Inleiding

Het werkterrein van de Huurcommissie wordt gevormd door het gereguleerde deel van de markt voor huurwoonruimte. Als huurders en verhuurders er onderling niet uitkomen, doet de Huurcommissie op verzoek uitspraken in geschillen tussen huurders en verhuurders omtrent de hoogte van huurprijzen en servicekosten. Duidelijke informatie over de huurprijswetgeving kan meningsverschillen tussen huurders en verhuurders in een vroeg stadium oplossen en zo procedures bij de Huurcommissie voorkomen.

De Huurcommissie is een landelijk functionerend zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Dit ZBO wordt ondersteund door de Dienst van de Huurcommissie (DHC), die de status van baten-lastenagentschap heeft. Hierdoor wordt het mogelijk om het verband te leggen tussen de kostprijzen enerzijds en de kwantiteit en kwaliteit van de diensten anderzijds.

Jaarlijks verstrekt de directie Woningmarkt (onderdeel van DG Bestuur en Wonen) een opdracht aan DHC voor de uitvoering van de huurgeschilbeslechtings- en overige werkzaamheden. Het leeuwendeel van die werkzaamheden wordt afgerekend op basis van het aantal afgewikkelde zaken en de daarvoor geldende tarieven.

Toelichting

Baten

Omzet moederdepartement

De voornaamste bate van DHC bestaat uit de vergoeding door de opdrachtgevende beleidsdirectie Woningmarkt (Wm) voor het aantal afgewikkelde verzoeken om geschilbeslechting. Deze vergoeding wordt in principe bepaald door de gerealiseerde aantallen afgewikkelde verzoeken te vermenigvuldigen met het tarief per soort geschil. Met betrekking tot huurverhogingsgeschillen op grond van inkomen is in 2016 (net als in voorgaande jaren) in overeenstemming met de opdrachtgever afgeweken van deze systematiek. Met de opdrachtgever is afgesproken dat de hieraan verbonden extra uitvoeringskosten op basis van daadwerkelijk gemaakte kosten vergoed worden. Deze vergoeding is verantwoord onder de bijzondere baten. Over 2016 is de opbrengst derhalve als volgt berekend:

De totale productie was niet veel lager dan vermeld in de begroting, maar ruim 11% lager dan vermeld in de offerte en opdracht voor 2016, zoals blijkt uit de volgende tabel.

De lagere totale productie hangt samen met de lagere instroom dan verwacht: indien minder verzoeken tot geschilbeslechting worden ontvangen, dan zijn er ook minder verzoeken af te wikkelen. Dit deed zich vooral bij huurprijsgeschillen voor, zoals blijkt uit de volgende tabel. Voorts heeft de Belastingdienst de verzoeken aan DHC in het kader van de behandeling van Huurtoeslagen-aanvragen gestaakt.

Omzet derden

De opbrengst van de leges is lager dan bij de vastgestelde en bijgestelde begroting geraamd is. Dit is onder meer veroorzaakt doordat in 2016 een groot aantal verzoeken om geschilbeslechting is afgewikkeld zonder legesveroordeling; het ging daarbij om ruim 1.000 verzoeken

Vrijval voorzieningen

Een aantal voorzieningen kon verlaagd worden gelet op de verwachte kosten in de periode 2017 en latere jaren.

Bijzondere baten

Ten behoeve van een aantal specifieke projecten heeft het moederdepartement in eerdere jaren en in 2016 specifieke bijdragen toegezegd en bij wijze van voorschot betaald. Jaarlijks wordt de definitieve hoogte van deze bijdragen bepaald en (na afloop van het desbetreffend jaar in rekening gebracht) op basis van daadwerkelijk gemaakte kosten.

Lasten

Apparaatskosten: personele kosten

De kosten die ten laste van deze post zijn gebracht waren lager dan begroot omdat personele kosten die zijn gemaakt voor specifieke projecten aldaar zijn verantwoord. De kosten voor externe inhuur waren hoger dan aanvankelijk begroot, maar lager dan het bedrag dat geraamd was in de Eerste suppletoire begroting 2016. Externe medewerkers zijn ingeschakeld in de reguliere processen van geschilbeslechting opdat vaste medewerkers daarvan vrijgesteld konden worden en ingezet konden worden in nieuwe processen ter verbetering van de dienstverlening aan huurders en verhuurders.

Apparaatskosten: materiële kosten

De materiële kosten waren in 2016 lager dan aanvankelijk begroot door een scherp inkoopbeleid en terughoudendheid bij aanpassingen van de ICT-systemen.

Bijzondere lasten

In 2016 zijn in projectvorm kosten gemaakt ter voorbereiding van de vervanging van ICT-systemen, de verbetering van de dienstverlening aan huurders en verhuurders alsmede de behandeling van huurverhogingsgeschillen op grond van inkomen. Ook de waardevermindering van onderhanden werk is onder deze post verantwoord.

Saldo van baten en lasten

Het resultaat in de vorm van een positief saldo van € 0,8 mln. is het gevolg van hogere baten dan begroot. Die hogere totale baten waren op zich weer het saldo van aan de ene kant een lagere opbrengst uit afgewikkelde verzoeken en lagere legesbaten dan begroot, en aan de andere kant een niet begrote vrijval van voorzieningen en bijzondere baten, met name door bijdragen van BZK voor bijzondere projecten.

Toelichting

Activa

Immateriële vaste activa

De immateriële activa bestaan uit aangeschafte software en het Themis bedrijfssoftwarepakket dat in opdracht van de Huurcommissie door derden in 2010 is ontwikkeld en in januari 2011 in gebruik is genomen. Op bedragen van de post Themis wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname, dus vanaf 2011.

Materiële vaste activa

Voorraden en onderhanden projecten

Dit betreft het onderhanden werk.

Debiteuren

Deze post heeft in de eerste plaats betrekking op nog te ontvangen leges van huurders en verhuurders die een verzoek tot behandeling van een huurgeschil hebben ingediend en van huurders en verhuurders die (geheel of gedeeltelijk) in het ongelijk zijn gesteld en als niet-indiener deze leges niet als voorschot hadden betaald en derhalve veroordeeld zijn tot het betalen van leges. In totaal gaat het daarbij om € 265.000 in de categorie «derden». Daarnaast betreft het een bedrag van € 150.000 van nog te ontvangen bedragen van andere ministeries, met name in verband met detacheringen

Passiva

Eigen vermogen

Het eigen vermogen wordt gevormd door enerzijds de exploitatiereserve en anderzijds het onverdeeld resultaat over 2016. De exploitatiereserve is in 2016 gemuteerd door verwerking van het onverdeeld resultaat 2015. Na toevoeging van het onverdeeld resultaat 2016 bedraagt het eigen vermogen € 1,55 mln. Daarmee is de omvang van het eigen vermogen gestegen boven het in de Regeling agentschappen vermelde maximum van 5% van de gemiddelde gerealiseerde jaaromzet in de jaren 2014–2016; dit maximum bedraagt € 0,7 mln. Het surplus eigen vermogen ad € 0,85 mln. zal uiterlijk bij eerste suppletoire begroting 2017 worden afgedragen aan het moederdepartement.

Voorzieningen

De voorzieningen die op de balans staan, betreffen kosten in verband met de reorganisaties in 2009 en 2012 en onzekere legesontvangsten.

Crediteuren

Dit betreft in 2016 ontvangen maar per ultimo 2016 nog niet betaalde facturen voor gemaakte kosten die betrekking hebben op 2016; dit betreft in alle gevallen derden.

Overige verplichtingen en overlopende passiva

Deze post bestaat uit nog te ontvangen facturen, legesvoorschotten, vooruitontvangen vergoedingen door de opdrachtgever alsmede verplichtingen jegens het personeel (x € 1.000):

Toelichting op het kasstroomoverzicht

In 2016 is geen beroep gedaan op de leenfaciliteit. De voor 2016 begrote eenmalige uitkering aan het moederdepartement heeft begin 2017 plaatsgevonden.

Toelichting

Doorlooptijden

De Huurcommissie heeft zich ook in 2016 ingezet om een zo groot mogelijk aantal zaken af te handelen binnen de daarvoor gestelde norm (de zogeheten doorlooptijd). In 2016 is de stijgende lijn van de afgelopen jaren echter niet gecontinueerd. Bij de huurverhogingsgeschillen rondde de Huurcommissie 92 procent van de verzoeken af binnen vier maanden, tegenover 88 procent in 2015. Bij de overige typen geschillen daalde het percentage zaken dat werd afgehandeld binnen de daarvoor geldende norm. Dat de stijgende lijn in het percentage zaken dat binnen de doorlooptijd werd afgehandeld voor de huurprijs- en servicekostengeschillen werd onderbroken, heeft vooral te maken met het project dat de Huurcommissie in 2016 is opgestart om haar dienstverlening te vernieuwen (inhoudelijke intake en bemiddeling). Om capaciteit voor dit project vrij te maken van zowel medewerkers binnen de dienst als zittingsvoorzitters, is ervoor gekozen het streven naar een steeds betere doorlooptijd niet de hoogste prioriteit te geven. Besloten is om niet de norm voor vier maanden aan te houden maar die voor vijf (huurprijsgeschillen) dan wel zes maanden (servicekostengeschillen) en deze constant te houden ten opzichte van 2015. 85 procent van de huurprijsgeschillen is in 2016 afgerond binnen vijf maanden (92 procent in 2015) en 80 procent servicekostengeschillen is afgerond binnen zes maanden (84 procent in 2015).

Personeel

Het aantal medewerkers in vaste dienst (uitgedrukt in fte) en de ontwikkeling daarvan in de loop der jaren is geen doelmatigheidsindicator, maar een kengetal.

Integrale kostprijzen

Op basis van de werkelijke kosten over 2016 en de werkelijke aantallen afgehandelde zaken, zijn de integrale kostprijzen per product berekend.

De gerealiseerde integrale kostprijzen zijn (met uitzondering van de WOHV-geschillen) lager dan geraamd. De verklaring hiervoor is dat enerzijds de operationele kosten lager waren dan begroot doordat, in het licht van de lagere instroom van verzoeken om geschilbeslechting, medewerkers zijn ingezet voor specifieke projecten. Voor deze projecten is separate financiering verkregen. De daaraan verbonden personele kosten zijn daarom niet doorberekend in de integrale kostprijzen voor de behandeling van verzoeken om geschilbeslechting. Anderzijds was de productie als gevolg van die lagere instroom lager dan geraamd, en konden de operationele kosten derhalve aan minder afgewikkelde zaken worden toegerekend.