Het versterken van het duurzaam economisch groeivermogen in Nederland, door bevordering van het functioneren van de economie en markten.

In de eerste helft van 2009 werd de bodem van de economische crisis bereikt. Hoewel in de loop van 2009 de weg omhoog weer ingezet werd, had een groot deel van het bedrijfsleven ook in 2010 nog te maken met de gevolgen van de crisis. Om deze effecten te dempen, zijn de crisismaatregelen van het Aanvullend Beleidsakkoord voortgezet. EL&I heeft direct en indirect bijgedragen aan de vormgeving van deze maatregelen, met als doel in de kern gezonde bedrijven en daarmee het groeivermogen te ondersteunen, zonder de bedrijvendynamiek te verstoren.

EL&I heeft het lidmaatschap van internationale gremia, zoals de Wereldhandelsorganisatie (WTO), Groep van 20 (G20), Organisatie voor Europese Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de Europese Unie (EU), aangewend voor de bevordering van de liberalisering en de duurzaamheid van de internationale handel, alsmede voor het voorkomen van protectionisme. In Europees verband heeft EL&I zich vooral gericht op het versterken van de interne markt middels bijdragen aan het proces betreffende de Dienstenrichtlijn.

Vanwege het belang voor de macro-economische stabiliteit heeft EL&I in het kader van de Lissabonstrategie en Europa 2020-strategie in Brussel consolidatie van de overheidsfinanciën als prioriteit uitgedragen. EL&I heeft zicht tevens sterk gemaakt voor Europees toezicht op macro-economische onevenwichtigheden en het structurele economische beleid van lidstaten.

In het kader van het streven naar optimale marktordening en het bevorderen van mededinging zorgde EL&I voor de uitwerking van de Aanbestedingswet en de Winkeltijdenwet, professionalisering van aanbesteden bij publieke opdrachtgevers en was het departement betrokken bij verbeteren van de werking van specifieke markten zoals de gezondheidszorg en (internationale) financiële markten.

Op verschillende manieren heeft EZ zich in 2010 ingezet om te komen tot een nieuwe balans tussen markt en overheid zodat publieke belangen adequaat worden geborgd. Onder meer door het organiseren van een congres met als onderwerp «Goed bestuur op de grens publiek-privaat» en het toezien op de uitvoering van de markteffectentoets bij nieuwe beleidsvoorstellen.

Daarnaast heeft EL&I zich ingezet voor versterking van de positie van consumenten middels het optreden van de Consumentenautoriteit, informatievoorziening door ConsuWijzer, bijdragen aan de onderhandelingen over de Europese richtlijn consumentenrechten en extra aandacht aan de geliberaliseerde telecom- en energiemarkten.

Toelichting

De potentiële economische groei is de economische groei gezuiverd voor conjuncturele schommelingen. De potentiële groei wordt bepaald door de structurele productiviteitsgroei en de structurele groei van de werkgelegenheid. In 2009 en 2010 zijn in reactie op de crisis de bedrijfsinvesteringen gedaald. Dit betekende voor deze jaren een kleinere kapitaalvoorraad. Daardoor werd de arbeidsproductiviteit gedrukt en steeg de evenwichtsloosheid. Dit had als gevolg dat de gemiddelde potentiële groei (naar verwachting van het Centraal Planbureau (CPB)) in 2006–2010 circa 1,9% per jaar bedroeg en daarmee lager is dan het CPB voor de periode 2008–2011 had voorzien.

PIANOo programma

Het verschil tussen de oorspronkelijk vastgestelde begroting en de realisatie 2010 is het gevolg van het overboeken P-budget TenderNed (€ 2,4 mln) vanuit Programmabudget en vertraging in implementatieactiviteiten zoals communicatie en gebruikersbegeleiding en correcties in verband met de overheveling van oude projecten (€ 1,7 mln).

High Trust

Op basis van de verwachte boeteontvangsten in 2010 van de gezamenlijke voormalig-EZ toezichthouders uit hoofde van «high trust», is de raming bij tweede suppletoire begroting 2010 neerwaarts bijgesteld met € 9,9 mln tot € 16,6 mln. Ten opzichte van deze raming is de uiteindelijke realisatie hoger uitgekomen (€ 22,4 mln). Dit is vrijwel geheel het gevolg van een ontvangst uit hoofde van een last-onder-dwangsom van € 5,6 mln die in 2010 nog is binnen gekomen.

Markt en spelregels

Bevorderen van een stabiele macro-economische omgeving en versterken van de Interne Markt

In 2010 heeft EL&I zich onder meer gericht op een duurzame ontwikkeling van de Nederlandse economische structuur, het bevorderen van de Nederlandse en Europese concurrentiekracht en het tegengaan van protectionisme. Daarbij heeft de economische crisis binnen de Eurozone de grote samenhang tussen deze landen, en daarmee het belang van internationale coördinatie duidelijk gemaakt. In Europees verband heeft EL&I dan ook ingezet op een sterk Europees macro-economisch toezicht, waarbij naast de overheidsfinanciën tevens wordt gekeken naar onderliggende oorzaken van macro-economische onevenwichtigheden en structureel economisch beleid van de lidstaten.

Lissabonstrategie

Omdat de Lissabonstrategie ten einde liep is in 2010 geen voortgangsrapportage opgesteld. In juni 2010 heeft de Europese Raad de Europa 2020-strategie, de opvolger van de Lissabonstrategie, gelanceerd. Deze strategie biedt een kader voor het creëren van slimme, duurzame en inclusieve groei en werkgelegenheid in Europa. De Europa 2020-strategie moet zowel een goede uitweg uit de crisis bieden als ambitieuze structurele hervormingen in gang zetten. De thematische benadering door middel van vlaggenschipinitiatieven moet ervoor zorgen dat structurele hervormingen die bijdragen aan de groei van de economie op verschillende deelterreinen als innovatie en de arbeidsmarkt worden geïmplementeerd. EL&I heeft ingezet op een afdwingbare strategie met een sterke focus op groei en werkgelegenheid. Om een start te maken met de nieuwe Europa 2020-strategie is eind 2010 een concept-Nationaal Hervormingsprogramma opgesteld.

Interne markt en de Dienstenrichtlijn

Wat betreft de versterking van de interne markt lag de nadruk op de wederzijdse evaluatie in het kader van de Dienstenrichtlijn, waarbij de lidstaten en de Europese Commissie zich gezamenlijk buigen over de resultaten van de nationale implementatie van de Dienstenrichtlijn. Doel van dit proces is inzichtelijk te maken welke belemmeringen dankzij de Dienstenrichtlijn zijn weggenomen en welke nationale eisen van kracht zijn met betrekking tot vestiging van dienstverleners en grensoverschrijdende dienstverlening. Mede op basis van de wederzijdse evaluatie heeft de Europese Commissie op 27 januari 2011 een mededeling gepubliceerd.

Optimale marktordening en mededinging bevorderen

Goed functionerende markten kunnen in belangrijke mate bijdragen aan economische groei. EL&I heeft de marktwerking en de mededinging bevorderd met onder meer de Mededingingswet, de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en een nieuw wetsvoorstel voor de Aanbestedingswet. De Mededingingswet heeft ten doel de mededinging in Nederland te bevorderen mede met het oog op het belang van de consument. De Winkeltijdenwet is in 2010 aangenomen in de Eerste Kamer en is op 1 januari 2011 in werking getreden.

Mededinging

De NMa houdt toezicht op de naleving van de Mededingingswet en enkele sectorspecifieke wetten 20. In 2010 is een evaluatie uitgevoerd naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het functioneren van de NMa 21. Aan de voorbereiding van een wetsvoorstel dat de bestuursrechtelijke handhaving van de Mededingingswet aanvult met strafrechtelijke handhaving is met voortvarendheid gewerkt. Door de demissionaire status van het vorige kabinet heeft de voorgenomen consultatie over het wetsvoorstel in 2010 niet plaatsgevonden.

EL&I heeft daarnaast samen met andere departementen de werking van specifieke markten zoals de zorgmarkt en financiële markten verder verbeterd. Zo heeft EL&I in 2010, naar aanleiding van de financiële crisis, nationaal en internationaal meegedacht over de herziening van het financieel toezicht. Met de herziening wordt beoogd de stabiliteit van het financiële stelsel beter te borgen, waarbij de belangen van goede marktwerking en mededinging niet uit het oog mogen worden verloren. Ook werd erop ingezet dat nieuwe financiële regelgeving niet tot onnodig veel administratieve lasten zou leiden.

Nederland nam in 2010 de 4e positie in op de lijst van landen met het meest concurrentieversterkende beleid. Denemarken, Finland en Zweden gaan ons voor. Bij de berekening is evenals in het jaarverslag 2009 uitgegaan van 9 variabelen in plaats van de in de begroting aangegeven 12 variabelen. Nederland is in 2010 voorbij gestreefd door Zweden. Oorzaak hiervan is dat Zweden beter scoort op het gebied van ondernemerschap van managers en effectiviteit van het mededingingsbeleid. Desondanks blijven dat ook de aspecten waar Nederland relatief goed op scoort en haar hoge positie mede aan te danken heeft.

Normalisatie

In het kader van het zelfreguleringsinstrument Normalisatie zijn bij het traject voor het lastenarm maken van normen twee pilots uitgevoerd. Het traject waarin wordt bezien of normen goedkoper of zelfs gratis kunnen worden gemaakt, is door de demissionaire status van het kabinet niet voortgezet.

Aanbesteden

Positie van de consument versterken

Evaluatie Wet handhaving consumentenbescherming

In 2010 is de beknopte evaluatie van de Wet handhaving consumentenbescherming afgerond. Deze is op 1 juni 2010 aan de Tweede Kamer aangeboden 23. Aan deze evaluatie zijn vooralsnog geen beleidsmatige conclusies verbonden gezien het gering aantal ervaringen in de eerste twee jaar van het bestaan van deze wet. De eerste wettelijke evaluatie zal medio 2011 aan de beide Kamers worden aangeboden.

Consumentenautoriteit

De Consumentenautoriteit houdt toezicht op grond van de Wet handhaving consumentenbescherming en treedt handhavend op tegen collectieve inbreuken op het consumentenrecht. Zij heeft daarvoor in januari 2010 haar agenda met prioritaire aandachtsgebieden voor 2010 en 2011 openbaar gemaakt 24 ^en 25 In 2010 is onder meer geïnvesteerd in informatieverstrekking via het informatieloket van de Consumentenautoriteit, de OPTA en de NMa: ConsuWijzer. Met de implementatie van de Dienstenrichtlijn is in 2010 voor het eerst via ConsuWijzer onder andere informatie verstrekt voor afnemers van diensten. In 2010 zijn tientallen vragen van consumenten beantwoord die zijn terug te voeren tot hetgeen deze wet regelt.

Sinds 2007 wordt tweejaarlijks onderzocht of consumenten tevreden zijn over de verkregen informatie via ConsuWijzer. Aangezien dit onderzoek in 2009 heeft plaatsgevonden was er in 2010 geen meting. Wel kan gemeld worden dat ConsuWijzer.nl in 2010 is uitgeroepen tot «Beste Overheidswebsite 2010».