De saldibalans per 31 december 2016 geeft de financiële posten weer die bij de afsluiting van de begrotingsboekhouding aan het einde van 2016 bestonden en meegenomen worden naar volgende begrotingsjaren.

Hieronder worden de onderdelen van de saldibalans nader toegelicht. De cijfers die tussen haken achter de tabeltitels staan, verwijzen naar de betreffende post op de saldibalans.

Onder de post uitgaven en ontvangsten ten laste van de begroting zijn de gerealiseerde begrotingsuitgaven en -ontvangsten van het jaar 2016 opgenomen waarvoor de Rijksrekening nog niet door de Staten-Generaal is goedgekeurd. De verschillen met de departementale verantwoordingsstaat 2016 betreffen afrondingsverschillen.

De post liquide middelen is opgebouwd uit de contante gelden die aanwezig zijn in de kluizen van de kasbeheerders. De belangrijkste kassen zijn: Griffie (€ 68.000), Openbaar Ministerie (€ 48.000) en Dienst Terugkeer & Vertrek (€ 18.000). De kas bij Griffie wordt vooral gebruikt voor de contante betalingen van cliënten voor rechtszaken.

Het saldo van deze post geeft de financiële verhouding met het Ministerie van Financiën weer. Het saldo sluit aan bij het rekening-courant overzicht van de afdeling Rijkshoofdboekhouding van het Ministerie van Financiën.

Voor onderbouwing en nadere toelichting wordt verwezen naar de toelichting op artikel 37, paragraaf asielreserve.

De vorderingen buiten begrotingsverband worden als volgt gespecificeerd:

De stijging van door te belasten uitgaven betreft:

• • De ten onrechte dubbel betaalde facturen van APG Algemene Pensioen Groep € 20,3 mln. Aan APG is inmiddels een restitutieverzoek gedaan.

• • De uitgaven (ad € 18,9 mln.) voor het product schadevergoedingsmaatregelen (Wet Terwee) van het CJIB zijn met € 4 mln. toegenomen. De stijging van 28% is toe te rekenen aan de verhoogde instroom van het afgelopen jaar en de invoering van de brede regeling (september 2016). De stijging wordt veroorzaakt door de hoogte van de schadevergoeding die wordt toegekend.

• • Het saldo van de door de griffier te verrekenen voorgeschoten deskundigenkosten (€ 0,5 mln.) is gedaald ten opzichte van het voorgaand boekjaar.

Salaris- en studievoorschotten: Op deze rekeningen worden naast de studievoorschotten van bestuursdepartement ook de salarisvoorschotten verantwoord die door de decentrale diensten zijn verstrekt. Het verstrekte voorschot wordt vervolgens op het salaris van de medewerker ingehouden. In 2016 is een vervolg gegeven aan het opschonen van deze grootboekrekeningen.

• • Af te dragen sociale lasten: Dit betreft de afdrachten aan de belastingdienst, UWV en Loyalis over de maand december 2016. Deze zijn voldaan in januari 2017.

• • EU subsidies: De stijging van de EU subsidies betreft onder andere de verhoging van de subsidies van de Verenigde Autoriteit (VA) voor de fondsen ECF, EBFm AMIF en ISF (€ 25mln), een daling door de uitgaven voor een NCTV project (€ 4,2mln) en de uitgaven voor diverse deelprojecten van DGVZ (€ 6,6 mln).

• • Door te belasten agentschappen/Raad voor de rechtspraak (via RHB MvF). Deze financiële rekeningen worden gebruikt om maandelijks de diverse uitgaven met de agentschappen en de Raad voor de rechtspraak af te rekenen met een rijksbetaalstuk door tussenkomst van de RHB.

• • Geïnde bedragen voor bestuursorganen door CJIB: Het saldo betreft voornamelijk ontvangen betalingen op vorderingen die het CJIB voor bestuursorganen onder andere Zorginstituut Nederland (ZiN) en Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid incasseert en nog moet worden doorgestort. De ZiN zaken betreffen ongeveer 95% van de inningen voor bestuursorganen. Ondanks een dalende instroom aan ZiN zaken is er nog steeds sprake van een stijging van de post nog af te dragen gelden. Dit komt doordat er veelal sprake is van deelbetalingen bij ZiN zaken als gevolg van beslag op zorgtoeslag. De stijging is minder hard dan voorgaand jaar doordat er relatief veel zaken definitief zijn geworden als gevolg van de zogenaamde tweede gang deurwaarder. In juni 2016 is er gestart met een nieuwe tweede gang deurwaarder. Het effect hiervan is nog niet zichtbaar.

• • Af te wikkelen proceskosten Griffie: Deze rekening geeft het saldo weer van de proceskosten die nog met partijen moet worden afgerekend.

• • Strafrechtelijk- en Conservatoir beslag: Het creditsaldo op deze rekeningen wordt gevormd door de gelden waarop in het kader van afpakken beslag is gelegd.

• • Diversen OM: Bedragen die in het kader van het «vrijlaten op borgtocht» van een verdachte zijn ontvangen, worden op deze rekening verantwoord. Daarnaast wordt op deze rekening ondermeer het saldo beheerd van de van het Ministerie van Financiën ontvangen profijtrente. Het betreft de rente over de in beslaggenomen gelden waarover door de rechter in de desbetreffende zaak of door het Openbaar Ministerie nog geen beslissing is genomen.

• • Gedeponeerde geldsommen: Betreft ontvangsten van partijen in rechtszaken waarvan de rechter een deskundigenonderzoek heeft gelast. De kosten van het deskundigenonderzoek worden hiermee gefinancierd.

De openstaande rechten betreft zaken die onherroepelijk zijn en waarbij een ontnemingsmaatregel is opgelegd aan de verdachte. Deze zaken moeten overgedragen worden door het OM aan het CJIB. Er is vastgesteld dat voor € 126,8 mln. nog niet is overgedragen door het OM aan het CJIB.

Daarnaast is onder openstaande rechten de profijtrente opgenomen over de 2^e helft van 2016. Deze moet nog gevorderd worden bij het Ministerie van Financiën € 0,4 mln.

Bij ontnemingsmaatregelen (+14%) is er sprake van een hogere instroom, vooral bij de vorderingen vanaf € 1 mln. Bij OM-afdoening is er juist sprake van een lagere instroom.

De daling van de post Trias SBM Offshore wordt verklaard door de laatste betaling van € 60 mln. door Trias SBM offshore.

Bij de overige debiteuren gaat het om te ontvangen bedragen van de politie, deurwaarder en parket. Een verklaring voor de daling het gevolg van de verruiming van de mogelijkheid van betaling in termijnen bij het Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften product. Een ander deel van de verklaring vormt een deels afgeboekte en deels kwijtgescholden vordering op de Nationale Politie (€ 16,1 mln.).

In Tabel 11.13 zijn de vorderingen naar aard (tabel 11.12) verder uitgesplitst. Het grootste bedrag betreft de vorderingen uit wettelijke rechten. De andere vorderingen bestaan uit de salarisvorderingen op ex-personeel en overige debiteuren. Alle vorderingen zijn direct opeisbaar.

De correctie 2015 betreft het alsnog opnemen van een voorschot dat buiten begrotingsverband is verstrekt.

• • Het verschil van € 4,7 mld. op artikel 31 bij de Nationale Politie wordt veroorzaakt doordat in 2015 de algemene bijdrage nog als voorschot werd geboekt. Vanaf 2016 wordt dit door aangepaste regelgeving niet meer als voorschot geboekt.

• • De afname van de voorschotten op artikel 32 Rechtspleging en rechtsbijstand wordt veroorzaakt door de voorschotten aan de Raad voor Rechtsbijstand (–/– € 409 mln.). Per ultimo 2015 stonden zowel de voorschotten over het jaar 2014 als het jaar 2015 open. Per ultimo 2016 staan alleen nog de voorschotten over 2016 open.

• • De voorschotten op artikel 35 Jeugd zijn met ingang van 2016 nihil. Dit artikel is in 2016 samengevoegd met artikel 34, onder de naam «Straffen en Beschermen». De oude voorschotten op artikel 35 zijn daardoor opgenomen onder artikel 34 Straffen en Beschermen.

• • De stijging op artikel 37 Vreemdelingen wordt veroorzaakt door hogere voorschotten aan het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (+/+ € 325 mln.) en Stichting Nidos (+/+ € 99 mln.).

De voorschotten buiten begrotingsverband zijn voor subsidies die zijn verstrekt door Dienst Terugkeer en Vertrek.

Dit is het totaal van de «Uitstaande garanties 2016» uit tabel 3.3 en de «Uitstaande Garanties 2016» en rekening-courant limieten uit tabel 3.5. Voor de onderbouwing en nadere toelichting op de garantieverplichtingen wordt verwezen naar deze tabellen.

De stand van de openstaande verplichtingen is ten opzichte van 2015 toegenomen met € 66 mln. De grootste verschillen:

• • Artikel 31: Daling met € 19 mln. De jaarlijkse verplichting aan Defensie met 12,5 mln. is een budgettaire mutatie geworden en daarom vervallen in de begrotingsadministratie. Verder heeft een daling van de verplichtingen aan telecomproviders met € 6 mln. plaatsgevonden.

• • Artikel 33: Stijging met € 121 mln.:

• • Per 31/12/2016 is de verplichting van OM aan CJIB (flitspalen) voor € 99 mln. opgenomen in de verplichtingenadministratie. Daarnaast een stijging van € 15,9 mln. voor en van ICT kosten bij het OM.

• • Artikel 37: Daling met € 22 mln.:

• • De stichting Nidos heeft voor de betalingen in 2017 een verlaging in de verplichtingen ten opzichte van 2016 van € 28 mln., te verklaren door de vermindering van instroom van asielzoekers. Verder is er een stijging van € 4 mln bij de REAN regeling (bij de Dienst Terugkeer en Vertrek) vanwege de toename van migranten die terugkeren naar hun land van herkomst.

De verplichtingen buiten begrotingsverband betreffen de verplichtingen die gemaakt zijn op de derdenrekeningen van DGVZ/Dient Terug keer en Vertrek en NCTV.

Raad voor Rechtsbijstand

De Raad voor Rechtsbijstand heeft ultimo 2015 een vordering van € 272.576.517 op het Ministerie van VenJ die samenhangt met de verplichting in haar balans voor het deel van de afgegeven toevoegingen dat nog niet is vastgesteld. (Bron: Raad voor Rechtsbijstand Jaarrekening 2015). Het cijfer per ultimo 2016 is nog niet beschikbaar.

Vordering inzake vakantiegelden Raad voor de Rechtspraak

De Raad voor de rechtspraak heeft sinds het boekjaar 2005 een vordering op het ministerie inzake de financiering van de te betalen vakantiegelden en sociale lasten. Bij het inwerking treden van het baten-lastenstelsel per 1 januari 2005 is overeengekomen dat ter financiering van deze verplichting op de openingsbalans van de RvdR een separate vordering wordt opgenomen en er door het Ministerie van VenJ geen aflossing op deze vordering zal plaatsvinden en ook geen rente wordt vergoed. De vordering bedraagt € 21,1 mln.

Schikkingen en transacties OM

Schikkingen en transacties van het Openbaar Ministerie worden met ingang van het boekjaar 2014 verantwoord op het moment van ontvangst van het kasbedrag. Mocht in de toekomst blijken dat ofwel in het kader van een artikel 12-procedure het OM over zal moeten gaan tot vervolgen en dat de transactie of schikking terugbetaald moet worden, ofwel naar de mening van het OM voldoende vaststaat dat in rechte afdwingbare rechten van derden voorgaan, zal OM het betreffende bedrag onverwijld terugbetalen. Op 31 december 2016 bedroeg het maximale risico van terugbetalen van schikkingen en transacties een bedrag van € 17,6 mln.

Vennootschapsbelasting 2016

Bij VenJ heeft onderzoek plaatsgevonden naar activiteiten die al dan niet onder de vennootschapsbelasting (Vpb) vallen. De activiteiten zijn in beeld, hiervan wordt in april een overzicht van opgemaakt. Hieruit volgt een beperkte Vpb-plicht voor VenJ. Het berekenen van deze verplichting vindt in de maand mei plaats.