A Algemene doelstelling
De AIVD staat voor de nationale veiligheid door tijdig dreigingen, internationale politieke ontwikkelingen en risico’s te onderkennen die niet direct zichtbaar zijn en doet daartoe onderzoek in binnen- en buitenland. De AIVD signaleert, adviseert en deelt gericht informatie met de samenwerkingspartners zodat deze de dreiging en risico’s kunnen reduceren. Waar nodig reduceert de AIVD bovendien zelfstandig risico’s.
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor de taakuitvoering van de AIVD. De AIVD verricht onderzoek in binnen- en buitenland met behulp van open bronnen en bijzondere inlichtingenmiddelen. Op basis van de bevindingen informeert en adviseert de AIVD de afnemers met onder andere ambtsberichten, analyses en openbare publicaties.
De Minister van BZK legt zo veel als mogelijk in het openbaar verantwoording af aan de Tweede Kamer. Waar dat niet kan, vanwege geheimhoudingsnoodzaak, gebeurt dit via de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van de Tweede Kamer.
| Waarde 2016 | Waarde 2017 | |
|---|---|---|
| Aantal openbare publicaties | 2 | 6 |
| Aantal ambtsberichten aan het Openbaar Ministerie (OM) | 74 | 56 |
| Aantal ambtsberichten aan Buitenlandse Zaken (BZ)2 | 37 | 18 |
| Aantal dreigingsinformatie-producten ten behoeve van stelsel bewaken en beveiligen (art 6.2.e Wiv 2002)3 | 93 | 90 |
| Aantal dreigingsinformatie-producten ten behoeve van beveiligingsbevorderende taak (art 6.2.c Wiv 2002) | 25 | 15 |
| Aantal door AIVD in behandeling genomen veiligheidsonderzoeken4 | 8.269 | 9.617 |
| Aantal herhaalonderzoeken | 1.358 | 1.459 |
| Aantal geweigerde Verklaringen van Geen Bezwaar (VGB) | 784 | 647 |
De AIVD brengt ambtsberichten uit aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken, te weten het Directoraat-generaal Buitenlandse Economische Betrekkingen (DGBEB) in het kader van exportcontrole op strategische goederen (o.a. dual use). De controle op de export van strategische goederen was voorheen belegd bij het Ministerie van Economische Zaken. In het AIVD Jaarbeeld 2017 wordt gerapporteerd over alle ambtsberichten aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
C Beleidsconclusies
Versterking veiligheidsketen
In 2017 is het budget van de AIVD verder toegenomen als gevolg van eerdere intensiveringen in het kader van de nieuwe Wiv. Deze middelen zijn ingezet voor materiële investeringen, exploitatie en de werving van personeel ter voorbereiding op de kabelinterceptie. Het afgelopen jaar zijn 211 nieuwe medewerkers ingestroomd. Dit betreft voornamelijk operationele medewerkers (bewerkers en analisten) en ICT-specialisten.
In 2017 hebben zowel het voorgaande als het huidige Kabinet middelen toegekend met ingang van 2018 ten behoeve van het onderzoek naar de cyberdreiging en contra-terrorisme en radicalisering. Deze middelen worden in het voorjaar 2018 toegevoegd aan de begroting van het Ministerie van BZK.
Opvolging aanbevelingen Algemene Rekenkamer
In 2015 is door de Algemene Rekenkamer op verzoek van de Tweede Kamer onderzoek gedaan naar de effecten van opeenvolgende taakstellingen op de organisatie en het werk van de AIVD (Kamerstukken 2014Z14886 van 27 augustus 2014). In 2017 zijn verschillende activiteiten ontplooid in het kader van de uitvoering van het meerjarig visiedocument van de AIVD. Dit document, opgesteld naar aanleiding van aanbevelingen van de Algemene Rekenkamer, voorziet in en meerjarig organisatie (ontwikkel)perspectief. De verschillende activiteiten waren zowel gericht op de interne bedrijfsvoering (bijvoorbeeld personeelsbeleid, flexibilisering inzet van middelen) als een verdere versterking van de samenwerking met de partners van de AIVD, zowel nationaal als internationaal. Ook zijn er verschillende initiatieven ontplooid op het terrein van sturing en beheersing van de organisatie. De groei van de organisatie en de toenemende technologisering vergen een continu en onderhoud en doorontwikkeling van de zogenaamde «governance» van de dienst. De uitvoering van de opvolging van de aanbevelingen, zoals vervat in het meerjarig visiedocument van de AIVD, ligt op schema.
Gezamenlijke unit Veiligheidsonderzoeken
De op te richten gezamenlijke unit Veiligheidsonderzoeken, waarbinnen de AIVD en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) gaan samenwerken op het gebied van veiligheidsonderzoeken, is in september 2017 een stap dichterbij gekomen doordat een aantal medewerkers van het Bureau Veiligheidsonderzoeken van de MIVD in het gebouw van de AIVD zijn ondergebracht. Aanleiding voor de nieuwe unit zijn eerdere aanbevelingen van de Commissie evaluatie Wiv 2002 (Kamerstukken II 2013–2014 33 820, nr. 1).
D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting 2017 | Verschil 2017 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | ||||
| Art.nr. | Verplichtingen: | 197.486 | 188.833 | 242.487 | 206.751 | 241.762 | 212.670 | 29.092 |
| Uitgaven: | 195.142 | 193.364 | 207.693 | 229.289 | 233.767 | 212.670 | 21.097 | |
| 2.1 | Apparaat | 185.758 | 183.638 | 196.794 | 217.938 | 216.917 | 202.320 | 14.597 |
| 2.2 | Geheim | 9.384 | 9.726 | 10.899 | 11.351 | 16.850 | 10.350 | 6.500 |
| Ontvangsten: | 7.440 | 8.692 | 6.199 | 12.862 | 14.646 | 12.714 | 1.932 | |
E Toelichting op de financiële instrumenten
Vanwege het bijzondere karakter van dit begrotingsartikel en de gedeeltelijke geheime uitgaven zijn de uitgaven niet nader uitgesplitst en zijn de apparaatsuitgaven niet opgenomen in het centraal apparaatsartikel.
Uitgaven
De toename van onderzoeksactiviteiten op verschillende werkterreinen, de ICT-investeringen en de voorbereidingen in het kader van kabelinterceptie hebben geleid tot een (beperkte) overschrijding van de uitgavenbegroting.
Ontvangsten
De ontvangsten van de AIVD hadden bijna volledig betrekking op de tarifering van de veiligheidsonderzoeken. Als gevolg van een toegenomen aantal veiligheidsonderzoeken is de realisatie hoger dan geraamd.