OVV-rapport Mortierongeval Mali, Kamerstuk 34 775 X, nr. 7 van 28 september 2017

1

Direct na het uitkomen van het OVV-rapport zijn de nog in voorraad zijnde 60 mm HE 80 granaten van de betreffende granaten geblokkeerd. De gehele voorraad 60 mm mortiergranaten zal worden vernietigd.

Zoals vorig jaar aan uw Kamer gemeld is in 2024 de voorbereiding van de demilitarisatie van de mortiergranaten voortgezet. Op basis van eerdere onderzoeken, waaronder dat van TNO zoals vorig jaar in het overzicht gemeld, is voor alle locaties waar de granaten zijn opgeslagen een voorkeursoptie vastgesteld om de granaten te demilitariseren. Afgelopen jaar zijn in samenwerking met de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) en Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) succesvol 20 granaten vernietigd door de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD), als onderdeel van een test om veilig de granaten te detoneren. Defensie werkt komend jaar verder aan het demilitarisatiesproces van de mortiergranaten, waarbij de succesvolle testresultaten worden betrokken.

OVV-rapport Draadaanvaring Apache-helikopter tijdens nachtvliegen, Kamerstuk 34 775 X, nr. 140 van 6 september 2018 en Kamerstuk 35 000 X, nr. 100 van 21 februari 2019

2

In de komende jaren worden stapsgewijs meer hoogwaardige simulatoren aangeschaft voor zowel Apache- als Chinookhelikopters. Deze nieuwe simulatoren worden aan reeds bestaande simulatoren gekoppeld om een tactische omgeving te kunnen simuleren. Het gaat om hoogwaardige technologie die verder ontwikkeld moet worden. De planning is dat de eerste simulatoren voor de Chinook in 2020 en 2021 instromen, voor de apache is dit 2022 en 2023. Hoewel deze simulatoren een waardevolle aanvulling bieden op het trainingsprogramma, moet de huidige balans met live vliegen in stand gehouden worden voor een professionele gereedstelling.

Zoals vorig jaar aan uw Kamer gemeld is in 2024 de eerste nieuwe Apache-simulator (E-versie) in gebruik genomen. Het Defensie Helikopter Commando bouwt op dit moment de tweede simulator (LCT-E) op en neemt deze in het eerste kwartaal van 2025 in gebruik. De toezegging zal daarmee dit jaar uitgevoerd zijn, en wordt bij deze afgedaan.

IVD-rapport Het Markiezaat, Kamerstuk 35 500 X, nr. 7 van 14 oktober 2019

3

De huidige versie van de MP 40-30 is in 2010 gepubliceerd. Eerder informeerden wij u dat de MP 40-30 in het tweede kwartaal van dit jaar gereed zou zijn (Kamerstuk 35 000 X, nr. 81). De schietinstructie voor speciale eenheden – waaronder het aanpassen van de regels voor CQB-schietinrichtingen – hebben we eerder dit jaar ingevoerd. Dit wordt verwerkt in de MP 40-30. Daarnaast zijn we bezig met het harmoniseren van het schietbeleid tussen de verschillende krijgsmachtdelen. Dit moet zorgvuldig gebeuren en dat kost tijd. Dit maakt dat de MP 40-30 op een later moment dan voorzien wordt vastgesteld. Dit voorschrift wordt ook gepubliceerd op een eenvoudig vindbare centrale locatie.

De herziening van de MP 40-30 («Voorschrift voor de inrichting en het gebruik van schietinrichtingen») heeft in 2024 vertraging opgelopen door het werk aan andere wetgevingsprioriteiten. Er wordt gestreefd naar definitieve vaststelling in 2025.

IVD-rapport Vervoer gevaarlijke stoffen, Kamerstuk 35 570 X, nr. 78 van 1 december 2020

4

De Taskforce Logistiek krijgt de opdracht de positie, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de veiligheidsadviseur te laten harmoniseren voor alle defensieonderdelen en te bezien hoe de functie van veiligheidsadviseur versterkt moet worden.

Zoals vorig jaar aan uw Kamer gemeld is er in 2024 een CDS-instructie voor veiligheidsadviseurs opgesteld. Deze instructie wordt medio 2025 vastgesteld, daarmee is deze toezegging afgedaan.

5

De veiligheidsadviseur rapporteert schriftelijk veiligheidsknelpunten (periodiek), waarbij wij deze rapportages een meer bindend karakter geven. Indien de commandant het advies niet opvolgt legt hij hierover verantwoording af. Knelpunten die niet kunnen worden opgelost door het defensieonderdeel zelf, worden meteen via het regieoverleg geëscaleerd.

Zie punt 4 hierboven. Met het vaststellen van de CDS-instructie wordt deze toezegging afgedaan.

6

Defensie beziet of het niveau van de lagere onderdelen versterkt kan worden met een adviserende veiligheidsfunctionaris. De Taskforce Logistiek monitort de ontwikkelingen en stuurt waar nodig bij.

Zie punt 4 hierboven. Elk Defensie onderdeel beschikt over een veiligheidsadviseur vervoer gevaarlijke stoffen. Op het niveau van de lagere onderdelen zijn bij CLAS, CLSK, CZSK en COMMIT ook deeltijd veiligheidsadviseurs aangesteld. Met het vaststellen van de CDS-instructie wordt deze toezegging afgedaan.

7

Defensie gaat scherper selecteren op welke medewerker in welke mate opgeleid moet worden om gevaarlijke stoffen veilig te kunnen verzenden. Defensie brengt hiertoe duidelijker in beeld welke medewerkers taken en verantwoordelijkheden hebben bij het vervoer van gevaarlijke stoffen en alleen zij worden vervolgens opgeleid.

Zoals aan uw Kamer vorig jaar is gemeld, is de capaciteit voor opleidingen aanzienlijk verhoogd. Daarmee is deze toezegging afgerond. Door de implementatie van het programma Kwaliteit in Beeld wordt het proces geautomatiseerd om de behoefte van Defensie op het veiligheidsterrein en de functies en kwalificaties van medewerkers in beeld te brengen.

8

Een voorstel van Defensie om ervaring te behouden door het personeel werkzaam binnen het veiligheidsdomein, waaronder het vervoer van gevaarlijke stoffen, langer op functie te houden zal in het overleg met de vakbonden worden besproken.

Aan de uitvoering van deze toezegging wordt gewerkt. Mogelijke aanpassingen aan het functieroulatiesysteem hebben niet alleen impact op het veiligheidsdomein maar ook op de bedrijfsvoering van andere domeinen binnen Defensie. Hierdoor moeten eventuele aanpassingen in samenhang worden bezien en is er nog geen uitsluitsel op dit punt.

9

Defensie onderzoekt in het kader van het nieuwe personeelsmodel de mogelijkheid om loopbaansporen binnen het veiligheidsdomein in te richten.

Aan de uitvoering van deze toezegging wordt gewerkt, het creëren van loopbaanpaden is onderwerp van gesprek en onderdeel van het verder professionaliseren van de veiligheidsorganisatie.

10

De Taskforce Logistiek zal bekijken of in aanvulling op het bovenstaande meer nodig is om de afzender adequaat te ondersteunen.

Vorig jaar is aan uw Kamer gemeld dat er werd gewerkt aan het voorzien van mobiele scanapparatuur. De benodigde apparatuur is grotendeels het afgelopen jaar aangeschaft. Een aandachtspunt voor aankomend jaar blijft het verzorgen van de juiste opleidingen om de apparatuur te gebruiken, met oog op het kunnen maken van de wiskundige berekeningen die nodig zijn om in het veld de juiste veiligheidsafstanden te bepalen.

IVD-rapport Risico's onderkend? (blikseminslag), Kamerstuk 35 570 X, nr. 81 van 13 januari 2021

11

Na de herziening van de Aanwijzing ‘SG-007’ – gepland voor 2021 – wordt de onderliggende documentatie hiermee in lijn gebracht. Lagere regelgeving wordt daardoor in 2022 aangepast.

De herziening van de SG-007 (de Aanwijzing over veiligheid, gezondheid en milieu bij Defensie) wordt in 2025 afgerond. Als de onderliggende documentatie hiermee is lijn is gebracht kan deze toezegging worden afgedaan.

IVD-rapport «Veiligheid in de lucht». Zelfbeschieting F-16 Vliehors, Kamerstuk 35570 X, nr. 93 van 25 mei 2021

12

Defensie heeft voor de veiligheid van medewerkers in de controletoren besloten om niet de controletoren, maar de doelen en de aanvliegroute hiernaartoe te verplaatsen. Op deze manier verandert de ligging van het doelengebied ten opzichte van de huidige controletoren. Daardoor wordt het risico op beschieting van de toren verkleind. Hierna is de Koninklijke Luchtmacht gestart met het project om de doelen en de aanvliegroute hiernaartoe te verplaatsen. De verwachting is dat, als alles goed verloopt, de verplaatsing van de oefendoelen in 2023 is gerealiseerd. Na het verplaatsen van de doelen evalueert de Commandant Luchtstrijdkrachten integraal alle restrisico’s van de nieuwe situatie. Na deze evaluatie wordt vastgesteld of verplaatsing van de controletoren nog noodzakelijk is.

De bestuursrechter heeft in november 2024 uitspraak gedaan in het beroep van een belangenvereniging tegen de natuurvergunning voor de militaire trainingsactiviteiten op de Vliehors Range op Vlieland. Defensie is hierbij in het ongelijk gesteld en de natuurvergunning is vernietigd. Hierdoor beschikt Defensie niet over alle benodigde vergunningen om de doelen te verplaatsen. Momenteel wacht Defensie op een nieuwe beschikking van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) op de vergunningaanvraag.

IVD-rapport Luchtvaartongeval NH-90 Aruba, Kamerstuk 35 925 X, nr. 48 van 2 december 2021

13

In de beleidsreactie wordt benadrukt dat de bemanning op het moment van het ongeval volledig voldeed aan de gestelde normen. Wel zijn er sinds het ongeval verbeteringen doorgevoerd, zo krijgt elke aankomend gezagvoerder een coach toegewezen die begeleiding biedt in de individuele leerlijn. Deze coach is een vlieger met een achtergrond als instructeur of trainer. De coach vliegt soms mee en voert gesprekken, waarbij de aandacht ligt bij de besluitvorming van de aankomend gezagvoerder. Ook wordt bijgehouden hoeveel uur een piloot daadwerkelijk pilot flying is geweest en hoeveel uur pilot non flying , dit is relevant voor luchtvaartuigen die (soms) met een bemanning vliegen die uit meerdere vliegers bestaat. Over twee jaar zal worden onderzocht of deze verbeteringen de gewenste impuls hebben gegeven aan de ervaringsopbouw van de vliegers. Na het versturen van de beleidsreactie zal de opdracht hiervoor vanuit de DGB gegeven worden. De resultaten van het onderzoek worden gerapporteerd aan de Directie Veiligheid, die zorg draagt voor de communicatie aan de IVD.

Zoals vorig jaar aan uw Kamer gemeld is de evaluatie naar de maatregelen uitgevoerd. Uit interviews met vliegers blijkt dat zij voldoende steun ervaren van instructeurs en collega’s en dat zij nog geen gebruik hebben gemaakt van de aangewezen coach. Het bijhouden van vlieguren, zowel als Pilot Flying (PF) en Pilot Monitoring (PM), is geïntegreerd in het debriefformulier en het Operationeel Management Informatiesysteem (OMIS). Hierdoor wordt praktijkervaring nauwkeurig gedocumenteerd en biedt het inzicht in de daadwerkelijke vliegactiviteiten van de (aankomend) gezagvoerders, wat essentieel is voor evaluatie en verbetering van de training.  

Als reactie op het IVD-rapport is een nieuw Opleidingen en Trainingen (O&T) concept geïmplementeerd. Dit concept maakt het mogelijk voor copiloten om direct zelf te beginnen met vliegen, naast het meevliegen als monitorende piloot. Uitdagende manoeuvres, inclusief de manoeuvres uit het IVD-rapport worden getraind. Terugkoppeling van vliegers en andere betrokkenen benadrukken de waarde van deze nieuwe manier van opleiden.

IVD-rapport Inzetgereed op Missie (Dingo Afghanistan), Kamerstuk 35 925 X, nr. 50 van 16 december 2021

14

Defensie zal de inrichting van het risicomanagementproces en het toezicht op de kwaliteit en de uitvoering van de maatregelen evalueren en verbeteren.

Deze toezegging is afgerond. Er is een Standing Operating Procedure (SOP) opgesteld, die het proces bij afwijkende gereedmeldingen van eenheden beschrijft en hoe de eenheid in het missiegebied aanvullende training doorloopt, waarmee de effectiviteit en veiligheid op het vereiste niveau wordt gebracht. Ook is door de verbeterde Risico Analyse Operationeel (vRAO) het toezicht en de kwaliteit van de uitvoering verbeterd. Deze maatregelen zijn voor 2024 uitgevoerd waardoor bij nader inzien deze toezegging al in het overzicht van vorig jaar had kunnen worden afgedaan.

IVD-rapport Ontploffen bodem Zodiac verkenningsboot, Kamerstuk 35 925 X, nr. 81 van 22 mei 2022

15

Defensie evalueert het proces van het delen van geïdentificeerde risico’s met gebruikers van vergelijkbaar materieel en past het proces aan op basis van de evaluatie.

Deze toezegging is afgerond. Geïdentificeerde risico’s worden op voortdurende basis gedeeld in opleidingen en het opleidingsplan is herzien eind 2024.

16

Defensie werkt de uitvoering van het delen van geïdentificeerde risico’s uit voorvalonderzoeken met leveranciers en fabrikanten nader uit in een instructie.

Aan deze toezegging is afgelopen jaar gewerkt door de implicaties van een aanvullende instructie over het delen van risico’s uit voorvalonderzoeken in kaart te brengen. Dit zal komend jaar worden doorgezet.

IVD-rapport ‘Risico’s van grensverleggende activiteiten. Onderzoek naar het overlijden van een militair tijdens civiel parachutespringen op Teuge 23 juli 2019’, Kamerstuk 35 925 X, nr. 72 van 21 juni 2022

17

Het realiseren van een Defensiebrede richtlijn voor GVA. Dit wordt gedaan door het opstellen van de CDS 700/4 «GVA».

Deze toezegging wordt bij deze afgedaan. De CDS-aanwijzing zal in het eerste kwartaal van 2025 worden vastgesteld en daarmee wordt de toezegging uitgevoerd. Het nummer van de aanwijzing is gewijzigd naar A-CDS-707 GVA.

18

Het opstellen van raamovereenkomsten met civiele partners, waarbij de interne kenniscentra en experts worden betrokken.

Deze toezegging wordt bij deze afgedaan. De uitvoering wordt geregeld in dezelfde aanwijzing als hierboven genoemd bij punt 17. In de samenwerking met civiele partners hebben kenniscentra de verantwoordelijkheid om de voorwaarden en kwaliteitseisen die intern bij Defensie worden gehanteerd te borgen, te bewaken en vast te leggen in de raamovereenkomst met de civiele partner.

IVD-rapport ‘Onderzoek naar risico’s bij de BSB opleiding VWI-A’, Kamerstuk 36 200 X, nr. 9 van 7 oktober 2022

19

Defensie gaat na bij welke opleidingen een RI&E nog ontbreekt en stelt een concreet plan op om die tekortkoming te herstellen. Daarbij wordt prioriteit gegeven aan opleidingen waar risico’s evident hoger zijn, zoals de VWI-A van de BSB.

Deze maatregel is nog niet volledig uitgevoerd. Bij het Opleidings-, Trainings- en Kenniscentrum (OTC) van de Koninklijke Marechaussee is inmiddels voor alle opleidingen een RI&E (risico-inventarisatie en -evaluatie) beschikbaar. Het opstellen van de plannen voor de opleidingen is prioritair opgelopen. Concreet voor de BSB opleiding, onderdeel van het Landelijk Tactisch Commando (LTC) van de KMar, is vorig jaar de RI&E schieten-breachen tot stand is gekomen. Daar wordt nog gewerkt aan het opstellen van een RI&E voor alle opleidingen.

20

Defensie zorgt voor voldoende personele ondersteuning voor het opstellen van opleidingen, processen, leertaken en RI&E’s, en maakt heldere beschrijvingen van instructies en procedures en stelt deze formeel vast.

Deze toezegging is afgerond. Het afgelopen jaar is de personele vulling van de veiligheidsorganisatie binnen de KMar verder verbeterd. Bij het LTC zijn 26 van de 30 veiligheidsfuncties gevuld en bij het OTC 5 van de 6. Bij de staf van de KMar is er volledige vulling. Daarnaast beschikt de KMar over de mogelijkheden en ondersteuning die nodig is om het personeel op te leiden.

IVD-voorvalonderzoek «Schietongeval Kamp Marmal, Afghanistan (16 januari 2021)» en IVD-voorvalonderzoek «Val van CV90-gevechtsvoertuig in Duitsland (5 september 2019)» Kamerstuk 36 124, nr. 36 van 5 oktober 2023.

21

De CDS heeft in september 2022 opdracht gegeven om over te gaan tot verwerving van «safety» mondingsstoppen. ​

In 2024 zijn testmodellen aangeschaft voor de ‘safety’ mondingsstoppen. Voor twee wapenssystemen zijn de mondingsstoppen besteld en deels binnengekomen. Volledige uitrol vindt plaats in de eerste helft van 2025.

22

«Tone at the top» blijft van belang. De rol van het veiligheidscomité wordt aangescherpt, er komt meer expliciete aandacht voor defensiebrede communicatie over veiligheid en defensieonderdeel-overstijgende knelpunten.​

Deze toezegging is afgerond. In de Bestuursraad Veiligheid, de opvolger van het veiligheidscomité, wordt structureel aandacht besteed aan veiligheid. Ook wordt in de vorm van het ‘Ketenoverleg Veiligheid’ periodiek defensieonderdeel-overstijgende knelpunten en relevante casus met betrekking tot veiligheid besproken ter reflectie. Alle defensieonderdelen zijn in deze overlegstructuur vertegenwoordigd. Op deze manier is de aandacht voor veiligheid expliciet verankerd in de organisatie.

23

In lijn met de aanbevelingen van de IVD zal Defensie de e-learning actualiseren en herzien. Daarnaast zal in de opleiding ter voorbereiding op specifieke missies meer aandacht besteed worden aan het veiligheidsbewustzijn.

Er is afgelopen jaar gewerkt aan het aanpassen van de module Veiligheid in de e-learning Militaire Basis Vaardigheden (MBV). Naar verwachting is dit medio 2025 afgerond.

IVD-rapport «Beheersing van munitieveiligheidrisico’s», Kamerstuk 36 410 X, nr. 14 van 11 december 2023

24

In lijn met het IVD-rapport «Beheersing van munitieveiligheidsrisico’s» zal Defensie zowel binnen als tussen de defensieonderdelen de structurele uitwisseling van kennis over de beheersing van munitieveiligheidsrisico’s verbeteren. Hierbij is onder meer te denken aan het delen van best practices en lessons identified.

Deze toezegging is in uitvoering en wordt opgepakt in samenspraak met het Commando Materieel en IT (COMMIT) en de Defensiestaf. In 2025 zal bij de landmacht een regierol zijn ingericht ten behoeve van structurele kennisuitwisseling over de beheersing van munitieveiligheidsrisico’s en het delen van best practices en lessons identified.

25

In lijn met het IVD-rapport «Beheersing van munitieveiligheidsrisico’s» zal Defensie vaststellen wat het niveau van competenties en ervaring moet zijn van personeel dat betrokken is bij de opslag, het transport en het gebruik van munitie om zowel bij oefeningen als inzet de munitieveiligheidsrisico’s te beheersen.

Zie de toelichting bij punt 24.

IVD-rapport "Schietongeval Camp Bulldog", Kamerstuk 36 410-X, nr. 94 van 1 juli 2024

26

Er wordt verder gewerkt aan de implementatie van maatregelen die bijdragen aan het bevorderen van het veiligheidsbewustzijn en de meldingsbereidheid (Kamerbrief naar aanleiding van IVD-rapporten ‘Schietincident kamp Marmal’ en ‘Val van een CV90’.

De herziening van de module Veiligheid binnen de e-learning militaire basis vaardigheden (MBV) en de opleiding ter voorbereiding op specifieke missies wordt naar verwachting medio 2025 afgerond. De module is bedoeld om militairen een gedegen basiskennis te geven van veiligheid.

27

Er wordt onderzocht hoe Defensie structureel kennis kan nemen van relevante gerechtelijke uitspraken en deze kennis actief kan betrekken bij het verbeteren van veiligheid tijdens missies.

Deze toezegging is afgedaan. Er is onderzocht hoe Defensie structureel kennis kan nemen van relevante gerechtelijke uitspraken. Defensie nam al structureel kennis van gerechtelijke uitspraken bij de militaire kamers van de rechtbank en het gerechtshof, waarbij relevante bedrijfsveiligheidsaspecten aan de orde kunnen komen. Inmiddels is ook in de organisatie aandacht gegeven aan het kennis nemen van andere uitspraken met relevante bedrijfsveiligheidsaspecten voor Defensie bij andere gerechten, voor zover dit past binnen de bedrijfsvoering. Hiervan is bijvoorbeeld sprake in geval van verdenking van strafbare feiten van burgermedewerkers of civiele procedures.