A Algemene doelstelling
Het op verzoek ondersteunen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten bij het verbeteren van de sociale en economische ontwikkeling en de overheidsfinanciën. Het versterken van de bestuurlijke en financiële samenhang en centrale coördinatie vanuit Den Haag voor Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba).
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor het stellen van randvoorwaarden die de rechtmatigheid en doelmatigheid van de inzet van middelen van de Rijksbegroting garanderen. Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn volledig zelf verantwoordelijk voor de beleidvorming en -uitvoering in de landen. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kan op basis van (individuele) verzoeken beleidsmatige assistentie bieden om de landen te ondersteunen, bijvoorbeeld door middel van kennis en expertise.
De openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba maken elk deel uit van het staatsbestel van Nederland. In het Statuut is bepaald dat voor deze eilanden regels kunnen worden gesteld en andere specifieke maatregelen kunnen worden getroffen met het oog op de economische en sociale omstandigheden, de grote afstand tot het Europese deel van Nederland, hun insulaire karakter, kleine oppervlakte en bevolkingsomvang, geografische omstandigheden, het klimaat en andere factoren waardoor deze eilanden zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de rijkscoördinatie van beleid met betrekking tot Caribisch Nederland. Dit krijgt vorm door het opstellen en monitoren van het meerjarenprogramma, het beheer van het BES-fonds, afstemming van rijksbeleid door middel van de zogenoemde Caribisch Nederland tafel, het beheer van de Rijksdienst Caribisch Nederland en het inzetten van de Rijksvertegenwoordiger in de nieuwe rol.
C Beleidsconclusies
De openbaar lichamen Saba en Sint Eustatius hebben na orkaan Irma een eenmalige bijzondere uitkering van elk € 2 mln. toegekend gekregen om herstel van de eilanden te bespoedigen.
Het overige op dit artikel uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten waren het afgelopen jaar conform de verwachtingen. De effecten van de wisselkoers tussen euro en dollar worden bij slotwet opgevangen vanuit de in 2017 ingestelde wisselkoersreserve op artikel 7 Nominaal en onvoorzien van deze begroting.
D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
Beleidsartikel 4 Bevorderen sociaal-economische structuur
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2017 | 2017 | ||
| Art.nr. | Verplichtingen: | 0 | 0 | 0 | 16.600 | 21.694 | 14.676 | 7.018 |
| Uitgaven: | 0 | 0 | 0 | 17.994 | 21.359 | 14.676 | 6.683 | |
| 4.1 | Curaçao, Sint Maarten en Aruba | 0 | 0 | 0 | 5.281 | 7.566 | 6.777 | 789 |
| Opdrachten | 0 | 0 | 0 | 1.039 | 748 | 1.668 | – 920 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 1.039 | 748 | 1.668 | – 920 | |
| Inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 2.340 | 2.239 | 5.009 | – 2.770 | |
| Toeslagen op pensioenen NA | 0 | 0 | 0 | 2.340 | 2.239 | 5.009 | – 2.770 | |
| Bijdragen aan (inter)nationale organisaties | 0 | 0 | 0 | 1.402 | 163 | 100 | 63 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 95 | 163 | 100 | 63 | |
| Samenwerkingsprogramma`s | 0 | 0 | 0 | 1.307 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdragen aan medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 500 | 4.416 | 0 | 4.416 | |
| Afpakteam Aruba | 0 | 0 | 0 | 500 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdrage landen | 0 | 0 | 0 | 0 | 4.416 | 0 | 4.416 | |
| 4.2 | Caribisch Nederland | 0 | 0 | 0 | 12.713 | 13.793 | 7.899 | 5.894 |
| Subsidies | 0 | 0 | 0 | 592 | 707 | 60 | 647 | |
| Subsidies Caribisch Nederland | 0 | 0 | 0 | 142 | 467 | 60 | 407 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 0 | 450 | 240 | 0 | 240 | |
| Opdrachten | 0 | 0 | 0 | 910 | 1.014 | 4.741 | – 3.727 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 0 | 16 | 89 | 1.000 | – 911 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 894 | 925 | 2.236 | – 1.311 | |
| Opdrachten Caribisch Nederland | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.505 | – 1.505 | |
| Inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 3.303 | 1.385 | 1.100 | 285 | |
| Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers | 0 | 0 | 0 | 1.830 | 1.385 | 1.100 | 285 | |
| PCN | 0 | 0 | 0 | 1.473 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdragen aan medeoverheden | 0 | 0 | 0 | 7.908 | 10.045 | 1.998 | 8.047 | |
| Bijzondere uitkering sociaal-economische initiatieven | 0 | 0 | 0 | 5.737 | 8.866 | 1.498 | 7.368 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 0 | 543 | 593 | 0 | 593 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 1.628 | 586 | 500 | 86 | |
| Bijdragen aan agentschappen | 0 | 0 | 0 | 0 | 392 | 0 | 392 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 0 | 392 | 0 | 392 | |
| Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 | 0 | 250 | 0 | 250 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 0 | 250 | 0 | 250 | |
| Ontvangsten: | 0 | 0 | 0 | 8.422 | 14.575 | 3.213 | 11.362 | |
E Toelichting op de financiële instrumenten
Uitgaven
4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba
Opdrachten
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Vanuit dit budget zijn onder meer de rentesubsidies voor de Arubaleningen, haalbaarheidsonderzoeken rondom economische projecten, en het Caribbean Sustainable Development Forum gefinancierd.
Bij 1e en 2e suppletoire begroting is een deel van de middelen gerealloceerd binnen dit artikel en leidt tot realisatie die lager is dan de vastgestelde begroting.
Inkomensoverdrachten
Toeslagen op pensioenen NA
Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antiliaanse (NA) en Arubaanse pensioengerechtigden zijn nadelige koersverschillen gecompenseerd. Het verschil tussen realisatie en budget is toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7.
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Op verzoek van Aruba, Curaçao en Sint Maarten heeft Nederland vele verschillende kleine projecten ondersteund die bijdragen aan het verbeteren van de sociale en economische ontwikkeling en de overheidsfinanciën. Gezien de geringe omvang van deze projecten vindt geen effectmeting plaats.
Bijdragen aan medeoverheden
Bijdrage landen
De middelen die overblijven van het ontwikkelingsfonds Fondo Desaroyo Aruba (FDA) zijn aan Aruba uitgekeerd voor het herstel van onder meer wegen en overige infrastructuur, veroorzaakt door het noodweer op Aruba in november 2016, en voor projecten op het terrein van goed bestuur, duurzame ontwikkeling, rechtshandhaving, onderwijs en bescherming van natuur. Hiervoor zijn bij 2e suppletoire begroting (Kamerstukken II 2017–2018 34 845 IV, nr. 2) zowel de uitgaven als de ontvangsten verhoogd.
4.2 Caribisch Nederland
Subsidies
Subsidies Caribisch Nederland
De non-profit organisatie «Project uitzending managers (PUM)» heeft in 2017 een subsidie ontvangen. PUM is een non-profit organisatie die bedrijven uit ontwikkelingslanden en opkomende markten adviseert die geen commerciële consultancy kunnen betalen. Het programma voor Caribisch Nederland is op 1 september 2014 van start gegaan en eindigde op 31 december 2017. In 2018 ontvangt het Ministerie van BZK de verantwoording, waarna de resultaten worden geëvalueerd.
Kinderrechten
In oktober 2017 vond de tweede editie van het Koninkrijkstoernooi plaats, gefinancierd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Justitie en Veiligheid en gastland Curaçao. Tijdens het Koninkrijkstoernooi spelen jongeren uit de verschillende delen van het Koninkrijk honkbal, voetbal en basketbal met en tegen elkaar. Het Koninkrijkstoernooi heeft ertoe geleid dat de verbinding tussen de jongeren in het Koninkrijk verder versterkt is. In 2017 is UNICEF gestart met de voorbereidingen van het kinderrechtenfilmfestival.
Opdrachten
Kinderrechten
In maart 2017 heeft de Interlandelijke Taskforce kinderrechten een tweede opvoedconferentie georganiseerd. Alle zes de (ei)landen waren hierbij aanwezig.
De resterende middelen zijn als subsidie of als bijdrage aan de openbare lichamen verstrekt.
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
BZK organiseert op Bonaire het Talent Ontwikkel Programma (TOP). Het betreft een bottom-up programma, gericht op de lokale professionals, waar ambtelijk vakmanschap en persoonlijke ontwikkeling centraal staan. In 2017 is het programma uitgebreid met het onderdeel TOP Traineeships. Door middel van deze traineeships wordt de capaciteit van organisaties op Bonaire gericht versterkt met trainees met Caribische roots. Met deze initiatieven ontstaat een netwerk van jonge ambtelijke professionals. Dit moet leiden tot een nieuwe generatie ambtenaren en bestuurders die de toekomst van Bonaire verder vormgeven.
Bij 1e en 2e suppletoire begroting is een deel van de middelen gerealloceerd binnen dit artikelen leidt tot een realisatie die lager uitvalt dan de vastgestelde begroting.
Inkomensoverdrachten
Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers
Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd.
Bijdragen aan medeoverheden
Bijzondere uitkering sociaaleconomische initiatieven
Om de sociaaleconomische ontwikkeling te bevorderen worden middelen voor Caribisch Nederland beschikbaar gesteld via een bijzondere uitkering. Dit betreft een financiële samenwerking tussen de Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het betreft uitkeringen conform artikel 88 lid 8, van de Wet financiën BES. In 2017 zijn onder andere projecten op het terrein van werkgelegenheid, huiselijk geweld en kinderopvang toegekend. Een deel van de middelen is met 1e en 2e suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Koninkrijkrelaties. Daarnaast hebben de openbare lichamen Saba en Sint Eustatius ieder € 2 mln. ontvangen voor de wederopbouw na de orkaan Irma. Dit wordt gebruikt om de eerste schade op de eilanden te herstellen. Hiervoor zijn bij 2e suppletoire middelen binnen de begroting herschikt.
Kinderrechten
Saba is aan de slag gegaan en gaat de komende tijd verder investeren in extra zorg en ondersteuning van de jeugd, versterking van de dagopvang, investeren in speeltuinen, activiteiten voor jongeren van 12–21 jaar en goede lunches op de scholen.
Op Sint-Eustatius is in april 2017 de coördinator kinderrechten en aanpak huiselijk geweld van start gegaan. Eind 2017 heeft Sint-Eustatius een bedrag beschikbaar gesteld gekregen voor de renovatie en inrichting van het jongerenhuis op het sportcomplex, participatie van kinderen aan sociale en culturele activiteiten en de aanschaf van speeltoestellen. De projecten hebben een looptijd tot eind 2019.
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Voor Caribisch Nederland is bekeken op welke wijze de lokale kennis verder versterkt kan worden. De inzet bestond uit inhuur van expertise, het aanbieden van opleidingsprogramma’s en uitwisselingsprojecten («twinning»).
Saba heeft een bijdrage ontvangen om de ambtelijke organisatie verder te versterken en de dienstverlening te verbeteren. Saba wordt hiertoe in de gelegenheid gesteld om meer zaken zelfstandig op te pakken.
Bijdrage aan agentschappen
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Via het Rijksvastgoedbedrijf zijn enkele monumentale gebouwen op Sint Eustatius van noodzakelijk onderhoud voorzien.
Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
De ombudsman heeft in 2017 een incidentele bijdrage ontvangen voor de versterking van de ombudsfunctie op de eilanden.
Ontvangsten
De middelen die overblijven van het ontwikkelingsfonds Fondo Desaroyo Aruba (FDA) ad € 4,416 mln. zijn ontvangen en vervolgens uitgekeerd aan Aruba.
Met de liquidatie van de Nederlandse Participatie Maatschappij voor de Nederlandse Antillen (NPMNA) kon de financiering door de Staat terugvloeien naar de Rijksbegroting.