alzheimer. Die determinanten zijn onder te verdelen in persoonsgebonden factoren (zoals overgewicht en de bloeddruk), leefstijl en leefgewoonten (zoals roken en bewegen) en leef, woon en werkomstandigheden (zoals de lucht- en waterkwaliteit en de sociaaleconomische status). Het doel is het verminderen van de kans op deze ziektes of het verminderen van de kans op een ernstig verloop van deze ziektes. We zetten in op effectieve interventies (evidence based) en het (meetbaar) beter en lokaal inzetten hiervan of juist het onderzoeken van wat effectieve interventies zijn.

Pandemische paraatheidIn 2022 is een start gemaakt met de versterking van onze pandemische paraatheid. In de beleidsagenda pandemische paraatheid die in april naar de Tweede Kamer is gestuurd, zijn de hoofdlijnen van een versterkte pandemische paraatheid geschetst. Voor meer informatie verwijs ik u naar paragraaf 2.1.3 Pandemische Paraatheid van de Beleidsagenda.

Vaccinatie tegen RotavirusDe vaccinatie tegen het Rotavirus zal conform het advies van de Gezondheidrsraad worden opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Dit betekent dat vaccinatie tegen het Rotavirus aan alle zuigelingen kan worden aangeboden en de ziektelast van een rotavirusinfectie (zo’n 3600 ziekenhuisopnames van kinderen per jaar) naar verwachting aanmerkelijk zal verminderen. Volgens de Gezondheidsraad zou algemene vaccinatie jaarlijks ongeveer 1.900 tot 3.400 door Rotavirus veroorzaakte ziekenhuisopnames bij kinderen jonger dan vijf jaar kunnen voorkomen, alsmede mogelijk vijf tot zes sterfgevallen per jaar. In 2024 zullen de eerste vaccins worden toegediend.

Tabel 7 Tabel Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (bedragen x € 1.000)
 

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Verplichtingen

6.907.739

4.901.546

4.981.446

1.220.601

1.231.087

1.127.696

1.168.007

        

Uitgaven

7.633.717

6.979.448

4.129.960

1.452.624

1.342.083

1.186.248

1.168.835

        

1. Gezondheidsbeleid

567.514

571.422

632.744

572.103

515.432

455.520

436.533

Subsidies (regelingen)

23.389

24.699

23.936

24.685

24.377

20.131

20.131

(Lokaal) gezondheidsbeleid

22.770

24.426

23.663

24.412

24.104

19.858

19.858

Overige

619

273

273

273

273

273

273

Opdrachten

3.154

12.019

11.419

11.770

11.570

9.195

9.285

(Lokaal) gezondheidsbeleid

3.154

12.019

11.419

11.770

11.570

9.195

9.285

Bijdrage aan agentschappen

139.527

146.472

166.365

162.785

160.181

147.500

145.996

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

109.466

119.088

126.540

124.412

122.587

121.989

120.790

RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed

29.591

26.882

34.026

31.876

31.497

24.714

24.409

Overige

470

502

5.799

6.497

6.097

797

797

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

393.924

369.256

326.225

287.006

233.455

213.142

195.569

ZonMw: programmering

393.924

369.256

326.225

287.006

233.455

213.142

195.569

Overige

0

0

0

0

0

0

0

Bijdrage aan medeoverheden

7.520

18.976

104.799

85.857

85.849

65.552

65.552

Aanpak Gezondheidsachterstanden

7.520

18.836

104.659

85.717

85.709

65.412

65.412

Overige

0

140

140

140

140

140

140

        

2. Ziektepreventie

6.907.201

6.218.310

3.285.104

668.363

617.439

576.524

577.791

Subsidies (regelingen)

553.921

458.639

327.209

276.847

273.147

271.925

273.029

Ziektepreventie

325.828

213.074

18.997

13.693

8.494

7.775

7.775

Bevolkingsonderzoeken

151.586

170.583

190.538

186.799

187.202

189.248

190.043

Vaccinaties

76.507

74.982

117.674

76.355

77.451

74.902

75.211

Overige

0

0

0

0

0

0

0

Opdrachten

3.899.557

2.965.122

1.187.666

50.222

48.472

12.276

10.276

Ziektepreventie

3.899.557

2.946.324

1.152.511

12.567

12.917

3.921

3.921

Pandemische paraatheid

0

18.798

35.155

37.655

35.555

8.355

6.355

Overige

0

0

0

0

0

0

0

Bijdrage aan agentschappen

541.372

601.683

467.656

303.503

295.793

292.296

294.459

RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra

354.557

363.831

223.517

100.931

97.712

99.511

99.512

RIVM: Bevolkingsonderzoeken

45.535

47.021

48.987

54.612

55.850

54.168

54.870

RIVM: Vaccinaties

141.280

170.418

146.939

126.947

128.518

124.504

125.964

Pandemische paraatheid

0

20.400

48.200

21.000

13.700

14.100

14.100

Overige

0

13

13

13

13

13

13

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

0

680.656

305.000

0

0

0

0

Landelijke Coördinatie COVID-19 Bestrijding

0

680.656

305.000

0

0

0

0

Bijdrage aan medeoverheden

1.818.867

1.400.371

997.573

37.791

27

27

27

Pandemische paraatheid

0

0

37.295

37.763

0

0

0

Overige

1.818.867

1.400.371

960.278

28

27

27

27

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

0

0

0

0

0

0

0

Overige

0

0

0

0

0

0

0

Garanties

93.234

111.839

0

0

0

0

0

Overige

93.234

111.839

0

0

0

0

0

(Schade)vergoedingen

250

0

0

0

0

0

0

Overige

250

0

0

0

0

0

0

        

3. Gezondheidsbevordering

129.197

156.891

180.667

180.803

178.164

123.156

123.463

Subsidies (regelingen)

108.043

87.711

88.950

87.551

85.019

57.345

57.652

Preventie van schadelijk middelengebruik

17.786

28.603

31.363

31.138

30.612

14.806

15.112

Gezonde leefstijl en gezond gewicht

26.115

29.754

28.895

28.904

27.433

17.895

17.895

Letselpreventie

5.024

5.925

5.436

5.286

4.651

4.651

4.651

Bevordering van seksuele gezondheid

58.200

22.196

19.462

18.447

18.547

18.787

18.788

Overige

918

1.233

3.794

3.776

3.776

1.206

1.206

Opdrachten

5.708

9.183

11.743

12.744

12.643

5.746

5.746

Gezondheidsbevordering

5.708

9.183

11.743

12.744

12.643

5.746

5.746

Overige

0

0

0

0

0

0

0

Bijdrage aan agentschappen

443

2.763

5.123

4.715

4.715

1.185

1.185

Overige

443

2.763

5.123

4.715

4.715

1.185

1.185

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

0

151

166

799

799

799

799

Overige

0

151

166

799

799

799

799

Bijdrage aan medeoverheden

15.003

57.083

74.685

74.994

74.988

58.081

58.081

Heroïnebehandeling op medisch voorschrift

15.003

15.138

15.064

15.322

15.316

15.319

15.319

Seksuele gezondheid

0

41.945

59.621

59.672

59.672

42.762

42.762

Overige

0

0

0

0

0

0

0

        

4. Ethiek

29.805

32.825

31.445

31.355

31.048

31.048

31.048

Subsidies (regelingen)

27.106

29.007

28.725

28.623

28.316

28.316

28.316

Abortusklinieken

17.797

18.457

18.570

18.572

18.576

18.576

18.576

Medische Ethiek

9.309

10.550

10.155

10.051

9.740

9.740

9.740

Opdrachten

182

463

362

362

362

362

362

Medische Ethiek

182

463

362

362

362

362

362

Bijdrage aan agentschappen

2.517

3.355

2.358

2.370

2.370

2.370

2.370

CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek

2.517

3.355

2.358

2.370

2.370

2.370

2.370

        

Ontvangsten

59.074

101.068

33.903

33.903

33.903

33.903

33.903

Overige

59.074

101.068

33.903

33.903

33.903

33.903

33.903

Budgetflexibiliteit

Subsidies Het beschikbare budget voor 2023 van € 468,8 miljoen is 88,3% juridisch verplicht. Het betreft de financiering van de aangegane verplichtingen op basis van de Kaderregeling subsidies OCW, SZW en VWS, de beleidsregels subsidiëring regionale centra prenatale screening én de Subsidieregelingen publieke gezondheid, PrEP, NIPT en Kunstmatige inseminatie donorkinderen.

OpdrachtenHet budget voor 2023 van € 1.211,2 miljoen is 54% juridisch verplicht. Van dit budget is € 1.140,5 miljoen bestemd voor de bestrijding van COVID-19.

Bijdragen aan agentschappen

Dit betreft de financiering van de opdrachtverlening voor 2023 aan het RIVM, de NVWA en het CIBG. Op basis van het offertetraject en bestuurlijke afspraken is het budget 2023 van € 641,5 miljoen voor 93,5% juridisch verplicht.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Dit betreft de financiering van projecten en onderzoek op het gebied van gezondheid, preventie en zorg via ZonMw en de Afgifte van Schengenverklaringen via het Centraal Administratie Kantoor (CAK). Het budget voor 2023 van € 631,4 miljoen is voor 100,0% juridisch verplicht. Van dit budget is € 305,0 miljoen bestemd voor de bestrijding van COVID-19.

Bijdragen aan medeoverheden

Dit betreft de heroïneverstrekking door gemeenten op medisch voorschrift, de bijdrage aan het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (CTGB), de brede specifieke uitkering met daarin de onderwerpen lokale aanpak van gezondheidsachterstanden, preventie/preventie infrastructuur, Kansrijke Start, Mentale gezondheid, de gezonde beweegvriendelijke leefomgeving en Valpreventie bij 65-plussers. én de vergoeding van de meerkosten van de GGD'en en Veiligheidsregio's voor COVID-19. Het budget voor 2023 van € 1.177,1 miljoen is voor 36,9% juridisch verplicht.

Tabel 8 Geschatte budgetflexibiliteit
 

2023

juridisch verplicht

53,6%

bestuurlijk gebonden

46,0%

beleidsmatig gereserveerd

0,4%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0,1%

Tabel 9 Uitsplitsing verplichtingen
 

2021

2022

2023

2024

2025

2026

2027

Verplichtingen

6.907.739

4.881.983

3.590.837

1.152.178

1.199.652

1.118.512

1.162.582

waarvan garantieverplichtingen

93.234

111.839

0

0

0

0

0

waarvan overige verplichtingen

6.814.505

4.770.144

3.590.837

1.152.178

1.199.652

1.118.512

1.162.582

1. Gezondheidsbeleid

Subsidies

(Lokaal) gezondheidsbeleid

In 2023 geven wij verder uitwerking aan de voornemens die zijn opgenomen in de Landelijke Nota Gezondheidsbeleid 2020-2024 (Kamerstukken II 2019/20, 32793, nr. 481). De Landelijke Nota Gezondheidsbeleid die vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg) iedere vier jaar wordt opgesteld beschrijft de landelijke prioriteiten op het gebied van publieke gezondheid en is richtinggevend voor het lokale gezondheidsbeleid van gemeenten.

Alles is gezondheid ....

Het programma Alles is Gezondheid stimuleert samenwerking tussen bedrijfsleven, burgerinitiatieven, maatschappelijke organisaties en politiek. Deze partijen werken met elkaar samen vanuit hun eigen invalshoek, maar pogen hetzelfde doel te bereiken, namelijk de samenleving vitaler maken. Via het programmabureau worden maatschappelijke initiatieven gestimuleerd die bijdragen aan een gezonder Nederland en aansluiten bij de gestelde doelen in het Nationaal Programma Preventie. Netwerkvorming en kennisdeling worden daarbij benut om het bereik en de impact van initiatieven te vergroten. Er wordt ingezet op het activeren en borgen van domeinoverstijgende samenwerkingsverbanden en het aanjagen en ondersteunen van wijken en regio’s. Zij werken daarbij vanuit het gedachtegoed van positieve gezondheid, dat een belangrijke plek heeft gekregen binnen het programma. Het institute for Positive Health (iPH) is samengegaan met Alles is Gezondheid en het toepassen en doorontwikkelen van het gedachtegoed gaat onder die noemer verder. Hier is € 3,0 miljoen voor beschikbaar.

Preventiecoalities

Dit betreft het faciliteren van samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars door middel van bijdragen in de kosten van de procescoördinatie. Hiermee ondersteunen we effectieve preventieactiviteiten voor risicogroepen met als doel de gezondheid van deze risicogroepen te verbeteren. Hier is € 1,6 miljoen voor beschikbaar.

Bevordering van kwaliteit en toegankelijkheid van zorg

De Stichting Pharos ontvangt als kennis- en adviescentrum subsidie voor het stimuleren van de toepassing van kennis in de praktijk om de kwaliteit en effectiviteit van de zorg voor migranten en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden te verbeteren. Het gaat daarbij om mensen die minder vaardig zijn in het verkrijgen, begrijpen en gebruiken van informatie over (hun) gezondheid bij het nemen van gezondheidsgerelateerde beslissingen. Verder worden gemeenten geactiveerd om lokale gezondheidsachterstanden structureel aan te pakken. Vanuit de Stichting Pharos en platform 31 wordt kennis van werkzame interventies, goede voorbeelden en ervaringen samengebracht en gedeeld. Hier gaat in 2023 € 5,0 miljoen naartoe.

Lifelines

Het doel van Lifelines is om mensen in de toekomst gezonder oud te laten worden. Dit proberen we te bereiken door van een grote groep deelnemers allerlei gegevens en lichaamsmaterialen zoals urine, bloed en haar te verzamelen en dit beschikbaar te stellen aan onderzoekers. Hiervoor is € 3,0 miljoen beschikbaar.

Nu Niet Zwanger

Nu Niet Zwanger (NNZ) maakt de kinderwens bespreekbaar bij kwetsbare vrouwen én mannen met een opeenstapeling van complexe problemen en beperkingen. NNZ ondersteunt hen bij het nemen van de regie over hun kinderwens. En NNZ ondersteunt bij het realiseren van adequate anticonceptie als er geen kinderwens is. Doel is het voorkómen van onbedoelde zwangerschappen bij vrouwen en mannen die op dat moment geen kinderwens hebben maar die door hun vele complexe problemen niet in staat zijn adequate anticonceptie te regelen en te gebruiken. Hiervoor is € 2 miljoen beschikbaar.

Mentale Gezondheid

Ons streven is om de mentale weerbaarheid bij alle in Nederland verblijvende personen te versterken en om de maatschappelijke kosten en sociale impact van mentale gezondheidsklachten te verminderen. We zetten daarbij in op een mix van activiteiten, maatregelen en interventies om de lokale partners te ondersteunen en bewustwording over mentale klachten te vergroten. Hiervoor is € 3,3 miljoen beschikbaar op het instrument subsidies (én € 1,3 mln. op het instrument opdrachten).

ValpreventieEr vindt onderzoek plaats naar de mogelijkheden die innovatie en technologie kunnen bieden om de maatregel valpreventie te implementeren. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar voor de uitvoering van het programma valpreventie. Het gaat hierbij om het organiseren van bijeenkomsten, deskundigheidsbevordering en het toegankelijk maken van bestaand materiaal. Het kennisinstituut VeiligheidNL ondersteunt hierbij. Hiervoor is in totaal € 2,0 miljoen beschikbaar.

Voor de overige subsidieactiviteiten (onder andere depressiepreventie, nader onderzoek naar de doodsoorzaak van kinderen en mentale vitaliteit van werkenden) is € 3,7 miljoen beschikbaar.

Opdrachten

(Lokaal) gezondheidsbeleid

Vervolgaanpak actieprogramma Kansrijke Start 2022-2025

Met het programma Kansrijke Start willen we ervoor zorgen dat kinderen een stevige basis krijgen tijdens de cruciale eerste 1.000 dagen van het leven. De vervolgaanpak Kansrijke Start (zie mijn brief van 13 juni 2022) zet in op het versterken, uitbouwen en het structureel verankeren van de lokale Kansrijke Start – aanpak.

In de vervolgaanpak worden acties ingezet langs 2 lijnen:

  • Professionals en informeel netwerk ondersteunen (aanstaande) ouders optimaal;

  • Lokale en regionale afspraken zorgen voor juiste zorg dichtbij (aanstaande) ouders.

Hier is € 6 miljoen op het instrument opdrachten beschikbaar (én € 17 miljoen op het instrument bijdrage medeoverheden).Voor de overige opdrachtactiviteiten (onder andere Valpreventie bij 65-plussers, de gezonde beweegvriendelijke leefomgeving en Mentale gezondheid) is € 5,4 miljoen beschikbaar.

Bijdragen aan agentschappen

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is opdrachtgever van het agentschap Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voor de VWS-domeinen. De NVWA heeft als toezichthouder een centrale rol bij het bewaken van de veiligheid van voedsel- en consumentenproducten op grond van wettelijke normen. Ook hebben zij toezichtstaken voor de handhaving van de Drank- en Horecawet en de Tabaks- en rookwarenwet.

Door de toevoeging van regeerakkoordmiddelen voor versterking van de NVWA en het beschikbaar komen van WAU-middelen is voor deze taken in 2023 in totaal € 126,5 miljoen beschikbaar.

RIVM: wettelijke taken en beleidsondersteuning zorgbreed

Het RIVM heeft de wettelijke taak periodiek te rapporteren over de toestand en de toekomstige ontwikkeling van de volksgezondheid. Het RIVM vormt voorts samen met een zevental kennisinstellingen een consortium, dat verantwoordelijk is voor de Staat van Volksgezondheid en Zorg. De Staat van Volksgezondheid en Zorg bevat kerncijfers voor het zorgbeleid. Via deze webportal worden actuele en eenduidige cijfers beschikbaar gesteld over de domeinen van het ministerie van VWS. De kerncijfer, zoals opgenomen in de Staat, vormen een belangrijke basis voor de VWS-monitor. Verder voert het RIVM opdrachten uit op terrein van sport, geneesmiddelen en medische technologie en risicoschatting en -beoordeling voor beleid. In totaal is voor het RIVM voor deze taken in 2023 € 34,0 miljoen beschikbaar.

Overige (Gezondheidsbescherming Algemeen en Voedselveiligheid)

Deze middelen worden voornamelijk ingezet voor de financiering van het RIVM op het gebied van voedselveiligheid.

Bijdragen aan ZBO's/RWT's

ZonMw: Uitvoeren van projecten en onderzoek

ZonMw is een intermediaire organisatie die op programmatische wijze projecten en onderzoek op het gebied van gezondheid, preventie en zorg laat uitvoeren. ZonMw bewaakt daarbij de kwaliteit, relevantie en samenhang. In onderstaande tabel zijn de activiteiten uitgesplitst naar de verschillende beleidsterreinen waarop de programma’s bij ZonMw betrekking hebben:

Tabel 10 Overzichtstabel geraamde programma-uitgaven ZonMw 2023-2027 (Bedragen x € 1 mln.)
 

2023

2024

2025

2026

2027

      

Totaal ZonMw

326,2

287,0

233,5

213,1

195,6

Artikel 1 Volksgezondheid: onder andere programma's Preventie, Infectieziektebestrijding, Onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap, Gezondheidsonderzoek bij Rampen, Data en Veerkracht, Pluripotent stamcelonderzoek ME/CVS en COVID-19 Onderzoek

52,9

48,2

35,9

35,2

34,9

Artikel 2 Curatieve zorg: onder andere programma's Doelmatigheidsonderzoek, Goed Gebruik Geneesmiddelen, Grip op Onbegrip, Zwangerschap en geboorte, Expertisefunctie Zintuigelijk Gehandicapten, Kwaliteitsrichtlijnen wijkverpleging, Kwaliteitsgelden, Topspecialistische Zorg en Onderzoek, Goed Gebruik Hulpmiddelenzorg, Kennisprogramma huisartsgeneeskunde, Paramedische zorg, Passende Zorg, Citrienfonds, Versnellers in de GGz en Onderzoeksprogramma GGz

194,5

167,9

137,1

127,1

113,6

Artikel 3 Maatschappelijke ondersteuning en langdurige zorg: onder andere programma's Palliantie II, Onderzoeksprogramma Dementie, Academische werkplaatsen ter versterking kennisinfrastructuur langdurige zorg, Langdurige Zorg en ondersteuning, Academische werkplaatsen Verstandelijke beperking, Gewoon bijzonder, Kenniscentra voor Specifieke doelgroepen én Zingeving en Geestelijke verzorging

42,0

42,0

38,4

34,5

32,8

Artikel 4 Zorgbreed beleid: Maatschappeljike diensttijd, Juiste zorg op de juiste plek, Zorgevaluatie en gepast gebruik, Actieonderzoek innovatieve zorg én Voor elkaar!

20,5

12,1

9,8

7,1

6,6

Artikel 5 Jeugd: onder andere programma's Wat werkt voor de jeugd, Geweld hoort nergens thuis en Regionale Kenniswerkplaatsen Jeugd

4,7

5,8

3,6

3,7

3,8

Artikel 6 Sport en bewegen: onder andere programma's Sportinnovator, Missiegredreven onderzoek en innovatie sport en bewegen en het Onderzoeksprogramma Sport en Bewegen

1,3

0,4

0,4

0,4

0,4

Andere ministeries: onder andere programma's Meer Kennis met Minder Dieren (LNV), Verbetering kwaliteit poortwachtersproces (SZW), Vakkundig aan het Werk (SZW) en Mentale vitaliteit van werkenden (SZW) Verbetering re-integratie 2e spoor (SZW)

10,3

10,6

8,4

5,2

3,4

Bijdragen aan medeoverheden

Aanpak gezondheidsachterstanden Dit betreft middelen voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden (€ 20 miljoen), preventie/preventie infrastructuur (€ 21,4 miljoen), Kansrijke Start (€ 17,0 miljoen), Mentale gezondheid (€ 8,0 miljoen), de gezonde beweegvriendelijke leefomgeving (€ 6,4 miljoen) en de Valpreventie bij 65-plussers (€ 30 miljoen). Deze middelen voorzien we in 2023 gebundeld onder te brengen via een specifieke uitkering (SPUK). Om een brede blik op gezondheid te stimuleren en een integrale aanpak te bevorderen kunnen gemeenten naast bovengenoemde programma’s gelijktijdig een aanvraag indienen middels deze SPUK op meerdere thema’s. De thema’s waarop kan worden aangevraagd zijn Sport/Bewegen, Gezondheid en Sociale Basis. Voor de overige activiteiten is € 1,8 miljoen beschikbaar.

2. Ziektepreventie
Tabel 11 Kengetallen Deelname aan vaccinatieprogramma, bevolkingsonderzoeken en screeningen in procenten
 

2005

2010

2015

2020

2022

Percentage deelname aan Rijksvaccinatieprogramma

95,8%

95,0%

94,8%

90,8%

91,6%1

Percentage deelname aan Nationaal Programma Grieppreventie

76,9%

68,9%

50,1%

53,7%

n.n.b.2

Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek borstkanker

81,7%

80,7%

77,6%

70,4%

n.n.b.3

Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker

65,5%

64,3%

64,4%

49,7%

n.n.b.4

Percentage deelname aan Bevolkingsonderzoek darmkanker

73,0%

71,6%

n.n.b.5

Percentage deelname aan hielprik

99,6%

99,7%

99,3%

99,4%

n.n.b.6

Percentage deelname aan NIPT

51,2%

n.n.b.7

1

Staat van Volksgezondheid en Zorg Voor het verslagjaar 2021 (betreft alle vaccinaties gegeven t/m 2019) is dit percentage 91,3%. Dit betreft het percentage kinderen geboren in 2018 dat alle vaccinaties volgens het RVP-schema toegediend heeft gekregen vóór het bereiken van de leeftijd van 2 jaar.

2

Staat van Volksgezondheid en Zorg Dit kerncijfer betreft het percentage gevaccineerde personen in de groep patiënten die conform het advies van de Gezondheidsraad in aanmerking komen voor vaccinatie tegen influenza.

3

Staat van Volksgezondheid en Zorg Dit kerncijfer betreft het percentage vrouwen uit de doelgroep, dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek borstkanker. De doelgroep van het bevolkingsonderzoek bestaat uit vrouwen van 50 tot 75 jaar.

4

Staat van Volksgezondheid en Zorg Dit kerncijfer betreft het percentage vrouwen uit de doelgroep, dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. De doelgroep van dit bevolkingsonderzoek bestaat uit 30-60 jarige vrouwen.

5

Staat van Volksgezondheid en Zorg Dit kerncijfer betreft het percentage personen dat deelneemt aan het bevolkingsonderzoek dikke darmkanker.

6

Staat van Volksgezondheid en Zorg Dit kerncijfer betreft het percentage pasgeborenen dat gescreend is.

7

Staat van Volksgezondheid en Zorg Deelname NIPT vanaf april 2017. Dit kerncijfer betreft het percentage zwangere vrouwen dat deelneemt aan de NIPT ter bepaling van een eventuele verhoogde kans op een kind met het downsyndroom, edwardssyndroom of patausyndroom.

Deze cijfers geven een goede indicatie van de ontwikkelingen op de beleidsterreinen met dien verstande dat de nadruk op geïnformeerde keuze voor deelname ligt en niet op een zo hoog mogelijk percentage. Hierbij moet in acht worden genomen dat de beschermingsgraad in de praktijk hoger ligt bijvoorbeeld voor het Rijksvaccinatieprogramma dan het met het deelnamepercentage weergegeven cijfer in verband met bijvoorbeeld de groepsimmuniteit.

Subsidies

Ziektepreventie De minister zorgt op het terrein van de ziektepreventie subsidies (€ 19,0 miljoen) voor een goede bescherming tegen infectieziekten, preventie van chronische ziekten en de jeugdgezondheidszorg (JGZ) door onder andere te zorgen voor:

  • Een goede landelijke structuur om bekende en onbekende infectieziektedreigingen inclusief zoönosen en vectorgebonden (o.a. teken, invasieve exotische muggen) aandoeningen snel te kunnen signaleren en bestrijden.

  • Het internationaal uitwisselen van informatie en afstemmen van voorbereidings- en bestrijdingsmaatregelen.

  • Subsidiëring van het Nederlands Lymeziekte-expertisecentrum dat zich inzet om de preventie, diagnostiek en behandeling van de ziekte van Lyme te verbeteren, waarbij alle betrokken partijen hun eigen inbreng leveren.

  • Subsidiëring van de stichting Q-support om patiënten, die na de Q-koorts-epidemie te maken hebben met langdurige klachten, te ondersteunen, te adviseren en te begeleiden.

  • Financiering van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) voor activiteiten gericht op het ondersteunen van de JGZ-organisaties en de professionals bij het invoeren van vernieuwingen en verbeteringen in de praktijk.

  • Financiering van Lareb, het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen, waaronder vaccins.

  • Financiering van de stichting Q-support voor de nazorg van COVID-19 patiënten (C-support).

Bevolkingsonderzoeken

Onder dit instrument vallen: (1) het financieren, bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de landelijke bevolkingsonderzoeken naar borstkanker, baarmoederhalskanker en darmkanker, (2) het financieren van de Regionale centra prenatale screening, (3) het financieren van de niet-invasieve prenatale test (NIPT) en (4) het financieren van de 13-weken echo. In totaal gaat het hierbij om € 190,5 miljoen.

Vaccinaties

Met het Nationaal Programma Grieppreventie worden kwetsbare groepen (alle 60-plussers en mensen onder de 60 jaar met een risico-indicatie, zoals longziekten, hart- of nieraandoeningen en diabetes mellitus) beschermd tegen (de ernstige gevolgen van) griep. Tevens worden 60-plussers vanaf 2020 gevaccineerd tegen pneunomokokken (Kamerstukken II 2018/19, 32793, nr. 331) om hen te beschermen. Daarnaast staat in 2023 de inhaalcampagne HPV-vaccinatie 18-26 jarigen gepland. In totaal gaat het hierbij om € 117,7 miljoen.

Opdrachten

Ziektepreventie

Er is € 11,0 miljoen gereserveerd voor vaccinonderzoek voor extra investeringen naar onderzoek en aanpak preventie van volksziekten door Intravacc in het kader van het vijfjarenprogramma dat is overeengekomen bij het omzetten naar een beleidsdeelneming. Daarnaast is voor investeringen in onderzoek naar en de aanpak van de preventie van Volksziekten € 1,0 miljoen via het Coalitieakkoord beschikbaar.

Pandemische paraatheidHet kabinet stelt een toekomstige pandemische paraatheid voor op een ‘nieuw en toekomstbestendig’ niveau. De middelen hiervoor zijn opgenomen in dit beleidsartikel voor de versterkte publieke gezondheid, en de beleidsartikelen 2, 3, 4 en 9 voor goed voorbereide zorg en versterkte leveringszekerheid. Voor de versterkte publieke gezondheidszorg en infectieziektebestrijding is bij de Voorjaarsnota 13,6 miljoen aan dit beleidsartikel toegevoegd en wordt bij de ontwerpbegroting € 25,7 miljoen toegevoegd. Deze middelen worden aangewend voor opdrachten ten behoeve van o.a. IZB artsen, uitbreiding Nivelpeilstations, de versterking van IV/ICT en nader onderzoek over het vaccinatiestelsel. Verder wordt ingezet op Therapieontwikkeling en Kennisprogrammering waarvoor ZonMw een belangrijke partner is. Ook zetten we in op internationale samenwerking en kennisontwikkeling via het European Partnership on Pandemic Preparedness en de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) voor de ontwikkeling van vaccins tegen opkomende infectieziekten.

COVID-19

In lijn met de lange termijn strategie van het kabinet worden middelen gereserveerd om de basiscapaciteit in stand te houden en op te kunnen schalen bij een opleving van het virus in de komende winterperiode. Voor de afname van PCR/NAAT testen en het analyseren ervan is circa € 390 miljoen gereserveerd en voor het vaccineren van specifieke groepen door huisartsen of zorginstellingen circa € 86 miljoen. Daarnaast zijn middelen gereserveerd voor ondersteunende maatregelen zoals het coronadashboard en -toegangsbewijs, data en ontwerp, websites, apps en communicatie (circa €185 miljoen). De overige middelen onder dit instrument zijn voor onderzoek met betrekking tot de bestrijding van covid (€ totaal 13 miljoen) en kosten van quarantaine maatregelen (€ 8 miljoen).

Bijdrage aan agentschappen

RIVM: Opdrachtverlening aan kenniscentra

Het RIVM stelt zich tot doel om de gezondheid van de Nederlandse bevolking te beschermen en te bevorderen. Het RIVM doet dit door middel van het (doen) uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek en advisering op het terrein van volksgezondheid en het voeren van de regie op diverse terreinen van de publieke gezondheid. Binnen het RIVM zijn hiertoe verschillende centra actief, zoals:

  • Het Centrum Infectieziektebestrijding (CIb) ontvangt financiële middelen voor het vervullen van zijn taken ten aanzien van de preventie en bestrijding van infectieziekten. Daarbij is specifiek aandacht voor antimicrobiële resistentie, het bevorderen van seksuele gezondheid door de ondersteuning van professionals bij een goede uitvoering en taken op het gebied van vaccinologie.

  • Het Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CVB) ontvangt financiëlemiddelen voor het uitvoeren van zijn coördinerende taken gericht op de voorlichting over bevolkingsonderzoeken, het Nationaal Programma Grieppreventie en pre- en neonatale screeningen en de kwaliteit van de uitvoering en monitoring ervan. Mensen die tot de betreffende doelgroep behoren, kunnen vrijwillig aan de bevolkingsonderzoeken deelnemen.

  • Het Centrum Gezondheid en Milieu (CGM) ontvangt financiële middelen om het ministerie van VWS en de regio’s bij te staan met gezondheidskundige advisering, advisering over het uitvoeren van gezondheidsonderzoek en risicoanalyses over mogelijke gezondheidseffecten en over psychosociale nazorg. Vragen over gezondheid en veiligheid in relatie tot milieu en het voorkomen van incidenten en rampen komen samen bij het CGM. Het CGM is erop gericht deze kennis waar nodig te ontwikkelen, te borgen en te ontsluiten voor professionals en bestuurders.

  • De Dienst Vaccinatievoorzieningen en Preventieprogramma’s (DVP) zorgt ervoor dat er voldoende goede en betaalbare vaccins, antisera en slecht verkrijgbare medicijnen beschikbaar zijn voor het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), het Nationaal Programma Grieppreventie (NPG) en calamiteiten.

  • Het Centrum Gezond Leven (CGL) ontvangt financiële middelen met als doel samenhangende en effectieve lokale gezondheidsbevordering te faciliteren. Het CGL bevordert het gebruik van erkende leefstijlinterventies, onder meer door beschikbare interventies overzichtelijk te presenteren en te beoordelen op kwaliteit en samenhang en het versterken van gezondheidsbeleid via diverse handreikingen. Daarnaast voert het CGL het programma ‘Structurele versterking Gezondeschool.nl’ uit.

In het totaal gaat het hierbij om € 108,6 miljoen.

COVID-19

Dit betreft de middelen voor het vaccinatieprogramma en het COVID-19 programma (onderzoek, monitoring, advisering en coördinatie die door het RIVM worden uitgevoerd (€ 114,9 miljoen).

RIVM: Bevolkingsonderzoeken

Betreft de uitvoering van de prenatale screening infectieziekten en erytrocytenimmunisatie (PSIE) en de neonatale hielprikscreening. In totaal gaat het hierbij om € 49,0 miljoen.

RIVM: Vaccinaties

Het RIVM draagt onder andere door de aanschaf van vaccins en medicatie voor een goede uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma, de HPV-vaccinatie (inclusief de inhaalcampagne HPV-vaccinatie 18-26 jarigen), het Nationaal Programma Grieppreventie, de Pneumokkokkenvaccinatie en de Maternale kinkhoestvaccinatie. In totaal gaat het hierbij om € 146,9 miljoen.

Pandemische paraatheidBij de voorjaarsnota is € 36,2 miljoen toegevoegd aan dit beleidsartikel, bij de ontwerpbegroting wordt nog € 12 miljoen toegevoegd. Deze middelen worden aangewend voor het verder inrichten van de landelijke functionaliteit infectieziektebestrijding (LFI), doorontwikkeling van monitoring en surveillance (waaronder rioolwater), aansluiting op internationale trajecten door het RIVM, Zoönosen en versterken kennisbasis RIVM. In 2023 wordt verder ingezet op kennisontwikkeling met het continueren van het reeds in 2022 opgestarte ventilatieonderzoek door TNO.

Bijdrage aan ZBO/RWT'sLandelijke Coördinatie COVID-19 Bestrijding

De Landelijke Coördinatie COVID-19 Bestrijding (LCCB) ondersteunt de GGD'en bij het testen, traceren en vaccineren. In 2023 is hiervoor totaal € 305,0 miljoen beschikbaar.

Bijdrage aan medeoverheden

COVID-19

De kosten voor de GGD’en en de veiligheidsregio’s voor de beheersing van het coronavirus worden vergoed vanuit de meerkostenregeling op grond van de Wet publieke gezondheid. De inzet van deze partijen is gericht op het testen op het coronavirus, uitvoeren van bron- en contactonderzoek of het geven van zelfzorgadvies en het vaccineren met primaire- en herhaal prikken. De additionele inzet bedraagt in 2023 € 960,3 miljoen.

Pandemische paraatheid

De versterking van de GGD-en is essentieel om de pandemische paraatheid te kunnen bewerkstelligen: kwetsbaarheden in de medisch-operationele processen op regionaal niveau moeten worden weggewerkt om daadwerkelijk bij te kunnen dragen in de landelijke operatie. Hier is € 37,3 miljoen voor beschikbaar.

Rioolwatersurveillance is een sterke surveillancemethode. In de fase ‘vroegsignalering’, kun je met behulp van rioolwatersurveillance snel en adequaat de mogelijke opkomst en ontwikkeling van een infectieziekte signaleren. Tijdens de bestrijdingsfase is rioolwatersurveillance een bruikbaar instrument om de effectiviteit van interventies te meten. Dit doen we nu al oa voor SARS-CoV-2, en in de toekomst ook voor andere pathogene ziekteverwekkers. In totaal gaat het in 2023 om € 15 miljoen voor de waterschappen.

3. Gezondheidsbevordering

Subsidies

Preventie van schadelijk middelengebruik (alcohol, drugs en tabak)

In 2023 worden diverse subsidies verstrekt voor activiteiten die gericht zijn op preventie van (schadelijk) alcohol-, tabaks- en drugsgebruik. In het kader van het Nationaal Preventieakkoord zijn maatregelen afgesproken voor een rookvrije generatie en het tegengaan van problematisch alcoholgebruik. Hiervoor is € 31,4 miljoen beschikbaar.

Een van de organisaties die uit deze middelen wordt gesubsidieerd is het Trimbos-instituut. Trimbos zet zich in om wetenschappelijk onderbouwde, onafhankelijke informatie te geven aan professionals en burgers. Voorbeelden zijn de uitvoering van de Nationale Drug Monitor (NDM), het Drugs Informatie en Monitoring Systeem (DIMS), het Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (NET), het Expertisecentrum Alcohol en de infolijnen roken, alcohol en drugs.

Gezonde leefstijl en gezond gewicht

De inzet op gezonde leefstijl, gezonde voeding en een gezond gewicht krijgt ook in 2023 extra aandacht via het Nationaal Preventieakkoord. Hierbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij effectieve en bestaande programmalijnen.

Er worden diverse subsidies verstrekt voor onder andere:

  • subsidie aan het Voedingscentrum om te voorzien in de juiste informatie over gezonde en veilige voeding voor burgers en professionals.

  • subsidie aan de Stichting Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) om in gemeenten een gezonde(re) omgeving te creëren en in te zetten op een stijging van het aantal jongeren op een gezond gewicht. Hierbij werkt de stichting samen met diverse partijen: overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

  • de brede programma’s Gezonde School en Gezonde Kinderopvang. Hierin worden in nauwe samenwerking met de ministeries van OCW, LNV en SZW de kinderen in voorschoolse voorzieningen, het basis- en voortgezet onderwijs en mbo gestimuleerd tot een gezonde leefstijl. Onderdeel daarvan is het streven dat alle schoolkantines beschikken over een gezond aanbod volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum.

In totaal gaat het om € 28,9 miljoen.

Letselpreventie

Voor letselpreventie is in 2023 € 5,4 miljoen beschikbaar voor onder andere een instellingssubsidie aan de Stichting VeiligheidNL voor het uitvoeren en monitoren van haar activiteiten die zijn gericht op letselpreventie. Zij doen dit door middel van het ontwikkelen van interventies en programma’s voor bijvoorbeeld jongeren en ouderen.

Bevordering van de seksuele gezondheid

Het Zevenpuntenplan onbedoelde zwangerschap krijgt een vervolg. In de aanpak preventie en hulp bij onbedoelde zwangerschap wordt ingezet op het voorkomen van onbedoelde zwangerschap via voorlichting, gerichte campagnes en het realiseren van gratis en toegankelijke anticonceptie voor personen in een kwetsbare situatie. Het landelijk informatiepunt onbedoelde zwangerschap en de keuzehulp blijft beschikbaar. En er wordt psycho-sociale hulp na een abortus gerealiseerd. De aanpak wordt nauw verbonden met het Actieprogramma Kansrijke Start. In onderzoek en monitoring krijgen personen in een meer kwetsbare situatie specifieke aandacht, met als doel de preventie en ondersteuning op het gebied van onbedoelde zwangerschap en seksuele gezondheid voor hen te verbeteren.

Om de seksuele gezondheid te bevorderen worden verder subsidies verstrekt aan diverse instellingen die zich bezighouden met gezondheidsbevordering. Dit betreft onder andere FIOM, Rutgers, Soa-Aids Nederland, Stichting hiv-monitoring en de hiv-vereniging Nederland.

In totaal is hiervoor een bedrag van € 19,5 miljoen beschikbaar

Opdrachten

Gezondheidsbevordering Er worden in 2023 diverse opdrachten verstrekt in het kader van gezondheidsbevordering voor de volgende thema’s: de medicatie voor de medische heroïnebehandeling, de preventie van alcohol, drugs en tabak, letselpreventie en gezonde leefstijl, gezonde voeding en een gezond gewicht. Hier is € 11,7 miljoen voor beschikbaar.

Bijdragen aan medeoverheden

Heroïnebehandeling op medisch voorschrift Er wordt een financiële bijdrage van circa € 15,1 miljoen verstrekt aan gemeenten voor het binnen een gesloten systeem aanbieden van een behandeling van een beperkte groep langdurige opiaatverslaafden, waarbij naast methadon, medicinale heroïne wordt verstrekt.

Seksuele gezondheidDe financiering van soa-onderzoek, aanvullende seksuele gezondheidszorg en het aanbieden van hiv-remmers, Pre Expositie Profylaxe (PrEP) aan de hoog risicogroep van mannen die seks hebben met mannen (MSM). In totaal gaat het hierbij om € 42,3 miljoen.

4. Ethiek

Subsidies

Abortusklinieken

Sinds de inwerkingtreding van de Wet langdurige zorg vindt de subsidiëring van de abortusklinieken plaats via een subsidieregeling. Tevens vallen hieronder de kosten voor de uitvoering van de Subsidieregeling Opleidingskosten Abortusartsen. In totaal gaat het hierbij om € 18,6 miljoen.

Medische Ethiek

Voor de uitvoering van de subsidieregeling Kunstmatige inseminatie met donorsemen (KID) is € 8,5 miljoen beschikbaar en voor de overige subsidieactiviteiten € 1,7 miljoen.

Bijdragen aan agentschappen

CIBG: Uitvoeringstaken medische ethiek Het CIBG verzorgt het secretariaat van de stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting. In totaal gaat het hierbij om € 2,4 miljoen.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO) De CCMO is een bij wet (Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen en de Embryowet) ingestelde commissie en deze waarborgt de bescherming van proefpersonen betrokken bij medisch-wetenschappelijk onderzoek, via toetsing aan de daarvoor vastgestelde wettelijke bepalingen en met inachtneming van de voortgang van de medische wetenschap. Vanwege de implementatie van EU-verordening 536/2014 voor klinisch geneesmiddelenonderzoek krijgt de CCMO een aantal extra taken en bevoegdheden. De daarmee samenhangende middelen staan geraamd op artikel 10 onder Personele en materiële uitgaven SCP en raden.

Overige

De secretariaten van de regionale toetsingscommissies euthanasie en de beoordelingscommissie late zwangerschapsafbreking en levensbeëindiging bij pasgeborenen zijn bij een uitvoeringseenheid van het Ministerie van VWS ondergebracht. De daarmee samenhangende middelen staan geraamd op artikel 10 onder Personele en materiële uitgaven kerndepartement.

Ontvangsten

In het kader van haar handhavingsbeleid schrijft de NVWA bestuurlijke boetes uit. Hieruit vloeien ontvangsten voort. Deze worden voor 2023 geraamd op € 5,3 miljoen. Verder worden ontvangsten geraamd als gevolg van in eerdere jaren te hoog verstrekte (subsidie)voorschotten voor onder andere de Bevolkingsonderzoeken kanker en uitvoering Preventieve programma's door het RIVM(€ 28,6 miljoen).

Licence