Totaaloverzicht belangrijkste beleidsmatige mutaties t.o.v. vorig jaar

In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen inzicht gegeven in de belangrijkste mutaties die zijn opgetreden tussen de ontwerpbegroting 2025 (incl. amendementen en Nota’s van Wijziging) en de ontwerpbegroting 2026.

Toelichting

Eerste suppletoire begroting 2025

Eerste suppletoire begroting 2025Met de 1^e suppletoire begroting 2025 zijn onder andere middelen voor het SDE-domein toegevoegd uit de begrotingsreserve duurzame energie. Dat komt door de gedaalde energieprijzen in de Klimaat- en Energieverkenning 2024. In 2025 is het budget voor de vulmaatregel over 2024-2025 naar beneden bijgesteld vanwege een lagere verwachte realisatie. De budgetten voor komende vulmaatregelen zijn ook, onder het mom van realistisch ramen, en op basis van realisaties uit het verleden, in kasbudget naar beneden bijgesteld. Tot slot wordt er ook voor het gasjaar 2026-2027 een vultaak aan EBN gegeven, de subsidie wordt in 2027 uitbetaald. Tot slot hebben mutaties plaatsgevonden van een meer technische aard; hierbij valt te denken aan kasschuiven, de toevoeging van eindejaarsmarge en de toevoeging van loon- en prijsbijstelling.

Mutaties Nota van Wijziging 1e suppletoire begroting 2025

Overhevelingen Klimaatfonds Dit betreft de overhevelingen die hebben plaatsgevonden na toekenning uit het Klimaatfonds uit het Pakket voor Groene Groei. Een grote post is de IKC ETS, met een bedrag van € 496,6 mln. Tot slot is er voor het Nationaal Isolatie Programma € 793,5 mln overgeheveld naar de KGG-begroting en is er € 368,6 mln voor de Stimulering van hybride warmtepompen bestaande bouw overgeheveld. Beide mutaties dragen bij aan de ophoging van het budget van de ISDE.

Mutaties Ontwerpbegroting 2026

Overheveling GemeentefondsDit betreft de overboeking van het budget in 2026 voor de regeling Capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE-regeling) naar het Gemeentefonds, zodat het kan worden uitgekeerd via Decentralistatie Uitkeringen (DU's). Daarnaast betreft dit een overboeking in het kader van de Uitvoeringslasten Kernenergie Klimaatfonds 2025. Het betreft de uitkering naar het Gemeentefonds voor een DU Voorbereiding bouw kerncentrales.

Overhevelingen KlimaatfondsDeze reeks bevat de nieuwe maatregelen die zijn overgeheveld vanuit het Klimaatfonds. Een grote overheveling is voor prioritaire dekking voor diverse problematiek Wind op Zee (€ 948 mln) en voor verlenging van de IKC- ETS (€ 150 mln). Daarnaast betreft deze reeks meerdere maatregelen namelijk: Elektrolyse 500-1000 MW (€ 212mln), WarmtelinQ (€ 195 mln), Garantieregeling warmte (€ 174,5 mln) en Gebiedsinvesteringen (€ 162 mln). Daarnaast hebben er ook enkele terugboekingen naar het Klimaatfonds plaatsgevonden voor Demo 1 (€ 274 mln), VEKI (€ 77 mln), nieuwbouw kerncentrales (€ 3 mln), Bedrijfsduurverlenging Borssele (€ 0,4 mln) en Cluster 6 (€ 0,8 mln).

Overheveling ProvinciefondsDit bevat meerdere overhevelingen naar het Provinciefonds, namelijk voor kernenergie en een overheveling voor de CDOKE-regeling en Netcongestie. Voor kernenergie worden uitvoeringslasten overgeheveld voor de voorbereiding van de bouw van kerncentrales, via een DU. Ook de overhevelingen voor CDOKE en Netcongestie zijn voor een DU.

Storting reserve WarmtenettenDe opschaling van collectieve warmte loopt tegen een barrière aan doordat (met name nieuwe) warmtebedrijven beperkt toegang hebben tot de kapitaalmarkt. Met de Garantieregeling Warmtenetten (GRW) worden staatsgaranties verstrekt waarmee warmtebedrijven vreemd vermogen kunnen aantrekken voor de realisatie van warmtenetten. (Publieke) aandeelhouders hoeven daardoor minder publiek kapitaal in te brengen. Omstreeks Prinsjesdag 2026 wordt het ten behoeve van de GRW ingevulde toetsingskader risicoregelingen ter besluitvorming voorgelegd in de MR. De € 174,5 mln die vanuit het Klimaatfonds beschikbaar is gesteld, zal eind 2026 in de begrotingsreserve worden gestort. Na nadere uitwerking van de garantieregeling zal bij VJN2026 de verwachte kas en ontvangstenreeks op de KGG-begroting worden verwerkt. Naar verwachting zal de garantieregeling in het tweede of derde kwartaal van 2026 voor het eerst opengesteld kunnen worden.

Windpark Ijmuiden Ver BetaMiddels deze mutatie worden de gederfde ontvangsten gedekt middels een desaldering op Waterstof-middelen voor Demo 1.

Opvragen Aanvullende PostEr zijn verschillende middelen opgevraagd van de Aanvullende Post (AP), namelijk dekking voor mijnbouwschade Limburg, resterende loon en prijs-ontwikkeling (LPO) en middelen voor de ACS-eilanden (Aruba, Curaçao en Sint- Maarten).

Kasschuiven RegulierDeze reeks bestaat uit de reguliere kasschuiven op de KGG-begroting. De grootste zijn SDE-middelen voor de ACS-eilanden (€ 116 mln), CDOKE-middelen (€ 38 mln) en WarmtelinQ (€ 20 mln). De CDOKE-middelen worden specifiek beschikbaar gemaakt in die jaren voor een uitkering aan de Nationale Aanpak Lokaal (NAL)-regio's. Dit is conform een voorstel van VNG en IenW voor de Nationale Agenda Laadinfrastructuur.

Kasschuiven Nationaal GroeifondsDit betreft een kasschuif voor NieuweWarmteNu!, waarbij € 30,5 mln naar 2030 wordt geschoven. Er wordt een kasschuif verwerkt om aan te sluiten bij een bijgesteld ritme voor bestaande projecten en nieuw te verplichten innovatie projecten.

Kasschuiven KlimaatfondsIn deze reeks zitten de kasschuiven voor de overgehevelde Klimaatfonds-middelen. Er is voor de VEKI (€ 165 mln), NIKI (€ 191 mln), Waterstof regeling (€ 79 mln) en op kleinere posten geschoven. De grootste kasschuif heeft plaatsgevonden op de NIKI. De middelen voor deze regeling zijn in het juiste ritme geschoven, deze schuif vindt ook deels buiten de meerjaren periode plaats. Ook heeft er een kasschuif plaatsgevonden op de VEKI om de resterende middelen voor de VEKI zo te alloceren dat er nog twee publicaties kunnen plaatsvinden in 2025 en 2026 en uitfinanciering kan plaatsvinden in het ritme van de regeling zoals voorzien.

Vulmaatregel gasopslagVoor het behalen van de Europese en nationale vuldoelstellingen voor de gasopslagen wordt de vultaak voor EBN voor het vulseizoen 2026-2027 uitgebreid naar de gasopslagen Norg en Grijpskerk. Hiervoor is in totaal € 518 mln gereserveerd. Als uitbreiding van de vultaak tot netto-kosten leidt worden deze gefinancierd met een opslag op de transporttarieven van GasUnie in 2027 t/m 2030. Aanvankelijk worden deze inkomsten gelijk gesteld aan de hoogte van de totale subsidie. De ontvangsten van deze heffing worden met een desaldering ingezet voor de benodigde subsidie en vervolgens in het juiste kasritme gezet.

Lening EBNEBN ontvangt een lening voor de vultaak van de gasopslagen. De lening is bedoeld voor de aankoop van gas en voor aanvullende zekerheidsstortingen wanneer de gasprijs snel oploopt. De lening wordt terugbetaald in 2027 (zie ontvangsten).

MijnbouwwetOp grond van de Mijnbouwwet is verliesverrekening mogelijk voor het winstaandeel dat mijnbouwbedrijven moeten afdragen aan de Staat. Omdat de verwachte winsten neerwaarts zijn bijgesteld vindt de verliesverrekening eerder plaats.

LPO KGGEr heeft een overheveling plaatsgevonden tussen KGG en EZ om de loon- en prijsbijstelling juist te verdelen in verband met de herverkaveling. Ook wordt een deel van de prijsbijstelling ingezet ter dekking van problematiek bij de gesharede onderdelen van KGG en EZ.

Overige mutatiesDeze reeks bestaat uit technische mutaties.

Toelichting

Eerste suppletoire begroting 2025

Eerste suppletoire begroting 2025Met de 1^e suppletoire begroting 2025 is onder andere de raming voor de ETS-ontvangsten naar boven bijgesteld (€ 500 mln). Vanwege het aanhouden van een noodvoorraad gas door EBN vanaf 2027 en het verlengen van de vultaak voor EBN, wordt de raming voor de heffing gasleveringszekerheid aangepast. Daarnaast zijn de ontvangsten Mijnbouwwet bijgesteld op basis van de gegevens van EBN en de actuele marktomstandigheden. Ook is de SDE raming bijgesteld, vanwege gedaalde energieprijzen inde Klimaat- en Energieverkenning 2024 ten opzichte van de Klimaat- en Energieverkenning in 2023 is de onrendabele top voor de productie van duurzame energieproductie en CO₂-opslag groter geworden waardoor er meer subsidie (€ 2,25 mld) uitbetaald moet worden in de komende jaren dan oorspronkelijk geraamd. Deze ramingsbijstelling wordt gefinancieerd vanuit de begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie.  

Mutaties Nota van Wijziging 1e suppletoire begroting 2025

ETS- ontvangsten Dit betreft een ramingsbijstelling waarmee de ETS-ontvangsten vanuit ETS2 voor de glastuinbouw-sector worden toegevoegd aan de ontvangstenreeks.

Mutaties ontwerpbegroting 2026

ETS- ontvangsten bij ontwerpbegroting 2026De raming is naar beneden bijgesteld ten opzichte van de Nota van Wijziging op de 1e suppletoire begroting van 2025, omdat de huidige inschatting van de toekomstige prijzen voor ETS1 en ETS2 lager is.

GroenvermogenIn 2025 staat een ontvangst van € 4,9 mln geraamd voor het NGF onderdeel Groenvermogen. Dit bedrag is echter al in 2024 ontvangen, waardoor de raming in 2025 wordt bijgesteld. 

ZeevonkMiddels deze mutatie worden de gederfde ontvangsten gedekt middels een desaldering op Waterstof-middelen voor Demo 1.

Heffing gasleveringszekerheidVoor het behalen van de Europese en nationale vuldoelstellingen voor de gasopslagen wordt de vultaak voor EBN voor het vulseizoen 2026-2027 uitgebreid naar de gasopslagen Norg en Grijpskerk. Als uitbreiding van de vultaak tot netto-kosten leidt worden deze gefinancierd met een opslag op de transporttarieven van GasUnie in 2027 t/m 2030. Aanvankelijk worden deze inkomsten gelijk gesteld aan de hoogte van de totale subsidie.e ontvangsten van deze heffing worden met een desaldering ingezet voor de benodigde subsidie en vervolgens in het juiste kasritme gezet.

Lening EBN VulmaatregelEBN ontvangt een lening voor de vultaak van de gasopslagen. De lening is bedoeld voor de aankoop van gas en voor aanvullende zekerheidsstortingen wanneer de gasprijs snel oploopt. De lening wordt terugbetaald in 2027.

Autonome bijstelling CO₂-heffing industrieHet kabinet heeft besloten tot een aanpassing van de CO₂-heffing voor de industrie per 1 januari 2026. De verwachte inkomsten – voor en na de aanpassing – zijn daarom opnieuw geraamd op basis van de laatste ontwikkelingen van de CO₂-emissies en de laatste ramingen van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Afboeken opbrengsten CO₂-heffing industrieHet kabinet heeft besloten tot een aanpassing van de CO₂-heffing voor de industrie per 1 januari 2026. Dit leidt tot lagere ontvangsten van cumulatief 274 miljoen euro in de periode 2026 t/m 2028, omdat de CO₂-heffing t/m 2028 in de begroting was verwerkt. De terugsluis van de opbrengsten van de CO₂-heffing wordt eveneens afgeboekt (zie uitgaven Klimaatfonds), waardoor er geen saldo-effect is.

Verhoging CO₂-heffing AVI'sHet kabinet heeft besloten tot het verhogen van de CO₂-heffing voor de afvalverbrandingsinstallaties (AVI's) waardoor de verwachte opbrengsten stijgen. Omdat deze heffing ingaat vanaf 2027, leidt deze verhoging tot extra ontvangsten vanaf 2027.

GasbatenDe gasbaten bestaan uit de dividenduitkering van EBN en ontvangsten op basis van Mijnbouwwet. Ten opzichte van de raming bij Voorjaarsnota 2025 is het dividend van EBN vanaf 2026 volledig afgeboekt. Als gevolg van de verslechtering van de financiële resultaten door een (in 2025 en 2026) lagere gasprijs en door hogere kosten, zal EBN de komende jaren naar verwachting geen dividend uitkeren. De resultaten van EBN worden als voorspeller gebruikt voor de te verwachten ontvangsten uit de Mijnbouwwet. In lijn met de verwachtingen van EBN zijn de ontvangsten naar beneden bijgesteld. Voor 2026 worden geen ontvangsten verwacht.

Overige mutaties Deze reeks bestaat uit technische mutaties.