De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) streeft naar een overheid die betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig is en haar maatschappelijke taken optimaal uitvoert.

De minister draagt hieraan bij door randvoorwaarden te creëren voor het optimaal en duurzaam functioneren van overheidsorganisaties én in het bijzonder voor een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering.

De minister van BZK heeft bij het streven naar een goed functionerende (rijks)overheid vooral een regisserende rol. Dit houdt in dat de minister zorgt voor kennis over het functioneren van de overheid en met het oog op het optimaal functioneren kaders vaststelt en deze monitort en evalueert. Daarnaast heeft de minister coördinerende bevoegdheden waar het gaat om de organisatie en bedrijfsvoering van het Rijk.

Stimuleren

• – De minister van BZK stimuleert onder andere met subsidies diverse doelen ter bevordering van professioneel werkgeverschap zoals bijvoorbeeld het vergroten van de aantrekkingskracht van het werken bij de overheid bij jongeren en het bevorderen van de kwaliteit van overheidsmanagers.

• – De minister van BZK stimuleert kennisontwikkeling door bij te dragen aan onderzoek, bijvoorbeeld op het vlak van het functioneren van de overheid.

• – De minister van BZK stimuleert het creëren van baankansen voor arbeidsbeperkten, onder meer door in te zetten op partnerschappen tussen overheidswerkgevers en leveranciers (social return).

• – De minister van BZK stimuleert de mogelijkheden voor duurzaam samenwerken. Dit draagt bij aan het imago van de overheid als aantrekkelijke werkgever. Er wordt gewerkt aan rijksbrede samenwerkingsafspraken en deze zullen worden getest in pilots.

• – De minister van BZK stimuleert kennisdeling over het verminderen van agressief gedrag tegen publieke werkers. Dit draagt bij aan aantrekkelijk werkgeverschap.

Financieren

• – Een goede samenwerking tussen werknemers, werkgevers en kabinet draagt bij aan de kwaliteit van de publieke sector. Om die reden ondersteunt de minister waar nodig deelnemende partijen met kennis en subsidies om de aanpak van gezamenlijke inhoudelijke opgaven mogelijk te maken. Een voorbeeld hiervan is het subsidiëren van samenwerking en overleg tussen overheidswerkgevers en met werknemersorganisaties rondom pensioenen, de ambtelijke rechtspositie en banen voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit draagt bij aan het bevorderen van de aantrekkelijkheid van de overheid als werkgever.

Regisseren

• – De minister van BZK heeft kaderstellende en coördinerende bevoegdheden met betrekking tot de organisatie en inrichting van de rijksoverheid.

• – De minister van BZK heeft coördinerende bevoegdheden met betrekking tot de bedrijfsvoering van het Rijk en is verantwoordelijk voor de werking van het stelsel.

• – De minister heeft een regisserende rol voor het stelsel waarin (organisaties van) werkgevers en werknemers in verschillende overheids- en onderwijssectoren afspraken maken over de collectieve arbeidsvoorwaarden.

• – De minister van BZK heeft rijksbreed een regisserende rol bij het personeelsbeleid van de rijksdienst en bij de realisatie van de banenafspraak binnen de rijksdienst. Als het gaat om de integriteit van medewerkers, de rechtspositie van ambtenaren, het ambtelijk vakmanschap, arbeidsvoorwaarden en pensioenen, dan heeft deze rol betrekking op de gehele overheid.

• – Op het gebied van rijksbrede huisvesting, inkoop en faciliteiten stelt de minister van BZK kaders op voor een efficiënte, effectieve en duurzame bedrijfsvoering. Bij het vervullen van deze kaderstellende rol is er aandacht voor maatschappelijke verantwoordelijkheid en de voorbeeldrol van de rijksoverheid richting partners. Het gaat daarbij om het benutten van inkoopkracht voor het realiseren van maatschappelijk effect (de duurzame, sociale en innovatieve transitie van Nederland) en in de masterplannen voor de Rijkskantoorhuisvesting wordt rekening gehouden met kabinetsbrede ambities op het terrein van duurzaamheid.

• – De minister van BZK kan op het gebied van informatievoorziening en ICT, na overleg met andere ministeries, kaders vaststellen ter bevordering van de eenheid, de kwaliteit of de efficiëntie van informatiesystemen binnen de Rijksdienst. Daarbij kan hij werkzaamheden en voorzieningen aanwijzen die door alle of een daarbij aangegeven deel van de ministeries zullen worden uitgevoerd. Ook kan de minister van BZK kaders vaststellen voor de wijze waarop gegevens over informatiesystemen wordt verstrekt. De benoeming en het ontslag van een departementale Chief Information Officer (CIO) kan alleen plaatsvinden na overleg met de minister van BZK.

• – De minister van BZK regisseert de versterking van kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk.

• – De minister van BZK is stelselverantwoordelijk voor het openbaarheidsstelsel van de overheid. Op grond van de Wet open overheid (Woo) kan de minister daartoe onder andere kaders stellen in de vorm van nadere wet- en regelgeving.

• – Tenslotte houdt de minister van BZK toezicht op de integrale beveiliging en veiligheid van de Rijksdienst.

Uitvoeren

• – De minister van BZK zorgt ervoor dat het Rijk zich in de arbeidsmarktcommunicatie als één werkgever profileert en als één werkgever werft.

• – De minister van BZK zorgt in samenwerking met de andere ministeries voor het realiseren van een hoogwaardig leidinggevend kader in de rijksdienst. Dit gebeurt door middel van professionele en transparante werving, loopbaanbegeleiding en een gericht leer- en ontwikkelaanbod.

• – De minister van BZK ondersteunt de departementen bij de doelstelling om een diverse en inclusieve rijksdienst te zijn en zet daarbij in op een verdere stijging van het percentage vrouwen en bevordering van culturele diversiteit in topfuncties.

• – De minister van BZK voorziet via shared service organisaties de Rijksdienst van generieke voorzieningen voor bijvoorbeeld faciliteiten, huisvesting, personeelszaken en ICT. Deze dienstverlening zal conform het klimaatakkoord en de inkoopstrategie van het Rijk zoveel mogelijk duurzaam aangeboden worden.

• – De minister van BZK werkt via het Programma Open Overheid (2021-2026) aan een open en transparante overheid en aan een rijksbrede, duurzaam toegankelijke informatiehuishouding. De minister van BZK ondersteunt (rijks)overheidsorganisaties hierin met beleid, (ICT-)voorzieningen, (bewustzijns)campagnes en een gericht leer- en ontwikkelaanbod.

• – De minister van BZK voorziet in een aantal generieke ICT-voorzieningen en kaders voor de Rijksdienst, ter bevordering van eenheid, veiligheid, kwaliteit en efficiëntie van de bedrijfsvoering en van samenwerking tussen rijksambtenaren. Daarnaast werkt zij aan versterking van de kennis en kunde over digitalisering bij het Rijk.

• – De minister van BZK stuurt door middel van de Masterplannen op de samenstelling en kwaliteit van de Rijkskantoren.

• – De minister van BZK draagt zorg voor de toepassing van het kader Functionele Werkomgeving Rijk (FWR) in Masterplanprojecten. De FWR maakt het mogelijk dat ambtenaren op een veilige en comfortabele manier, flexibel kunnen werken.

• – De minister van BZK draagt zorg voor de samenwerking op het gebied van integrale beveiliging en veiligheid over departementale grenzen heen.

• – De minister van BZK is verantwoordelijk voor de uitvoering van pensioenregelingen van Nederlandse ambtenaren uit de voormalige overzeese gebiedsdelen en hun nagelaten betrekkingen.

Digitale weerbaarheid

De Rijksoverheid voert belangrijke en omvangrijke publieke taken uit. Daarvoor verwerken we veel gevoelige informatie van burgers en organisaties, en informatie die soms staatsgeheim is. De maatschappij verwacht terecht dat wij zorgvuldig met die informatie omgaan, die beschermen en betrouwbaar onze diensten leveren. Dit is ook essentieel voor de werking van onze samenleving en het vertrouwen in de Rijksoverheid. De groeiende dreiging van incidenten, de geopolitieke situatie en crises voeden doorlopend het risico op grote maatschappelijke en politieke gevolgen. Met digitale weerbaarheid borgen we dat verwerkingsprocessen en (basis)informatie onder alle omstandigheden beschikbaar zijn: tijdig, correct en volledig en alleen toegankelijk voor de juiste personen. Als er iets misgaat, wordt dat snel opgemerkt en direct hersteld. Digitale weerbaarheid is nooit af, het vereist blijvende aandacht.

Rijksbreed Cloudbeleid

In 2024 is een security baseline voor Microsoft365 vastgesteld. CIO Rijk monitort de toepassing van het beleid. Ook zijn de Audit Dienst Rijk (ADR) en de Algemene Rekenkamer (AR) onderzoeken gestart naar het cloudgebruik. Op basis van een eerste ADR onderzoek en eigen monitoring is in oktober 2024 de ‘evaluatie Rijksbreed cloudbeleid’ naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II 2024/25, 26643, nr. 1225).

AI

In 2024 is een community of practice Generatieve AI opgericht. Deze community brengt rijksambtenaren bij elkaar op verschillende thema’s rondom GenAI zoals techniek, toepassingen of compliance. In 2024 is gewerkt aan de herziening van het kabinetsstandpunt generatieve AI en zit in de afstemmende fase om overheidsbreed te worden. Het herziene standpunt gaat uit van een waardegedreven en verantwoorde inzet, waarbij het gebruik van generatieve AI wordt gestimuleerd. De AI-verordening is Europese wetgeving gericht op het waarborgen van veiligheid en fundamentele rechten bij de inzet van AI-systemen door middel van risicoclassificatie. Om de implementatie van de AI-verordening te faciliteren is een rijksbrede samenwerking opgezet.

CIO stelsel

In 2024 is gestart met de doorontwikkeling van het stelsel. Zo zijn een aantal ‘tijdelijke werkafspraken’ als addendum op het CIO-stelsel vastgesteld. Daarmee zijn onder andere rollen op het gebied van data (CDO), privacy (CPO) en technologie (CTO) in het stelsel opgenomen. Daarnaast is het realiseren van interoperabiliteit tussen departementen toegevoegd als verantwoordelijkheid van de departementale CIO. In maart 2024 is de besluitvorming over de herziening van het stelstel gestart na de ontvangst van de rapporten van de ADR en AcICT. De reeds ingezette verbeteringen zullen samen met de adviezen worden samengebracht tot een algehele herziening van het besluit CIO-stelsel.

Programma Open Overheid

Sinds 1 november 2024 zijn bestuursorganen verplicht om de eerste vijf categorieën informatie actief openbaar te maken (Stcrt. 2024, 30890). In 2024 is in de kabinetsreactie op de Woo-invoeringstoets een pakket aan maatregelen aangekondigd dat onder andere moeten leiden tot een verbeterde afhandeling van Woo-verzoeken (Kamerstukken II 2023/24, 32 802, nr. 94). Zo hebben we meer ingezet op eerder contact met informatieverzoekers, betere en efficiëntere afhandelingsprocessen en het sneller verstrekken van de meest relevante documenten bij omvangrijke verzoeken.

In 2024 hebben we op het gebied van de rijksbrede informatiehuishouding belangrijke stappen gezet. In 2024 is gewerkt aan kennisontwikkeling en vernieuwde archiefwetgeving. Daarnaast is gewerkt aan de rijksbrede beleidskaders voor e-mail- en chatberichtenarchivering.

Programma Beter Samen Werken

In 2024 is de doelarchitectuur opgeleverd en hebben alle voorbereidingen plaats gevonden voor een Europese aanbesteding. Verder is een demo van de 1^e (deel)release van de werkomgeving opgeleverd.

Uitgaven

7.1 Werkgevers- en bedrijfsvoeringsbeleid

Subsidies (regelingen)

Ondersteuning koepels implementatie Woo

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en het Waterschapshuis hebben op grond van de Subsidieregeling ondersteuning implementatie Wet open overheid (Stcrt. 2022, 5675) een subsidie ontvangen om respectievelijk gemeenten, provincies en waterschappen te ondersteunen bij de implementatie en uitvoering van de Wet open overheid (Woo).

Compensatie Waterschappen Woo (structureel)

De waterschappen hebben op grond van de Subsidieregeling uitvoeringskosten waterschappen Wet open overheid (Stcrt. 2023, 24222) in 2024 een subsidie toegekend gekregen ter tegemoetkoming in de structurele kosten die verbonden zijn aan de uitvoering van de Wet open overheid (Woo). De middelen zijn in het kader van de uitvoering van de Woo onder andere ingezet voor het aanwijzen van een of meer contactpersonen, extra kwaliteitsmanagement en het actief openbaar maken van categorieën informatie op grond van artikel 3.3 van de Woo.

Opdrachten

Bedrijfsvoeringsbeleid

Onder bedrijfsvoeringsbeleid vallen verschillende onderdelen zoals digitale weerbaarheid, duurzaam inkopen, duurzaam bedrijfsvoeringsbeleid en datagedreven bedrijfsvoeringsbeleid. In 2024 zijn op deze posten minder uitgaven gedaan dan eerder is geraamd.  Er is gebouwd aan één centrale database (datawarehouse), hetgeen het Rijk zal helpen om de kwaliteit en consistentie van de data te verhogen. De resultaten die zijn behaald voor digitale weerbaarheid in 2024 zijn te omvatten in de verplichte basisopleiding digitale weerbaarheid, crypto ontwikkelagenda, Rijksbreed beleidskader crytografie, managementgame ransomware en crisismanagement.

Daarnaast hebben bij de eerste suppletoire begroting en de september suppletoire begroting diverse reallocaties plaatsgevonden, resulterend in een neerwaartse bijstelling van het beschikbare budget van respectievelijk ruim € 4,8 mln. en € 3,2 mln. De voornaamste component hierin betreft een reallocatie voor de bekostiging van een opdracht aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Bij de tweede suppletoire begroting is het budget opwaarts bijgesteld met ca. € 3,6 mln. door met name inkomende overboekingen voor de centrale voorzieningen digitaal inkopen en de taskforce continuïteit ICT-dienstverlening. Door onder andere een decharge aan het einde van het jaar is een deel van deze middelen niet meer tot besteding gekomen in 2024. Er zijn ook middelen overgeboekt naar het ministerie van Justitie en Veiligheid een opdracht verstrekt aan Nationaal Cyber Security Centrum (NCSN) voor het programma VSSR. VSSR staat voor Versterkt SOC (Security Operations Center) Stelstel Rijk met als doel verbinding te creëren tussen bestaande dienstverlening en Rijksonderdelen die nog geen Security Operations Centers hebben.

Informatiehuishouding

Het verschil tussen de realisatie en vastgestelde begroting wordt verklaard door diverse reallocaties naar andere instrumenten waaronder bijdrage aan agentschappen en bijdrage aan internationale organisaties binnen artikel 7. Daarnaast zijn er middelen overgeboekt naar de verschillende stelselpartijen.

Bijdrage aan agentschappen

I-Functie Rijk

Door de krapte op de arbeidsmarkt, de uitstroom door pensionering en uitstroom is het voor het Rijk van belang om huidig personeel te behouden en voldoende personeel aan te trekken. Om de IT en informatiehuishouding van het Rijk toekomstbestendig te maken is een sterk en aantrekkelijk werkgeversmerk belangrijk. In 2024 is onderzoek gedaan naar het potentieel van twee doelgroepen die nog ondervertegenwoordigd zijn bij het Rijk: startende mbo’ers en statushouders. Het programma I-Partnerschap richt zich op duurzame samenwerking tussen rijksorganisaties en onderwijsinstellingen. Om inzicht te geven in de doorgroeimogelijkheden binnen de profielen van het Kwaliteitsraamwerk Informatievoorziening (KWIV) zijn dit jaar I-loopbaanpaden (voorheen i-groeipaden) ontwikkeld. In 2024 heeft RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid zich verder ontwikkeld tot het centrale punt bij de overheid voor het leren op dit gebied. Ook is de KWIV doorontwikkeld.

Bedrijfsvoeringsbeleid

In 2024 zijn de beheer- en exploitatiekosten voor de rijksontmoetingspleinen Leiden en Assen gefinancierd.

Het betreft hier de kosten voor de investeringen op zowel facilitair als ict-terrein, de kosten voor het dagelijks beheer alsmede de kosten voor inzet van personeel op locatie. Vanwege het feit dat er nog geen rijksbrede financiering was georganiseerd is dit eenmalig gelopen. De kosten zijn rechtstreeks aan de leveranciers op basis van een dienstverleningsafspraak en onderliggende facturen betaald.

Doorontwikkeling Rijksbrede ICT-voorziening

Rijksbrede ICT-voorzieningen zijn conform afspraken uit de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk (ICBR) doorontwikkeld en vernieuwd. De kostenverdeelnotitie, waarin dit interdepartementaal wordt geregeld, zijn de financiële middelen voor regie, beheer en ontwikkeling opgehaald tijdens de suppletoire begrotingen in 2024. Deze financiële middelen zijn in 2024 ingezet voor onder andere de doorontwikkeling en vernieuwing van rijksbrede voorzieningen zoals Rijksportaal, Single SignOn (SSOn), het videovergaderen en de samenwerkingsfunctionaliteit.

Diverse bijdragen

Voor de werkzaamheden op het gebied van informatiehuishouding in 2024 is een bijdrage verstrekt aan Rijksorganisatie voor Ontwikkeling, Digitalisering en Innovatie (RODI). Daarnaast is een bijdrage aan Rijksorganisatie voor Informatiehuishouding (RvIHH) verstrekt voor ondersteuning aan het programma Beter Samen Werken.

KOOP

Het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) heeft in 2024 een bijdrage ontvangen voor de doorontwikkeling van de Woo-index met zoekfunctie en het leveren van implementatieondersteuning. Via de Woo-index kunnen bestuursorganen de verplichte categorieën documenten actief openbaar maken. De bijdrage hiervoor is beschikbaar gesteld vanuit de POK-IHH middelen (Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag - Informatiehuishouding).

Ontvangsten

De ontvangsten hebben betrekking op de jaarlijkse verrekening voor de Garantiewet Surinaamse Pensioenen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de afrekening van het voorschot 2023 aan de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP). Daarnaast zijn er niet voorziene ontvangsten gerealiseerd die onder meer betrekking hebben op ontvangsten van de afrekening van de subsidie 2023 aan het Centrum voor Arbeidsverhoudingen Overheidspersoneel en de vaststelling van de bijdrage aan O&P Rijk voor de jaaropdracht 2023.

Verder betreft dit ook een afrekening van het beheer en de exploitatie van het Rijksoverheid Access Point. Waarvoor Logius ook de dienstverlening heeft geleverd.