A Algemene doelstelling
Het op verzoek ondersteunen van Aruba, Curaçao en Sint Maarten bij het verbeteren van de sociale en economische ontwikkeling en de overheidsfinanciën. Het versterken van de bestuurlijke en financiële samenhang en centrale coördinatie vanuit Den Haag voor Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba).
B Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het stellen van randvoorwaarden die de rechtmatigheid en doelmatigheid van de inzet van middelen van de Rijksbegroting garanderen. Aruba, Curaçao en Sint Maarten zijn volledig zelf verantwoordelijk voor de beleidvorming en -uitvoering in de landen. De Minister van BZK kan op basis van (individuele) verzoeken beleidsmatige assistentie bieden om de landen te ondersteunen, bijvoorbeeld door middel van kennis en expertise.
De openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba maken elk deel uit van het staatsbestel van Nederland. In het Statuut is bepaald dat voor deze eilanden regels kunnen worden gesteld en andere specifieke maatregelen kunnen worden getroffen met het oog op de economische en sociale omstandigheden, de grote afstand tot het Europese deel van Nederland, hun insulaire karakter, kleine oppervlakte en bevolkingsomvang, geografische omstandigheden, het klimaat en andere factoren waardoor deze eilanden zich wezenlijk onderscheiden van het Europese deel van Nederland.
De Minister van BZK is verantwoordelijk voor de Rijkscoördinatie van beleid met betrekking tot Caribisch Nederland. Dit krijgt vorm door het opstellen en monitoren van het meerjarenprogramma, het beheer van het BES-fonds, afstemming van rijksbeleid door middel van de zogenoemde Caribisch Nederland tafel, het beheer van de Rijksdienst Caribisch Nederland en het inzetten van de Rijksvertegenwoordiger.
C Beleidsconclusies
In 2018 heeft de bestuurlijke ingreep op Sint Eustatius plaatsgevonden, is het bestuursakkoord met het openbaar lichaam Bonaire overeengekomen en zijn de nodige voorbereidingen getroffen ten behoeve van de oprichting van de Integriteitskamer op Sint Maarten. Een aantal budgettaire mutaties, zoals de bekostiging van de regeringscommissaris en ondersteuning op Sint Eustatius, vloeien hieruit voort.
Een beleidsmatig en financieel belangrijk onderwerp in 2018 zijn de afspraken die de Staatssecretaris van BZK (namens overheidswerkgevers) heeft gemaakt met de Stichting Pensioenfonds Caribisch Nederland (PCN). Het pensioenfonds is hierdoor versterkt.
D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid
| Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2018 | 2018 | ||
| Art.nr. | Verplichtingen: | 0 | 0 | 16.600 | 21.694 | 49.787 | 11.005 | 38.782 |
| Uitgaven: | 0 | 0 | 17.994 | 21.359 | 43.677 | 11.005 | 32.672 | |
| 4.1 | Curaçao, Sint Maarten en Aruba | 0 | 0 | 5.281 | 7.566 | 5.797 | 4.187 | 1.610 |
| Opdrachten | 0 | 0 | 1.039 | 748 | 241 | 1.351 | – 1.110 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 1.039 | 748 | 241 | 1.351 | – 1.110 | |
| Inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 2.340 | 2.239 | 2.545 | 2.700 | – 155 | |
| Toeslagen op pensioenen NA | 0 | 0 | 2.340 | 2.239 | 2.545 | 2.700 | – 155 | |
| Bijdragen aan (inter)nationale organisaties | 0 | 0 | 1.402 | 163 | 164 | 136 | 28 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 95 | 163 | 164 | 136 | 28 | |
| Samenwerkingsprogramma`s | 0 | 0 | 1.307 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdragen aan medeoverheden | 0 | 0 | 500 | 4.416 | 2.847 | 0 | 2.847 | |
| Afpakteam Aruba | 0 | 0 | 500 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdrage landen | 0 | 0 | 0 | 4.416 | 2.847 | 0 | 2.847 | |
| 4.2 | Caribisch Nederland | 0 | 0 | 12.713 | 13.793 | 37.880 | 6.818 | 31.062 |
| Subsidies | 0 | 0 | 592 | 707 | 459 | 0 | 459 | |
| Subsidies Caribisch Nederland | 0 | 0 | 142 | 467 | 459 | 0 | 459 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 450 | 240 | 0 | 0 | 0 | |
| Opdrachten | 0 | 0 | 910 | 1.014 | 558 | 4.280 | – 3.722 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 16 | 89 | 0 | 0 | 0 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 894 | 925 | 558 | 1.880 | – 1.322 | |
| Opdrachten Caribisch Nederland | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.400 | – 2.400 | |
| Inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 3.303 | 1.385 | 26.501 | 1.318 | 25.183 | |
| Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers | 0 | 0 | 1.830 | 1.385 | 26.501 | 1.318 | 25.183 | |
| PCN | 0 | 0 | 1.473 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdragen aan medeoverheden | 0 | 0 | 7.908 | 10.045 | 10.016 | 1.220 | 8.796 | |
| Bijzondere uitkering sociaal-economische initiatieven | 0 | 0 | 5.737 | 8.866 | 6.974 | 1.220 | 5.754 | |
| Kinderrechten | 0 | 0 | 543 | 593 | 0 | 0 | 0 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 1.628 | 586 | 3.042 | 0 | 3.042 | |
| Bijdragen aan agentschappen | 0 | 0 | 0 | 392 | 336 | 0 | 336 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 392 | 336 | 0 | 336 | |
| Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 | 250 | 10 | 0 | 10 | |
| Onderzoek, Kennisoverdracht en Comm. | 0 | 0 | 0 | 250 | 10 | 0 | 10 | |
| Ontvangsten: | 0 | 0 | 8.422 | 14.575 | 6.563 | 3.949 | 2.614 | |
E Toelichting op de financiële instrumenten
Uitgaven
Financieel belangrijke (incidentele) mutaties dit jaar waren de afwikkeling van enkele dossiers die nog voortvloeiden uit de opheffen van de Nederlandse Antillen. Dit geldt in het bijzonder voor de uitwerking van het vereffeningsakkoord Nederlandse Antillen 2017 en het verstrekken van een voorschot voortvloeiende uit de voorlopige eindafrekening 2018 van het werkliedenpensioenfonds BES.
4.1 Curaçao, Sint Maarten en Aruba
Opdrachten
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Vanuit dit budget zijn onder meer een bijdrage aan een project ter verbetering van het ambtelijk apparaat in Curaçao en de rentesubsidie voor de Arubaleningen gefinancierd. Het budget is bij 1e en 2e suppletoire begroting aanzienlijk verlaagd vanwege een reallocatie binnen artikel 4.
Inkomensoverdrachten
Toeslagen op pensioenen Nederlandse Antillen
Conform de regeling vaste verrekenkoers pensioeninkomen voormalig Nederlands-Antilliaanse (NA) en Arubaanse pensioengerechtigden, zijn koersverschillen gecompenseerd. Het verschil tussen realisatie en budget is toegevoegd aan de wisselkoersreserve op artikel 7.
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Nederland heeft vele verschillende kleine projecten ondersteund die bijdragen aan het verbeteren van de sociale en economische ontwikkeling. Het betreft aanvragen van niet-gouvernementele organisaties op het gebied van onderwijs, sociaal-cultureel werk en dergelijke.
Bijdragen aan medeoverheden
Bijdrage landen
De uitgaven zijn begroot, echter de middelen zijn onvoldoende om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. In 2018 zijn de directe gevolgen van de uitwerking van het vereffeningsakkoord Nederlandse Antillen 2017 zijn met de betaling in 2018 van de vorderingen aan Sint Maarten en Curaçao uit het solidariteitsfonds (€ 2,4 mln.) afgewikkeld. Dit bedrag is met de 2e suppletoire begroting door Hoofdstuk VII bijgedragen. Curaçao heeft een bijdrage van ruim € 0,3 mln. gekregen voor het inschakelen van het UNDP bij het uitvoeren van het urgentieprogramma nationaal ontwikkelingsplan Curaçao. Daarnaast is ruim € 0,1 mln. ter beschikking gesteld aan Sint Maarten voor de oprichting van de Integriteitskamer.
4.2 Caribisch Nederland
Subsidies
Subsidies Caribisch Nederland
Het grootste deel is besteed aan subsidies aan UNICEF voor analyse van de kinderrechtensituatie en verbetering van de kinderrechten. Ruim € 0,15 mln. is besteed aan de Stichting WeConnect voor onder meer het organiseren van informatie- en wervingsbijeenkomsten voor het Talent Ontwikkel Programma (TOP).
Opdrachten
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
BZK organiseert op Bonaire het Talent Ontwikkel Programma (TOP). In 2018 is op Bonaire het Talent Ontwikkelprogramma (TOP) uitgevoerd. Het betreft een bottom-up programma, gericht op de lokale professionals, waar ambtelijk vakmanschap en persoonlijke ontwikkeling centraal staan. Het programma voor ambtenaren is in 2018 uitgegroeid tot ongeveer 50 deelnemers. Met deze initiatieven is een netwerk van jonge ambtelijke professionals ontstaan. Dit moet leiden tot een nieuwe generatie ambtenaren en bestuurders die de toekomst van Bonaire verder vormgeven. De administratieve correctie van een onterecht openstaande intracomptabele vordering op de openbare lichamen leidt tot een artikelbelasting van € 2,4 mln.
Inkomensoverdrachten
Pensioenen en uitkeringen Politieke ambtsdragers
Uit deze middelen worden de rechtspositionele regelingen van (voormalige) politieke ambtsdragers gefinancierd.
De Stichting Pensioenfonds Caribisch Nederland (PCN) heeft in 2018 in totaal een bedrag van $ 26 mln. (bijna € 22 mln.) ontvangen. Deze bijdrage vloeit voort uit de in mei 2018 getekende overeenkomst met PCN ter versterking van het pensioenfonds voor Caribisch Nederland. Het kabinet voelt zich als overheidswerkgever verantwoordelijk voor de pensioenen van de ambtenaren in dienst van de Rijksdienst Caribisch Nederland, de Openbare Lichamen en scholen en zorginstellingen in Caribisch Nederland. De middelen zijn op grond van een interdepartementale afspraak bij tweede suppletoire begrotingswet toegevoegd aan het begrotingshoofdstuk van Koninkrijksrelaties.
Uit de voorlopige eindafrekening van het Werkliedenpensioenfonds dat beheerd wordt door het Algemeen Pensioenfonds Curaçao (APC), blijkt dat er een tekort is ontstaan bij APC ten aanzien van werklieden afkomstig uit Bonaire, Saba en Sint Eustatius. De verantwoordelijkheid voor deze pensioenuitkeringen ligt op grond van afspraken bij de ontmanteling van de Nederlandse Antillen bij Nederland. Eind 2018 is daarom een voorschot verstrekt aan APC ter grootte van € 2,1 mln.
Bijdragen aan medeoverheden
Bijzondere uitkering sociaaleconomische initiatieven
Vanuit het tijdelijk «Besluit bijzondere uitkeringen integrale projecten BES» zijn ook in 2018 projecten van de openbare lichamen ondersteund met de doelstelling om de leefbaarheid, re-integratie naar duurzaam betaald werk en het bevorderen van de maatschappelijke participatie te verbeteren voor de inwoners van Caribisch Nederland. Het gaat bij dit besluit om een bundeling van middelen vanuit BZK, VWS en SZW. In dit verband zijn de zogenaamde SVB-middelen (€ 1,829 mln. voor 2018) uit de boedelscheiding na 10-10-2010 bij tweede suppletoire begrotingswet toegevoegd voor deze sociaaleconomische initiatieven in Caribisch Nederland.
In 2018 is voor het eerst gewerkt met een programmaplan voor Bonaire en Sint Eustatius om de integrale aanpak extra te bevorderen. Voor Saba geldt dat in 2017 een deel van de integrale middelen is overgeheveld naar de vrije uitkering. Het openbaar lichaam Saba wordt hiermee beloond en heeft verantwoordelijkheid gekregen om zelf invulling te geven aan sociaaleconomische initiatieven.
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Sint Eustatius heeft een vergoeding ontvangen voor de kosten en salarissen van de regeringscommissaris, zijn plaatsvervanger en zijn adviseur. Saba heeft een bijdrage gekregen voor verbetering van de kinderrechten.
Bijdrage aan agentschappen
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
Via het Rijksvastgoedbedrijf zijn enkele monumentale gebouwen op Sint Eustatius van noodzakelijk onderhoud voorzien en zijn noodzakelijke voorzieningen getroffen voor het handhaven van de veiligheid op de klif onder Fort Oranje in Sint Eustatius, waaronder het plaatsen van hekwerk. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft deze kosten voorgeschoten en is daarvoor achteraf gecompenseerd vanuit het begrotingshoofdstuk Koninkrijksrelaties. Andere uitgaven in relatie tot noodhulp en wederopbouw – ook ten aanzien van monumentale gebouwen – worden verantwoord vanuit artikel 8.
Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken
Onderzoek, Kennisoverdracht en Communicatie
In 2017 heeft de jaarlijkse bijeenkomst van ombudsmannen in het Koninkrijk plaatsgevonden op Bonaire. De ombudsman is hier achteraf in 2018 voor gecompenseerd door middel van een incidentele bijdrage.
Ontvangsten
Het grootste deel bestaat uit rente en aflossingen m.b.t. leningen die via de Nederlandse Investerings- en Ontwikkelingsbank aan Aruba zijn verstrekt.
Tevens is de 2e tranche van de middelen die overblijven van het ontwikkelingsfonds Fondo Desaroyo Aruba (FDA) ad € 2,4 mln. ontvangen.