Voor Nederland, wereldwijd
Het jaar 2019 stond in het teken van de implementatie van de BHOS-nota Investeren in Perspectief. De verschuiving naar de focusregio’s werd zichtbaar; nieuwe fondsen en programma’s werden gelanceerd. Beleidsthema’s zoals werk en onderwijs voor jongeren en vrouwen, maar ook seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, geestelijke gezondheid en psychosociale zorg in crisisrespons en digitalisering werden nader uitgewerkt. Op het gebied van economische diplomatie en handel is verder gewerkt aan de internationale positie en verdienvermogen van Nederland, internationaal verantwoord ondernemen door middel van de sectorconvenanten en het verder versterken van de dienstverlening aan MKB en startups.
De inzet op de hoofddoelen van de BHOS-nota – vermindering van instabiliteit, armoede en ongelijkheid in ontwikkelingslanden; bevordering van duurzame economische groei en effectieve klimaatactie wereldwijd; versterking van het internationaal verdienvermogen van Nederland – blijven onverminderd van belang om uitdagingen als ongelijkheid, aanhoudende conflicten, vluchtelingen- en migratiestromen, maar ook klimaatverandering het hoofd te bieden. Een overwegend teleurstellende uitkomst van de klimaattop in Madrid en de voortdurende humanitaire crisis in Jemen leidden tot extra hoofdbrekens. 2019 werd verder getekend door de Brexit, oprukkend protectionisme, het handelsconflict tussen de VS en China, een toenemende druk op het mondiale handelssysteem en een verdieping van de crisis in de Wereldhandelsorganisatie.
De zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen voor 2030 (Sustainable Development Goals – SDG’s) vormen het kader voor de bestrijding van de grondoorzaken van armoede, migratie, terreur en klimaatverandering. In 2019 concludeerde de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties (VN) dat de wereldwijde actie onvoldoende is om de SDG’s in 2030 te behalen, en dat daarom een versnelling noodzakelijk is. Tijdens de VN-top over de SDG’s benadrukte Nederland het belang van mondiale inzet op circulaire economie, verbeterde toegang tot recht, de verbetering van de positie van vrouwen, inclusiviteit, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en klimaatactie om de SDG’s te realiseren.
Investeringen in het postennet
In het Regeerakkoord «Vertrouwen in de toekomst» heeft het kabinet aangekondigd dat het netwerk van ambassades, consulaten en permanente vertegenwoordigingen zou worden uitgebreid en versterkt. Voor deze investering trok het kabinet structureel 40 miljoen uit in een oplopende reeks (EUR 10 miljoen in 2018 oplopend tot EUR 40 miljoen in 2021). Over de plannen met betrekking tot deze investeringen is de Kamer geïnformeerd in juli en oktober 2018 (Kamerstukken 32 734, nr. 31 en Kamerstukken 32 734, nr. 32). In deze brieven is aangegeven op welke prioriteiten wordt geïntensiveerd en welke posten hiervoor worden versterkt. In een aantal gevallen gaat het daarbij om posten in ontwikkelingslanden, en om versterking op thema’s als stabiliteit en armoedebestrijding. Daarnaast is de economische functie van het postennet versterkt en uitgebreid om Nederlandse bedrijven te ondersteunen en economische kansen te creëren.
Posten die in 2018 zijn uitgebreid is gevraagd te rapporteren over de extra resultaten die zijn geboekt met de extra medewerkers op de thema’s waarop is geïntensiveerd. De interactieve kaart hieronder is ontleend aan het jaarverslag BZ 2019 en geeft per versterkte post kort aan welke extra resultaten konden worden geboekt.
Dit beleidsjaarverslag volgt de structuur van de begroting 2019 op hoofdlijnen. Hieronder volgt per thema toelichting op de Nederlandse inzet in dat jaar.
Gendergelijkheid en empowerment van vrouwen en meisjes (SDG5) inclusief seksuele en reprodudctieve gezondheid en rechten blijven een rode draad
In 2019 werd voor dit thema een aparte ambassadeur Vrouwenrechten en Gendergelijkheid aangesteld. Voorts werd deelgenomen aan onderhandelingen in de VN (Commission on the Status of Women, Commission on Population and Development, ICDP-top in Nairobi en voorbereidingen Beijing+25). In deze gremia slaagde Nederland erin, soms tegen de stroom in en gesterkt door het gewicht van EU en Noord-Zuid coalities in onderhandelingen, internationaal overeengekomen uitgangspunten inzake gendergelijkheid en SRGR overeind te houden. Daarnaast nam Nederland een voortrekkersrol in op het blijvend agenderen van zuidelijk leiderschap, financiering van vrouwenrechtenorganisaties, rechten van sekswerkers en deelname van vrouwen aan vredesbesprekingen (@NLatUN).
De programma’s onder Funding Leadership Opportunities for Women, Nationaal Actieplan (NAP) 1325, Leading from the South en Samenspraak & Tegenspraak hebben de capaciteit versterkt van maatschappelijke- en vrouwenrechten-organisaties. Daarnaast hebben ze geleid tot concrete verbeteringen in het leven en de positie van vrouwen en meisjes (OS-resultatenrapportage). In 2019 zijn, in consultatie met het maatschappelijk middenveld beleidskaders (Beleidskader Versterking Maatschappelijk Middenveld), ontwikkeld voor de opvolgers van deze programma’s onder de paraplu van het SDG5 fonds. In dat nieuwe fonds gaat een groter deel van de financiering direct naar Zuidelijke vrouwenrechtenorganisaties. In 2019 is het Nationale Actieplan 1325 met een jaar verlengd (tot eind 2020). BZ-medewerkers konden voor kennis en best practices om gender te integreren terecht bij het Gender@Work kennisportaal, gendertrainingen en de Gender Focal Points appgroep. Hierdoor weten steeds meer BZ-medewerkers hoe gender te integreren in hun werk om bij te dragen aan gendergelijkheid en een inclusiever en effectiever buitenlandbeleid.