In deze bijlage is een overzicht opgenomen van de beleidsmatige mutaties na Najaarsnota. Hierbij is een ondergrens gehanteerd van 2 mln.

De Minister van Financiën heeft er op toegezien dat ministers de Tweede Kamer tijdig informeren over beleidsmatige uitgaven- en verplichtingenmutaties die zich na de Najaarsnota 2016 hebben voorgedaan. Daarbij heeft Financiën strikt getoetst op het beleidsmatige karakter van mutaties, conform de toezegging van de Minister van Financiën tijdens het debat bij het Financieel Jaarverslag 2015. Bij eventuele twijfel over het al dan niet beleidsmatige karakter van individuele mutaties zijn departementen ook nadrukkelijk gewezen op de mogelijkheid om contact te zoeken met de Algemene Rekenkamer. Het proces zal komende tijd in gezamenlijkheid met de Algemene Rekenkamer worden geëvalueerd.

In onderstaande tabel zijn de beleidsmatige mutaties weergegeven die na Najaarsnota hebben plaatsgevonden inclusief Kamerstuknummers middels welke de mutaties aan de Kamer zijn gemeld. Het betreft zowel uitgavenmutaties (U) als verplichtingenmutaties (V). In de laatste kolom is aangegeven of er op het betreffende begrotingsartikel een overschrijding heeft plaatsgevonden. Ten opzichte van vorig jaar heeft er een aanmerkelijke verbetering plaatsgevonden van het aantal gemelde mutaties. Er is 2,5 mln. aan beleidsmatige mutaties na Najaarsnota die niet zijn gemeld aan de Kamer. Aangezien deze per stuk kleiner zijn dan de ondergrens van 2 mln. die in dit overzicht wordt gehanteerd, zijn deze mutaties niet opgenomen.

Realisatie artikel slotwet (begroting 2B)

In 2016 is per saldo in totaal op artikel 1 Raad van State € 1,1 mln. meer verplichtingen aangegaan dan geraamd bij Najaarsnota 2016. Dit betreft onder andere een nieuw afgesloten meerjarige overeenkomst voor softwarelicenties, het onderhoud voor het personeelsinformatiesysteem en de detachering van personeel.

Realisatie artikel slotwet (begroting 4)

Als gevolg van de huidige wisselkoers is op dit moment sprake van een wisselkoerstekort op beleidsartikel 1 (waarborgfunctie) van circa € 1,8 mln. Na compensatie vanuit de wisselkoersreserve is op artikel 1 (waarborgfunctie) en artikel 4 (bevorderen sociaaleconomische structuur) sprake van een overschrijding op de uitgaven. Voor artikel 1 is dit als gevolg van uitzendkosten bij de recherchecapaciteit en personeelskosten van het Gemeenschappelijk Hof en Procureur Generaal/Openbaar Ministerie (totaal circa € 3,2 mln.).

Bevordering veiligheid, stabiliteit en rechtsorde

Het budget voor Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde (artikel 2.4) neemt per saldo toe met 6,5 mln. ten opzichte van de stand zoals gemeld in de tweede suppletoire begroting 2016. In de eerste plaats nemen de uitgaven van het Stabiliteitsfonds toe met 5 mln. Deze additionele middelen worden hoofdzakelijk ingezet voor het EU-Columbia Trust Fund en voor een bijdrage gegeven aan de Interna-tional Organisation for Migration (IOM) in Niger om de vrijwillige terugkeer van Afrikaanse migranten te stimuleren. Ten tweede wordt het budget voor VN-crisisbeheersingsoperaties verhoogd vanwege een afroep van 2,6 mln. aan de operatie United Nations Stabilization Mission in Haiti (MINUSTAH). Onlangs is het mandaat van de missie verlengd tot 15 april 2017.

Slotwet ZBO/RWT’s: C2000/ GMS

In december 2016 is er een extra bijdrage aan de Nationale Politie verstrekt, welke heeft geleid tot een overschrijding van het budget met 2,8 mln. De extra bijdrage is bedoeld voor het dekken diverse onvoorziene kosten, waarvan het merendeel betrekking heeft op aanschaffingen noodzakelijk voor de vernieuwde infrastructuur c2000. Doordat er aan het eind van het jaar elders nog ruimte beschikbaar was op artikel 31 komt de totale overschrijding op het artikel over het jaar 2016 op 0,1 mln. In de Kamerbrief van februari 2017 (34 550 VI, 104) is deze totale overschrijding op het artikel vermeld.

Slotwet opdrachten: toevoegingen rechtsbijstand

De overschrijding is het gevolg van een grotere behoefte aan rechtsbijstand in asielzaken. Deze beleidsmatige uitgaven mutatie is per brief op 19 december 2016 gemeld aan de Tweede Kamer (34550 VI 90).

Garantieverplichtingen verleend (artikel 4)

Het gaat hier om garantieverplichtingen aan onderwijsinstellingen aangegaan in het laatste kwartaal van 2016. Dit gebeurt in het kader van schatkistbankieren. Onderwijsinstellingen kunnen voor hun huisvesting lenen bij de schatkist. OCW staat garant voor deze leningen. In het middelbaar beroepsonderwijs is er voor 76,7 mln. aan garanties verleend.

Garantieverplichtingen verleend (artikel 6)

Dit betreft verleende garanties in het kader van schatkistbankieren. In het hoger beroepsonderwijs is er voor 34,5 mln. aan garanties verleend.

Garantieverplichtingen verleend (artikel 7)

In het wetenschappelijk onderwijs is er in het laatste kwartaal van 2016 voor 32 mln. aan garanties verleend in het kader van schatkistbankieren.

Inhuur externen

De Belastingdienst heeft in 2016 hogere uitgaven voor inhuur externen. Deze hogere uitgaven houden met name verband met de noodzakelijke inzet van externe krachten op innovatieve projecten in het kader van de Investeringsagenda. Daarnaast waren aanvullend uitzendkrachten nodig in het primaire proces voor bezwaren en inning om o.a. ongewenste achterstanden te voorkomen of te beperken. De overschrijding van € 54,8 mln. op dit subartikel is gedekt door minder materiële uitgaven.

SSO’s apparaat

De kosten van de Belastingdienst voor SSO’s apparaat zijn in 2016 € 18,1 mln. hoger dan geraamd. Dit komt met name door hogere uitgaven voor huisvesting en voor P-direkt.

Kapitaalinjectie Tennet

Op 12 juli 2016 is de Kamer per brief geïnformeerd over de kapitaaluitbreiding TenneT. In 2017, 2018 en 2019 vindt een kapitaalstorting van in totaal € 780 mln. aan TenneT plaats. Op 25 november 2016 zijn deze bedragen contractueel met TenneT vastgelegd. Dit betekent dat dit bedrag als verplichting moet worden opgenomen.

Afdrachten staatsloterij

Bij de fusie tussen de Staatsloterij en de Lotto is 76,3 mln. eigen vermogen van de staatsloterij overgeheveld naar de nieuwe fusieorganisatie. Dit betreft een technische boeking van dezelfde omvang bij zowel uitgaven als ontvangsten.

Storting begrotingsreserve

De definitieve storting in de risicovoorziening van de exportkredietfaciliteit is afhankelijk van de uiteindelijke realisaties van de begrotingsposten. Op basis van de realisaties heeft er in aanvulling op de storting bij najaarsnota van € 123,7 mln. nog een additionele storting van € 33,7 mln. plaatsgevonden.

Hogere uitgaven voor instandhouding (artikel 2)

Commando Zeestrijdkrachten heeft voor 7 mln. een aantal bij 1e supp. (Kamerstuk 34 485 X) geannuleerde instandhoudingsactiviteiten alsnog uitgevoerd.

Handvuurwapens voor de KMar

Commando Landstrijdkrachten heeft voor de KMar voor 3 mln. handvuurwapens aangeschaft. Uiteindelijke betaling heeft in 2017 plaatsgevonden.

Hogere uitgaven voor instandhouding (artikel 4)

Commando Luchtstrijdkrachten heeft voor 10 mln. een aantal bij 1e suppletoire begroting geannuleerde instandhoudingsactiviteiten alsnog uitgevoerd.

Bijstellen voorlopige rekening

Bij DMO was er sprake van een combinatie van versnelde betalingen van facturen (2016 ipv 2017) en vertraagde ontvangsten (2017 ipv 2016).

Bijstellen verplichtingen slotwet (artikel 3)

Er zijn eerder aangegane verplichtingen, waarbij de kasuitgaven in 2017 en verder zullen plaatsvinden voor o.a. de levering voor operationele catering, aanschaf van mortieren, een contract met de Amerikaanse overheid voor operationele zaken, verwerving reservedelen ten behoeve van instandhouding en overeenkomst met het Kadaster voor geografische producten.

Bijstellen verplichtingen slotwet (artikel 4)

Eind december zijn meerjarige verplichtingen aangegaan met de Amerikaanse overheid voor specifieke wapensysteemgebonden opleidingen.

Bijstellen verplichtingen slotwet (artikel 6)

Eerder dan verwachte aangegane verplichtingen voor materieel (o.a. ten behoeve van torpedo's en patriots en vervanging dienstauto's), eerder aangegane verplichtingen voor infrastructuur (o.a. nieuwbouw NCIA in Den Haag) en eerder aangegane verplichtingen in IT (vervanging deelsystemen TITAAN).

Icoon Afsluitdijk

Voor werkzaamheden aan de Icoon Afsluitdijk vinden in 2017 kasuitgaven plaats. De verplichtingen die bij deze opdrachten horen zijn in 2016 reeds aangegaan. Het verplichtingenbudget wordt van 2017 naar 2016 gehaald. Het kasritme en de omvang voor de Icoon Afsluitdijk wijzigen hiermee niet.

Bedrijvenregeling

Het kasritme behorende bij de Bedrijvenregeling op artikel 13 ruimtelijke ontwikkeling van de IenM beleidsbegroting loopt niet elk jaar gelijk met de aangegane verplichtingen. Het verplichtingenbudget uit 2020, 2018 en 2017 is naar voren gehaald om de kas- en verplichtingenbudgetten in 2016 te laten aansluiten.

Beter Benutten/ ITS (begroting IenM en IF)

Ten behoeve van het vervolgprogramma Beter Benutten investeren IenM en de regio’s in totaal 55 mln. vanaf 2017 tot en met 2020 (Kamerstuk 34 500 A nr.19). De IenM middelen zijn beschikbaar op het Infrastructuurfonds en worden verantwoord op de beleidsbegroting van IenM (XII). Een deel van de gunning van de opdracht aan de leveranciers heeft in 2016 plaatsgevonden. Hierdoor is in 2016 een verplichting van 30,1 mln. aangegaan (begroting IenM artikel 14). Een deel van de verplichtingenruimte, namelijk 20,7 mln. (IF artikel 12) is uit latere jaren naar 2016 gehaald. De totale verplichtingenruimte is overgeheveld van het Infrastructuurfonds naar de beleidsbegroting XII.

Leefbaarheidsfonds

In 2017 en latere jaren wordt een subsidie verstrekt ten behoeve van de tweede tranche Leefbaarheidsfonds. De bijhorende verplichting is reeds in 2016 aangegaan. Dit resulteert in een verhoging van het verplichtingenbudget in 2016 met 4,7 mln. ten laste van verplichtingenruimte in latere jaren.

BDU Regiopakketten 2017

Conform systematiek worden de verplichtingen voor de Brede Doeluitkering (BDU) voorafgaand aan het jaar van betaling aangegaan. De beschikking voor het jaar 2017 wordt eind 2016 afgegeven aan de decentrale overheden. Bij het opstellen van de Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 XII nr.1) was nog niet in alle gevallen bekend welke afspraken met welk kaseffect in 2017 moeten worden vastgelegd. Ten opzichte van de Tweede suppletoire begroting gaat het om het vastleggen van 13,7 mln. voor het programma Beter Benutten. De dekking is voorzien op het Infrastructuurfonds.

BDU Prijspeil 2016

De verplichtingen voor de BDU worden voorafgaand aan het jaar van betaling aangegaan. De BDU bijdrage 2017 is vastgesteld op het prijspeil 2016. Dit heeft geresulteerd in een verhoging van de verplichtingenruimte in 2016 met 11,8 mln. ten opzichte van Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 XII nr.1).

Apparaatsuitgaven Kerndepartement

Het verplichtingenbudget op het artikel 98 Apparaatsuitgaven kerndepartement is 6,2 mln. hoger ten opzichte van Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 XII nr.1). Deze hogere verplichting wordt met name veroorzaakt door in 2016 aangegane dienstverlening en inhuur opdrachten waarvan de kaseffecten in 2017 plaatsvinden. Daarnaast betreft dit een ophoging van de verplichtingen in het kader van de verhuizing van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu naar de Rijnstraat in 2017.

Kamer van Koophandel

De toezegging aan de Kamer van Koophandel voor 2017 is in 2016 verstrekt en betreft 2,3 mln. aan loon- en prijsbijstelling. Daarnaast is een verplichting van 66.000 euro aangegaan in het kader van de beheerkosten bronkopie handelsregister.

Bijdrage ECN (uitgaven en verplichtingen)

Zoals aangegeven in de brief aan de Tweede Kamer van 30 september 2016 (30 196 nr. 476) zal het energieonderzoek van Stichting ECN en TNO met ingang van 2018 gebundeld worden onder verantwoordelijkheid van het TNO-bestuur. Om te voorkomen dat er cruciale kennis verloren gaat in het overgangsjaar 2017, is er 2,5 mln. extra beschikbaar gesteld aan ECN voor energieonderzoek in 2017. Deze 2,5 mln. is in het geheel van de opdrachtverlening voor 2017 meegenomen en is in zijn geheel in 2016 bevoorschot. Het verplichtingenbedrag is met 0,2 mln. verhoogd tot 2,7 mln., omdat op grond van de definitieve subsidiebeschikking de reguliere bijdrage voor ECN hoger is uitgevallen.

Netbeheer op zee, Borssele en Nederlandse kust

Dit betreft het vastleggen van de verplichting voor de subsidieverlening aan TenneT voor de bouw en aanleg, het beheer en het onderhoud van het net op zee van de locaties Borssele I en II en Hollandse Kust Zuid I en II en Hollandse Kust Noord, zoals beschreven in de routekaart Wind op Zee in de brief van 26 september 2014 (33 561 nr. A/11). Gezien de aard en de omvang van de voorgenomen subsidieverlening is deze vooraf in het kader van staatssteun ter toetsing voorgelegd aan de Europese Commissie. Dit betekende onzekerheid over het moment waarop de subsidiebeschikking zou kunnen worden afgegeven. Om die reden was de verplichtingenbegroting 2016 nog niet verhoogd. Uiteindelijk kon de beschikking nog in december 2016 worden afgegeven.

Onderzoeksinfrastructuur

De hogere verplichtingen worden met name veroorzaakt door het vastleggen van de verplichting voor een deel van de onderzoeksprogrammering 2017 voor Wageningen Research. Daarnaast zijn verplichtingen vastgelegd voor diverse projecten op het terrein van het ontwikkelen van kennisbeleid, zoals het United Nations Environment Programme.

Bijdrage RIVM

De verplichting van de bijdrage aan het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor uitgaven van het programma 2017 is in 2016 in de administratie vastgelegd.

Lening agrarisch opleidingsinstituut

Vanwege een door EZ verstrekte garantie voor een lening aan een Agrarisch Opleidingscentrum (AOC) in het kader van het schatkistbankieren is 7 mln. verplicht.

NURG Maaswerken

De uitvoering van de Nadere Uitwerking Rivierengebied (NURG) is tot en met 2020 in opdracht gegeven aan Staatsbosbeheer (SBB). Hiervoor is de volledige meerjarige verplichting in 2016 vastgelegd (20 mln.).

Staatsbosbeheer

Door de decentralisatie van natuurtaken financiert de overheid niet langer het Recreatieschap Midden Delfland (RMD). Met het RMD is een uittredingsvergoeding afgesproken, waarvan 2 mln. als gevolg van herverdeling van taken naar Staatsbosbeheer gaat. Dit bedrag is in de 2e suppletoire begroting 2016 onder de categorie subsidies geraamd en is nu verschoven naar bijdragen aan ZBO's/RWT's. Verder is op 8 december 2016 de definitieve overeenkomst getekend voor het EU-programma LIFE-IP Deltanatuur. In dat kader is 0,6 mln. overgeheveld naar SBB. Ook heeft SBB 0,1 mln.ontvangen voor een eenmalige impuls voor projecten in de grote wateren.

Overboeking budget voor aflossing vordering RIVM

Het RIVM had in 2016 een kortlopende vordering op het moederdepartement van 8,9 mln. Eind 2016 is 2,9 mln. van deze vordering ingelost. Er is 2,9 mln. overgeboekt van de eigenaarsbijdrage RIVM op artikel 9 naar artikel 1, van waaruit de vordering is afgelost.

Verplichtingen 2017 RIVM

Het verplichtingenbudget op het instrument Bijdragen aan agentschappen binnen het artikelonderdeel «Ziektepreventie» is met 3,1 mln. verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met het vastleggen van de opdracht voor 2017 aan het RIVM.

BIKK Wlz

Het verplichtingenbudget op het instrument Bekostiging binnen het artikelonderdeel «Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten» is met 14,6 mln. verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met het vastleggen van de BIKK voor 2017.

Verplichtingen 2017 SVB

Het verplichtingenbudget op het instrument Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s binnen het artikelonderdeel «Zorgdragen voor langdurige zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten» is met 35,1 mln. verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met het vastleggen van een verplichting met betrekking tot de trekkingsrechten pgb SVB 2017.

Verplichtingen 2017 subsidie opleidingen en arbeidsmarkt

Het verplichtingenbudget op het instrument Subsidies binnen het artikelonderdeel «Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt» is met 3,6 mln. verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met het vastleggen van subsidies voor 2017.

Verplichtingen opdrachtverlening ZonMW

Het verplichtingenbudget op het instrument Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s binnen het artikelonderdeel «Kwaliteit, transparantie en kennisontwik-keling« is verhoogd met 45,1 mln. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017–2018. De mutatie hangt samen met de meerjarige opdrachtverlening 2017–2021 aan ZonMw.

Verplichtingen 2017 CAK

Het verplichtingenbudget op het instrument Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s binnen het artikelonderdeel «Inrichten uitvoeringsactiviteiten« is verhoogd met 106,2 mln. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met de opdrachtverlening 2017 aan het CAK (inclusief de burgerre-gelingen wanbetalers, onverzekerden, buitenland, gemoedsbezwaarden en illegalen, die overgekomen zijn vanuit het ZiNL).

Verplichtingen 2017 subsidie jeugd

Het verplichtingenbudget op het instrument Subsidies is met 12,5 mln. verhoogd. De mutatie betreft alleen verplichtingen en komt ten laste van het verplichtingenbudget 2017. De mutatie hangt samen met het vastleggen van een subsidies voor 2017.

PSD

Het budget voor sub-artikel 1.3 Private sectorontwikkeling wordt met 10 mln. verhoogd. Omdat de implementatie van het PSD-programma sneller gaat dan geraamd, worden extra middelen toegevoegd aan programma’s zoals Ontwikkelingsrelevante Infrastructuurontwikkeling (ORIO) en het Infrastructure Development Fund (IDF).

Versterking Nederlandse handels- en investeringspositie

Er zijn meer verplichtingen aangegaan op het thema Versterking Nederlandse handels- en investeringspositie en economische naamsbekendheid (subartikel 1.02). Dit heeft met name te maken met de start van het Dutch Trade en Investment Fund (DTIF).

DGGF

Binnen spoor 3 van het Dutch Good Growth Fund zijn meer garanties afgegeven door uitvoerder Atradius dan was voorzien in 2016.

Verbeterd waterbeheer, drinkwater en sanitatie

Het budget voor sub-artikel 2.2 verbeterd waterbeheer, drinkwater en sanitaire voorzieningen is met 5 mln verhoogd. De hogere uitgaven hangen samen met het Fonds Duurzaam Water, waar meer dan verwacht op werd uitgegeven op grond van het grote aantal aanvragen, en additionele liquiditeitsbehoefte bij het programma voor drinkwater en sanitaire voorzieningen in Westelijk en Centraal Afrika (WCARO), dat door UNICEF wordt uitgevoerd.

Klimaat

Op sub-artikel 2.3 Milieu en Klimaat is 3 mln. extra uitgegeven. Dit is met name toe te schrijven aan de groter dan voorziene liquiditeits-behoefte van het programma «Scaling-up renewable energy in low income countries» (SREP) van de Wereldbank, veroorzaakt door voortvarende uitvoering van dit programma.

Gelijke rechten en kansen vrouwen

Eén van de afgewezen aanvragers voor een subsidie van Funding Leadership and Opportunities for Women (FLOW) hebben bij de beroepsprocedure alsnog de subsidie toegewezen gekregen, waardoor een extra verplichting is aangegaan in 2016.

Humanitaire hulp (uitgaven en verplichtingen)

De overschrijding op het uitgavenbudget voor noodhulp op sub-artikel 4.1 bedraagt 4,1 mln. ten opzichte van de tweede suppletoire begroting. De uitgaven komen hoger uit door bijdrages aan Clingendael voor capaciteitsopbouw van conflictpartijen en mediators en voor monitoring van de afspraken binnen de Grand Bargain. Daarnaast zijn er voor 11,2 mln. extra verplichtingen aangegaan.

Realisatie (begroting 18)

In december 2016 is de opdrachtenbrief aan RVO, voor het uitvoeren van diverse maatregelen in 2017, verstuurd en verwerkt in de administratie.

Bed, bad en brood 2016

Vanaf de begroting van Veiligheid en Justitie wordt € 13 mln. overgeheveld naar het Gemeentefonds. Dit is bestemd voor een tegemoetkoming in de onkosten van gemeenten met een lokale bed, bad, broodvoorziening.

Contract Close Sluis Eefde

Eind 2016 is het contract van het DBFM project Capaciteitsuitbreiding Sluis Eefde gesloten. Hierdoor is de verplichtingenruimte in 2016 met 83,0 mln. verhoogd ten opzichte van Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 A nr.1)

Zeetoegang IJmond

Er zijn meer kabels en leidingen in de grond aangetroffen die moeten worden aangepakt dan voorzien. Hierdoor is de verplichtingenruimte in 2016 met 11,9 mln. verhoogd ten opzichte van Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 A nr.1).

Saldo 2016: Investeringen in waterveiligheid

Ten laste van hoogwaterbeschermingsprogramma-2 wordt in 2016 respectievelijk 22,0 mln. aan kasuitgaven en 57,0 mln. aan verplichtingen meer gerealiseerd dan was voorzien bij Tweede suppletoire begroting (Kamerstuk 346020 J nr.1). De reden daarvoor is dat het project Den Oever voorspoediger verloopt en de voorbereiding van dit project al gedeeltelijk dit jaar kan worden afgerekend in 2016 in plaats van begin 2017. Het andere deel van de betaling wordt in 2017 voldaan. De hiermee samenhangende verplichting is reeds in 2016 aangegaan. Via de verwerking van het saldo 2016 in de Eerste suppletoire begroting 2017 worden de budgetten in het jaar 2017 met dezelfde bedragen verlaagd.