Realisatie begrotingsuitgaven Veiligheid en Justitie € 12.383 miljoen Art. 34 Sanctietoepassing 20,5%

Het borgen van de veiligheid van de Nederlandse samenleving door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen en het beperken van de recidive, het voorkomen van slachtofferschap door middel van het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven en het versterken van de positie van slachtoffers.

Tenuitvoerlegging van sancties en strafrechtelijke maatregelen

Preventie en Kansspelen

Slachtofferzorg

De Minister kent een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg. De Minister draagt beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg – in brede zin – aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid.

Tenuitvoerlegging onvoorwaardelijke vrijheidsstraffen

Vanwege met name de uitwerking van de nieuwe verantwoordelijkheidsverdeling van OM en Minister, is de planning van het wetsvoorstel Herziening tenuitvoerlegging strafrechtelijke beslissingen bijgesteld. Op 3 november j.l. is het wetsvoorstel in consultatie gebracht, zoals toegelicht in een brief aan de Kamer40.

Langdurig toezicht gewelds- en zedendelinquenten

Het wetsvoorstel Langdurig Toezicht is in november 2013 ingediend bij de Tweede Kamer41. Naar verwachting treedt de wet op 1 januari 2015 in werking.

Wet Forensische Zorg

De Wet Forensische Zorg is in 2013 bij de Eerste Kamer42 ingediend. Naar verwachting wordt de behandeling in 2014 afgerond. Deze wet geeft de kaders voor het stelsel van de forensische zorg, waarmee beter kan worden gestuurd op passende en effectieve forensische zorg voor justitiabelen met een psychische stoornis, verslavingsproblematiek of een verstandelijke beperking.

Met GGZ Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland zijn in 2013 afspraken gemaakt over de ontwikkelingen die de komende jaren plaatsvinden in de forensische zorg. In een meerjarenovereenkomst zijn de budgettaire kaders en afspraken over een daling van de tbs-behandelduur naar gemiddeld 8 jaar vastgelegd. Verhoging van de kwaliteit en transparantie in de sector zijn een integraal onderdeel van de afspraken. De afspraken vormen de basis voor een kleinere, maar gezonde en goed presterende sector met een duurzame structuur.

Pilot vrijwilligers

In 2012 is het Ministerie van Veiligheid en Justitie gestart met de pilot «gratis VOG vrijwilligers» om het gebruik van de VOG onder vrijwilligers die met minderjarigen werken te vergroten. Om vrijwilligersorganisaties tegemoet te komen kunnen vrijwilligers die met kinderen werken of gaan werken binnen de pilot de kosten van de VOG-aanvraag terugkrijgen van de Rijksoverheid. Het Verwey-Jonker Instituut heeft de pilot begin 2013 geëvalueerd43, en concludeert dat de pilot als stimulans voor de veiligheid in het vrijwilligerswerk heeft gewerkt. In dit verband is besloten om de pilot gefaseerd uit te bouwen naar een structurele regeling voor vrijwilligers die met minderjarigen werken of met mensen met een verstandelijke beperking.

Continue screening kinderopvang

Alle mensen die in de kinderopvang of peuterspeelzalen werken worden vanaf 1 maart 2013 continu gescreend. Bij brief van 28 november 2013 heeft de Minister van SZW, mede namens de Minister van VenJ, de Tweede Kamer geïnformeerd over de eerste resultaten van de continue screening44. Uit de evaluatie blijkt dat de genomen maatregelen in de kinderopvang daadwerkelijk doen wat ermee wordt beoogd. Ze dragen bij aan een veiligere omgeving en zijn daarmee noodzakelijk om de kwetsbare groep kinderen in de kinderopvang te beschermen.

Buitenland bevraging

Sinds 1 oktober 2012 worden bij alle VOG-aanvragen van personen die belast zijn met de zorg voor minderjarigen in de kinderopvang, de jeugdzorg en het onderwijs, justitiële gegevens uit het EU-land van nationaliteit opgevraagd. Deze procedure wordt toegepast bij aanvragers die een andere EU-nationaliteit hebben dan de Nederlandse. De justitiële gegevens worden uitgewisseld via het Europees Strafregister Informatiesysteem (ECRIS). In een jaar tijd zijn door Nederland ca. 3.700 informatieverzoeken uitgezet die in de regel worden beantwoord. In enkele gevallen heeft de procedure geleid tot een afwijzing van de VOG-aanvraag.

Slachtofferzorg

Op 22 februari 2013 is het visiedocument: «Recht doen aan slachtoffers» aan de Tweede Kamer toegezonden45. In de visie op het slachtofferbeleid zijn vijf beleidsdoelstellingen vastgesteld:

• 1. Slachtoffers worden erkend, zorgvuldig bejegend en geïnformeerd;

• 2. Slachtoffers hebben een sterke positie in het recht;

• 3. Slachtoffers worden beschermd waar nodig

• 4. Slachtoffers die dat nodig hebben worden ondersteund bij het te boven komen van de gevolgen van het delict;

• 5. Slachtoffers hebben mogelijkheden tot herstel van de gevolgen, zowel financieel, praktisch als emotioneel.

Uitvoeringsketen Strafrechtelijke Beslissingen (USB)

Maatregelen gevangeniswezen

De maatregelen die zijn getroffen door DJI in het kader van de bezuinigingen zijn uitgewerkt in het Masterplan DJI 2013–201850. De bezuinigingsmaatregelen van het gevangeniswezen maken deel uit van dit Masterplan. Het betreft de volgende maatregelen:

• – Versobering van het regime voor arrestanten en preventief gehechten;

• – Het intensiveren van het meerpersoonscelgebruik;

• – De afschaffing van de algemeen geldende detentiefasering en het invoeren van elektronische detentie (ED);

• – Het aanpassen van de regimes met het oog op het realiseren van veiligheid en zorg op maat.

In overleg met Tweede Kamer is een bedrag van structureel € 69 mln vrijgemaakt waarmee het beoogd aantal te realiseren elektronische-detentieplaatsen wordt beperkt tot 800 op jaarbasis vanaf 2015. Elektronische detentie zal alleen worden toegepast ter vervanging van een deel van een intramurale vrijheidsstraf. Voorts zal het aanbod van arbeid aan preventief gehechten worden gehandhaafd.

Recidive ex-gedetineerden en ex-terbeschikkinggestelden

Toelichting

In 2002 heeft het toenmalige kabinet aangegeven dat de middellange termijnrecidive onder ex-gedetineerden in de periode van 2002–2010 zou moeten dalen met 10 procentpunt. Deze doelstelling is nog steeds van kracht. Voor het meten van het effect van de kabinetsdoelstelling geldt echter dat pas na enkele jaren zichtbaar is of ex-gedetineerden terugvallen in criminaliteit. De daling van 10 procentpunt heeft betrekking op de terugval tot zeven jaar na uitstroom. Het WODC is gevraagd om een inschatting te maken van de effecten op basis van de 2-jaars recidive. De doelstelling om de 7-jaars recidive onder ex-gedetineerden met 10 procentpunt te verlagen komt volgens het WODC overeen met een verlaging van de 2-jaars recidivepercentage met 7,7 procentpunten.

De recidivecijfers tot en met 2010 worden later dit jaar door het WODC opgeleverd en zullen verantwoord worden in de Ontwerpbegroting 2015.

Recidive ex-gedetineerden

Uit de berekeningen van het WODC blijkt dat er goede resultaten zijn behaald. In 2002 bedroeg het 2-jarig recidivepercentage 56% en in 2009 47,7%. Dit is een daling van 8,3% procentpunt.Eén jaar vroeger dan gedacht is de beoogde reductie van 7,7 procentpunt gehaald en zelfs overtroffen (Recidivebericht 2012, factsheet 2012–6 WODC)51.

Recidive ex-terbeschikkinggestelden

De recidive onder ex-terbeschikkinggestelden wordt gemeten in cohorten van vijf jaar. Uit de meest recente gegevens van het WODC, die in 2012 zijn gepubliceerd, blijkt dat de algemene recidive twee jaar na beëindiging van de Tbs-maatregel ook in het laatste cohort daalde. Er is direct vanaf het begin van deze meting een duidelijke daling waarneembaar.

Kansspelen

De Minister wil ervoor zorgen dat Nederlandse burgers op een veilige en verantwoorde manier kunnen deelnemen aan kansspelen. Criminaliteit, fraude en kansspelverslaving moeten daarom zoveel mogelijk worden voorkomen. Om kansspelverslaving tegen te gaan worden met het wetsvoorstel «Kansspelen op afstand» twee beleidsmaatregelen geïntroduceerd die tot doel hebben het aantal risico- en probleemspelers terug te dringen: aanscherping van de zorgplicht door aanbieders en invoering van een centraal register voor uitsluiting van kansspelen. Een wetsvoorstel hiertoe is in consultatie gegaan en zal naar verwachting medio 2014 naar de Tweede Kamer worden gezonden.

Toelichting

In 2005 is een eerste meting gehouden. Iedere zes jaar wordt het aantal kansspelverslaafden gemeten. De eerstvolgende meting vindt plaats in 2017. In de tabel wordt zowel het aantal risicospelers (spelers die regelmatig spelen, met verhoogd risico op verslaving) als het aantal probleemspelers (reeds verslaafde spelers) in beeld gebracht. De tabel betreft cijfers genomen uit een bandbreedte en betreft een schatting. Vanwege de onzekerheid in de schattingen zijn de verschillen tussen 2005 en 2011 niet statistisch significant.

Slachtofferzorg

Toelichting

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdragen agentschappen

Dienst Justis

De Dienst Justis toetst of personen een voorgeschiedenis hebben die het uitoefenen van een bepaald beroep of werk in de weg staat. Daarnaast toetst de Dienst Justis of partijen die bepaalde verklaringen, vergunningen en subsidies aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico's en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving. Hiervoor wordt de Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) opgesteld en wordt zo voorkomen dat personen die ongeschikt zijn om een functie uit te oefenen, vanuit een afhankelijkheidsrelatie anderen schade kunnen berokkenen.

Subsidies

Preventie bedrijfsleven

Subsidies integriteit

Met het subsidiëren van de ontwikkeling van integriteitsinstrumenten zijn vrijwilligersorganisaties en kerkelijke instanties gestimuleerd om uniforme gedragscodes op te stellen voor vrijwilligers die met kinderen omgaan. Het integriteitsbeleid heeft tot doel het risico op misbruik van kwetsbare groepen te beperken.

Centrum voor Criminaliteitsbestrijding en Veiligheid (CCV)

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) ontwikkelt en implementeert kennis en samenhangende instrumenten om de maatschappelijke veiligheid te vergroten. VenJ subsidieert het CCV om activiteiten te ontwikkelen op het gebied van criminaliteitspreventie en sociale veiligheid, zoals actieve kennisdeling van de veiligheidspraktijk en kwaliteitsontwikkeling van instrumenten zoals het Keurmerk Veilig Ondernemen voor winkelgebieden en bedrijventerreinen en de handreiking cameratoezicht voor gemeenten. Bij voorjaarsnota is € 2,5 mln. subsidiebudget CCV overgeboekt van artikel 33.2 naar artikel 34.2.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdragen Agentschappen

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

Reclasseringsorganisaties

Subsidie

24-uurs nazorg gedetineerden

Opdrachten

Forensische Zorg

De middelen voor forensische zorg worden door middel van de inkoop van zorg ingezet door DJI. De uitvoering van forensische zorg ligt bij (private) zorginstellingen. Sinds 2010 functioneert het stelsel van forensische zorg op basis van het interim-besluit forensische zorg.

Overige sanctietoepassing

Het verschil tussen realisatie en begroting wordt grotendeels verklaard door herprioritering binnen de VenJ-begroting:

• 1. In het kader van het programma Uitvoeringsketen Strafrechtelijke Beslissingen (USB) is in totaal € 8,2 mln. aan diverse onderdelen van VenJ ter beschikking gesteld.

• 2. Uit dit budget heeft VenJ voor het CJIB € 4,3 mln. beschikbaar gesteld voor het optimaliseren van de bedrijfsvoering van het CJIB.

• 3. Uit deze budgetten is € 1 mln. beschikbaar gesteld aan DJI voor de structurele financiering van het Verbeterplan ISD (Inrichting Stelselmatige Daders).

• 4. Voor de implementatie van ZSM is aan de reclassering (3RO) een bedrag van € 1 mln. beschikbaar gesteld.

34.4 Slachtofferzorg

Bijdrage ZBO’s/RWT’s

Schadefonds Geweldsmisdrijven

Het Schadefonds Geweldsmisdrijven geeft een financiële tegemoetkoming aan slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel wanneer zij hun schade niet op andere wijze vergoed krijgen. In 2013 zijn er door het Schadefonds Geweldsmisdrijven € 18,5 miljoen aan uitgaven gedaan. Hiervan is € 12,7 miljoen aan tegemoetkomingen aan slachtoffers verstrekt. Het overige deel betreffen apparaatskosten (circa € 5,8 mln).

Slachtofferhulp Nederland

Slachtofferhulp Nederland biedt gratis juridische, praktische en emotionele ondersteuning aan slachtoffers, getuigen of nabestaanden na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit.

Subsidies

Stichting Slachtoffer in Beeld en onderzoeken

Slachtoffer in Beeld brengt slachtoffers en daders op vrijwillige basis met elkaar in contact, begeleid door een professionele bemiddelaar. Naast slachtoffer-dadergesprekken faciliteert Slachtoffer in Beeld ook briefwisselingen en bemiddelingen. Slachtoffer in Beeld is een zusterorganisatie van Slachtofferhulp Nederland

Ontvangsten

In 2013 zijn voor € 69 mln. administratiekostenvergoedingen CJIB ontvangen. Deze worden via de uitgaven gebruikt voor de financiering van het CJIB. Deze budgettair neutrale mutatie was niet begroot. Daarnaast zijn er ontvangsten binnengekomen met betrekking tot de eindafrekening 2012 DJI (ad € 24 mln.).