A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET BEGROTINGSWETSVOORSTEL

Bij een begrotingswetsvoorstel wordt geen algemene toelichting opgenomen.

De beleidsinhoudelijke toelichting bij de begroting(sstaat) wordt opgenomen in onderdeel B van de memorie van toelichting (de begrotingstoelichting, zie hierna).

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingen die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begroting van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (VII) voor het jaar 2002 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2002. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2002.

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van de uitgaven, verplichtingen en de ontvangsten voor het jaar 2002 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 2 (begrotingen baten-lastendiensten)

Met de vaststelling van dit wetsartikel worden de in de begrotingsstaat opgenomen begrotingen van baten en lasten en van kapitaaluitgaven en -ontvangsten van de baten-lastendiensten ITO, KLPD, BPR, CAS en IVOP voor het jaar 2002 vastgesteld. De in die begrotingen opgenomen begrotingsartikelen worden toegelicht in onderdeel B (Begrotingstoelichting) van deze memorie van toelichting en wel in de paragraaf inzake de baten-lastendiensten.

Wetsartikelen 4 en 5

De bepalingen, opgenomen in de wetsartikelen 4 en 5 zijn noodzakelijk, omdat de Comptabiliteitswet 2001 (CW 2001) nog niet in werking is getreden. Deze wet, die de huidige Comptabiliteitswet zal gaan vervangen, is op 5-7-2001 bij de Tweede Kamer ingediend (kamerstukken II, 2000/2001, 27 849). In de CW 2001 zijn bepalingen opgenomen die ertoe moeten leiden dat de begrotingen een meer beleidsmatig karakter krijgen. Die bepalingen bevatten de kern uit het gedachtegoed van de Nota VBTB (Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording). De begrotingen worden daartoe opgebouwd uit voornamelijk beleidsartikelen. Om meer inzicht te geven in het beleid dat met de uitgetrokken gelden wordt nagestreefd, moet de toelichting bij de beleidsartikelen antwoord kunnen geven op de www-vragen: Wat wil de regering bereiken (doelstellingen), wat gaat zij daarvoor doen (inzet van instrumenten en te verrichten activiteiten/prestaties) en wat mag dat beleid kosten (zowel in termen van verplichtingen als van programma- en apparaatsuitgaven)?

Na overleg met de Tweede Kamer is besloten dat voor het eerst voor het begrotingsjaar 2002 de departementale begrotingen op deze nieuwe leest zouden worden geschoeid. Gelijktijdig zouden daartoe de noodzakelijke bepalingen van de CW gewijzigd worden. Het wetgevende proces om die wijzigingen door te voeren, neemt meer tijd in beslag dan was voorzien. Bij de begrotingsvoorbereiding 2002 is door alle departementen al van de VBTB-bepalingen uit ontwerp-CW 2001 uitgegaan. Teneinde geen onduidelijkheid te laten bestaan over de juridische basis van de begrotingsopzet 2002 wordt er thans voor gekozen om bij deze begrotingswet voor het jaar 2002 vooruit te lopen op de noodzakelijke wijzigingen in de CW. Daartoe worden in wetsartikel 4 een aantal bepalingen uit de huidige CW niet (meer) van toepassing verklaard op de begroting van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

In wetsartikel 5 worden vervolgens ter vervanging de relevante VBTB-bepalingen uit de CW 2001 opgenomen.

De bepalingen die op grond van wetsartikel 4 uit de huidige CW die komen te vervallen, luiden:

Artikel 5, eerste, derde, zesde en negende lid.

1. De ramingen van de verplichtingen en de uitgaven enerzijds en die van de ontvangsten anderzijds worden opgenomen in afzonderlijke begrotingsartikelen.

3. Het bepaalde in het eerste lid is niet van toepassing op de ramingen van de uitgaven en de ontvangsten die op grond van het bepaalde in artikel 23, vierde lid, in mindering zullen worden gebracht op ontvangsten, onderscheidenlijk op uitgaven.

6. Een begroting kan een begrotingsartikel «onvoorzien» en een begrotingsartikel «geheim» bevatten.

9. Ten behoeve van de verwerking van de gevolgen van de loon- en van de prijsontwikkeling bevat een begroting een administratief begrotingsartikel «loonbijstelling» en een administratief begrotingsartikel «prijsbijstelling».

De bepalingen in de leden 1 t/m 10 van wetsartikel 5 corresponderen met de volgende artikel(leden) uit de CW 2001. Voor een inhoudelijke toelichting bij de verschillende onderdelen wordt verwezen naar kamerstukken II, 2000/2001, 27 849.

Lid 1 = Artikel 2, lid 2.

Lid 2 = Artikel 4, lid 1.

Lid 3 = Artikel 5, lid 1.

Lid 4 = Artikel 5, lid 2.

Lid 5 = Artikel 5, lid 3.

Lid 6 = Artikel 6, lid 1.

Lid 7 = Artikel 6, lid 2.

Lid 8 = Artikel 6, lid 3.

Lid 9 = Artikel 6, lid 4.

Lid 10 = Artikel 6, lid 5.

Het advies van de Raad van State wordt niet openbaar gemaakt op grond van het bepaalde in artikel 25a, derde lid, onder b, van de Wet op de Raad van State.

B. DE BEGROTINGSTOELICHTING

1. LEESWIJZER

Inhoud begroting

In de nota Van Beleidsbegroting Tot Beleidsverantwoording is het voornemen neergelegd te komen tot verbetering van de informatiewaarde en de toegankelijkheid van de ministeriële begrotings- en verantwoordingsstukken. Met de presentatie van de ontwerp-begroting 2002 wordt hier invulling aan gegeven. De kern van de nieuwe begroting bestaat uit de beleidsagenda en de artikelen. Voor de beleidsartikelen worden de drie w-vragen beantwoord: Wat wil de regering bereiken, wat gaat zij daarvoor doen en wat mag dat beleid kosten.

Opbouw begroting

De begroting bestaat uit:

A. Artikelsgewijze toelichting bij het begrotingswetsvoorstel en

B. De begrotingstoelichting. Deze is uitgesplitst in de volgende onderdelen:

1. Leeswijzer

2. Het beleid

2.1. De beleidsagenda

2.2. De beleids- en niet-beleidsartikelen

3. De bedrijfsvoeringparagraaf

4. De baten-lastendiensten

5. De verdiepingsbijlage

5.1. De opbouwtabellen

5.2. De uitsplitsing van budgetten

6. De personeelsbijlage

7. De bijlage moties en toezeggingen

8. De evaluatiebijlage

9. De burgemeestersbenoemingen

10. De overzichtsconstructie Grotestedenbeleid

11. De horizontale overzichtsconstructie integratiebeleid etnische minderheden

12. De conversietabel

Onderdeel B.2.2.: De artikelen bestaan uit elf beleidsartikelen en twee niet-beleidsartikelen.

De opbouw van een beleidsartikel is als volgt:

1. Algemene beleidsdoelstelling. Met tevens een samenvattende tabel van bijbehorende operationele doelen en prestatiegegevens en een samenvattende tabel van evaluaties 2002.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

5. Veronderstellingen

6. Groeiparagraaf

In de brief aan de Vaste Commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamer der Staten-Generaal (d.d. 27 september 2000, kenmerk FEZ2000/N89652) is een nadere invulling afgesproken van de opbouw van de begroting. Daarmee is ook – in overleg met de minister van Financiën – nader invulling gegeven aan de rijksbegrotingvoorschriften 2001. BZK heeft als volgt de begroting vormgegeven:

– In B.2.1. De beleidsagenda is een cijfermatig overzicht (tabel) opgenomen van de belangrijkste intensiveringen, geclusterd naar thema's. Vervolgens worden de thema's in die (logische) volgorde uitgewerkt.

– Voor ieder beleidsartikel is een strategisch doel geformuleerd. De beleidsartikelen hebben een artikelonderdeel «apparaat» en per operationele doelstelling een programmatisch artikelonderdeel. Daarmee heeft deze ontwerp-begroting meer dan de twee in de rijksbegrotingvoorschriften genoemde artikelonderdelen. Oogmerk van deze afwijking is het bieden aan de Staten-Generaal van meer en daardoor een helder inzicht in de koppeling tussen programmabudget en operationele doelstelling.

In totaal heeft de begroting van BZK 13 artikelen, bestaande uit 44 artikelonderdelen. De beleidsmatige relevante mutaties tussen de artikelonderdelen worden bij (suppletore) begrotingen aan de Tweede Kamer gemeld en financieel en inhoudelijk toegelicht in B.5. De verdiepingsbijlage.

– In de toelichting bij de beleidsartikelen wordt ingegaan op de ingezette beleidsinstrumenten. BZK heeft gekozen voor een uitsplitsing naar operationele doelen in plaats van uitsplitsing naar instrument, aangezien deze indeling beter aansluit bij de VBTB-systematiek (wat willen we bereiken?) dan de meer input gerichte vraag over inzet van instrumenten.

– In deze ontwerp-begroting zijn per beleidsartikel de voor 2002 relevante beleidsevaluaties genoemd. Apart toegevoegd onder B.8. De evaluatiebijlage is een totaaloverzicht van afgeronde, gaande en voorgenomen beleidsevaluaties. Daarmee wordt invulling gegeven aan de wens van de Staten-Generaal en van de Algemene Rekenkamer tot een meer systematisch inzicht in en gebruik van het evaluatie-instrument. De rijksbegrotingvoorschriften geven voor het evaluatieoverzicht geen aparte bijlage aan. Streven is om in de ontwerp-begroting 2003 het gehele evaluatieoverzicht te integreren in de beleidsartikelen. Thans zijn per artikel al wel de in 2002 te starten of tot resultaat te komen evaluaties in een tabel samengevat.

– De bijdragen van BZK aan een agentschap (voortaan baten-lastendienst geheten) worden op het desbetreffende begrotingsartikel verantwoord onder een operationeel doel (en niet onder de apparaatsuitgaven met uitzondering van IVOP).

De bijdrage aan de baten-lastendiensten is als volgt opgenomen bij de artikelen 2.3 (KLPD), 4.3 (ITO), 7.3 (CAS), 7.4 (BPR) en 10.1 (IVOP). In de begroting 2003 zal de bijdrage van BZK aan de baten-lastendiensten worden weergegeven bij de beleidsartikelen. Tevens zal worden gewerkt aan een nadere afstemming van de informatie bij de baten-lastenparagraaf en de beleidsartikelen.

– Bij de toedeling van de apparaatsbudgetten aan de beleidsartikelen is als uitgangspunt gehanteerd: het apparaatsbudget van een directie is toebedeeld aan het beleidsartikel waartoe ook de operationele doelen van de directie behoren. Indien deze over meerdere artikelen is verdeeld, is gekozen voor het artikel met het grootste budgettaire beslag. De staf van een directoraat-generaal is toegerekend aan het artikel met het grootste budgettaire beslag van dat directoraat-generaal. Het apparaatsbudget voor de centrale stafdiensten is geplaatst onder artikel 12.1.

– Daar waar geldt «kas=verplichting» – bijvoorbeeld bij apparaatsuitgaven – heeft de paragraaf budgetflexibiliteit geen toegevoegde waarde. In de desbetreffende gevallen is deze paragraaf niet ingevuld. Voorts blijkt dat naast juridische verplichtingen bestuurlijk aangegane verplichtingen van grote betekenis zijn voor (het gebrek aan) flexibiliteit van een budget.

– In deze ontwerp-begroting zijn twee overzichtsconstructies opgenomen (B.10. De overzichtsconstructie Grotestedenbeleid en B.11. De horizontale overzichtsconstructie integratiebeleid etnische minderheden). Daarin wordt informatie bijeengebracht van beleidsartikelen met een overeenkomstige doelstelling van verschillende begrotingen.

– Conversie («wordt-was» tabel): Onder B.12. is De conversietabel opgenomen. In deze tabel wordt de relatie gelegd tussen de nieuwe structuur (artikelen) en de oude structuur (artikelen). Ook de budgetten 2000 en 2001 zijn ter wille van de overzichtelijkheid voor de Staten-Generaal volgens deze «wordt-was» geconverteerd. Een deel van de apparaatsbudgetten van het directoraat-generaal Constitutionele Zaken en Koninkrijksrelaties wordt met ingang van de ontwerp-begroting 2002 geraamd op de begroting voor Koninkrijksrelaties (IV).

– Deze ontwerp-begroting kent B.5. De verdiepingsbijlage die per artikelonderdeel de verschillen casu quo mutaties bevat tussen de begroting 2001 en deze ontwerp-begroting. Daarmee heeft de Staten-Generaal ook op mutatieniveau inzicht. In deze verdiepingsbijlage is voorts een aantal majeure budgetten ter wille van de herkenbaarheid uitgelicht: de politiebegroting, een aantal ZBO's (waaronder het LSOP), een aantal grote IT-projecten. Het z.g. groot-project C2000 is opgenomen op het artikelonderdeel 4 van artikel 4 en daarmee eveneens apart inzichtelijk.

– B.3. De bedrijfsvoeringparagraaf in de ontwerp-begroting is vooral bedoeld is om «bijzonderheden» te melden. In deze ontwerp-begroting wordt – omdat het de eerste VBTB begroting is – toch wat uitgebreider stilgestaan bij de planning en control van het ministerie van BZK.

Algemene groeiparagraaf VBTB

Per beleidsartikel zijn groeiparagrafen opgenomen. Bedoeling van deze paragrafen is om de volgende jaren casu quo ontwerp-begrotingen te komen tot nadere uitwerking van doelstellingen en bijbehorende prestatiegegevens. Dat past in het «groeimodel» van VBTB.

De doelstellingen en prestatiegegevens zullen in belangrijke mate bepaald en/of geconcretiseerd moèten worden op basis van het regeerakkoord 2002–2006. Dat betekent dat niet in de ontwerp-begroting 2002, maar in de ontwerp-begroting 2003 of 2004 doelstellingen/prestatiegegevens (pas) inhoudelijk goed kunnen worden ingevuld. Daarop vooruitlopend is in de ontwerp-begroting 2002 per beleidsartikel aandacht besteed aan groeimogelijkheden die los staan van het komende regeerakkoord. De algemene groei-ambities zijn:

– Verdere invulling van de paragraaf budgetflexibiliteit door enerzijds bij minder artikelen uit te gaan van de veronderstelling «kas=verplichting» en anderzijds zowel juridische als bestuurlijke verplichtingen inzichtelijk te maken.

– Verder integreren van de beleidsevaluatie-gegevens in het desbetreffende beleidsartikel. Voorts zal het beleidsevaluatie-overzicht in een geautomatiseerd databestand worden opgenomen, zodat voor de toekomst moderne (ICT-gestuurde) toepassingen kunnen worden ontwikkeld.

– Nastreven om daar waar BZK systeem- (en niet resultaat-) verantwoordelijk is, ook bijbehorende prestatieindicatoren te definiëren. En/of opnemen van kerngegevens en kengetallen die – hoewel BZK daarop beleidsmatig niet aanspreekbaar is – ter illustratie van het beleidsterrein of van de activiteiten kunnen dienen.

– Bij alle beleidsartikelen is als inspanningsverplichting aangegeven van welke concrete prestatiegegevens onderzocht wordt of zij in de ontwerp-begroting 2003 kunnen worden toegevoegd, en/of er kengetallen/kern gegevens die ter nadere illustratie kunnen dienen.

– Bij de prestatiegegevens waar mogelijk meer werken met grafieken, tabellen en andere presentatievormen.

– Borging van de informatie. Van de in deze ontwerp-begroting opgenomen prestatie-indicatoren is reeds een bronbeschrijving gemaakt. Deze is getoetst door de departementale accountantsdienst. Het legt vast van de prestatie-indicatoren: wat meet het gegeven, wat duidt de streefwaarde aan, wat zijn de meetmomenten, welke data worden daartoe gebruikt, wat is de bron van de data, wat zijn meetmomenten en verkrijgingwijze van deze data en hoe worden deze data en prestatiegegevens uiteindelijk vastgelegd, voor welke jaren. Deze bronbeschrijving zal in een geautomatiseerd bestand worden vastgelegd. Daarna zal een koppeling met andere bestanden worden onderzocht.

– Samenhang aangeven met het rijksbrede traject Eigentijds Begroten (verdere invoering baten-lastenstelsel).

2. HET BELEID

2.1. De beleidsagenda

Kiezen voor daadkracht en kwaliteit

In het voorbije jaar heeft de rol en de kwaliteit van de overheid in het maatschappelijke en politieke debat veel aandacht gekregen. Deze aandacht werd met name gevoed door twee ernstige rampen die ons land troffen: de vuurwerkramp in Enschede en de nieuwjaarsbrand in Volendam. Al deze – met name voor de direct getroffenen – verschrikkelijke gebeurtenissen, riepen vragen op over het presterend vermogen van de overheid. Is de overheid voldoende in staat om de samenleving voor dergelijke gebeurtenissen te behoeden? Handhaaft zij haar regels wel voldoende? En als zich dan toch een ramp voltrekt, wordt deze dan wel op de meest daadkrachtige wijze bestreden?

De aandacht voor de kwaliteit van de overheid kwam daarnaast voort uit de toenemende schaarste op de arbeidsmarkt. Met name in de sectoren zorg, onderwijs en veiligheid staat de personeelsvoorziening onder grote druk, hetgeen leidt tot vragen over de kwaliteit van de dienstverlening aan de burger. Is de overheid nog wel in staat voldoende en hoogwaardige zorg te garanderen? Blijft de kwaliteit van het onderwijs op peil? Zijn er voldoende agenten beschikbaar om orde en veiligheid te bewerkstelligen?

In de voor u liggende begroting geven wij aan, welke concrete (extra) maatregelen wij zullen treffen als antwoord op de hiervoor gestelde vragen. Alvorens daarop in te gaan zijn naar aanleiding van de toegenomen aandacht voor de kwaliteit van de overheid enkele meer fundamentele beschouwingen op hun plaats.

Allereerst willen wij wijzen op de verhouding tussen de verantwoordelijkheid van individuele burgers en groepen van burgers versus de verantwoordelijkheid van de overheid. Deze dienen met elkaar in balans te zijn. De rampen in Enschede en Volendam maken duidelijk, dat zowel overheid als burger hun maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen, teneinde de samenleving naar behoren te kunnen laten functioneren. Dat betekent concreet dat van burgers mag worden verwacht dat zij regels die zijn gesteld in het algemeen belang naleven. Omgekeerd mag van de overheid worden verwacht dat zij toeziet op de naleving van deze regels. Naarmate regels meer van vitaal belang zijn, dient de overheid hierbij dwingender te werk te gaan. Zo leidt het negeren van voorschriften op het vlak van veiligheid in onze complexe, «hooggekoppelde» samenleving al gauw tot onaanvaardbare risico's. Op dit vlak past dus een stringent handhavend optreden van de overheid.

Hierbij tekenen wij aan dat telkens ook een evenwicht zal moeten worden gevonden tussen de van de overheid gevraagde ambities enerzijds, en de kennis, ruimte en middelen waarover de overheid beschikt om die ambities waar te maken. De complexiteit van de samenleving maakt het moeilijker, ontwikkelingen in de samenleving goed en tijdig te voorspellen. Zo kunnen mondiale gebeurtenissen en nieuwe technologieën onverwachte maatschappelijke veranderingen veroorzaken, die om een tijdige reactie van de overheid vragen. Tegelijkertijd maakt dezelfde complexiteit het moeilijker consensus te bereiken over de te nemen maatregelen, daar steeds meer verschillende maatschappelijke belangen met elkaar moeten worden verzoend. Dit leidt ertoe dat niet iedereen tevreden kan worden gesteld. Belangrijk is dan ook dat de besluitvorming op een voor de burger transparante wijze plaatsvindt en dat de besluiten verantwoord worden.

Tot slot vergt de per definitie beperkte beschikbaarheid van middelen van de overheid het maken van keuzes. De middelen kunnen maar één maal worden gebruikt. Daarbij komt dat de burger in toenemende mate een aanspreekbare en dienstverlenende overheid vraagt. Dit stelt hoge eisen aan de overheid in termen van effectiviteit en efficiency. Het gaat erom de bestuurskracht van de onderscheiden overheden te vergroten. Meer dan in het verleden zal de bestuurlijke en vooral ook politieke aandacht voor de maatschappelijke problemen vanzelfsprekender moeten worden georganiseerd. In toenemende mate biedt de ICT mogelijkheden om die dienstverlening te vergroten, het openbaar bestuur toegankelijker te maken en de bedrijfsprocessen van de overheid efficiënter in te richten.

Cijferoverzicht beleidsprioriteiten

Onderstaand overzicht geeft per beleidsthema de intensiveringen weer die in deze ontwerp-begroting 2002 zijn opgenomen. In de volgorde van deze tabel worden de beleidsthema's toegelicht in deze beleidsagenda. In de beleidsartikelen vindt een nadere onderbouwing plaats aan de hand van de «www-vragen».

1 Functioneren openbaar bestuur en politieke partijen

Het komende jaar vindt er een aantal verkiezingen plaats. Voor de verkiezingen van respectievelijk gemeenteraden (maart 2002), Tweede Kamer (mei 2002) en ook de Provinciale Staten (maart 2003) wordt een intensieve campagne gevoerd. Hoofddoelstelling van de campagne is de ongeveer twaalf miljoen kiesgerechtigden te informeren over de verkiezingen en het te bewegen tot het gebruikmaken van hun stemrecht. Specifieke doelgroepen zijn jongeren, allochtonen en mensen met weinig opleiding en lage inkomens. Voor de gehele campagne is een budget van circa € 3,6 mln beschikbaar.

1.1 Vormgeving lokaal bestuur

Het beleid inzake dualisering van het gemeente- en provinciebestuur is neergelegd in het kabinetsstandpunt over het rapport van de Staatscommissie «Dualisme en lokale democratie». Dit beleid is deels vertaald in een aantal afzonderlijke wetsvoorstellen en deels in de Vernieuwingsimpuls «Dualisme en lokale democratie» (kamerstukken II, 2000/2001, 27 751). Het streven is er op gericht de wetsvoorstellen in 2002 in werking te laten treden.

De in de wetsvoorstellen dualisering gemeente- en provincie bestuur voorziene ontvlechting van het raadslidmaatschap en het wethouderschap respectievelijk het lidmaatschap van provinciale en gedeputeerde staten kunnen leiden tot kosten voor de gemeenten en de provincies die alsdan worden gecompenseerd. Het gaat om een structureel bedrag van € 14,975 mln per jaar ten behoeve van de dualisering van het gemeentebestuur en € 0,908 mln ten behoeve van de dualisering van het provinciebestuur. Deze bedragen zullen worden toegevoegd aan het gemeente- respectievelijk provinciefonds.

Doel van de wetsvoorstellen is om in navolging van het kabinetsstandpunt op het rapport van de Staatscommissie «Dualisme en lokale democratie» een zo groot mogelijke stap binnen het huidige grondwettelijke stelsel te doen om te komen tot dualisering van het gemeente- en provinciaalbestuur. Hiermee wordt de lokale democratie versterkt door een grotere transparantie van de besluitvorming en een betere politieke herkenbaarheid door de ontvlechting van college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad en van gedeputeerde staten en provinciale staten.

Tevens zijn in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) activiteiten opgezet om het draagvlak voor de wetswijzigingen te vergroten en gemeenten ervan bewust te maken dat een gedragsverandering essentieel is om daadwerkelijk dualistisch te gaan werken. Een vergelijkbaar programma van activiteiten wordt in overleg met het Inter Provinciaal Overleg ontwikkeld ten behoeve van de dualisering van het provinciebestuur.

Op 7 maart 2002 loopt de eerste fase van deze Vernieuwingsimpuls dualisme en lokale democratie af. Het is ook daarna wenselijk gemeenten en provincies te ondersteunen om niet alleen de organisatiestructuur maar ook de cultuur en de praktijk om te vormen. Dat wordt niet bereikt met wetgeving alleen. Begin 2002 zal besloten worden welke instrumenten van de Vernieuwingsimpuls behouden blijven. Het staat vast dat tot nu toe effectief gebleken instrumenten als website, helpdesk, de Vernieuwingsimpulskrant en de databank voor vernieuwende lokale initiatieven zullen worden voortgezet. De andere instrumenten worden begin 2002 geëvalueerd ten behoeve van de tweede fase van de Vernieuwingsimpuls (tot 2006 voor de gemeenten en tot 2007 voor de provincies).

Voor deze tweede fase is voor gemeenten tot en met 2006 € 0,91 mln beschikbaar en voor provincies tot en met 2007 € 0,14 mln per jaar beschikbaar. Hiermee zullen de gemeenten en provincies in staat worden gesteld de dualisering in te voeren en daarmee het democratisch gehalte en de transparantie van het besluitvormingsproces te versterken.

In opdracht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is onderzoek verricht naar de bezoldigingssituatie van wethouders. Onderzocht is of het huidige bezoldigingsniveau van de wethoudersfunctie in de verschillende gemeentelijke categorieën passend is dan wel dat een bijstelling van de bezoldigingssystematiek is aangewezen.

De resultaten van het onderzoek bevestigen het beeld dat herwaardering van de wethoudersfunctie noodzakelijk is. Het kabinet heeft besloten de bezoldigingssystematiek voor wethouders te koppelen aan de bezoldigingstabel burgemeesters. Het wethouderssalaris wordt gesteld op het bedrag twee periodieken onder de eerste periodiek van de burgemeestersschaal. Voorts wordt voor deeltijdwethouders de tijdbestedingsnorm verhoogd. De kosten van het voorstel worden geraamd op € 13,6 mln. Over de financiering dient nog nader overleg met de VNG te worden gevoerd.

1.2 Transparantie en versterken financiële functie

Een belangrijk onderdeel bij het functioneren bij de gemeenten is de financiële functie. Doelstellingen daarbij zijn het versterken van het recht van de raad om te bepalen waaraan het geld wordt uitgegeven (budgetrecht), en het vergroten van de transparantie van de begroting en de daaraan ten grondslag liggende bestuurlijke processen. Tevens is het versterken van de normerende en controlerende functie van de raad van bijzonder belang.

Naast de desbetreffende wijzigingsvoorstellen voor het duale stelsel gaat het concreet om het uitbrengen van een scan voor bestuurlijke planning en control die de gemeenten als instrumenten voor zelfanalyse kunnen gebruiken. De comptabiliteitsvoorschriften zullen verder in de richting van het Burgerlijk Wetboek deel 2 worden aangescherpt. Met deze maatregelen wordt de transparantie van het financieel beleid en het democratisch toezicht daarop versterkt.

Met het oog op de versterking van de financiële functie is ook het in 2000 door het kabinet vastgestelde Plan van Aanpak Transparantie van belang. In dat plan is vastgelegd op welke wijze tot meer transparantie in de financiële verhouding tussen Rijk en gemeenten zal worden gekomen. Doel van het Plan van Aanpak is het genereren van een periodieke stroom van statistische beleidsinformatie die een beter gefundeerd oordeel over de uitkomsten van de normering en van de verdeling mogelijk maakt. Het Plan van Aanpak voorziet erin dat in het voorjaar van 2002 voor het eerst beleidsinformatie wordt opgeleverd, die met name benut kan worden in het kader van het bestuurlijk overleg over de uitkomst van de normering van het gemeentefonds. In het najaar van 2002 wordt dan opnieuw beleidsinformatie opgeleverd, die ondersteuning kan bieden bij het beoordelen van de verdeling van het gemeentefonds.

1.3 Versterken bestuurlijke samenwerking

Het functioneren van de overheid vraagt onophoudelijk om aandacht. Dat geldt voor het functioneren van de gemeente, de provincie en het Rijk. Voor burgers is het van belang dat overheden gezamenlijk, daadkrachtig en doeltreffend optreden. Om aan die verwachting te voldoen moeten steeds meer complexe vraagstukken in samenwerking tussen overheden worden opgelost. De onderlinge afhankelijkheid maakt samenwerking tussen overheden onvermijdelijk.

Samenwerking tussen overheden krijgt ondermeer gestalte in het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS). In het kader van dit akkoord worden bestaande, maar nog steeds actuele thema's als vitalisering platteland en jeugdbeleid besproken. Ook zijn nieuwe thema's, zoals bijvoorbeeld water(beheer), geagendeerd. Daarnaast is er in 2001 naar aanleiding van de gebeurtenissen in Enschede en Volendam ook in BANS-kader aandacht besteed aan veiligheid. Het BANS wordt dit jaar geëvalueerd. Deze evaluatie dient een verdere impuls te geven aan de samenwerking.

Het programma «ketenregie in het openbaar bestuur» moet leiden tot een betere aansluiting van overheidsinstanties op andere dienstverleners, zodat afnemers beter geholpen worden. In het kader van gebiedsgericht beleid wordt gewerkt aan een efficiëntere inzet van investeringsmiddelen op regionale schaal. Dit jaar wordt, in het kader van de ICES, overleg gevoerd over de landsdelige investeringsvoorstellen. Door middel van de regioconvenanten zal hier verder invulling aan worden gegeven.

Een ander element betreft de voorzetting van de verplichte samenwerking tussen gemeenten. De gemeenschappelijke regelingen op basis waarvan in zeven stedelijke gebieden regionale openbare lichamen zijn ingesteld lopen af in het jaar 2003. Voortzetting van de verplichte samenwerking in een aantal stedelijke gebieden op met name de fysieke beleidsterreinen is alleen mogelijk via een nieuwe wettelijke voorziening. Het is noodzakelijk dat de verworvenheden van de regionale samenwerking van de afgelopen jaren in deze gebieden geconsolideerd worden. Ook zullen er nieuwe impulsen aan deze samenwerking worden gegeven opdat ook in de toekomst een evenwichtige ontwikkeling van de stedelijke gebieden gegarandeerd is. In de beleidsnotitie «Bestuur in stedelijke gebieden» (maart 2001) is hiervoor nieuwe wetgeving aangekondigd. Deze wetgeving moet uiterlijk per 1 december 2002 in werking treden.

Per 1 januari 2002 zal wederom een aantal gemeenten zijn heringedeeld. Het aantal gemeenten in Nederland zal hiermee naar verwachting afnemen van 504 gemeenten per 1 januari 2001 naar 496 gemeenten op 1 januari 2002. Ook in 2002 zullen, ter versterking van de bestuurskracht van gemeenten, gemeentelijke herindelingen plaatsvinden. Er wordt in vervolg op de Stuurgroep krachtige gemeenten een analyse van maatschappelijke knelpunten gemaakt in een aantal nieuwe gebieden.

De kwaliteitsmonitor herindeling is in 2001 ontwikkeld en vervolgens uitgetest in een aantal proefgemeenten met als doel via een periodieke en systematische registratie van relevante gegevens inzicht te verkrijgen in effecten van herindeling en de kwaliteit van herindelingoperaties. In 2002 wordt deze monitor herindeling wederom in meerdere heringedeelde gemeenten toegepast. Mede op basis van de resultaten van deze kwaliteitsmonitor en het vervolg op de Stuurgroep krachtige gemeenten zal het herindelingsbeleid zonodig worden aangepast.

1.4 Wijziging Wet subsidiëring politieke partijen

Nog in 2001 zal het kabinet voorstellen presenteren om de Wet subsidiëring politieke partijen aan te passen. Voor een deel zal deze aanpassing bestaan uit een verscherping van de regels ter bevordering van de transparantie rond de financiering en sponsoring van politieke partijen. Tevens zal worden bezien of de door de politieke partijen verkregen subsidie besteed kan worden aan meerdere doelen (bijvoorbeeld aan informatieverschaffing aan niet-leden). Per 1 januari 2001 is het subsidiebedrag voor politieke partijen verhoogd met € 2,269 mln. In 2002 zal worden voorgesteld het subsidiebedrag nogmaals te verhogen met hetzelfde bedrag. Hiermee kan de subsidie aan politieke partijen wordenverdubbeld ten opzichte van het beschikbare bedrag in 2000. Met de ophoging wordt de functie van politieke partijen en daarmee de kwaliteit van de democratie versterkt.

Ook wordt bezien of de overheid naast landelijke vertegenwoordigende politieke partijen tevens regionale dan wel lokale politieke partijen moet ondersteunen.

2 Openbaar bestuur en ICT

Essentieel voor onze democratie is dat burgers en bedrijfsleven het recht op (mede)beslissing hebben. Dat komt tot uiting in het kiesrecht en vele vormen van inspraak voor de bestuurslagen. Legitimatie van de macht, transparantie van het openbaar bestuur en «het dichter bij de burger brengen van de politiek» keren regelmatig terug op de politieke agenda. Inzet van ICT kan het democratisch proces verbeteren en de kloof tussen kiezer en gekozene verkleinen. Met de toepassing van ICT is bijvoorbeeld ook interactieve beleidsvorming gemakkelijker te realiseren.

In deze informatiemaatschappij die zich snel ontwikkelt, wordt naast veiligheid in het fysieke domein ook veiligheid in het elektronische domein van steeds groter belang. Zo kunnen derden berichten die over internet verstuurd worden, kopiëren, lezen of onderscheppen, wijzigen en vervolgens weer doorsturen. Ook kunnen derden zich voordoen als iemand anders en op die manier niet gelegitimeerd toegang krijgen tot informatie, diensten en financiële middelen van de overheid. Dergelijke risico's moet de overheid kunnen uitsluiten.

Naast deze intrinsieke veiligheid wordt het ongestoord functioneren van de elektronische infrastructuur ook steeds belangrijker, omdat het presteren van de overheid en daarmee de kwaliteit van het openbaar bestuur hierdoor meer en meer wordt bepaald.

De beleidsintensiveringen in 2002 zullen zich met name op deze beide aspecten (kwaliteit van het functioneren van de overheid en veiligheid in het elektronisch domein) richten. Voor deze beleidsinvesteringen is in 2002 € 15,882 mln beschikbaar.

2.1 Elektronische dienstverlening en informatievoorziening

Het zou op langere termijn mogelijk moeten zijn dat burgers en bedrijven via Internet kunnen beschikken over voor hen van belang zijnde overheidsinformatie, alsmede dat 7 dagen per week 24 uur per dag met de overheid op elektronische, vraaggerichte wijze tot zaken gekomen kan worden. De doelstelling is om het mogelijk te maken dat eind 2002 een kwart van de overheidsdienstverlening elektronisch kan verlopen. Eind 2000 was dat voor gemiddeld 18% al het geval (Rijk inclusief ZBO's 32% en gemeenten 13%). Een randvoorwaarde aan het streven naar volledige elektronische dienstverlening is wel dat de burgers voor alle relevante diensten in principe het alternatief wordt geboden van een persoonlijke, fysieke dienstverlening.

2.2 Betrouwbaarheid en identiteit

In 2002 zal in versneld tempo worden gewerkt aan de voorbereiding van een Public Key Infrastructure (PKI). Doel van een PKI is het op betrouwbare wijze kunnen identificeren van personen en organisaties die elektronisch met elkaar communiceren en het daarmee vertrouwelijk versturen van berichten. Zeker moet zijn dat de boodschap onderweg op de elektronische snelweg niet van inhoud verandert of wordt afgetapt. Onderdeel daarvan is de elektronische handtekening. De intensivering betreft de medefinanciering van proeven en de opbouw van een kenniscentrum.

In het kader van de ontwikkeling van een nieuw reisdocument wordt onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van invoering van een elektronische Nederlandse identiteitskaart (de eNIK-kaart). In 2002 zal grootschalig worden beproefd of en zo ja, hoe de Nederlandse identiteitskaart geschikt gemaakt kan worden voor elektronische identificatie. Onderzoek vindt ook plaats naar het biometrische kenmerk dat het meest geschikt is om in de reisdocumenten op te nemen. Beoogd wordt het terugdringen van zogenaamde «look-alike» fraude en het mogelijk maken van geautomatiseerde grenscontrole.

2.3 Modernisering GBA

Daarnaast dient de overheid voor de uitvoering van uiteenlopende publiekrechtelijke taken te beschikken over juiste en volledige persoonsgegevens van burgers. Op verzoek van de Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid heeft een tijdelijke Adviescommissie Modernisering Gemeentelijke Basis Administratie en Persoonsgegevens (GBA) op 27 maart 2001 het advies «GBA in de Toekomst» uitgebracht over hoe het huidige GBA-stelsel op de toekomst kan worden voorbereid en hoe de GBA in dat kader gepositioneerd zou moeten worden binnen de toekomstige overheidsinformatie-infrastructuur.

De komende jaren staan in het teken van de implementatie van de voorstellen van de Commissie zowel in beleidsmatige, technische als in juridische zin. Conform het advies van de Commissie zal een migratietraject worden gevolgd over een periode van 8 tot 10 jaar waarbij gefaseerd wordt gekomen tot een op webtechnologie gebaseerd GBA-stelsel. Omdat een volledig on-line GBA eerst op middellange termijn gerealiseerd is, zal op de korte termijn een aantal maatregelen worden genomen om de grootste knelpunten binnen het huidige stelsel weg te nemen. Prioriteit daarbij heeft de ontwikkeling en inrichting van een landelijk raadpleegbare directory (LRD) op de GBA om tegemoet te komen aan de wens van bepaalde afnemers -zoals de politie – om direct en op ieder gewenst moment over de benodigde gegevens te kunnen beschikken waartoe zij rechtmatig toegang hebben. Ook dient op korte termijn een aanpassing in het datatransport van GBA-gegevens te worden aangebracht door vervanging van de huidige verouderde en niet voor internettoepassingen geschikte technologie door datacommunicatie op basis van Internet-Protocol (IP). In 2002 zal begonnen worden met het verwezenlijken van deze maatregelen voor de korte termijn, op basis van een nadere specificatie van de architectuur van het toekomstige GBA-stelsel.

2.4 Kiezen op Afstand

Ter voorbereiding op het voorgenomen experiment dat bij de verkiezingen voor de Provinciale Staten op 11 maart 2003 zal worden gehouden met kiezen op afstand (KOA), worden functionele ontwerpen gemaakt voor het landelijk raadpleegbaar kiezersregister en het zogenaamde virtuele stemlokaal. Een voorstel voor een tijdelijke wet die experimenten tijdens verkiezingen en eventueel ook referenda als bedoeld in de Tijdelijke referendumwet in 2003 mogelijk maakt, is om advies aan de Raad van State gezonden.

Het gebruik van een elektronische identiteitskaart ten behoeve van KOA wordt in 2001 beproefd zodat in 2002 schaduwverkiezingen en proeven kunnen worden georganiseerd om zo veel mogelijk elementen van KOA te testen.

3 Openbare orde en veiligheid

Veiligheid is een basisvoorwaarde voor het functioneren van de samenleving en één van de belangrijke toetsstenen voor de kwaliteit van het bestaan. Van de overheid wordt verwacht dat zij voorziet in de behoefte aan openbare veiligheid, aan ordening en rust en aan de bescherming van leven, gezondheid en goederen tegen acute of dreigende aantastingen. Het beheersen van de criminaliteit en het verschaffen van veiligheid ervaart het kabinet als kerntaken van de overheid. Van direct belang voor de bestrijding van onveiligheid zijn een goed werkende politie, brandweer, organisatie van de rampenbestrijding en een adequaat optreden van het openbaar bestuur.

De vuurwerkramp in Enschede en andere rampen en zware ongevallen hebben duidelijk gemaakt dat veiligheid niet vanzelfsprekend is. Wederom is gebleken dat de organisatie van de rampenbestrijding versterking behoeft. Ook is het belang van het voorkomen van rampen en zware ongevallen eens te meer aangetoond. Maar wellicht de belangrijkste les is geweest dat regels maken niet een doel op zich is. Eenmaal opgestelde regels en beleid dienen door de overheid ook gehandhaafd te worden en de verantwoordelijken voor de naleving dienen daarop te worden aangesproken. De overheid heeft een bijzondere verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de burger, maar geen exclusieve.

Het is daarbij van bijzonder belang dat het openbaar bestuur inzicht heeft in de feitelijke situaties van onveiligheid en de wijze waarop daarmee wordt omgegaan. Het kennis- en informatie niveau over veiligheid en de mate waarin de hulpverlenings- en gemeentelijke diensten zijn toegerust op het voorkomen, beperken en bestrijden van rampen en zware ongevallen moet worden verhoogd. Daarmee kan het openbaar bestuur integraal prioriteiten afwegen en beter op de naleving daarvan sturen. Het moet voor de burger transparant zijn welke keuzes met betrekking tot integraal vormgegeven veiligheid worden gemaakt. Deze keuzes zouden in een gemeentelijke integrale veiligheidsnota moeten worden vastgelegd, zodat daarover ook aan de burger verantwoording kan worden afgelegd.

3.1 Integraal veiligheidsbeleid

De primaire verantwoordelijkheid voor het bevorderen van veiligheid ligt op lokaal niveau, waar lokale partners waaronder overheidsdiensten, bedrijven en burgers onder de regie van de gemeente het veiligheidsbeleid vormgeven. Hoewel de recente rampen in Enschede en Volendam hebben aangetoond dat het van groot belang is dat een lokaal (integraal) veiligheidsbeleid wordt gevoerd is dat nog niet bij alle gemeenten het geval. Het Rijk zal gemeenten ondersteunen bij de ontwikkeling van een dergelijk lokaal integraal veiligheidsbeleid, onder meer door het beter organiseren en aanbieden van kennis en expertise op het terrein van de aanpak van veiligheidsvraagstukken en door het aanbieden van nieuwe bestuurlijke instrumenten, zoals bestuurlijke boeten. Daarnaast wordt een tijdelijke voorziening ingesteld die een extra impuls zal geven aan gemeenten om tot een integraal veiligheidsbeleid te komen. In het kader van de in het kabinetsstandpunt Vuurwerkramp Enschede genoemde taskforce zal deze voorziening nader worden ingevuld. In deze taskforce werken gemeenten, provincies en Rijk samen om de vele aanbevelingen van de commissie onderzoek vuurwerkramp en de actiepunten uit het kabinetsstandpunt uit te werken en in te voeren. De actiepunten die uit het kabinetsstandpunt Volendam voortkomen zijn daaraan toegevoegd.

De door gemeenten op te stellen integrale veiligheidsnota is het ijkpunt van de gemeentelijke veiligheidsketen, als het gaat om de samenwerking binnen de gemeente, binnen de regio en over de grenzen. Daarin zou aandacht gegeven moeten worden aan toezichten handhavingvraagstukken. Meer dan nu het geval is, zullen gemeenten daarbij bewuste keuzen moeten maken en daadkrachtig moeten optreden; de gemeentebesturen zijn aanspreekbaar op de gemaakte keuzen. Nog lang niet overal in Nederland is dit het geval, onder meer omdat de slagkracht van vooral kleinere gemeenten beperkt is. Door onder meer samenwerking op het niveau van de veiligheidsregio kan deze slagkracht worden versterkt.

In het verlengde van het toezicht en handhaving door gemeenten ligt het toezien op afstand door provincies en Rijk. Ook deze bestuursorganen zullen de handschoen oppakken. Binnen de taskforce worden hierover afspraken gemaakt. Het moet klip en klaar zijn wie waarop aangesproken kan worden.

Onder meer vanuit het toezichtperspectief leveren ook de Inspectie Brandweerzorg en Rampenbestrijding en de Inspectie voor de Politie een bijdrage aan het handhaven dan wel vergroten van de veiligheid. Een goed functionerend en adequaat uitgerust toezichtbestel is essentieel om inhoud te geven aan de ministeriële verantwoordelijkheid inzake het (integrale) veiligheidsbeleid. Daartoe zal in 2002, doorlopend in 2003 de in het kabinetsstandpunt vuurwerkramp Enschede aangekondigde uitbreiding van de personele capaciteit van beide inspecties worden afgerond. Tevens zullen de inspecties dichter bij de ambtelijke leiding van het ministerie worden gepositioneerd, onder meer opdat de bestuurlijke en politieke aandacht voor de bevindingen en aanbevelingen van de inspecties gewaarborgd blijft.

3.2 Veiligheid en rampenbestrijding

Mede naar aanleiding van de vuurwerkramp in Enschede heeft het kabinet aanvullende middelen ter beschikking gesteld. Het gaat daarbij om een bedrag oplopend tot € 27,681 mln in 2005. Voor de verbetering van de organisatie van de rampenbestrijding gaat het om de volgende aanwendingen.

Onder meer zijn financiën beschikbaar gesteld om het oefenen een prominentere plaats op de regionale en gemeentelijke agenda te geven. Iedere regio zal een meerjarig oefenbeleidsplan dienen op te stellen en uit te voeren. In de nabije toekomst zullen de provincies de beheersplannen mede toetsen op het oefenbeleid. Tevens zal de ontwikkeling en het gebruik van multidisciplinaire oefencentra door een stimuleringsregeling worden bevorderd.

Verder is het kabinet van mening dat de vrijblijvendheid ten aanzien van de voorbereiding op de rampenbestrijding moet worden weggenomen. Ook de opschaling en multidisciplinaire coördinatie verdienen extra aandacht.

De provincies krijgen een meer initiërende rol dan tot op heden. Zij zullen onder andere de toetsing van de regionale beheersplannen op zichnemen. Met de commissarissen van de Koningin zal worden overlegd hoe aan de versterking van de toezichtsrol van de provincies met betrekking tot de voorbereiding van de rampenbestrijding nader invulling kan worden gegeven.

De eerstelijnsverantwoordelijkheid voor de rampenbestrijding blijft echter bij de gemeenten liggen. De bestuurlijke rapportages over het regionale beheersplan worden verplicht gesteld voor de regionale samenwerkingsverbanden, waardoor zowel de gemeenteraad als provinciale staten de middelen krijgen om hun controlerende taak op actievere wijze kunnen gaan vervullen.

Verder zullen, naar aanleiding van de aanbevelingen van de commissie Onderzoek Vuurwerkramp, de bestuurlijke en praktische ervaringen die personen en instanties de afgelopen jaren bij de bestrijding van rampen hebben opgedaan, worden gebundeld in een landelijke faciliteit. In deze faciliteit zal onder andere actuele kennis en ervaring op de diverse aspecten van fysieke veiligheid (met inbegrip van brandveiligheid) en de rampenbestrijding worden verzameld. Tevens zal een bijstandseenheid gericht op de zogenaamde «search and rescue» taken daarin organisatorisch worden ondergebracht.

De cafébrand in Volendam heeft de noodzaak laten zien van een versterking van het brandveiligheidsbewustzijn. De primaire verantwoordelijkheid voor brandveiligheid ligt bij ondernemers, terwijl ook individuele burgers een belangrijke rol hebben. Het Rijk neemt het initiatief tot een voorlichtingsprogramma ter vergroting van het veiligheidsbewustzijn van burgers, ondernemers, instellingen en bestuurders op het gebied van brandveiligheid. Meer algemeen ligt er een belangrijke taak bij de overheid en het bedrijfsleven om de samenleving goed te informeren over de mogelijke risico's. De burger moet de middelen hebben om toegang tot die informatie te krijgen. Voorts heeft het Rijk er bij de gemeentebesturen op aangedrongen om nog dit jaar een gemeentelijk actieprogramma brandveiligheid op te stellen onder meer om een inhaalslag te maken met de afgifte van gebruiksvergunningen. In het kader van het actieprogramma Handhaven op Niveau zullen best-practices voor de handhaving van brandveiligheid worden ontwikkeld, die de gemeenten ter beschikking zullen worden gesteld.

Daarenboven zal het Rijk stimuleren dat op regionaal niveau personeel en capaciteit beschikbaar komen om de gemeenten op het gebied van pro-actie en (brand)preventie van met name rampen en zware ongevallen naar behoren te ondersteunen. De uitbreiding is een aanvulling op hetgeen reeds is ingezet.

De ook door de commissie-Alders geconstateerde problemen van de geneeskundige hulpverlening zijn aanleiding voor een discussie over de bestuurlijke inbedding van de regio's. Met de zorgsector zal worden overlegd over de wijze waarop het GHOR-bestuur (Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen) de afstemming tussen de schakels binnen de geneeskundige keten kan bevorderen. Ook zullen met de zorgsector afspraken worden gemaakt over de deelname van ambulancediensten en ziekenhuizen aan de voorbereiding van de rampenbestrijding.

Daarenboven wordt voorzien in een kwaliteitsimpuls voor de GHOR-organisatie. Het gaat daarbij naast het uitbreiden van de organisatie om het versterken van het denken in pro-actieve en preventieve zin onder meer door kennisuitwisseling en het ontwikkelen van referentiekaders.

In de beleidsnota rampenbestrijding 2000–2004 heeft het kabinet aangekondigd dat uiterlijk in 2003 een congruente indeling van de veiligheidsregio's gerealiseerd moet zijn. De noodzakelijkheid ervan is bevestigd in het eindrapport van de commissies Oosting naar aanleiding van de vuurwerkramp Enschede en het rapport van de Algemene Rekenkamer over de voorbereiding rampenbestrijding. Ook de commissie Alders heeft in haar eindrapport de noodzaak van een congruente regio-indeling krachtig onderstreept.

In de kabinetsreactie op het rapport van de commissie Alders is opgenomen, dat de Raad voor het openbaar bestuur zal worden verzocht te adviseren over de bestuurlijke inbedding van de veiligheidsregio's en – gegeven de bevindingen van de Algemene Rekenkamer in haar rapport over de rampenbestrijding – daarbij ook de schaalgrootte van de regio's te betrekken. Het advies zal niet eerder dan 2006 gevolgen kunnen hebben voor de bestuurlijke inbedding en grenzen van de veiligheidsregio's.

Het ingezette proces van territoriale congruentie zal dan ook volgens planning worden voortgezet. Een deel van de beschikbare middelen wordt aangewend voor het ondersteunen van de regio's bij het bereiken van territoriale congruentie.

In de beleidsnota Rampenbestrijding 2000–2004 is tevens aangegeven dat dit jaar de voortgang van het versterkingsproces van de organisatie van de rampenbestrijding wordt geëvalueerd. De evaluatie moet inzicht geven in de uitgaven van gemeenten in de kosten voor de brandweer, de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen en de rampbestrijding in de periode 1999–2002. Tevens wordt onderzocht in hoeverre de huidige inspanningen van het Rijk en van gemeenten afdoende zijn om een adequate organisatie van de rampenbestrijding te realiseren en in stand te houden. Tot slot wordt getoetst of de huidige verdeling van rijksmiddelen is afgestemd op de gedifferentieerde spreiding van risico's over Nederland.

3.3 Veiligheid en politie

In het Regeerakkoord is een aantal kwantitatieve doelstellingen genoemd die betrekking hebben op de politiecapaciteit en de doelmatigheid van de politie. De ontwikkeling van de feitelijke sterkte van de politie, heeft zich de afgelopen tijd positief ontwikkeld. De conclusie is dan ook dat de kabinetsdoelstelling inzake de groei van de politiecapaciteit, nu als is gerealiseerd. Het kabinet heeft daarenboven besloten tot een extra impuls in de capaciteitsuitbreiding voor de Nederlandse politie.

Een generieke capaciteitsuitbreiding wordt gerealiseerd door de invoering van de optionele werktijdverlenging van 36 naar 38 uur per week. De CAO-Politie 2001–2003 maakt deze uitbreiding van 36 naar 38 uur per week mogelijk. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 96,500 mln beschikbaar.

Daarnaast wordt de bekostigingssystematiek van de politieregio's aangepast aan een aantal regiospecifieke omstandigheden (zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van landsgrenzen, binnenwater en de geografische positie van de Waddeneilanden) die van invloed zijn op de werkdruk in de regio. In die specifieke gevallen zullen extra middelen aan de desbetreffende korpsen worden toegevoegd. In 2002 betreft het een bedrag van € 18,424 mln. Daarmee wordt tevens bereikt dat voor de korpsen Limburg Zuid en Gooi en Vechtstreek de negatieve effecten voortvloeiend uit de in 2001 vastgestelde bekostigingssystematiek worden beperkt.

Ook wordt de capaciteit inzake de bestrijding van de productie van en handel in synthetische drugs uitgebreid onder meer door de uitbreiding van de Unit Synthetische Drugs (USD). In totaal gaat het hierbij om een bedrag van € 6,081 mln, waarvan € 1,089 mln betrekking heeft op de uitbreiding van de USD.

Los van de extra capaciteitsuitbreiding waartoe het kabinet besloten heeft, is gebleken dat het aantal asielprocedures hoger uitvalt dan geraamd. Derhalve worden ook hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld aan de politieregio's teneinde de taken van de politie die samenhangen met de opvang van asielzoekers adequaat vorm te geven. Voor 2002 gaat het om een bedrag van € 3,721 mln.

Met het oog op de omvang en kwaliteit van politie op de langere termijn zal in het bijzonder worden geïnvesteerd in het politieonderwijs. Een extra financiële impuls komt beschikbaar voor het Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut Politie (LSOP) voor het waarborgen van de instroom van voldoende nieuw politiepersoneel, de 2e fase van de balanssanering en het realiseren van de eerste fase van de herziening van het politieonderwijs, die in 2002 zijn beslag moet krijgen. Daarmee wordt geanticipeerd op de toekomstige, toenemende zogenaamde vervangingsvraag die optreedt als gevolg van de huidige leeftijdsopbouw bij de korpsen. Het LSOP zal daarmee in staat worden gesteld aan de toenemende opleidingsvraag te voldoen. In totaal gaat het in 2002 om € 22,689 mln.

In het convenant politie uit 1999 is opgenomen dat in 2002 een stelsel van prestatiebekostiging wordt ingevoerd. Dit stelsel beoogt de korpsen te stimuleren hun presteren op een zo hoog mogelijk niveau te brengen. In samenwerking met de korpsen wordt hieraan thans nader invulling gegeven om te komen tot toepasbare indicatoren. Voor deze prestatiebekostiging is in 2002 een bedrag van € 10,891 mln beschikbaar.

Het prestatievermogen van de politie hangt niet alleen samen met de omvang van het korps, maar ook met de beschikbare hulpmiddelen. Het kabinet is van mening dat de politie bij het optreden in conflictsituaties gebruik moet kunnen maken van een instrument dat de leemte opvult tussen wapenstok en vuurwapen. Het middel pepperspray zal daartoe landelijk worden ingevoerd. Hiervoor zal in 2002 € 1,815 mln beschikbaar komen. Daarnaast zullen met het invoeren van DNA-onderzoek de opsporingsmethoden verder worden verbeterd. In 2002 zal hiervoor € 1,361 mln beschikbaar zijn.

3.4 Veiligheid en ICT

ICT speelt op het terrein van openbare orde en veiligheid een steeds belangrijkere rol.

Om te borgen dat de partners in veiligheid over adequate ICT-voorzieningen beschikken, wordt in 2002 onderzoek verricht naar ontgrenzing door ICT op het terrein van openbare orde en veiligheid. In het onderzoek wordt de ontwikkeling van het toekomstig ICT-gebruik in Nederland voor de komende kabinetsperiode (2002–2006) in beeld gebracht en geschetst welke invloed deze ontwikkelingen zullen hebben voor het OOV-veld (Openbare Orde en Veiligheid). Het onderzoek zal resulteren in aanbevelingen voor de richting waarin het toekomstige ICT-beleid op het terrein van openbare orde en veiligheid het best kan worden ontwikkeld. Voor enkele lopende ICT-trajecten heeft het kabinet extra middelen beschikbaar gesteld.

Een voorbeeld daarvan is het in juni 2001 aan de Tweede Kamer gezonden Bestek ICT, dat door de Regieraad ICT Politie is vastgesteld (kamerstukken II, 2000/2001, 26 345, nr. 62). Conform het Bestek zal tot 2005 worden gewerkt aan het homogeniseren van de verschillende applicaties, het op een adequaat niveau brengen van de ICT-voorzieningen bij de politie en het op peil brengen van het kennisniveau van de gebruikers van de diverse ICT-voorzieningen bij de politie.

De extra middelen in 2002 zijn onder meer bestemd voor professionalisering van het ICT-personeel, voor de ontwikkeling van elektronisch proces verbaal en voor proeven met elektronische aangifte (€ 7,714 mln). Met de ontwikkeling van de elektronische aangifte wordt een laagdrempelige voorziening beoogd die tot een grotere aangiftebereidheid van de burger leidt. Die ontwikkeling zal op termijn kunnen leiden tot een doelmatiger inzet van de beschikbare politiecapaciteit, en, bij gebleken succes, de interactie tussen burgers en politie bevorderen.

Mede naar aanleiding van de vuurwerkramp Enschede intensiveert het kabinet het meldkamerbeleid. Doel is de meldkamers zodanig toe te rusten dat zij hun regiefunctie in de eerste uren van een grootschalig incident of ramp kunnen waarmaken.

Een onderdeel van de intensivering heeft betrekking op het voor 1 januari 2004 colokeren (het op één lokatie onderbrengen) van de meldkamers van de politie, de brandweer en de ambulancevoorziening. Het kabinet streeft naar 25 veiligheidsregio's met niet meer dan één gecolokeerde meldkamer per regio en stelt daarbij middelen beschikbaar voor het ondersteunen van de regio's. Het kabinet streeft ernaar in deze meldkamers het Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS) in te voeren voor 1 januari 2004. Voor deze invoering is in 2002 en 2003 in totaal € 3,176 mln per jaar extra beschikbaar. Met deze middelen worden de noodzakelijke aanpassingen die onder meer voortkomen uit de proef met GMS in grote en multidisciplinaire meldkamers gefinancierd. Tevens wordt het GMS zodanig verbeterd dat het sneller en eenvoudiger onderhoudbaar wordt. Tenslotte worden de extra middelen gebruikt voor het opleiden van de centralisten en het ondersteunen van de regio's bij de invoering van GMS in de regionale meldkamers.

Het colokeren van de meldkamers en het invoeren van GMS creëren de randvoorwaarden voor een goede samenwerking in de meldkamers. Daarenboven dient geïnvesteerd te worden in de kwaliteit van de organisatie en het personeel van de meldkamers. Het betreft daarbij onder meer het beschrijven en vastleggen van de rol en functie van de meldkamer, het vastleggen van kwaliteitseisen in referentiekaders en het opleiden en oefenen van de centralisten.

Ook een gedeelte van de middelen die beschikbaar zijn naar aanleiding van de Vuurwerkramp Enschede wordt aangewend voor deze intensivering van het meldkamerbeleid.

Ook het project C2000 wordt geïntensiveerd. Na afronding van de testfase van C2000 in de regio Amsterdam-Amstelland wordt de test geëvalueerd en zullen noodzakelijke softwarematige aanpassingen worden doorgevoerd. In de periode 2002 tot 2004 zullen de radiobediensystemen van C2000 worden geleverd en geplaatst. Het Rijk neemt de exploitatiekosten voor de fase dat C2000 nog niet operationeel is (1 januari 2004) voor zijn rekening. Hiervoor heeft het kabinet in totaal € 135,680 mln extra beschikbaar gesteld, waarvan € 61,260 mln op 2002 betrekking heeft.

Omdat er grote afhankelijkheden zijn tussen territoriale congruentie en de projecten colokatie, C2000 en GMS zijn de planningen van deze onderwerpen zodanig op elkaar afgestemd, dat ze op 1 januari 2004 zijn afgerond.

3.5 Versterking Binnenlandse Veiligheidsdienst

Het bevorderen van de veiligheid van de Nederlandse samenleving is een kerntaak van de overheid en één van de prioriteiten van het regeringsbeleid. De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) levert hieraan een essentiële bijdrage door potentiële bedreigingen van onze nationale veiligheid tijdig te onderkennen, zodat daartoe bevoegde instanties de noodzakelijke maatregelen kunnen nemen. Ook door het verrichten van veiligheidsonderzoeken en beveiligingsbevorderende activiteiten draagt de BVD hieraan bij. Om aan het uitvoeren van deze taak het komende jaar adequaat te kunnen bijdragen is het budget van de BVD met € 3,360 mln verhoogd.

Een deel van dit bedrag wordt aangewend voor het bevorderen van het veilig kunnen functioneren van het zich nog steeds uitbreidend aantal in Den Haag zetelende internationale organisaties. De activiteiten op dit terrein ondergaan in 2002 een uitbreiding mede doordat dan een aanvang wordt gemaakt met de vestiging van het internationaal Strafhof. De werkzaamheden van de BVD op dit terrein bestaan uit het vervaardigen van dreigingsanalyses met betrekking tot die instellingen zelf, tot het daaraan verbonden personeel en tot de bij die instellingen geaccrediteerde diplomaten en uit het op basis van die analyses verstrekken van beveiligingsadviezen, zowel aan de instellingen als aan de Nederlandse autoriteiten.

Een ander deel van het bedrag wordt gebruikt om in te spelen op tal van ontwikkelingen op het gebied van ICT. Enerzijds wordt ruimte gecreëerd voor het verwerven van breder en diepgaander inzicht in dreigingen tegen (gekoppelde) automatiseringssystemen in de vorm van inbraken in en manipulaties van systemen alsmede in de daarbij toegepaste activiteiten en methodieken. Anderzijds wordt het beveiligingsbewustzijn van en bij de overheid met betrekking tot ICT-infrastructuur verder ontwikkeld door de adviesfunctie van de BVD op dit terrein nader vorm te geven en te intensiveren. Bovendien gaat de BVD in het eigen functioneren op het terrein van informatievergaring en -verwerking mee met het stijgende gebruik en toenemende mogelijkheden van ICT.

De activiteiten van de BVD op dit gebied bestaan enerzijds uit het actueel houden en verder uitbouwen van kennis op het gebied van ICT-mogelijkheden en daarmee samenhangende bedreigingen en anderzijds uit het mee ontwikkelen van beveiligingsbeleid ter zake. Bovendien breidt de dienst de mogelijkheden uit om digitale gegevens te verwerken en om digitaal gegevens te vergaren. In dit kader wordt nadrukkelijk geïnvesteerd in apparatuur en technische middelen.

Voorts wordt een deel van het bedrag gebruikt voor het verder ontwikkelen van financieel onderzoek als instrument bij het door de BVD uitoefenen van zijn informatieverzamelende taak.

Uitbreiding van de mogelijkheden om financiële informatie bij analyses te betrekken, zal leiden tot kwalitatief betere dreigingsbeelden en tot meer gerichte adviezen in concrete situaties.

4 Grote Steden- en Integratiebeleid

Een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking woont in de grote steden. Van die bevolking in de steden vormen etnische minderheden op hun beurt een groeiend onderdeel. Ook als vestigingsplaats voor bedrijven zijn de steden weer van toenemend belang. Mede door het grote aantal inwoners en de diversiteit van die bevolking zijn steden broedplaatsen voor nieuwe ontwikkelingen op economische, sociaal en maatschappelijk gebied.

Na jaren van achteruitgang en achterblijven, steken de ontwikkelingen in steden de afgelopen jaren positief af ten opzichte van de landelijke trend. Maar de achterstand op tal van terreinen blijft groot. De inzet en aandacht voor versterking van de steden en meer in het bijzonder de achterstandswijken, dient daarom onverminderd groot te blijven.

Grote Stedenbeleid

Het lokale bestuur van de steden draagt de primaire verantwoordelijkheid voor het welslagen van het Grote Stedenbeleid. Daar hebben de bestuurders zicht op de lokale feiten, mogelijkheden, wensen, knelpunten en oplossingsrichtingen en daar vindt de democratische controle plaats op beleidsvorming en op de uitvoering. Door die lokale bestuurders kunnen de bewoners op stad, wijk en buurtniveau gestimuleerd worden mee te denken en mee te werken aan de verbetering van hun woonomgeving. Omdat het lokale bestuur zicht heeft op wie wat doet in hun stad of wijk, kunnen zij de juiste (maatschappelijke) organisaties inzetten en uitnodigen om mee te helpen het Grote Steden- en Integratiebeleid tot succes te maken. Onder regie van het lokale bestuur moeten al deze partners samen werken aan de verbetering van het leefklimaat. Het is van belang dat het Rijk de steden daarbij optimaal ondersteunt.

Enkele steden in Nederland ontvangen ook steun vanuit de Europese Structuurfondsen in het kader van economische en sociale revitalisering van achterstandsgebieden. In de periode 2000–2006 komen negen steden1 in aanmerking voor het programma «Doelstelling 2 Stedelijke Gebieden Nederland» (in totaal€ 192 mln, prijzen 1999) en komen drie steden2 in aanmerking voor het Communautair Initiatief URBAN II (in totaal € 28 mln, prijzen 1999).

In het kader van het Doelstelling 2 programma hebben de lokale besturen van de steden en de minister voor GSI in partnerschap het nationale Enkelvoudige Programmeringsdocument opgesteld. Dit programma sluit aan bij de Meerjarige Ontwikkelingsprogramma's van het nationale grotestedenbeleid.

Integratiebeleid

De centrale beleidsdoelstelling van het integratiebeleid (bijdragen aan de totstandkoming van een samenleving waarin ook de leden van etnische minderheidsgroepen actief en volwaardig kunnen participeren) heeft nog niets aan betekenis en actualiteit ingeboet. Daarbij tekenen wij aan dat er in betekenende mate ook sprake is van positieve ontwikkelingen zoals de toenemende arbeidsparticipatie van etnische minderheden.

In het najaar van 2001 zal een nota over het integratiebeleid worden gepresenteerd. In deze «doelgroepennota» zal onder andere aandacht zijn voor de veranderende positie van de verschillende etnische groepen in het immigratie- en integratiebeleid.

Integratie is echter niet een zaak van de leden van etnische groepen alleen, maar evenzeer van de overige inwoners van ons land. Deze verschillende groepen zullen elkaar beïnvloeden hetgeen ook in het functioneren van maatschappelijke instellingen en organisaties duidelijk zal worden. Inburgering is daarbij een middel om nieuwe bevolkingsgroepen volwaardig te kunnen laten deelnemen aan het openbare leven in ons land.

4.1 Versterking regierol lokaal bestuur

Om het lokale bestuur van de grote steden hun regierol beter inhoud te kunnen laten geven zullen eventuele knelpunten in de rijksregelgeving en uitvoering op stadsniveau worden geïnventariseerd. De uitkomsten hiervan zullen mede ingezet worden voor de uitvoering van de motie De Boer, die in 2002 wordt afgerond (kamerstukken II, 1999/2000, 21 062, nr. 95). Op grond van die resultaten en de uitgevoerde inventarisatie wordt bezien op welke wijze de stedelijke regierol kan worden verbeterd en hoe het Rijk de steden beter kan ondersteunen in de uitvoering van het GSB.

4.2 Verbeteren Wijkveiligheid

Ondanks de goede resultaten die mede dankzij het GSB zijn geboekt blijft de veiligheid en leefbaarheid in de aandachtswijken zorgen baren. Het sociaal rendement van investeringen in de steden moet en kan daarom verbeteren. Burgers zelf zullen daarom gestimuleerd en geactiveerd worden bij te dragen aan de verbetering van hun directe leefomgeving. Evenzo mag van bedrijven verwacht worden dat zij zich inzetten om maatschappelijke misstanden in hun vestigingswijk weg te (doen) nemen. In 2001 tot en met 2003 is € 13,613 mln per jaar beschikbaar voor een extra impuls voor de verbetering van de wijkveiligheid en leefbaarheid. De gemeentebesturen van de G30 zullen per stad in beginsel één wijk selecteren waarin de achterstanden en problemen relatief het grootst zijn. Voor deze wijken zullen vanuit het Rijk financiële middelen beschikbaar worden gesteld om de ideeën van de bevolking, bedrijven en maatschappelijke organisaties onder regie van de stad zelf uit te kunnen voeren. Dat kan bijvoorbeeld gaan om de inzet van cameratoezicht, extra toezichthouders in combinatie met eigen inzet van buurtbewoners, het zgn. Marokkaanse buurtvaders-project of om samenwerking tussen gemeente, politie en midden- en kleinbedrijf ter voorkoming van winkeldiefstal, vernielingen en braak. Het lokale bestuur zorgt er voor dat alle verschillende bottom-up initiatieven in samenhang met elkaar – en met reeds lopende programma's in het kader van het GSB – worden uitgevoerd. Na afloop van de programmaperiode zijn de geselecteerde wijken aldus merkbaar en meetbaar veiliger en leefbaarder.

4.3 Meer resultaatsturing

In de GSB aanpak staat het sturen op prestaties en maatschappelijke effecten voorop. Daarover zijn met de steden afspraken en wordt aan de Kamer over de ontwikkeling van de steden gerapporteerd. De formele verantwoording over de doelbereiking vindt conform de bepaling in het stadsconvenant eenmalig plaats; aan het einde van de convenantperiode. Het is evenwel wenselijk tussentijds inzicht te hebben in de voortgang van het grotestedenbeleid. Daarom hebben Rijk en steden afgesproken halverwege de convenantperiode gezamenlijk een eerste balans op te maken. Deze Tussenstand zal uw Kamer voorjaar 2002 bereiken. Tevens zijn aan de Raad voor het Openbaar Bestuur en de Raad voor de Financiële Verhoudingen, de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, de VROM-Raad en de Sociaal Economische Raad adviezen gevraagd over een verdere optimalisering van het grote stedenbeleid, meer in het bijzonder de versterking van de sociale pijler, de selectie van de steden en de financiële harmonisatie. Ook deze adviezen worden in 2002 uitgebracht. Op basis van deze Tussenstand en de uitgebrachte adviezen waarop het kabinet zal reageren, kan het GSB worden bijgestuurd om de prestaties en effecten ervan zonodig te verbeteren.

4.4 Inburgering versterkt

Inburgering van leden van etnische minderheidsgroepen in de Nederlandse samenleving is van groot belang. Voor nieuwkomers is er de verplichte inburgering op basis van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN), die in 1998 van kracht werd. Thans wordt deze wet geëvalueerd en in 2002 wordt bezien of deze evaluatie dient te leiden tot aanpassingen van de wet. Ook voor oudkomers (etnische minderheden die al langer in ons land wonen) is inburgering van groot belang. Binnen die groep geeft het kabinet prioriteit aan werkzoekenden en 1e lijns opvoeders (vaders en moeders). Alleen werkzoekende oudkomers zijn in het kader van reintegratie verplicht een inburgeringcursus te volgen. Waar blijkt dat het aanbod in zowel kwantitatieve als in kwalitatieve zin landelijk gezien niet voldoet, is in 2002 en volgende jaren een bedrag van € 47,647 mln extra beschikbaar voor de inburgering van oudkomers, waarmee de structurele financiering komt op € 96,538 mln per jaar. Meer dan voorheen zal de behoefte van de doelgroep bij de invulling van het extra aanbod maatgevend zijn.

Belangrijke ondersteuning bij het versterken van het uitvoeringsproces rond inburgering is de Taskforce Inburgering. Deze Taskforce zal haar drieledige taakopdracht – het verbeteren van de wachtlijstproblematiek, de uitvoeringspraktijk en de informatievoorziening – op 1 januari 2003 afronden.

4.5 Preventie van criminalisering en marginalisering

Op basis van de advisering over en de evaluatie van de in de afgelopen jaren uitgevoerde CRIEM-pilots is voor de jaren 2001 tot en met 2004 het vervolgbeleid op CRIEM vormgegeven. Kern daarvan is een beleid onder verantwoordelijkheid van de gemeente ter voorkoming van de marginalisering en criminalisering van jongeren uit etnische minderheidsgroepen. Deze marginalisering en criminalisering is een bedreiging voor zowel het integratieproces als voor de veiligheid en dient dan ook daadkrachtig te worden bestreden.

In het vervolgbeleid zijn het hanteren van de ketenbenadering en een grote betrokkenheid van de doelgroepen nog nadrukkelijker de belangrijkste randvoorwaarden tot succes. Voor het vervolg op CRIEM is voor de jaren tot en met 2004 € 11,345 mln per jaar beschikbaar. Dit budget zal gebruikt worden om handreikingen en instrumenten te ontwikkelen die alle gemeenten kunnen inzetten bij het vormgeven van preventief beleid en die kennisoverdracht (best-practices) tussen de verschillende gemeenten ondersteunen. Doel is een betere registratie en uitwisseling van persoonsgegevens tussen instellingen onderling (binnen de daartoe gestelde privacykaders), een beter zicht op de mate van toegankelijkheid van gemeentelijke instellingen voor allochtone jongeren, en een betere spreiding van kennis over elders uitgevoerde projecten en bereikte resultaten.

Daarnaast zullen 16 gemeenten gericht (financieel) worden ondersteund in het ontwikkelen en uitvoeren van lokale initiatieven ter preventie van marginalisering en criminalisering. De inzet van de gemeenten geschiedt in aanvulling op reeds bestaande initiatieven. Daarbij wordt in kaart gebracht of nog nieuwe ideeën ontwikkeld kunnen worden en op welke wijze de samenhang tussen de verschillende activiteiten er kan worden bevorderd. Met elke gemeente apart worden resultaatafspraken gemaakt (in termen van een beter sluitende voorzieningenketen, een betere samenwerking tussen instellingen, een groter bereik onder allochtone jongeren van instellingen die deel uitmaken van de voorzieningenketen).

Tijdens de beleidsperiode (2001–2004) rapporteren de 16 gemeenten tweemaal over de kwalitatieve en kwantitatieve voortgang en resultaten van hun beleid. Met ingang van 2005 moet de voortzetting van de activiteiten opgestart in het CRIEM-kader een integraal onderdeel van het gemeentelijk jeugd- dan wel veiligheidsbeleid zijn geworden.

Daarnaast zal er vervolgfinanciering beschikbaar zijn voor de 8 CRIEM-pilotgemeenten en zullen er financiële middelen vrij komen voor onorthodoxe oplossingen voor acute vraagstukken in de overige G25-gemeenten.

Nu de inburgering op de Antillen van Antilliaanse jongeren die naar Nederland willen vertrekken vooralsnog geen doorgang zal vinden, zullen de daarvoor gereserveerde middelen worden ingezet voor een adequate opvang van Antilliaanse jongeren in Nederland op lokaal niveau. Uitgangspunt daarbij is dat de oplossing van de problemen primair een gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Nadat in 2001 is vastgesteld in welke gemeenten zich concentraties voordoen van Antilliaanse jongeren die daadwerkelijk overlast veroorzaken, worden deze gemeenten uitgenodigd plannen op te stellen voor de opvang en de verbetering van de positie van deze jongeren. Op basis daarvan zullen gelden ter beschikking worden gesteld in aanvulling op de inzet van gemeentelijke middelen. In beginsel is voor de opvang en de verbetering van de positie van de Antilliaanse jongeren voor de jaren 2002 tot en met 2004 € 6,353 mln per jaar beschikbaar.

Uitgangspunt bij de inzet van deze middelen is dat gemeenten dienen te rapporteren over concreet behaalde resultaten, en niet zozeer over de gemeentelijke inzet. Als resultaat van de inzet geldt het aantal Antilliaanse jongeren dat gebruik heeft gemaakt van het aanbod van de gemeente om huisvesting te krijgen in ruil voor het volgen van een op maat toegesneden cursus bij het regionaal opleidingencentrum.

4.6 Verkenning sociale infrastructuur

Zoals bekend heeft het kabinet besloten een vijftal verkenningen uit te voeren naar toekomstige beleidsmogelijkheden. Onder verantwoordelijkheid van de minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid is de verkenning sociale infrastructuur tot stand gebracht, samen met alle betrokken ministers. Het doel was, mede gelet op de ervaringen opgedaan op de terreinen van jeugdbeleid, (integraal) veiligheidsbeleid en grote-steden- en integratiebeleid verdere beleidsopties in beeld te brengen. Een van de evaluatieve noties op het terrein van het grotestedenbeleid is de doelmatigheid van het beleid verder te vergroten onder meer door het versterken van de regiefunctie van het lokale bestuur en het maken van resultaatafspraken met dat lokale bestuur. Door op deze wijze meer te sturen op doelmatigheid kan de sociale pijler worden versterkt.

Vooruitlopend op de afronding van de uitvoering van de motie de Boer (kamerstukken II, 1999/2000, 21 062, nr. 95) lijkt een dergelijke aanpak veelbelovend en is als een kernelement opgenomen in de verkenning sociale infrastructuur.

In deze begroting is op voornoemde beleidsterreinen reeds sprake van intensiveringen waarbij zoveel mogelijk is aangesloten op bestaande beleidssporen als grotestedenbeleid, de CRIEM-pilots en inburgering. Met name op het laatste terrein wordt met het oog op een grotere doelmatigheid ingezet op een strakkere gemeentelijke regie bij de samenwerking met de regionale opleidingencentra mede door de werkzaamheden van de taskforce Inburgering.

5. Kwaliteit publieke sector

5.1 Publieke sector

Uitdagingen voor de publieke sector

Eén van de grote uitdagingen voor de komende periode is het waarborgen van moderne en hoogwaardige publieke voorzieningen en dienstverlening. Burgers en bedrijven zijn in hun dagelijks functioneren voor bepaalde diensten en producten afhankelijk van de prestaties van de publieke sector omdat de overheid daarvan de enige aanbieder is. De kwaliteit van de samenleving is in hoge mate afhankelijk van de prestaties van de publieke sector.

Deze prestaties kunnen echter alleen geleverd worden als de publieke sector erin blijft slagen voldoende gekwalificeerd personeel aan te trekken en te behouden. Dat bleek de afgelopen jaren een toenemend probleem onder meer als gevolg van de sterk toegenomen werkgelegenheid. Dat betekent dat de publieke sector zich moet positioneren als een attractieve, moderne werkgever. Er zal dan ook fors geïnvesteerd moeten worden in het personeel binnen de publieke sector. Knelpunten als gevolg van de krappe arbeidsmarkt kunnen overigens ook gereduceerd worden door maatregelen in de sfeer van de arbeidsproductiviteit.

Niet alleen de uitdagingen in de kwantitatieve sfeer nopen tot actie. Burgers, bedrijven en instellingen stellen ook steeds hogere eisen aan de kwaliteit van de publieke dienstverlening. Een moderne publieke dienstverlening vereist dat hier met een innovatieve aanpak en kwaliteitsverbeteringen op ingespeeld wordt, onder andere met gebruik van de mogelijkheden die de informatie- en communicatietechniek biedt.

Rapport «De arbeidsmarkt in de collectieve sector»

In februari 2001 heeft het Kabinet het rapport «De arbeidsmarkt in de collectieve sector; investeren in mensen en kwaliteit» van de werkgroep Van Rijn aan de Tweede Kamer aangeboden. Dit rapport bevat een analyse van de arbeidsmarktpositie van de publieke sector en een reeks van aanbevelingen om de huidige en toekomstige arbeidsmarktknelpunten te bestrijden en de kwaliteit van de publieke sector te verbeteren. Het Kabinet heeft aangegeven de analyses en conclusies in het rapport te onderschrijven en heeft geconcludeerd dat de oplossing van de knelpunten en de verbetering van de kwaliteit in de publieke sector langs twee trajecten aangepakt zou moeten worden (kamerstukken II, 2000/2001, 27 620).

Maatregelen voor de korte termijn

In de eerste plaats is een traject opgestart met arbeidsmarktmaatregelen die op korte termijn implementeerbaar zijn en relatief snel effect kunnen hebben. Dat zijn maatregelen van meer klassieke aard, in de sfeer van de arbeidsvoorwaarden, werktijdverlenging, arbeid en zorg, functiedifferentiatie en loopbaanperspectief, preventie van arbeidsuitval en reïntegratie, scholing en arbeidsmarktcommunicatie en werving (o.a. gericht op specifieke doelgroepen).

Inmiddels zijn er ook in diverse publieke taakvelden CAO's afgesloten waarin deze maatregelen hun neerslag hebben gekregen. Zo zijn er in de sector Onderwijs en Wetenschappen afspraken gemaakt over de inkorting van de carrièrelijnen, doorstroom van jonge, talentvolle wetenschappers en meer mogelijkheden voor belonings- en functiedifferentiatie. Extra middelen worden ook ingezet voor zij-instroom, ondersteunend personeel en betaald ouderschapsverlof. Bij de politie zijn onder meer afspraken gemaakt over de verlenging van de werkweek van 36 naar 38 uur. Binnen de zorgsector zijn bijvoorbeeld afspraken gemaakt over een nieuw functiewaarderingssysteem, verkorting van de carrière lijnen, scholingsfaciliteiten, loopbaanbegeleiding, kinderopvang en ouderschapsverlof.

Voor een krachtige impuls voor de verbetering van de arbeidsmarktpositie van de collectieve sector door bovenstaande maatregelen is € 1,6 mld uitgetrokken in 2002. Voor een uitgebreider overzicht van de maatregelen wordt verwezen naar de Trendnota Arbeidszaken Overheid 2002, die als bijlage is gevoegd.

Maatregelen voor de lange termijn: Innovatie

In de tweede plaats betreft het een traject met maatregelen voor de lange termijn, die een ontwikkelingstraject vereisen. Het meerjaren-traject richt zich op maatregelen van innovatieve aard met als doel een bijdrage te leveren aan de vergroting van de arbeidsproductiviteit en de vergroting van de kwaliteit van de publieke sector. Het kabinet is voornemens dit meerjaren-innovatietraject programmatisch in te vullen, waarbij als inhoudelijke invalshoeken zijn gekozen management en sturing, informatie- en communicatietechnologie en human resource management. De innovatie- en kwaliteitsimpuls zal zowel betrekking hebben op het primaire proces binnen de publieke sector (inhoud, besturing en organisatie van beleid, uitvoering en toezicht) als op de apparaatszorg (de inzet van de productiemiddelen). Conform de aanbevelingen in het rapport «De arbeidsmarkt in de collectieve sector» zal per taakveld (Openbaar Bestuur, Onderwijs en Wetenschappen, Zorg en Welzijn, Defensie en Politie) een taskforce zorgdragen voor het opstarten en aansturen van de innovatietrajecten. De innovatietrajecten zullen moeten leiden tot implementeerbare, innovatieve beleidsvoorstellen. De taskforces zullen aansluiting zoeken bij de vele trajecten en programma's die reeds in gang gezet zijn of parallel opgestart worden.

De verantwoordelijke ministers (OC&W, VWS, Defensie en BZK) zijn op dit moment voor hun eigen taakveld doende de innovatietrajecten te concretiseren en bestaande initiatieven met nieuwe te bundelen. De minister van BZK zal daarnaast in zijn coördinerende rol het proces faciliteren en begeleiden en bovensectorale initiatieven ontplooien om het proces verder te stimuleren. Zo bestaat het voornemen om een kwaliteitsconferentie publieke sector te organiseren met het doel succesvolle innovaties binnen de publieke sector voor het voetlicht te brengen en zo kennis en ervaring over «best practices» binnen de publieke sector te delen.

Het Kabinet zal de Tweede Kamer dit najaar een nader plan presenteren voor de innovatie van de collectieve sector in de komende jaren.

5.2 Het arbeidsmarktbeleid voor de rijksdienst

De investeringen in het arbeidsmarktbeleid voor de rijksdienst lopen langs diverse sporen. Bij een aantal functies is de schaarste – zowel kwalitatief als kwantitatief – in de arbeidsmarkt het meeste merkbaar. Het betreft onder meer wetgevingsjuristen, financieel-economen en ICT-ers. Het beleid gericht op specifieke functiegroepen zal daarom verder wordenversterkt. Via zgn. expertprojecten wordt getracht om door middel van opleidingen, omscholing en bijscholing mensen geschikt te maken voor die specifieke functies. Hiervoor is in 2002 circa € 5,5 mln beschikbaar.

De rijksdienst is één grote werkgever met in de praktijk een verscheidenheid en veelzijdigheid van werk bij de diverse rijksonderdelen; de ministeries. Positionering van het Rijk en de overheid als werkgever op de arbeidsmarkt is in het verleden minder noodzakelijk en daardoor minder pregnant geweest door onder meer een lage behoefte aan nieuw personeel. Tegen deze achtergrond is het kabinet voornemens om het beleid gericht op een betere positionering van het Rijk op de arbeidsmarkt vanaf 2002 te intensiveren. Beoogd wordt via arbeidsmarktcommunicatie de herkenbaarheid en aantrekkelijkheid van de rijksoverheid als werkgever te verbeteren, waardoor het beter mogelijk wordt om nieuw personeel aan te trekken, maar ook om goed personeel te behouden voor de rijksdienst. Belangrijkste activiteiten zijn het opzetten een publiekscampagne om het werken bij de overheid te promoten en het ontwikkelen van een rijksbrede internet site. In de publiekscampagne zal het merk en imago van het Rijk worden ontwikkeld, die, na een meer algemene beginfase in 2002, in komende jaren meer specifiek op bepaalde doelgroepen zal worden gericht. Voor deze en overige activiteiten aan arbeidsmarktcommunicatie is in totaal een bedrag van € 9,5 mln gemoeid in 2002.

Ten slotte is het kabinet voornemens ook het onderbenut arbeidspotentieel te mobiliseren. Op 4 april 2001 hebben de minister van BZK, de staatssecretaris van SZW en de vertegenwoordigers van de samenwerkende centrale voor het overheidspersoneel het Arbo-convenant sector Rijk ondertekend. Daarmee zijn diverse maatregelen vastgesteld waarmee in de komende jaren binnen de sector Rijk wordt getracht de arbeidsongeschiktheid en het ziekteverzuim terug te dringen. Onder meer zullen de ministeries hun arbo-beleid intensiveren door grotere inzet van bedrijfsartsen, door voorlichtingen en trainingen op het gebied van verzuimpreventie en door het aanstellen van integraal zorgmanagers.

Daarnaast worden verbintenissen aangegaan met diverse reïntegratiebedrijven om langdurig zieke medewerkers in de sector Rijk versneld terug te geleiden naar werk en om het aantal arbeidsgehandicapten in de rijksdienst te vergroten. Om het arbeidspotentieel beter te kunnen benutten is in 2002 € 8 mln extra beschikbaar.

Naast de bovenstaande maatregelen zijn ook in de CAO-overleggen maatregelen betrokken om het arbeidsmarktbeleid voor de rijksdienst te intensiveren. In totaal is € 73 mln aan extra middelen voor arbeidsmarktbeleid binnen de rijksdienst beschikbaar in 2002.

5.3 Modernisering Ambtenarenwet

Op basis van de kabinetsevaluatie van het sectorenmodel voor de arbeidsvoorwaardenvorming wordt bezien of een verbetering van de kwaliteit van het overlegstelsel tussen de overheidssectoren nodig is. Dit traject wordt in 2002 afgerond. In dat verband wordt bezien of ook de hoofdlijnen van dit stelsel in de Ambtenarenwet moeten worden vastgelegd. Dit zou een volgende tranche kunnen zijn van de modernisering van deze wet in verband met de integriteit van het overheidsapparaat en de normen en waarden verbonden aan het ambtenaarschap en het werken in dienst van de overheid. Een integer overheidsapparaat is onmisbaar voor een goed functionerend overheidsapparaat dat het vertrouwen heeft van de burger.

5.4 Uitbreiden Algemene Bestuursdienst

De kwaliteit van de rijksdienst wordt mede bevorderd door de Algemene Bestuursdienst (ABD). Het kernelement voor de Algemene Bestuursdienst is het investeren in de kwaliteit van het huidig en toekomstig topmanagement. De ABD draagt bij aan de ontwikkeling van de leiderschapskwaliteiten van de topfunctionarissen door loopbaanbegeleiding, training, advies en coaching. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de netwerken rond de ambtelijke top van de rijksdienst om te kunnen voorzien in een adequate wervingspositie.

In 2002 wordt de ABD uitgebreid met de functies met integrale managementverantwoordelijkheid op schaal 15-niveau. Met deze stap zijn alle functies met integrale managementverantwoordelijkheid in de rijksdienst onder de ABD gebracht en is de vorming van de ABD, zoals die in 1995 is gestart, voltooid. In de volgende fase van de ontwikkeling van de ABD zal de nadruk komen te liggen op de kwaliteitsverbetering van het management in het concern rijksdienst. De introductie in 2002 van een «kandidatenprogramma» voor potentiële ABD-leden moet hier een belangrijke bijdrage aan leveren. In het kandidatenprogramma wordt aandacht besteed aan de opleiding, een brede werkervaring en de internationale gerichtheid van toekomstige topmanagers in de rijksdienst.

2.2. De beleids- en niet-beleidsartikelen

BELEIDSARTIKEL 1: GRONDWET EN DEMOCRATIE

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van het goed functioneren van de democratische rechtsstaat en het constitutioneel bestel, zoals deze onder meer zijn neergelegd in de Grondwet, het Statuut en Europese en internationale verdragen.

Wat willen we bereiken?

A. Handhaven van de grondrechten, bevorderen dat deze door de instellingen van de EU worden toegepast en waar nodig, ook op Europees niveau, de grondrechten aanpassen aan de eisen van de tijd.

B. Het constitutioneel bestel actualiseren.

C. Bevorderen van een ordelijk en democratisch verloop van het verkiezingsproces.

D. Handhaven en verbeteren van het bestuursrecht.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Aan het aspect van de grondrechten wordt uitvoering gegeven door het opstellen van wetsvoorstellen tot aanpassing van de Grondwet aan het digitale tijdperk en van wetsvoorstellen ter uitwerking van het gelijkheidsbeginsel. Bij dit laatste spelen voorstellen tegen discriminatie vanwege handicap, chronische ziekte respectievelijk leeftijd, de implementatie van de EU-richtlijnen 2000/43 (anti-rassendiscriminatie) en 2000/78 (gelijke behandeling bij arbeid en beroep) en de aanpassing van de Algemene wet gelijke behandeling naar aanleiding van de laatste evaluatie. In het kader van het Verdrag van Amsterdam is een aanzet gegeven tot de discussie over de grondrechten binnen de Europese Unie. Het leveren van bijdragen aan de discussies over de toekomst van de Europese Unie en aan de discussies binnen de Raad van Europa die moeten leiden tot opneming van grondrechten in het EU-verdrag dan wel tot toetreding van de EU tot het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.

B. Op het onderdeel actualisering van het constitutioneel bestel is van belang dat in 2002 voor de verkiezingen de eerste lezing voltooid wordt van de voorstellen tot wijziging van Grondwet met betrekking tot:

– het referendum;

– de deconstitutionalisering van de benoeming van de burgemeester en van de Commissaris van de koningin;

– de herziening van de binnentredingsbepalingen;

– de tijdelijke vervanging van leden van vertegenwoordigende lichamen wegens zwangerschap, bevalling en ziekte;

– art. 23 van de Grondwet (onderwijsartikel) en

– de aanpassing van hoofdstuk VII van de Grondwet.

C. Het jaar 2002 kent twee landelijke verkiezingen. Er worden mediacampagnes gehouden om de kennis en bewustwording met betrekking tot het onderwerp verkiezingen onder de kiezers te vergroten, met name onder 18–24 jarigen en onder allochtonen. De ongeveer 12 mln kiesgerechtigden kunnen alleen via massamedia worden bereikt. Een speciale internetsite speelt hierin een grote rol. De internetsite moet gedurende de campagneperiode dagelijks onderhouden worden. Speciaal om jongeren voor de verkiezingen te interesseren zal extra via de commerciële zenders voorlichting over verkiezingen gegeven worden. Daarnaast zal via bioscoopreclame en boomerang cards geprobeerd worden de aandacht te trekken. Anders dan bewustwording laat kennis zich betrekkelijk eenvoudig meten. Ook wordt naar samenwerking met derden gestreefd om de voorlichting over de verkiezingen te versterken. Onder de doelgroep zal onderzoek plaatsvinden voor en na de mediacampagne. De prestatie waarnaar wordt gestreefd is dat 80% van de onderzochte populatie kennis heeft van de openingstijden, voorkeurstem en kiezerspas. Op basis van de resultaten van de vorige voorlichtingscampagne zijn de doelstellingen voor de komende campagne vastgesteld. Stemmen bij volmacht vormt op basis van de metingen uit de campagne 98/99 geen onderwerp voor de voorlichtingscampagne 02/03.

Een dubbel verkiezingsjaar leidt tot een intensivering van de werkzaamheden bij BZK. Ten behoeve van de dagelijkse voorlichting aan kiezers, politieke partijen en gemeenten wordt een callcentre ingericht.

D. De verbeteringen in het bestuursrecht concentreren zich op wijzigingen van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Deze worden voorgesteld in een eenvormige regeling van het extern klachtrecht en van een landelijk dekkend stelsel van onafhankelijke klachtinstanties, alsmede in de vierde tranche van de Awb waarin een regeling wordt voorgesteld met betrekking tot bestuursrechtelijke geldschulden, bestuurlijke handhaving in het bijzonder de bestuurlijke boete en attributie. Tevens zal het kabinetsstandpunt over de tweede evaluatie van de Awb opgesteld worden. De evaluatie betrof met name de onderwerpen subsidie, mandaat en delegatie, de gehele besluitvormingsketen en Awb en de burger.

Wat mag het kosten?

Voor de voorlichtingscampagne verkiezingen 2002–2003 is een bedrag van € 3,7 mln beschikbaar. Voorts bestaan de uitgaven uit apparaatskosten (zie punt 3).

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Bij artikel 1 zijn geen operationele doelstellingen geformuleerd.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 1 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

Geen.

6. Groeiparagraaf

De aard van de materie maakt dat vertaling in prestatie-indicatoren erg lastig is. Desalniettemin zal worden bezien of het mogelijk is kerngegevens op te nemen ten aanzien van de effecten de beleidsinzet op het dossier voorlichting verkiezingen.

BELEIDSARTIKEL 2: POLITIE

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een Nederlandse politieorganisatie op een kwalitatief en kwantitatief adequaat niveau.

Deze algemene doelstelling wordt bereikt door financiering van het politiebestel respectievelijk politieveld (inclusief een systeem van monitoring, toezicht en verantwoording), door het stellen van kwalitatieve eisen (regelgeving, opleiding, et cetera) en door de bevordering en facilitering van samenwerking en van gemeenschappelijke voorzieningen.

In de beleidsagenda is de nadruk gelegd op een samenhangend beleid voor openbare orde en veiligheid. Het beleidsartikel politie is daarbinnen gericht op de verantwoordelijkheid van de Minister van BZK voor het zorgdragen van het op een kwalitatief en kwantitatief adequaat niveau houden van de Nederlandse politieorganisatie.

Deze zogeheten systeemverantwoordelijkheid richt zich op de politieregio's, op het Korps landelijke politiediensten (Klpd) en op het Landelijk selectie- en opleidingsinstituut politie (LSOP). Daarnaast heeft de minister specifieke verantwoordelijkheden ten aanzien van Klpd en LSOP. De systeemverantwoordelijkheid van de Minister van BZK richt zich op het in stand houden van het normenkader en de infrastructuur voor deze veiligheidsorganisaties in Nederland. De korpsbeheerder is verantwoordelijk voor het beleid en beheer in zijn korps. De korpsbeheerder draagt hiervoor zorg in afstemming met de Hoofdofficier van Justitie. De korpsbeheerder legt hierover verantwoording af aan het regionaal College.

¹) Deze gegevens worden met de start van het nieuwe Politie onderwijs 2002 bekend.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Bevorderen dat de politie op regionaal niveau haar wettelijke taken kan uitoefenen

Wat willen we bereiken?

A. Een rechtvaardige en evenwichtige verdeling van de middelen opdat de Nederlandse politie op regionaal niveau haar taken kan uitoefenen.

B. Behoud en uitbreiding van capaciteit bij de politie en goede primaire arbeidsvoorwaarden.

C. Taakuitoefening en daarmee gepaard gaand de financiering van de Nederlandse politie op het gebied van asiel aanpassen aan de actualiteit.

D. Leemte tussen wapenstok en vuurwapen opvullen.

E. Politie in staat stellen optimaal gebruik te maken van DNA-onderzoek bij het opsporen van strafbare feiten.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Rechtvaardige en evenwichtige verdeling van middelen. Aan de hand van een bekostigingsstelsel politie (BSP) de middelen rechtvaardig en evenwichtig toedelen aan de regionale korpsen. Het BSP bestaat uit vier componenten: basisbekostiging, regiospecifieke toedeling, bovenregionale toedeling en prestatiebekostiging. De laatste twee genoemde componenten behoren tot de bijzondere bijdragen. Hier wordt bij de operationele doelstellingen 3 respectievelijk 4 op terug gekomen. De eerstgenoemde component bestaat uit een basisbekostiging voor politiezorg, die kan worden verhoogd met een toekenning voor regiospecifieke omstandigheden. De regiospecifieke toedeling doet recht aan de extra werkdruk als gevolg van bijzondere regionale omstandigheden. Bijzondere regionale omstandigheden zijn water, landsgrenzen, geografische structuur, rivierpolitie en hofstad. Met een recente aanpassing van de berekeningswijze van dit deel van het BSP wordt tevens een oplossing bereikt voor de gesignaleerde problematiek in de regio's Gooi en Vechtstreek en Limburg-Zuid waarvoor de Tweede Kamer aandacht heeft gevraagd. Met het huidige BSP wordt tevens getracht de solvabiliteit van de regionale politiekorpsen naar 50% op te hogen (in 2000 42%) en het aantal artikel 4 korpsen te reduceren naar 0 (in 2000 4).

B. Behoud en uitbreiding van de capaciteit en goede primaire arbeidsvoorwaarden. Het creëren van de mogelijkheid om de huidige 36-urige werkweek te verlengen tot een 38-urige werkweek tenzij men 36 uur per week wil blijven werken. Rekening is gehouden met de aanname dat circa 80% van het politiepersoneel hiervan gebruik zal maken. Dat zal resulteren in een capaciteitsuitbreiding vergelijkbaar met circa 2000 fte. De CAO politie 2001–2003 voorziet ondermeer in de mogelijkheid tot werktijdverlenging vanaf 1 juli 2001. Voor een periode van 10 jaar zal de 38-urige werkweek worden ingevoerd. Hiernaast zal een gefaseerd opgebouwde structurele eindejaaruitkering van 8% worden ingevoerd en wordt het salaris in 2001 tot en met 2003 jaarlijks verhoogd. Tevens zal in deze jaren een eenmalige uitkering worden verstrekt. Ook de rechtspositie van aspiranten die vanaf 1 januari 2002 de vernieuwde politie-opleiding zullen starten is geregeld in het akkoord. Voor kinderopvang en reiskosten zullen aanvullende middelen beschikbaar worden gesteld. Hiernaast zijn afspraken gemaakt over het ouderenbeleid, het terugdringen van het ziekteverzuim en de ziektekosten en de arboconvenanten.

C. Asiel. De financiering van asiel afstemmen op de daadwerkelijke taakuitoefening van de politieregio's. Het aantal politie relevante asielprocedures dient af te nemen van circa 100 000 in 2000 naar circa 42000 in 2002.

D. Pepperspray. Pepperspray invoeren.

E. DNA-onderzoek. Ten behoeve van DNA-onderzoek zal geïnvesteerd worden in opleidingen voor het eerste optreden op de plaats van het delict en voor het vinden en veiligstellen van biologische sporen. Hiernaast zullen aanpassing van relevante bedrijfsprocessen en (interne) voorlichting plaatsvinden en logistieke en mogelijke bouwtechnische voorzieningen getroffen worden om met name contaminatie van sporenmateriaal tegen te gaan.

Wat mag het kosten?

A. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 2,709 mld beschikbaar. Hierin is begrepen een bedrag van € 18,424 mln voor de aanpassing van de regiospecifieke toedeling.

B. Het merendeel van de kosten van de CAO politie 2001–2003, in 2002 € 358,107 mln, maakt deel uit van de algemene bijdrage van de korpsen, het Klpd, het LSOP en de bovenregionale voorzieningen. Voor de werktijdverlenging is circa € 96,5 mln beschikbaar. In de CAO politie 2001 – 2003 zijn gelden vrijgemaakt voor zaken die ook in het kader van de commissie Van Rijn wenselijk worden geacht.

C. Voor 2002 gaat in totaal om € 65,798 mln. Dit bedrag maakt deel uit van de algemene bijdrage. Hierin is begrepen een aanvullend bedrag van € 3,721 mln.

D. Periodiek dienen de benodigdheden hiervoor te worden vervangen (verstrijken van houdbaarheidsdatum en verbruik). De structurele kosten worden geraamd op circa € 1,815 mln per jaar. Bezien wordt hoe dit bedrag kan worden opgenomen in de algemene bijdrage. De initiële investeringskosten van € 7,714 mln zijn in 2001 geraamd.

E. In 2002 is hiervoor € 1,361 mln beschikbaar. De initiële investeringskosten van € 2,723 mln zijn in 2001 geraamd.

In bovenstaande grafiek wordt de realisatie van de doelstelling opgenomen in het Convenant politie 1999 om per 1-7-2002 43 622 fte's gerealiseerd te hebben. Inmiddels is de feitelijke sterkte van de Nederlandse politie gegroeid tot 43 755 fte per 1-7-2001. De conclusie is dat deze doelstelling inmiddels is gerealiseerd. De realisatie van deze doelstelling staat los van de mogelijkheid om de 36-urige werkweek te verlengen tot een 38-urige werkweek.

Operationele doelstelling 3: Bevorderen dat de politie op bovenregionaal en landelijk niveau haar wettelijke taken kan uitoefenen

Wat willen we bereiken?

A. Een integrale financiering van het Klpd opdat het zijn taken kan uitoefenen. Een uitgebreidere omschrijving is opgenomen bij de baten-lastendienst.

B. Betere bestrijding van bepaalde vormen van criminaliteit door de inzet van regio-overstijgende teams. In 2002 ligt het accent op de opsporing en bestrijding van de productie van synthetische drugs.

C. Het verbeteren van de internationale politie samenwerking. Zowel in EU-verband, bilateraal, met de kandidaat EU-lidstaten, alsmede de Nederlandse Antillen en Aruba.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Integrale financiering Klpd. Er worden een algemene bijdrage en (eventueel) doeluitkeringen verstrekt aan de baten/lastendienst Klpd. De plannings- en verantwoordingsdocumenten worden getoetst. Het resultaat van de divisie Logistiek dient in 2002 naar € 4,5 mln gestegen te zijn (in 2000 € 1,8 mln). Verder dient het actieprogramma Klpd voltooid te worden.

B. Bovenregionale voorzieningen. Het instellen van XTC-teams en het uitbreiden van de unit synthetische drugs. Deze taakuitbreiding/intensivering van regio-overstijgende activiteiten is een extra voorziening naast de reeds bestaande teams. Thans zijn operationeel; mensensmokkel, synthetische drugs, grensoverschrijdende observatieteams, fraudeteams, kernteams zware criminaliteit, financieel expertise centrum, centraal instituut voetbalvandalisme, landelijk rechercheteams en Nederlands Centrum voor Internationale Politie Samenwerking (NCIPS). Het rapport van de commissie Brinkman dient uitgevoerd te zijn. Dit betekent dat er afstemming in organisatie en inrichting van de bovenregionale voorzieningen is. Dit bevordert de samenhang, transparantie en snelheid van samenwerkingsverbanden.

C. Internationale samenwerking:

– op verzoek van internationale organisaties, met name de Verenigde Naties, uitzenden van politiepersoneel. De streefwaarde voor 2002 is 30 personen;

– bevorderen van de grensoverschrijdende samenwerking met Duitsland en België.

– toetsen of de uitzending past in het politiebeleid. NCIPS is belast met de werving en de voordracht van kandidaten en het bijhouden van een bestand van potentieel uit te zenden personen;

– toezien op het op heldere en eenvormige wijze tot stand laten komen van verzoeken om samenwerking, besluitvorming over samenwerking. Afstemming tussen de diverse korpsen, het LSOP en de Koninklijke Marechaussee bij activiteiten op Aruba en de Nederlandse Antillen;

– in stand houden van een coördinatiepunt, NCIPS. Het NCIPS is opgericht door Justitie en BZK en de politiekorpsen om internationale politiesamenwerking in Nederland te coördineren. In 2002 moet het aantal bilaterale samenwerkingsprogramma's gestegen zijn naar 3 ten opzichte van 0 in 2000 en moet het bedrag aan PHARE/OISIN projecten waaraan Nederland participeert toegenomen zijn naar € 2,269 mln ten opzichte van € 0,545 mln in 2000;

– stationeren van politieattaches in diverse landen;

– bevorderen van de samenwerking tussen de Nederlandse politie en Europol.

Wat mag het kosten?

A. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 257,565 mln geraamd. In dit bedrag is mede begrepen een additionele bijdrage voor de aanschaf van helikopters van € 6,780 mln. Zie ook de baten-lastendienst.

B. De totale kosten voor de teams (units), inclusief de nieuwe activiteiten, bedragen in 2002 € 56,129 mln. Voor het instellen van XTC teams is een bedrag van € 4,992 mln toegevoegd. Voor de uitbreiding van de USD is een bedrag van € 1,089 mln verkregen. Voor een verdere uitsplitsing van de budgetten wordt verwezen naar de verdiepingsbijlage.

C. In 2002 is hiermee een bedrag gemoeid van € 5,092 mln. Hiervan is € 2,042 mln voor het uitzenden van politiepersoneel.

Operationele doelstelling 4: Verbeteren van het prestatievermogen van de Nederlandse politie

Wat willen we bereiken?

A. Een grotere doelmatigheid en efficiency bij de politiekorpsen.

B. Het kwalitatief en kwantitatief verbeteren van de politiële jeugdtaak.

C. Middels samenhangend evaluatie- en onderzoeksbeleid toetsen of het huidige en het te ontwikkelen beleid effectief en efficiënt is dan wel kan zijn.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Doelmatigheid en efficiency. Een stelsel van prestatiebekostiging invoeren om korpsen te stimuleren hun presteren op een zo hoog mogelijk niveau te brengen. In samenwerking met de korpsen wordt hieraan nader invulling gegeven om te komen tot toepasbare indicatoren. Prestatievergelijking is hierbij een essentieel onderdeel. De verwachting is dat in 2002 een stelsel van prestatiebekostiging is ingevoerd. Daarnaast dienen in 2002 ook 2000 arbeidsjaren vrijgespeeld te zijn ten behoeve van de directe en indirecte executieve dienst ten opzichte van 1998. Verder dienen de korpsen in 2002 ook een fase verder te zijn in het NKP-model ten opzichte van 2000. Ook dienen alle korpsen te voldoen aan de paraatheidseis ME en ABRIO en gebiedsgebonden politiezorg te hebben ingevoerd.

B. Politiële jeugdtaak. Het beschikbaar stellen van een bijzondere bijdrage aan de regionale politiekorpsen. Hiermee dient niet alleen de huidige aandacht voor jeugdzorg geëvalueerd te worden, maar ook de structurele bekostigingsvraag bezien te worden. Dit betekent onder andere dat alle korpsen een afgeronde jeugdanalyse moeten hebben.

C. Nieuwe beleidsonderwerpen. Het uitvoeren van ex-ante, ex-post en/of organisatieonderzoek op het terrein van politie en veiligheid. Nadere informatie met betrekking tot de voorgenomen onderzoeken in 2002 is opgenomen in de evaluatiebijlage.

Wat mag het kosten?

A. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 10,891mln beschikbaar.

B. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 11,345 mln beschikbaar.

C. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 2,886 mln beschikbaar.

Operationele doelstelling 5: Bijdragen aan een adequaat niveau van het politiepersoneel

Wat willen we bereiken?

A. Het politieonderwijs afstemmen op de eisen die gesteld worden aan het reguliere beroepsonderwijs.

B. Creëren van een gezonde financiële positie van het LSOP en het bekostigen van de benodigde capaciteit voor zowel primaire opleidingen als vervolgopleidingen.

C. Verder uitbouwen van een faciliterende wervingsorganisatie op centraal niveau die bijdraagt aan de realisatie van de gewenste sterkte van 43 622 fte's op 1 juli 2002 alsmede een organisatie die na 1 juli 2002 bijdraagt aan het realiseren van de toenemende vervangingsvraag bij de politie, verkorten van de keten van werving en selectie en verhogen van de arbeidsparticipatie van vrouwen, homoseksuelen en allochtonen en het stimuleren van een arbeidsklimaat dat bevorderlijk is voor de ontplooiing van alle medewerkers bij de Nederlandse politie;

D. Goede secundaire arbeidsvoorwaarden zodat de politie een interessante en concurrerende werkgever is.

E. Op basis van een landelijk management en development beleid komen tot adequate vervulling van strategische topfuncties, transparante sollicitatie- en benoemingsprocedures en een voldoende potentieel van politiefunctionarissen voor strategische topfuncties.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. PO2002. Het invoeren van PO2002 per 1 januari 2002. Dit betekent een langere opleidingsduur dan de huidige politieopleidingen en komt daarmee meer in overeenstemming met vergelijkbare opleidingen in het reguliere beroepsonderwijs. Daarnaast voorziet het in een duaal stelsel van leren en werken. Zodra PO2002 van start gaat zullen de basiswaarden en streefwaarden voor de prestatie-indicator percentage en absolute aantallen geslaagde studenten per 5 onderwijsniveaus basisopleiding bekend worden.

B. Bedrijfsvoering LSOP:

– een nieuw bekostigingsstelsel invoeren ter bevordering van een gezonde financiële positie van het LSOP en ten behoeve van een éénvoudig en transparante bekostigingsrealtie;

– beschikbaar stellen van extra middelen om enerzijds de extra instroom in het kader van de sterktedoelstelling voor de politie in deze kabinetsperiode te realiseren en anderzijds de vervangingsvraag bij de korpsen te realiseren als gevolg van de vergrijzing van de korpsen de komende jaren, die een oplopende lijn vertoont.

C. Werving en behoud:

– intensivering van wervingsinspanningen en imagocampagnes waarbij specifieke doelgroepen (bijvoorbeeld allochtonen, homoseksuelen) gerichter worden benaderd. De volgende streefwaardes zijn voor 2002 gesteld:

* aanmeldingen Banenlijn en korpsen 525 (ten opzichte van 400 in 2000,

* aantal vrouwen 25% (ten opzichte van 23% in 2000),

* aantal allochtonen 5% (ten opzichte van 3% in 2000),

* aantal vrijwilligers 10% (ten opzichte van 6% in 2000);

– een meer intensieve samenwerking tussen de politieregio's, Klpd en LSOP bewerkstelligen en het verbeteren van de organisatorische inbedding van wervingsactiviteiten;

– beschikbaar stellen van financiële bijdragen aan politieregio's op basis van ingediende en goedgekeurde plannen inzake werving en behoud van de verschillende doelgroepen die onder het diversiteitsbeleid vallen. De verhouding instroom/uitstroom dient in 2002 1 : 0,58 te bedragen ten opzichte van 2000 1 : 0,60;

– politieregio's en Klpd ondersteunen bij het te voeren diversiteitsbeleid door het in 2001 ingestelde Landelijk Expertisecentrum Diversiteit;

– activiteiten uit het Werkplan diversiteit politie 2001–2005 uitvoeren.

D. Goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Onderzoeken en projecten uitvoeren op het gebied van onder meer capaciteitsmanagement, preventie ziekteverzuim, en reïntegratie.

E. Landelijk management en developmentbeleid:

– starten van de 3e leergang politieleiderschap in 2001;

– uitvoeren van assessments ten behoeve van selectie en aanstelling;

– verder ontwikkelen van MD-instrumenten;

– opstellen en implementeren van een communicatieen voorlichtingsplan;

– instellen van een bovenregionaal adviescollege.

Wat mag het kosten?

A. In 2002 is hiervoor een extra bedrag beschikbaar van € 6,808 mln.

B. Ter financiering van het LSOP in 2002 (inclusief PO2002) is een bedrag beschikbaar van € 98,925 mln. Hierin is begrepen een extra bedrag van € 15,882 mln voor een nieuw bekostigingsstelsel en het waarborgen van de instroom in verband met de vervangingsvraag.

C. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 6,420 mln beschikbaar. Hiervan is een groot gedeelte, € 5,014 mln, beschikbaar voor werving. Het restant, € 1,407 mln, is beschikbaar voor diversiteit.

D. Thans is niet bekend wat de kosten zullen zijn voor het uitvoeren van de onderzoeken en projecten. De kosten zullen opgevangen worden binnen de lopende begroting. Voorlopig wordt hiervoor € 1,000 mln voor gereserveerd.

E. In 2002 is hiervoor een bedrag van € 2,000 mln extra beschikbaar.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

De algemene bijdrage aan de regionale politiekorpsen, het Klpd en het LSOP wordt een jaar voor de verstrekking vastgelegd. De algemene bijdrage wordt evenwel meerjarig bekend gemaakt op grond van de Politiewet 1993 en de LSOP-wet. De algemene bijdrage is bedoeld voor bekostiging van de personele- en materiële kosten en investeringen van de korpsen en het LSOP. Deze budgetten zijn daarom niet flexibel.

Voor de apparaatsuitgaven geldt de kas=verplichtingenfictie.

5. Veronderstellingen

De veronderstellingen die ten grondslag liggen aan het beleid worden enerzijds bepaald door factoren die niet binnen de beïnvloedingssfeer van de Minister van BZK liggen en anderzijds door factoren die de basis vormen van beleid dat door de Minister van BZK geïnitieerd is.

Factoren die buiten de beïnvloedingssfeer van de Minister van BZK liggen zijn:

– demografische ontwikkelingen zoals toename van het aantal inwoners en wijzigingen in de samenstelling van de bevolking;

– veranderingen in omvang en structuur van de criminaliteit;

– veiligheidsbeleving van burgers.

De mate waarin deze veronderstellingen uitwerken in de vraag naar politiediensten kan vooraf niet worden vastgesteld. Bovendien is de vraag naar politiediensten onbegrensd. De relatie tussen de veronderstellingen en het beleid kan mede daardoor niet objectief worden bepaald.

Factoren die de basis vormen van beleid dat door de Minister van BZK is geïnitieerd zijn:

– de landelijke beleidsthema's zoals verwoord in het Beleidsplan Nederlandse Politie 1999 – 2002 en de Landelijke politiebrief;

– veranderingen in werkwijze van de politie (bijvoorbeeld de invoering van gebiedsgebonden politiezorg en de aanpak van jeugd en criminaliteit) en opsporingstechnieken (bijvoorbeeld digitaal rechercheren en de opsporing van – synthetische – drugs);

– het realiseren van de sterktedoelstelling zoals neergelegd in het Regeerakkoord. De instroom van toekomstig politiepersoneel is evenwel afhankelijk van het aantal mensen dat zich aanmeldt voor een baan bij de politie.

Gelet op de algemene en specifieke veronderstellingen wordt met het beschikbare budget invulling gegeven aan het bereiken van de algemene doelstelling van dit beleidsartikel «de Nederlandse politieorganisatie is op een kwalitatief en kwantitatief adequaat niveau».

6. Groeiparagraaf

In 2002 zullen voorbereidingen worden getroffen voor de nieuwe kabinetsperiode. Op basis van een nieuw Regeerakkoord zal daarbij aandacht worden besteed aan de formulering van de operationele doelstellingen en herijking van de prestatie-indicatoren. Niet aan alle prestatie-indicatoren zijn geldstromen gekoppeld. Daarbij wordt dan ook gekeken naar de relatie met en gegevens uit het Beleidsplan Nederlandse Politie en de Monitor Veiligheidsbeleving.

BELEIDSARTIKEL 3: BRANDWEER EN RAMPENBESTRIJDING

1. Algemene beleidsdoelstelling

Bevorderen dat de brandweer en rampenbestrijding op een kwalitatief en kwantitatief adequaat niveau zijn.

Veiligheid is een kerntaak van de overheid. De Minister van BZK ontwikkelt ten aanzien van die kerntaak beleid over het voorkomen, beperken en beheersen van branden, zware ongevallen en rampen. Dit gebeurt in samenwerking met nationale en internationale partners.

De brandweerzorg en de rampenbestrijding is allereerst een gemeentelijke verantwoordelijkheid.

De brandweer heeft een spilfunctie in de rampenbestrijding en de onderlinge bijstand dient in alle gevallen te zijn gewaarborgd. Daarom heeft de Minister van BZK bevoegdheden ten aanzien van de brandweer op grond van de Brandweerwet 1985. Zo kan de minister regels stellen ten aanzien van en functie- en opleidingseisen van brandweerpersoneel, draagt hij zorg voor de opleiding van beroepsbrandweerofficieren en kan hij eisen stellen aan het materieel.

Daarnaast is de minister «systeemverantwoordelijk» voor de rampenbestrijding. Hij schept de noodzakelijke voorwaarden opdat alle verantwoordelijke besturen en diensten in samenhang hun taken kunnen uitoefenen. Dit betekent dat de minister zorgdraagt voor de totstandkoming van wet- en regelgeving en de voorstellen voor de eventuele wijzigingen hiervan, voor de inrichting en het functioneren van het systeem en voor de financiering van een gedeelte van de kosten.

Tevens zorgt de bewindspersoon voor bepaalde landelijke voorzieningen zoals het waarschuwingsstelsel en biedt hij inhoudelijke ondersteuning aan gemeenten, regio's en provincies.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Ondersteunen en bevorderen dat de brandweer zijn wettelijke taken kan uitoefenen, waarbij het verbeteren van het prestatievermogen een belangrijk element is

Wat willen we bereiken?

Voor de brandweer zal het volgende bereikt moeten worden:

A. Een effectieve brandweerorganisatie.

B. Kwalitatief hoogwaardig brandweerpersoneel.

C. Voldoende beschikbaarheid van brandweerpersoneel op alle niveaus, met een verhoging van het aandeel van vrouwen bij de brandweer.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Ten behoeve van het realiseren van een effectieve brandweerorganisatie. Bevorderen dat gemeenten zorgen voor een samenhangend kwaliteitssysteem met criteria voor de basisbrandweerzorg. Het streven is erop gericht dat dit systeem eind 2003 beschikbaar is.

B. Ten behoeve van het realiseren van kwalitatief hoogwaardig brandweerpersoneel:

– in samenwerking met de partners binnen de brandweerorganisatie worden voor de repressieve functies de benodigde competenties beschreven en selectiecriteria ontwikkeld;

– de opleiding voor brandweerfuncties wordt omgeschakeld van ranggericht naar functiegericht. De implementatie wordt verwacht na 2002;

– de toepassing van het oefenbeleid wordt gestimuleerd, met als streefwaarde de toepassing van de handleiding Oefenen door 50% van de korpsen.

C. Ten behoeve van het realiseren van voldoende beschikbaarheid van brandweerpersoneel:

– de campagne ter verbetering van het imago van de brandweer die in 2001 is opgestart wordt voortgezet;

– de in 2000 gestarte landelijke campagne «meer vrouwen bij de brandweer» wordt voortgezet; Het streven is gericht op een verdubbeling van het aantal vrouwen bij de brandweer in 2002.

– het ontwikkelen van activiteiten ten behoeve van het reduceren van het tekort aan brandweerofficieren.

Wat mag het kosten?

A. € 0,363 mln.

B. € 1 mln.

C. € 1,722 mln.

Operationele doelstelling 3: Ondersteunen en bevorderen dat de partners in de rampenbestrijding hun wettelijke taken kunnen uitoefenen, waarbij het verbeteren van het prestatievermogen een belangrijk element is

Wat willen we bereiken?

Voor het goed functioneren van de rampenbestrijdingsorganisatie binnen alle schakels van de veiligheidsketen, heeft BZK zich een aantal doelen gesteld. Als belangrijkste zijn te noemen:

A. De gebiedsindeling van de hulpverleningsregio's is territoriaal congruent. De verschillen in schaalgrootte van de regionaal georganiseerde brandweer-, GHOR- en politieorganisaties kennen verschillen in grenzen en schaalgrootte vormen een belemmering voor het optimaal functioneren van de rampenbestrijdingsorganisatie. Het streven is een volledige congruentie, met uitzondering van die gevallen waar de kwaliteit van de rampenbestrijding aantoonbaar beter is gewaarborgd in een incongruente situatie.

B. De rampenbestrijdingsorganisatie is zowel in materiële als in infrastructurele zin in stand gehouden. Het is van belang dat de brandweer- en rampenbestrijdingsorganisatie beschikt over samenhangende, effectieve en efficiënte telecommunicatiestructuur, zowel voor de communicatie onderling als naar de bevolking (alarmering). De rampenbestrijdingsorganisatie wordt mede inzetbaar gehouden door het beschikbaar zijn van materiële voorzieningen, waarin niet op lokaal of regionaal niveau wordt voorzien.

C. Een situatie waarin de maatschappij en in het bijzonder de partners in de rampenbestrijding pro-actief (handelen dat leidt tot voorkomen van ongevallen en rampen) en preventief (handelen dat leidt tot het zoveel mogelijk beperken van de kans op en de effecten van ongevallen en rampen) omgaan met veiligheid. De aandacht voor veiligheid in het algemeen en in het bijzonder bij de ontwikkeling van infrastructurele voorzieningen is in veel gevallen niet gestructureerd. Bij de realisering van infrastructuur zal gestructureerd rekening gehouden moeten worden met de veiligheid van gebruikers en omgeving, alsmede met de mogelijkheden voor zelfredzaamheid en hulpverlening.

D. De rampenbestrijding op bovenregionaal niveau is voorbereid. De vuurwerkramp in Enschede heeft aangetoond dat voor het redden van mensen in stedelijke verwoeste gebieden behoefte bestaat aan een bijstandseenheid die over specialistische kennis en internationale ervaring beschikt op dit gebied. Daarom wordt bevorderd dat een gespecialiseerde bijstandseenheid voor «search and rescue» wordt geformeerd. Het streven is dat deze in 2002 operationeel inzetbaar is.

Ten aanzien van de grensoverschrijdende samenwerking bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen zijn knelpunten gesignaleerd. Deze knelpunten hebben met name betrekking op de spoedeisende medische hulpverlening en de grensoverschrijdende telecommunicatie. De oplossing van enkele knelpunten vergt een complexe aanpassing van Europese regelgeving, hetgeen naar verwachting niet binnen enkele jaren gerealiseerd zal zijn. De meeste knelpunten zijn echter wel in samenwerking tussen de betrokken overheden in Nederland en die in de buurlanden op te lossen.

E. De kwaliteit van het bestuurlijk en operationeel oefenen is verbeterd. Het oefenen vormt een belangrijk onderdeel van de planmatige en gecoördineerde voorbereiding op de rampenbestrijding. Een goede voorbereiding is noodzakelijk om de gevolgen van een ramp adequaat te kunnen bestrijden. De doelstelling is om de kwaliteit van het multidisciplinair en bestuurlijk oefenen te verbeteren.

F. De gemeenten en regio's zijn planmatig voorbereid op de binnen hun grenzen aanwezige risico's, die alle in kaart zijn gebracht. De organisatie van de rampenbestrijding is thans onvoldoende geënt op de aanwezige risico's. Hierdoor is er onvoldoende samenhang tussen de organisatie van de rampenbestrijding en te leveren prestaties. In het kader van de uitvoering van de beleidsnota rampenbestrijding 2000–2004 zijn met de gemeenten/regio's afspraken gemaakt over de activiteiten die moeten worden ontplooid ten behoeve van deze planmatige voorbereiding. Het streven is erop gericht dat in 2003 alle gemeenten/regio's zich planmatig hebben voorbereid op de bestrijding van gedefinieerde rampen en zware ongevallen.

G. Het kwaliteits- en toezichtsarrangement ten behoeve van de rampenbestrijding functioneert naar behoren. Het kwaliteits- en toezichtsarrangement is onvoldoende uitgewerkt. Een samenhangend stelsel van kwaliteitscriteria is in ontwikkeling. Het streven is dat in 2003 het kwaliteits- en toezichtsarrangement ten behoeve van de rampenbestrijding is ingevoerd en functioneert.

H. De brandweer- en geneeskundige hulpverleningsregio's zijn voorbereid op de taken die zij in het kader van de rampenbestrijding en hulpverlening vervullen. De taken hebben betrekking op alle schakels binnen de veiligheidsketen. De aandacht voor pro-actie en preventie is een punt waar het kabinet zich onder andere naar aanleiding van de vuurwerkramp in Enschede sterk voor wil maken. Deze aandacht zal bij alle betrokken partijen in de toekomst vergroot moeten worden.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Territoriale congruentie. Op grond van bestaande wet- en regelgeving hebben de provinciale besturen een leidende rol in het proces van territoriale congruentie. Het rijk tracht, waar mogelijk en wenselijk, een stimulerende invloed uit te oefenen. De voorgenomen gebiedsindeling in het jaar 2003, alsmede het proces om te komen tot die gebiedsindeling, wordt door de provinciale besturen neergelegd in een zogenaamde «intentieverklaring». Aan de hand van de inhoud van de intentieverklaring beslist het rijk welke stappen noodzakelijk zijn om het gestelde doel te realiseren. Op basis van individuele aanvragen zal het rijk vaststellen of, en zo ja welke bijdrage mogelijk is ter bestrijding van mogelijk optredende onevenredige frictiekosten bij het proces van territoriale congruentie.

B. Materiële en infrastructurele voorzieningen:

– het mede zorgen voor de instandhouding van het verbindingsnet ten behoeve van de brandweer, inclusief de mobiele component;

– het mede ervoor zorgen dat er een aan de behoeftes aangepaste noodvoorziening komt;

– het ervoor zorgen dat er een satelliet communicatienetwerk komt met uitgebreide ICT-mogelijkheden ten behoeve van de rampenbestrijding, als aanvulling op bovenstaande voorzieningen;

– het ervoor zorgen dat de telecommunicatie ten behoeve van de rampenbestrijding ook grensoverschrijdend functioneert;

– het ervoor zorgen dat de infrastructuur afgestemd is op de benodigde informatiestructuur, zodat van een samenhangende ICT structuur ten behoeve van de rampenbestrijding sprake is;

– het zorgen voor een landelijk dekkend waarschuwingsstelsel, dat qua aansturing bij de ingebruikname van het landelijk communicatienetwerk C2000 is aangepast, alsmede voor een aanvullend waarschuwingssysteem voor doven en slechthorenden;

– het aanschaffen en instandhouden van rampenbestrijdings- en hulpverleningsmaterieel, waarin op lokaal en regionaal niveau niet wordt voorzien.

C. Vergrote aandacht voor veiligheid. In samenwerking met onder meer Verkeer en Waterstaat zal BZK een landelijk beleidskader ontwikkelen, dat de basis moet vormen voor beslissingen over veiligheid bij besluiten over infrastructuur. Er wordt ook gewerkt aan de totstandkoming van een maatschappelijk aanvaardbaar niveau van veiligheid voor infrastructuur en transport (MAVIT), waarbij als eerste tunnels en overkappingen aan de orde komen. Het streven is om dit in de eerste helft van 2002 af te ronden. Naast het aangeven aan welke normen tunnels moeten voldoen, zal ook het besluitvormingsproces hieromtrent gestroomlijnd worden.

D. De rampenbestrijding op bovenregionaal niveau is voorbereid. Met een nader te bepalen samenwerkingsverband van regio's zullen afspraken worden gemaakt ten aanzien van de formatie van de bijstandseenheid voor «search and rescue». Ten aanzien van deze eenheid zullen kwaliteitscriteria worden opgesteld, waaronder eisen ten aanzien van opleiding en geoefendheid. Ten behoeve van het oplossen van de knelpunten op het gebied van de grensoverschrijdende samenwerking bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen zullen de volgende activiteiten worden ondernomen:

– de regelgeving wordt aangepast;

– er wordt bevorderd dat op regionaal niveau wederzijdse bijstandsovereenkomsten worden gesloten (hiertoe vindt overleg plaats met de betrokken overheden);

– er worden additionele analoge verbindingsmiddelen beschikbaar gesteld, om de periode tot de ingebruikname van het landelijk communicatienetwerk C2000 te overbruggen.

E. De kwaliteit van het bestuurlijk en operationeel oefenen is verbeterd. In samenwerking met de partners in de rampenbestrijding is ter bevordering van de kwaliteit van het multidisciplinair en bestuurlijk oefenen het project «meer en beter oefenen» ingesteld, met als deelprojecten:

– kwaliteitscriteria voor het multidisciplinair en bestuurlijk oefenen;

– multidisciplinaire netwerken van oefenontwikkelaars en oefenleiders;

– computerondersteund bestuurlijk en multidisciplinair oefenen;

– oefenbank rampenbestrijding;

– checklist voor het landgrensoverschrijdend oefenen.

Het streven is er op gericht dat dit project in 2002 is afgerond.

In samenwerking met het Landelijk Beraad Rampenbestrijding wordt ter bevordering van de kwaliteit van het multidisciplinair en bestuurlijk oefenen in 2001 een oefenprijs ingesteld. Deze prijs zal ook in 2002 worden uitgereikt.

Met een financiële bijdrage wordt bevorderd dat de wettelijke verplichting tot het beoefenen van rampbestrijdingsplannen luchtvaartterreinen wordt geïmplementeerd.

F. Planmatig voorbereid zijn van gemeenten en regio's. Bevorderd wordt dat per regio het te bereiken zorgniveau, als basis voor de planmatige voorbereiding op de bestrijding van rampen, bestuurlijk zal worden vastgelegd. Dit gebeurt op basis van een analyse van de aanwezige risico's en de aan de hand daarvan vastgestelde operationele prestaties. Hiertoe heeft BZK de Leidraad Maatramp en de Leidraad Operationele prestaties laten ontwikkelen. In het regionaal multidisciplinair beheersplan zal het zorgniveau worden vastgelegd alsmede de wijze waarop dat gerealiseerd wordt. Dit beheersplan vormt het kader voor de inspanningen die de verschillende disciplines (brandweer en GHOR) moeten leveren. De afzonderlijke regionale besturen van de brandweer en de GHOR zullen deze inspanningen vastleggen in een organisatieplan. Het beheersplan en het organisatieplan zullen een wettelijke verankering krijgen.

G. Een goed functionerend kwaliteits- en toezichtarrangement. Ten behoeve van een goed functionerend kwaliteits- en toezichtarrangement met betrekking tot de rampenbestrijding, zullen de volgende activiteiten worden uitgevoerd:

– het bevorderen dat een samenhangend stelsel van kwaliteitscriteria voor de rampenbestrijding wordt ontwikkeld;

– het wettelijk verankeren van de toetsende rol van de provincie;

– het bevorderen dat toetsingscriteria worden ontwikkeld;

– het ontwikkelen van een rapportagesystematiek;

– het ontwikkelen van een monitor, met behulp waarvan inzicht kan worden verkregen in het kwaliteitsniveau van de regionale rampenbestrijdingsorganisatie.

H. Op hun taken voorbereide brandweer- en geneeskundige hulpverleningsregio's. Door een bijdrage op grond van het Interim-besluit doeluitkering bestrijding van rampen en zware ongevallen (IBDUR) worden de regio's in staat gesteld hun taken op het terrein van rampenbestrijding en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen adequaat uit te voeren. Om de aandacht voor pro-actie en preventie bij de medeoverheden te vergroten, zal de aandacht voor dit aspect van de veiligheidsketen op regionaal niveau worden gestimuleerd. Hierover zullen afspraken worden gemaakt met de VNG en het IPO. In dat verband wordt bezien in welke mate een bijdrage kan worden geleverd aan het structureel uitbreiden van de capaciteit en deskundigheid op het gebied van pro-actie en preventie bij de regionale brandweerorganisaties.

Wat mag het kosten?

A. € 2,269 mln.

B. € 9,978 mln.

C. € 1,237 mln.

D. € 1,361 mln.

E. € 4,674 mln.

F/G. € 0,681 mln.

H. € 59,058 mln.

Laatstgenoemd bedrag zal in de vorm van een bijdrage op grond van het IBDUR aan de brandweer- en geneeskundige hulpverleningsregio's worden versterkt.

Als gevolg van het kabinetsstandpunt vuurwerkramp en de daaruit voortgekomen actiepunten zijn extra middelen toegekend, vanaf 2002 € 22,235 mln structureel. Met deze middelen zullen worden ingezet op de volgende onderwerpen:

– de pro-actie- en preventiefunctie op regionaal niveau zal worden versterkt, onder andere door een vergroting van de personele capaciteit op regionaal niveau;

– de kwaliteit van de geneeskundige hulpverlening zal een extra impuls worden gegeven. Kennisuitwisseling en het ontwikkelen van referentiekaders zullen hierbij behulpzaam zijn;

– de vrijblijvendheid ten aanzien van de voorbereiding op de rampenbestrijding moet worden weggenomen. Om dit te bereiken krijgen de provincies een meer initiërende rol dan tot op heden. Zo zullen zij onder andere de toetsing van de regionale beheersplannen op zich nemen en met behulp van audits en inspecties nagaan hoe de regio's en gemeenten hun taken in de veiligheidsketen behartigen. Om het oefenen een prominentere plaats op de regionale en gemeentelijke agenda te geven, worden aanvullende middelen ter beschikking gesteld;

– een goed functionerend toezichtbestel is essentieel om inhoud te geven aan de ministeriële verantwoordelijkheid. Om grondig te kunnen rapporteren over de uitvoering van het beleid van gemeenten en provincies zal de capaciteit van de inspecties worden uitgebreid. De bestaande capaciteit is onvoldoende om binnen aanvaardbare periode, eens in de twee jaren, een valide beeld te verschaffen over de wijze waarop bestuursorganen hun taken met betrekking tot het voorkomen en bestrijden van incidenten uitvoeren. De doorlichting zal verbreed worden naar de gehele veiligheidsketen met de accenten op pro-actie en preventie en niet meer zoals tot op heden uitsluitend preparatie en repressie.

– het stijgende tekort aan brandweerofficieren wordt opgevangen door de capaciteit van de officiersopleiding te verhogen;

– de territoriale afstemming zal met kracht worden voortgezet en waar nodig in financiële zin worden gestimuleerd;

– ten behoeve van goed functionerende regionale alarmcentrales, zullen kwaliteitsnormen worden ontwikkeld en organisatorische maatregelen in gang worden gezet. Voor de ondersteuning zal een landelijk dekkende «back office» worden opgezet;

– in een in te richten landelijke ondersteuningsfaciliteit zullen actuele kennis en ervaring op diverse aspecten van fysieke veiligheid en rampenbestrijding worden verzameld. Tevens vindt binnen deze dienst het beheer plaats van het landelijk potentieel aan rampenbestrijdingsmaterieel;

– Nederland beschikt niet over een speciale eenheid voor het verrichten van search en rescue taken. Een speciale bijstandseenheid die ook in internationaal verband met andere hulpverleningsorganisaties kan worden ingezet zal worden geformeerd.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

De uitgaven aan de brandweer en GHOR-regio's zijn op grond van het Interim-besluit doeluitkering bestrijding van rampen en zware ongevallen juridisch verplicht. Een juridische verplichting betreft tevens de bijdrage aan het Nederlandse Rode Kruis, Reddingsbrigades Nederland en het NIBRA. Daarnaast is onder de juridische verplichtingen de wachtgeldverplichting aan ex noodwachtambtenaren begrepen, alsmede de apparaatskosten (personeel en materieel) van het eigen personeel.

De bijdrage aan gemeenten op grond van het Bijdragebesluit kosten ruiming explosieven Tweede Wereldoorlog is hieronder eveneens begrepen. De jaarlijkse exploitatielasten van de telecommunicatievoorzieningen zijn tevens als niet te beïnvloeden bedragen opgenomen.

5. Veronderstellingen

Aan de hiervoor geformuleerde operationele doelstellingen heeft een aantal veronderstellingen ten grondslag gelegen:

– handhaving van het huidige aantal vrijwilligers bij de brandweer op circa 22 000;

– een groei van het beroepspotentieel bij de brandweerorganisaties en bij de organisaties voor geneeskundige hulpverlening bij rampen en zware ongevallen (thans circa 4 300);

– minimaal handhaving van het aantal brandweerofficieren (aantal aspirant officieren en hoger thans circa 1 600);

– een verdere afname van het aantal hulpverleningsregio's (thans 37 brandweer en 26 GHOR-regio's. De streefwaarde wordt per discipline in de loop van 2003 25 hulpverleningsregio's);

– de voortgang in het versterkingsproces rampenbestrijding bij de gemeenten en de regionale samenwerkingsverbanden gaat onverminderd door.

6. Groeiparagraaf

De uitvoering van de beleidsnota rampenbestrijding 2000–2004 en van de beleidsvoornemens genoemd in het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de vuurwerkramp is in volle gang. De voortgang van het versterkingsproces, die ten grondslag ligt aan de beleidsnota, wordt in de tweede helft van 2001 geëvalueerd (gereed november 2001). Tevens is er een samenhangende monitor en rapportage over de kwaliteit van de rampenbestrijding in ontwikkeling die de minister in staat moet stellen om trendmatig de ontwikkelingen op het gebied van brandweer, geneeskundige hulpverlening en rampenbestrijding te volgen. Tezamen met de invoering van een wettelijke plicht tot het vaststellen van regionale beheersplannen, de uitbreiding van het toezicht van de provincie daarop en de regelmatige bestuurlijke rapportages, onder andere op basis van die beheersplannen, van de regio's aan de deelnemende gemeenten en aan de provincies en van de provincies aan de Minister van BZK, wordt de kwaliteit van de rampenbestrijding bewaakt en kan zo nodig worden bijgestuurd. Daarnaast zullen ook de inspectietaken worden geïntensiveerd. Op basis hiervan zal worden bezien of de prestatie-indicatoren worden aangevuld of aangescherpt en bepaalde kengetallen van activiteiten van de brandweer ter illustratie kunnen worden opgenomen.

BELEIDSARTIKEL 4: PARTNERS IN VEILIGHEID

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een integraal veiligheidsbeleid. Het bevorderen van een samenhangend ICT-beleid voor de sectoren Openbare Orde en Veiligheid. Een adequate coördinatie van de crisisbeheersing.

Op grond van de bevoegdheden en de verantwoordelijkheden van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor de veiligheid in Nederland worden activiteiten ontwikkeld op het gebied van integrale veiligheid en wordt invulling gegeven aan de regiefunctie op dit gebied. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een interdepartementaal netwerk met mede-overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. Daarnaast wordt gestreefd naar een toekomstvaste, flexibele informatie-architectuur (waaronder begrepen infrastructuur, applicaties, standaardiserings- en beveiligingsbeleid) voor de Nederlandse politie (als concern) en de Nederlandse brandweer- en rampenbestrijdingsorganisaties, daarbij rekening houdend met de informatierelaties met de geneeskundige sector en de Koninklijke Marechaussee.

De derde algemene beleidsdoelstelling wordt geconcretiseerd in de doelstellingen van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC); het coördineren van orde- en veiligheidsmaatregelen en crisissituaties. In 2002 zal de capaciteit van het NCC worden vergroot door een uitbreiding van de bezetting, ruimere openingstijden en een verbetering van de ICT-infrastructuur. Ter voorbereiding op crisissituaties zal in 2002 ook een intensief opleidings- en oefenplan worden uitgevoerd. Hiervoor is een totaal budget van € 1,75 mln beschikbaar. Voor de uitwerking van het kabinetsstandpunt Vuurwerkramp is € 0,908 mln beschikbaar, waarvan een deel zal worden aangewend voor materieel en personeel.

2. Operationele beleidsdoelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidsbeleid als bedoeld in het IVP

A. Integraal Veiligheidsbeleid

Wat willen we bereiken?

Het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidsbeleid als bedoeld in het IVP. Het vertrouwen van de maatschappij in de overheid moet immers worden herwonnen. Nieuwe initiatieven zullen dan ook worden ontplooid om de veiligheid verder te vergroten. Daarbij gaat het om de veiligheid zelf, de vergroting van gevoelens van veiligheid bij de burgers, de versterking van het toezicht en de handhaving, het vergroten van het veiligheidsbewustzijn van het openbaar bestuur en van zijn partners in veiligheid. De rol van de gemeenten, als spil van het veiligheidsbeleid, moet worden versterkt.

Wat gaan we daarvoor doen?

Alle gemeenten zorgen voor een beleidsnota «lokaal veiligheidsbeleid». De beleidsnota is het vehikel voor gemeenten waarlangs inhoud én uitvoering kan worden gegeven aan hun coördinerende en sturende rol op het gebied van «integrale veiligheid». Op dit moment beschikt ongeveer de helft van de gemeenten (54%) over de nota; in 2002 wordt gestreefd naar 100%. Verder worden er kwaliteitseisen ontwikkeld door middel van normen, keurmerken en certificaten, ondermeer ten behoeve van gemeenten, woningen en uitgaansgebieden, terzake ondergronds bouwen, en ontwikkelen van meetinstrumenten. Op dit moment beschikken 24 gemeenten over een geïntegreerd horecabeleid; in 2002 wordt gestreefd naar 170 gemeenten. Ten aanzien van het Keurmerk Veilig Wonen wordt in 2002 gestreefd naar 240 000 woningen die voldoen aan de criteria met betrekking tot inbraak- en brandpreventie.

Tevens zal er een intensivering plaatsvinden van het wijkveiligheidsbeleid. Dit wordt gedaan door het evalueren van een deel van de gemeenten die een éénmalige intensiveringbijdrage hebben ontvangen in het kader van jeugd en veiligheid. Ook worden de VeiligheidsEffectRapportage (VER)-pilots geëvalueerd en aan de hand daarvan bezien op welke wijze in alle gemeenten de VER kan worden ingevoerd. Op dit moment beschikt nog geen enkele gemeente over een VER; in 2002 wordt gestreefd naar 25%.

Het Informatiepunt Lokale Veiligheid (ILV) zal worden versterkt onder meer in relatie tot andere kennis- en informatiecentra. Ook wordt het strategisch inzicht vergroot in onder meer ontwikkelingen/trends op het gebied van (on)veiligheid.

Wat mag het kosten?

In totaal is beschikbaar € 3,845 mln. Dit wordt ingezet voor:

– het invoeren van het lokaal/integraal veiligheidsbeleid in gemeenten aan de hand van de beleidsnota (€ 1,375 mln);

– het ontwikkelen van kwaliteitseisen en meetinstrumenten in gemeenten (€ 0,681 mln);

– het evalueren van Jeugd en Veiligheid (€ 1,361 mln);

– het evalueren van de VER-pilots en bezien hoe deze verder in te voeren (€ 0,227 mln);

– het versterken van het IVL (€ 0,201 mln).

B. Project Onafhankelijke Rampen- en ongevallenonderzoek (PRO)

Wat willen we bereiken?

Een onafhankelijke organisatie, een ongevallenraad, voor het uitvoeren van diepgaand en integraal onderzoek naar rampen, ongevallen en incidenten, in te stellen in 2002.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het voorbereiden van een wetsvoorstel voor een onafhankelijke organisatie voor veiligheidsonderzoek. Tevens zal het interdepartementaal, interbestuurlijk en internationaal worden gefaciliteerd en gecoördineerd van de inbreng van alle betrokken partijen ten behoeve van de voorbereiding van het eerder genoemde wetsvoorstel. Verder zullen er vergaderingen van het interdepartementale projectteam en de stuurgroep worden voorbereid, opdat tijdig en goed gedocumenteerde besluitvorming in de (rijks)ministerraad kan plaatsvinden. Ook zal er coördinatie plaats vinden van de informatievoorziening over de ontwikkelingen rond de oprichting van één raad voor veiligheidsonderzoek.

Het in te zetten veranderingstraject, waarbij de Raad voor Transportveiligheid en de bestaande defensie-ongevallenraden zullen opgaan in één onafhankelijke Raad, zal een uitbreiding van taken tot gevolg hebben en een uitbreiding nodig maken van de personeelssterkte ten opzichte van de huidige Raad voor Transportveiligheid met daaraan gekoppeld een ruimere huisvesting. Daarnaast zal voor begeleiding van het veranderingstraject onderzoek, advies en begeleiding van externen nodig zijn. Naast een goede onderlinge afstemming tussen de verschillende ministeries zullen communicatie-activiteiten in gang worden gezet om mede-overheden, hulpverleningsinstanties en particuliere organisaties te informeren over de komst en functioneren van de nieuwe raad.

Wat mag het kosten?

Naast de personele en materiële uitgaven zullen de gelden met name besteed worden voor die activiteiten, die zich richten op onderzoek, communicatie, de bedrijfsvoering van het project, het voorbereiden en faciliteren van de vergaderingen van het interdepartementale projectteam, de stuurgroep en de klankbordgroep, het organiseren van een consultatieronde en bijeenkomsten van een brede klankbordgroep, de Tijdelijke Commissie voor Rampen- en Calamiteiten, de installatie en implementatie van de onafhankelijke Raad.

Voor PRO is structureel een bedrag van € 2,269 mln gereserveerd voor deze Raad. Deze middelen worden thans, overeenkomstig het Projectplan PRO ingezet voor het implementeren en functioneren van de nieuwe raad voor veiligheidsonderzoek.

In de loop van 2002 komt de financiering van de raad en de inbreng van de verschillende ministeries expliciet aan de orde. Het gaat om budgetten die Defensie en Verkeer & Waterstaat tot dan toe jaarlijks reserveerden voor respectievelijk de Raad voor Rampen en Calamiteiten in oprichting, de Defensie-ongevallenraad in oprichting en de Raad voor Transportveiligheid. In 2002 worden deze gelden overgeheveld naar de dan in te stellen onafhankelijke Raad en bestemd voor de inzet van activiteiten van deze raad.

C. Project Vuurwerkramp

Wat willen we bereiken?

De realisatie van zes actiepunten startende in 2002 en met een looptijd tot het eerste kwartaal in 2004, die zijn voortgekomen uit het kabinetsstandpunt Vuurwerkramp. De actiepunten zijn te verdelen in het coördineren van de actiepunten 2 (taskforce), 3 (halfjaarlijkse voortgangrapportages), 58 (ontwikkelen landelijke standaard) en motie 27 157–29 (Commissie Financiële Afhandeling) en in het uitvoeren van actiepunt 66 (samenvoegen meldkamers).

Wat gaan we daarvoor doen?

Voor de actiepunten die moeten worden gecoördineerd:

– het instellen van een gezamenlijke taskforce met VNG en IPO voor de uitvoering van de aanbevelingen uit de onderzoeken naar de vuurwerkramp en de gezamenlijke actiepunten uit het kabinetsstandpunt. Het voeren van het secretariaat van de taskforce;

– het verzorgen van halfjaarlijkse voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer over de stand van zaken van de uitvoering van de 92 actiepunten die voortkwamen uit het kabinetsstandpunt Vuurwerkramp. Een zichtbare uitvoering van het kabinetsstandpunt. Daartoe worden diverse activiteiten uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld het organiseren van symposia;

– het activeren van de Commissie Financiële Afwikkeling teneinde onderzoek te doen naar de uitvoering van de financiële regelingen en de probleemgevallen die hierbij zijn ontstaan.

Het instellen van een commissie (tegemoetkoming bij rampen en calamiteiten) die zal worden gevraagd voorstellen te doen naar financiële regelingen als gevolg van rampen of zware ongevallen.

Prestatie-indicator: halfjaarlijkse voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer.

Actiepunt 66, het Project Samenvoegen Meldkamers, moet worden uitgevoerd.

– In 2002 zal de projectorganisatie volledig operationeel moeten zijn, alle regio's hebben bezocht, passende hulpmiddelen hebben ontwikkeld en maatwerkondersteuning moeten hebben gedefinieerd in overleg met de betrokken regio's.

– Voorts worden maatregelen voorbereid gericht op het samenvoegen van meldkamers van politie, brandweer en Centrale Post Ambulancevoorziening. Het co-lokeren van meldkamers is een absolute randvoorwaarde voor het kunnen doorvoeren van meer inhoudelijk gerichte kwaliteitverbeterende maatregelen die eveneens in het kabinetstandpunt zijn opgenomen. Tevens is het co-lokeren van meldkamers van groot belang voor de tijdige uitrol van C2000. Indien de regio's niet voor 1 januari 2004 zijn geco-lokeerd zal dit tot zeer aanzienlijke meerkosten leiden voor het rijk.

– Er zal verder een inventarisatie van knelpunten en een aanbod tot concrete ondersteuning van de regio's bij het in gang zetten dan wel versnellen van het proces van co-lokatie komen. Tevens zal de ondersteuning gericht zijn op het bevorderen van kwaliteitsverbeterende maatregelen in de meldkamer.

Prestatie-indicator: 3 maandelijkse rapportage aan de opdrachtgever over voortgang van de co-lokatie en de projectactiviteiten.

Wat mag het kosten?

De kosten die gemaakt worden om de actiepunten te realiseren, zullen worden betaald uit de extra gelden die door het Kabinet beschikbaar zijn gesteld naar aanleiding van de vuurwerkramp. Hiervan wordt de interne en de externe organisatie betaald en de huisvesting en apparaatskosten. Tevens worden er kosten gemaakt voor de coördinatie van de actiepunten.

Operationele doelstelling 3: Het bijdragen aan samenhang in en gemeenschappelijk gebruik van de ICT-infrastructuur

Wat willen we bereiken?

Het bijdragen aan samenhang in en gemeenschappelijk gebruik van de ICT-infrastructuur.

Deze doelstelling wordt bereikt met de volgende sub-doelstellingen:

– invulling van de beheer- en beleidsfunctie van bovenregionale en landelijke infrastructuur en applicaties voor de sector Openbare Orde en Veiligheid (OOV-sector);

– blijven zorgdragen voor de homogenisering van de vele diverse applicaties en infrastructurele voorzieningen binnen de OOV-sector, waarbij het zwaartepunt ligt bij het politieveld;

– realisering van een inhaalslag op het terrein van de ICT bij de politie;

– ontwikkeling van een beleidsvisie en -strategie voor de langere termijn op het gebied van Informatiebeleid voor de OOV-sector;

– installatie van een Geïntegreerd Meldkamer Systeem (GMS) in de meldkamers van de brandweer, ambulance en politieregio's;

– instandhouding baten-lastendienst ITO.

Wat gaan we daarvoor doen?

Op landelijk en bovenregionaal niveau zorgdragen voor de instandhouding van de infrastructurele voorzieningen en de in gebruik zijnde applicaties, voor zover BZK optreedt als eigenaar van het netwerk en die applicaties. Hierbij wordt gestreefd naar het realiseren van een beschikbaarheid van het 1-1-2 en Podacs-netwerk van 99,8% waarbij als randvoorwaarde een basiswaarde van 90% beschikbaarheid wordt gesteld.

Ontwikkelen van een beleidsvisie en strategie op het terrein van Informatiebeleid voor de OOV-sector. Juist nu intensief wordt samengewerkt om te komen tot een inhaalslag op de informatisering van de politie is het zaak als departement een visie te ontwikkelen over waaraan de informatiehuishouding van de politie in relatie tot zijn ketenpartners dient te voldoen. Het ketendenken zal daarin centraal staan, evenals de noodzaak vanuit de bedrijfsprocessen te redeneren en te ontwikkelen. Hoewel de snelle technologische ontwikkelingen op dit punt niet veel ruimte laten, dient ook gestreefd te worden naar een minder tijdgebonden opzet van de informatiehuishouding.

Het zodanig aanpassen en nieuw ontwikkelen van politieapplicaties dat per saldo per functionaliteit of groep van functionaliteiten slechts één applicatie in gebruik is. Het op peil brengen van de ICT-voorzieningen, zowel infrastructuur als applicaties, bij de politie. Inzet is de huidige achterstand op het gebied van de techniek om te zetten in een opgewaardeerde infrastructuur en fundamenteel vernieuwde functionaliteiten1. Hiermee wordt beoogd zeker te stellen dat de politie aan zijn informatie kan komen, maar vooral ook op een moderne manier informatie kan verschaffen aan bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie. Daartoe wordt via de Regieraad ICT politie een veranderorganisatie in het leven geroepen. In aanvulling op de activiteiten die in het Bestek ICT Politie zijn opgenomen is vanaf 2002 structureel budget beschikbaar gesteld voor een project ter realisering van het elektronisch proces-verbaal en voor het uitvoeren van pilots met elektronische aangifte door de burger. Voorts wordt gewerkt aan het op peil brengen van het kennisniveau van de gebruikers van de diverse ICT-faciliteiten bij de Politie. Gelet op de noodzaak van kennisvergaring en actualisering op het terrein van ICT-toepassingen is vanaf 2002 structureel aanvullend budget beschikbaar gesteld om zodoende naast het realiseren van een inhaalslag te waarborgen dat er een permanente kwalitatief hoogwaardige educatie van het ICT personeel bij de politie mogelijk blijkt.

De in het Bestek ICT Politie opgenomen doorlooptijd van realisatie is gesteld op de periode 2001–2005. Jaarlijks wordt door de Regieraad ICT Politie (RR) een jaarplan opgesteld met concreet uit te voeren projecten, zoals deze in het Bestek ICT Politie zijn vastgesteld. Over de voortgang van de uitvoering van het Bestek ICT Politie wordt periodiek door de RR gerapporteerd aan de minister van BZK.

Implementeren van het GMS in de meldkamers van de diverse disciplines binnen de OOV-sector, waarbij de basiswaarde voor 2001 is gesteld op 18 meldkamers en in 2002 er 29 meldkamers operationeel dienen te zijn.

Realiseren van een wettelijke grondslag voor de taken van de baten-lastendienst ITO.

Wat mag het kosten?

Voor het uitvoeren van het beheer van de bij het ministerie van BZK in eigendom zijnde infrastructuren en applicaties is een bedrag beschikbaar van € 25,977 mln. De kosten kunnen globaal verdeeld worden over de categorieën datacommunicatie, applicaties, et cetera, waarbij de verdeling tussen regulier beheers- en beleidsactiviteiten teneinde de functionaliteit in gebruik te kunnen houden ongeveer 40%-60% is.

Voor implementatie en het beheer (de financiering van beheer, opleiding, projectbureau, ontwikkeling software, et cetera) van GMS is er een budget van € 4,439 mln. Dat is exclusief de koppeling GMS-C2000 die vanuit het C2000-budget betaald zal worden.

Voor de realisering van het Bestek ICT Politie is voor 2002 € 14,94 mln beschikbaar. Prioriteiten hierin zijn ontwikkeling elektronisch proces verbaal (€ 6,807 mln) en pilots voor elektronische aangifte (€ 0,908 mln).

De baten-lastendienst ITO ontvangt een bijdrage in kosten die niet (volledig) in rekening kunnen worden gebracht bij opdrachtgevers. Het gaat hier om kosten in verband met de omschakeling naar de Euro, huisvestingskosten en het beheer van de analoge radionetten van de regionale politie (totale kosten € 4,058 mln).

Voor het uitwerken van de strategie en visie ten aanzien van het te voeren informatiebeleid voor de OOV-sector is € 0,228 mln beschikbaar.

Operationele doelstelling 4: Het realiseren van netwerk C2000

Wat willen we bereiken?

Het realiseren van het netwerk C2000. In 2004 moet C2000, het digitale radiocommunicatienetwerk C2000 voor de OOV-diensten, geheel operationeel zijn.

Wat gaan we daarvoor doen?

Eind 2002 zal C2000 al operationeel zijn in de eerste Kring (Noord-Holland, Utrecht, Flevoland en het noordelijk deel van Zuid-Holland). In 2002 zal ook worden bepaald of C2000 voldoet in de grensgebieden. De bouw van het netwerk zal in 2002 dan ook grote progressie moeten boeken. Bovendien zullen in 2002 voor het hele netwerk alle bestuurlijke zaken zijn geregeld.

Opdat C2000 eind 2002 operationeel kan zijn in de eerste Kring, zal in 2002 de systeemontwikkeling worden afgerond. Ook zal de koppeling met diverse systemen (GMS/Mobilpol LRO) zijn gemaakt.

Als onderdeel van de infrastructuur neemt in 2002 het aantal opstelpunten (radioantennes) dat gereed is toe van 40 naar 120. Daarnaast neemt het aantal opstelpunten in aanbouw toe van 80 naar 120.

De benodigde radiobediensystemen zijn bovendien aangeschaft en vier radiobediensystemen zijn geplaatst in de meldkamers van de diverse OOV-disciplines in de eerste Kring en de Drielanden-regio. Het meldkamerpersoneel in deze gebieden wordt opgeleid, zodat men met de radiobediensystemen kan werken. Ook wordt de benodigde beheersorganisatie opgezet.

In de Drielanden-regio zal het netwerk in 2002 worden gebruikt ten behoeve van de internationale pilot, die samen met Duitsland en België wordt uitgevoerd, zodat bepaald kan worden of C2000 voldoet in de grensgebieden.

Om alle bestuurlijke zaken te regelen, zal de Bestuurlijke Informatieronde, die in 2001 is gestart, worden afgerond.

Wat mag het kosten?

In de meerjarenplanning is op kasbasis een bedrag van € 117,876 mln gereserveerd voor C2000. Daarvan is circa 65% bestemd voor investeringen in het netwerk en circa 35% voor de exploitatie van het opgeleverde deel van het netwerk.

Meer informatie over de kosten en planning van C2000 is te vinden in de Voortgangsrapportage, die periodiek aan de Tweede Kamer wordt gestuurd (dossier 25 124).

3. Budgettaire gevolgen van het beleid

4. Budgetflexibiliteit1

5. Veronderstellingen

Aan de hiervoor geformuleerde operationele doelstellingen heeft een aantal veronderstellingen ten grondslag gelegen:

Operationele doelstelling 2: Project Vuurwerkramp loopt nog zeker door tot einde 2003. Voor de looptijd van het project zal tijdelijk een formatie-uitbreiding plaatsvinden van 11 fte's. Het beschikbare budget is verdeeld tussen de betrokken directies.

Operationele doelstelling 3: Bij het begroten van de activiteiten die gerelateerd zijn aan de ICT ontwikkelingen is uitgegaan van het prijsniveau in de ICT-sector van 2001. Dit betreft zowel het niveau van de kosten op het personele als het materiële vlak. Tevens is bij het vaststellen van de doorlooptijd van projecten de huidige stand van de techniek (zoals deze door de industrie in de markt wordt geplaatst) als uitgangspunt genomen.

Operationele doelstelling 4: Voor het project C2000 wordt verondersteld dat de realisatie conform het Algemene Projectplan en de Mijlpalenplanning verloopt, en dat de daarin opgenomen kostenramingen betrouwbaar zijn.

6. Groeiparagraaf

Wijziging doelstelling operationele doelstelling 2: Overwogen wordt om de doelstelling «Het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidsbeleid als bedoeld in het IVP», te wijzigen in «Het bevorderen van een adequaat integraal veiligheidbeleid». Met deze ruimere formulering kan een betere relatie worden gelegd met bijvoorbeeld projecten als PRO. Voorts wordt bezien of gegevens uit het Integraal Veiligheidsplan (IVP) aan de prestatie-indicatoren kunnen worden gelinkd.

Wijziging operationele doelstelling 4: Om de Kamer in de begroting expliciet te kunnen informeren over grote projecten wordt voorgesteld om operationele doelstelling 4 «C2000» om te dopen tot operationele doelstelling 4 «Grote Projecten». Dit zal bij de ontwerp-begroting 2003 geëffectueerd worden. Onder Grote Projecten zullen in ieder geval de projecten van dit moment, C2000 en Project Vuurwerkramp, worden ondergebracht.

Toevoeging operationele doelstelling 5: Tevens wordt voorgesteld om voor de ontwerp-begroting 2003 een vijfde operationele doelstelling aan beleidsartikel 4 toe te voegen voor het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC). Het NCC valt nu onder operationele doelstelling 1 «Apparaat», waardoor het inzicht in de activiteiten van het NCC verloren gaat.

BELEIDSARTIKEL 5: NATIONALE VEILIGHEID

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van de nationale veiligheid als bedoeld in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de Wet veiligheidsonderzoeken. Het bevorderen van de nationale veiligheid is een kerntaak van de overheid en één van de prioriteiten van het regeringsbeleid. De taken en bevoegdheden van de BVD zijn vastgesteld in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) en de Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo). De BVD doet onderzoek naar personen, (inter)nationale organisaties en maatschappelijke politieke ontwikkelingen in binnen- en buitenland. Voorts verricht de BVD veiligheidsonderzoeken en beveiligingsbevorderende activiteiten. Op grond van de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, wordt daaraan toegevoegd het doen van onderzoek betreffende andere landen. De bijdragen van de BVD aan de algemene beleidsdoelstelling kunnen ter toelichting (maar niet als operationeel doel) als volgt worden uitgewerkt:

Wat willen we bereiken?

Het verwerven van inzicht in (potentiële) aantastingen van de nationale veiligheid, teneinde het nemen van maatregelen tegen dergelijke aantastingen mogelijk te maken.

De BVD streeft naar een tijdige aanlevering van betrouwbare en specifieke informatie over de aard en de omvang van (potentiële) dreigingen aan belangendragers (eigen bewindslieden en bewindslieden van andere departementen, organen van openbaar bestuur, politie, openbaar ministerie en collega-diensten) opdat adequate maatregelen getroffen kunnen worden. Bij dreigingen kan het onder meer gaan om politiek geweld, illegale migratie, anti-integratieve krachten, aspecten van georganiseerde misdaad, illegale wapenhandel, proliferatie van massavernietigingswapens, grootschalige verstoringen van de openbare orde en ongewenste activiteiten van buitenlandse inlichtingen- en veiligheidsdiensten in ons land.

Het bevorderen van het weerstandsvermogen van de overheid en van vitale delen van het bedrijfsleven teneinde aantastingen van de nationale veiligheid te voorkomen.

Gestreefd wordt naar een zodanige beveiliging bij overheid en voor de instandhouding van het maatschappelijk leven vitale onderdelen van het bedrijfsleven, dat geheimhouding van gegevens is gewaarborgd.

Wat gaan we daarvoor doen?

Ten aanzien van het verwerven van inzicht in (potentiële) aantastingen van de nationale veiligheid teneinde het nemen van maatregelen tegen dergelijke aantastingen mogelijk te maken:

– het verrichten van onderzoek naar organisaties en personen die een bedreiging kunnen vormen voor de nationale veiligheid;

– het verzamelen van gegevens uit openbare bronnen;

– het vergaren van informatie door de inzet van menselijke bronnen, al dan niet op instructie van de BVD en het uitsluitend in uiterst specifieke omstandigheden en na zorgvuldige afweging, inzetten van inlichtingenmiddelen die inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer;

– het analyseren van gegevens vanuit de specifieke invalshoek van de BVD;

– het exploiteren van informatie en kennis aan belanghebbenden, bevoegd tot het nemen van maatregelen;

– het daartoe onderhouden van een netwerk.

Ten aanzien van het bevorderen van het weerstandsvermogen van de overheid en van vitale delen van het bedrijfsleven teneinde aantastingen van de nationale veiligheid te voorkomen:

– het instellen van onderzoeken naar de beveiliging van personen, gebouwen, terreinen, processen, gegevens en telecommunicatie;

– het geven van beveiligingsadviezen en het verstrekken van informatie over veiligheidsrisico's;

– het bevorderen van integriteitszorg;

– het doen aanwijzen van vertrouwensfuncties;

– het instellen van veiligheidsonderzoeken naar personen die vertrouwensfuncties (gaan) bekleden;

– het fungeren als Meldpunt Integriteitsaantastingen (Mepia).

Wat mag het kosten?

Voor 2002 is een totaalbedrag beschikbaar van € 61,392 mln, te besteden aan apparaats- en geheime uitgaven.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

De beleidsdoelstelling van de BVD wordt in de begroting niet verder verdeeld naar operationele doelstellingen. Zie daartoe het jaarverslag van de BVD casu quo punt 6.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 5 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

Geen.

6. Groeiparagraaf

Het jaarverslag van de BVD beoogt een zo volledig mogelijk overzicht te geven van het werkterrein van de dienst. In de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten krijgt het jaarverslag een wettelijke basis. In het jaarverslag, dat jaarlijks vóór 1 mei dient te worden uitgebracht, moet behalve aan de activiteiten van het afgelopen jaar ook aandacht worden besteed aan de activiteiten in het lopende jaar (het jaar dat het jaarverslag wordt uitgebracht). Met deze laatste bepaling wordt onder meer tegemoet gekomen aan het kenbaarheidsvereiste van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).

Doordat het jaarverslag zowel terugkijkt op het voorafgaande als het lopende jaar, en bovendien de volle breedte van het werkterrein van de BVD (en daarna de AIVD) beslaat, is het ook een waardevol document in de VBTB-aanpak. Het jaarverslag kan zowel een functie vervullen als nadere onderbouwing van de begroting, als dienen als een meer gedetailleerde toelichting op het departementale jaarverslag.

Om deze (deels nieuwe) functie van het BVD-jaarverslag beter tot uitdrukking te brengen, bestaat het voornemen om de inrichting daarvan geleidelijk een meer VBTB-karakter te geven en te laten aansluiten op de uitvoering van de beleidsdoelstelling betreffende de Nationale Veiligheid.

Het is de bedoeling dit voor de eerste keer te doen in het BVD-jaarverslag 2001, dat uiterlijk 1 mei 2002 zal verschijnen. Dat betekent dat voor het dan lopende jaar aansluiting wordt gezocht bij de eerste VBTB-begroting van BZK. Verwacht mag worden dat dan de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten een feit zal zijn. Dit is van belang in verband met de nieuwe inlichtingentaak buitenland.

BELEIDSARTIKEL 6: FUNCTIONEREN OPENBAAR BESTUUR

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een doeltreffende, doelmatige en democratische inrichting en werking van het openbaar bestuur zoals onder meer neergelegd in de Grondwet en in andere wetten, en optimalisering van de interbestuurlijke samenwerking.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het bevorderen van een goed functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking. Zowel de inrichting als de werking van het openbaar bestuur dienen doeltreffend, doelmatig en democratisch te zijn. Het functioneren van het openbaar bestuur en de interbestuurlijke samenwerking wordt bevorderd met behulp van een aantal instrumenten die nader worden uitgewerkt bij de operationele doelen.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het ontwikkelen en onderhouden van beleid en regelgeving op het terrein van de inrichting en werking van het openbaar bestuur en van interbestuurlijke samenwerking

Wat willen we bereiken?

De optimalisering van het functioneren van het openbaar bestuur in Nederland vindt plaats op drie te onderscheiden niveaus. Op decentraal niveau is de Minister van BZK verantwoordelijk voor het beleid en de regelgeving omtrent de inrichting en werking van de gemeenten en provincies. Op centraal niveau is er verantwoordelijkheid voor een optimaal functioneren van de rijksoverheid. Op het niveau van de interbestuurlijke samenwerking wordt gewerkt aan een goed samenspel tussen de rijksoverheid en de decentrale overheden, nodig voor terreinen die niet door afzonderlijke eenheden van het openbaar bestuur behartigd kunnen worden.

A. Gemeenten en Provincies. Op decentraal niveau wordt vanaf 2002, in navolging van het kabinetsstandpunt over het rapport van de Staatscommissie «Dualisme en lokale democratie» (kamerstukken II, 1999/2000, 26 800 VII, nr. 42), een grote stap gezet om te komen tot de dualisering van het gemeente- en provinciaal bestuur. Behalve een wettelijke verankering van de dualisering (structuurwijziging) is er ook een cultuurverandering in dualistische zin nodig van het gemeente- en provinciaal bestuur. Door zowel de structuur- als cultuuraanpassingen wordt beoogd deels nog voor de aanstaande gemeenteraad- en de statenverkiezingen (2002, respectievelijk 2003), onderstaande punten in te bedden in de gemeentelijke en provinciale bestuurscultuur:

– onafhankelijker van elkaar functioneren van raad en college;

– meer aandacht van raadsleden voor het aangeven van (budgettaire) kaders en hoofdlijnen van collegebeleid en meer tijd voor controle op collegebeleid;

– meer tijd voor raadsleden voor onderhouden van contacten met burgers (vertegenwoordigende functie) doordat ze niet meer en detail meebesturen;

– meer aandacht voor goed gebruik van instrumenten als interactieve beleidsvorming;

– meer openheid in de gemeentelijke bestuursvoering en de organisatie;

– versterking van het budgetrecht van de raad en een transparantere financiële functie.

Verder wordt het beleid op het terrein van de herindeling gecontinueerd. Op bovenlokaal niveau wordt verder gewerkt aan de ontwikkeling van wetgeving voor bestuur in stedelijke regio's. Hiermee wordt de effectiviteit en efficiëntie vergroot van de uitvoering van fysieke beleidsterreinen. Getracht wordt de grensoverschrijdende samenwerking te vergemakkelijken en voorkomende (juridische) knelpunten weg te nemen. Het beleid betreffende het transparanter maken van de financiële positie van gemeenten wordt voortgezet. De bestuursafspraak Friese taal en cultuur tussen Rijk en provincie Fryslân wordt in 2002 verder geïmplementeerd. Zodoende wordt de Friese taal en cultuur bevorderd in overeenstemming met internationale verdragen.

B. Rijksoverheid. Op centraal niveau draagt de Minister van BZK een systeemverantwoordelijkheid voor het optimaal functioneren van de rijksdienst. Een eerste doel op dit niveau is het bereiken van een cultuuromslag binnen de rijksdienst zoals geformuleerd in de twee aangenomen moties van mevrouw Scheltema-De Nie tijdens het parlementaire debat over de vuurwerkramp in Enschede. Daarnaast zullen de voornemens uit de in 2001 aan de Tweede Kamer aangeboden evaluatie kaderwet adviescolleges worden uitgewerkt. Een optimaal functionerend adviesstelsel vergroot de kwaliteit van het openbaar bestuur.

Ten derde is een goede organisatie en inrichting van de toezichtsfunctie belangrijk. Leidend hierbij is de in 2001 aan de Tweede Kamer aangeboden kaderstellende visie toezicht (kamerstukken II, 2000/2001, 27 831, nr. 1). In 2002 wordt ernaar gestreefd de bestaande toezichtsarrangementen middels zelfevaluaties te toetsen aan de kaderstellende visie. De zelfevaluaties worden door de eerstverantwoordelijke ministers uitgevoerd. Tenslotte wordt om de kwaliteit van de rijksdienst verder te verhogen, de inzet van kwaliteitsinstrumenten bevorderd en beleidsvisitaties gestimuleerd.

C. Interbestuurlijke samenwerking. Bij het bevorderen van optimale interbestuurlijke samenwerking is de Minister van BZK afhankelijk van de andere actoren in het openbaar bestuur. Optimale interbestuurlijke samenwerking behelst een goede afstemming tussen de activiteiten en taken van het rijk en de decentrale overheden. Via onder meer het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS) vindt deze afstemming plaats. Gebiedsgericht werken biedt daarnaast nieuwe mogelijkheden voor interbestuurlijke samenwerking. In 2002 wordt daarom ingezet op de voltooiing van de regioconvenanten fase 2 tussen het kabinet en Oost-Nederland en tussen het kabinet en de Alliantie Zuid-Nederland. Dit heeft als doel een efficiëntere allocatie van gelden door middel van het stellen van heldere prioriteiten en het ontschotten van middelen. Tenslotte wil het kabinet investeren in de samenwerking tussen verschillende overheden door het versterken van ketens. Ketens zijn horizontaal samenhangende reeksen, die moeten leiden tot een betere samenwerking tussen afzonderlijke publieke dienstverleners zodat cliënten beter geholpen kunnen worden.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Gemeenten en Provincies. De dualisering van de formele inrichting en werking van het gemeente- en provincie bestuur krijgt gestalte door een zestal wetgevingstrajecten. De beoogde inwerkingtreding van de wetsvoorstellen tot dualisering van het gemeentebestuur is maart 2002, en voor het provinciebestuur is dat maart 2003. Voor de cultuurverandering is in samenwerking met de VNG de Vernieuwingsimpuls «Dualisme en lokale democratie» opgezet. In het kader hiervan wordt een groot aantal activiteiten ondernomen, waaronder het project duale gemeenten, de databank lokale initiatieven en diverse voorlichtingspublicaties. Voor de provincies wordt in overleg met het IPO een aangepast programma van activiteiten ontwikkeld voor de jaren 2003–2007. Bij het herindelingsbeleid gaat bijzondere aandacht uit naar de door de Minister van BZK zelf ter hand genomen herindeling van de regio Eindhoven/Helmond die naar verwachting in 2004 effectief zal worden. De kwaliteitsmonitor herindeling, die voorziet in een periodieke en systematische registratie van relevante gegevens, zal in 2002 in meerdere gemeenten worden toegepast. Tevens stelt BZK een onafhankelijke visitatiecommissie in die de zelfanalyses van gemeenten beoordeelt en de kwaliteitsmeting weegt in relatie tot het herindelingsproces. Als vervolg op de Stuurgroep krachtige gemeenten zal in 2002 opnieuw een aantal gebieden in Nederland nader worden geanalyseerd op maatschappelijke knelpunten bij bestuurlijke opgaven. Dit kan leiden tot nieuwe herindelingsvoorstellen.

Uiterlijk per 1 december 2002 zal het wetsvoorstel houdende regeling voor het bestuur in stedelijke regio's in werking moeten treden. Deze nieuwe wettelijke voorziening is de opvolger van de Kaderwet bestuur in verandering. Voor de rapportages in het kader van plan van aanpak transparantie gemeentelijke geldstromen vindt onderzoek plaats, wordt een conceptueel kader opgesteld en worden databestanden ontwikkeld.

B. Rijksoverheid. In het najaar van 2001 wordt aan de Kamer een plan van aanpak cultuuromslag en ontkokering aangeboden. De parlementaire behandeling van de evaluatie van het adviesstelsel heeft nog niet plaatsgevonden. Hierdoor zijn nog niet alle instrumenten duidelijk. Dit hangt ook mede af van de uitkomst van de behandeling. Gedacht wordt in ieder geval aan het houden van expert meetings en discussiebijeenkomsten. Het toetsen van de toezichtsarrangementen aan de kaderstellende visie op toezicht gebeurt in eerste instantie door de eerst verantwoordelijke ministers zelf. BZK speelt hier een coördinerende rol en zal in 2002 een verslag aan de Tweede Kamer aanbieden van de eerste gemeenschappelijke bevindingen van de zelfevaluaties. Het stimuleringsbeleid ter bevordering van het gebruik van kwaliteitsinstrumenten krijgt vorm door drie bijeenkomsten te organiseren van de Kwaliteitskring Rijksoverheid. Deze kwaliteitskring bestaat uit een netwerk van bij het kwaliteitsbeleid betrokken functionarissen. Daarnaast zal het instrument van de interdepartementale beleidsvisitatie naar interdepartementale beleidsprocessen in 2002 ruimer worden toegepast. Deze visitaties worden vanuit BZK ondersteund en geëvalueerd.

C. Interbestuurlijke betrekkingen. In 2002 zal door het kabinet, de VNG en IPO een gezamenlijke evaluatie van het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS) plaatsvinden. In deze evaluatie worden aanbevelingen opgenomen over de wijze waarop BANS in de volgende regeerperiode voortgezet wordt. Verder vindt overleg plaats tussen het kabinet, IPO en VNG over het realiseren van de afspraken gemaakt in BANS. BZK vervult hierin een coördinerende rol, zowel naar VNG en IPO toe als naar de overige departementen. BZK draagt zorg voor de totstandkoming van de Regioconvenanten Tweede fase die, naar verwachting in 2002, tussen het Rijk en de landsdelen Oost en Zuid worden afgesloten. Nadat het nieuwe kabinet heeft besloten over de volgende investeringsimpuls (ICES), zouden de Regioconvenanten Tweede fase tussen het nieuwe kabinet en de landsdelen kunnen worden aangegaan. BZK verbetert de interbestuurlijke betrekkingen door alternatieve sturingsinstrumenten aan te bieden, onder andere in de vorm van ketenregie. Op dergelijke onderdelen ontwikkelt BZK, in samenwerking met andere departementen en overheden programma's. Die programma's moeten leiden tot kwaliteitsverbetering in en van het openbaar bestuur.

Wat mag het kosten?

Een belangrijk element bij deze operationele doelstelling is het traject dualisering (commissie Elzinga). De kosten van de beoogde veranderingen in de structuur van het gemeente- en provinciaal bestuur (wethouder is niet langer tevens raadslid en gedeputeerde is niet langer tevens statenlid) worden via het gemeente- respectievelijk het provinciefonds gecompenseerd.

De Vernieuwingsimpuls cultuurverandering kost structureel € 0,9 mln voor de gemeenten en € 0,130 mln voor de provincies.

Operationele doelstelling 3: Het ontwikkelen van de rechtspositie en van het arbeidsvoorwaardenbeleid van politieke ambtsdragers

Wat willen we bereiken?

Ten eerste willen we door het wegnemen van drempels de toetreding van gekwalificeerde politieke ambtsdragers bevorderen. Naar aanleiding van een discussie met de Tweede Kamer is een onderzoek verricht naar de vraag of het bezoldigingsniveau van wethouders toereikend is, mede gelet op de beloningsstructuur in de gemeentelijke organisatie. Een structurele verhoging van de wethoudersbezoldiging is nodig voor een goed openbaar bestuur bij lagere overheden.

Ten tweede moet de selectie van de kandidaten voor het burgemeestersambt op een doorzichtige en heldere wijze worden uitgevoerd. Daarnaast wordt doorgegaan met het stimuleren van een zo optimaal mogelijk functioneren van de burgemeester in zijn ambt door middel van het aanbieden van intervisie.

Ten derde beogen we een adequate uitvoering van:

– de betaling van wachtgelden van ambtenaren en uitkeringen aan «boventallige wethouders» die zijn ontstaan als gevolg van gemeentelijke herindelingen van voor 1988;

– de betaling van wachtgelden die ontstaan ten gevolge van het proces van aanpassingen aan de eisen die de WGR stelt;

– de uitvoering van de Wet schadeloosstelling, uitkering en pensioen leden Europees Parlement.

Wat gaan we daarvoor doen?

Onderzoek heeft uitgewezen dat de salarissen van de wethouders moeten worden verhoogd. Deze verhoging heeft met ingang van 2002 plaats. De bezoldiging van wethouders loopt via het gemeentefonds als onderdeel van het cluster Bestuursorganen. In het verdeelstelsel van het gemeentefonds zal de maatstafformule van het cluster Bestuursorganen worden aangepast.

In samenspraak met het veld is een set van bestuurscompetenties ontwikkeld voor het burgemeestersambt. De gemeentelijke vertrouwenscommissies worden bij het opstellen van de profielschets en het voeren van de selectiegesprekken gestimuleerd de methodiek «bestuurscompetenties voor het burgemeestersambt» toe te passen. Met de beroepsorganisatie voor burgemeesters worden nadere afspraken gemaakt over hoe dit instrument in het kader van de reguliere opleidingsactiviteiten aan de beroepsgroep zal worden aangeboden. In 2001 is de pilot intervisie Noord-Brabant afgerond. Op basis van de verkregen kennis en inzichten over deze methode zullen met de beroepsorganisatie (het genootschap van burgemeesters) afspraken worden gemaakt over het toepassen van intervisie.

De uitvoering van de (wettelijk) vastgelegde uitkeringen van wachtgelden aan ambtenaren en uitkeringen aan boventallige wethouders als gevolg van herindelingen van voor 1988, wachtgelden als gevolg van gemeenschappelijke regelingen en vergoedingen (salaris, wachtgeld, pensioen) ten behoeve van (oud) europarlementariërs, wordt gedaan door het USZO.

Wat mag het kosten?

De financiële gevolgen van de bezoldiging wethouders zijn onderdeel van de gemeentefondsbegroting.

Operationele doelstelling 4: Het faciliteren van politieke partijen door uitvoering van de Wet op de subsidiëring politieke partijen

Wat willen we bereiken?

Op grond van de Wet subsidiëring politieke partijen hebben landelijke partijen aanspraak op subsidie. Doel van de wet, die per 1 juli 1999 in werking is getreden, is om een bijdrage te leveren aan de instandhouding en zo mogelijk versterking van de intermediaire positie van politieke partijen in het democratisch staatsbestel. Het functioneren van de twee jaar oude Wet subsidiëring politieke partijen dient op onderdelen te worden verbeterd. Daarbij kan worden gedacht aan de volgende aspecten:

– het verbeteren van de transparantie rond de financiering van politieke partijen;

– het scheppen van betere voorwaarden voor het waarborgen van de financiële integriteit van politieke partijen;

– het verruimen van de mogelijkheden voor partijen voor de besteding van subsidiegelden.

Tevens streven we in 2002 naar een grotere participatie van (allochtone) vrouwen in politiek en openbaar bestuur. Dit vloeit voort uit het in november 2000 door het kabinet vastgestelde Meerjarenbeleidsplan Emancipatie.

Wat gaan we daarvoor doen?

In 2002 zal het kabinet komen met wetsvoorstellen met betrekking tot wijziging van de Wet subsidiëring politieke partijen:

– voor een deel bestaat dit uit een verscherping van de regels inzake openbaarmaking van giften en bevordering van de transparantie van de inkomsten van politieke partijen;

– daarnaast zal worden bezien of de in de wet opgesomde subsidiabele doelen kunnen worden uitgebreid;

– het kabinet zal in de loop van het jaar 2002 komen met een voorstel om het subsidiebudget nogmaals te verhogen met € 2,27 mln tot een totaalbudget van € 9,075 mln, conform het verzoek van een ruime meerderheid van de Tweede Kamer zoals is vastgelegd in de motie Rehwinkel c.s.

Deze voorstellen zijn een nadere uitwerking van de notitie die in de tweede helft van het jaar 2001 aan de Kamer zal worden aangeboden.

Daarnaast zal de mogelijkheid worden bezien voor het ondersteunen van lokale partijen.

Ook zullen conform het Meerjarenbeleidsplan Emancipatie de ontwikkelingen in de participatie van allochtone en autochtone vrouwen in de politiek verder in beeld gebracht worden (jaarlijkse voortgangsrapportage). Naar aanleiding van het resultaat van onderzoek naar het zogenoemde draaideureffect zullen aanbevelingen worden uitgewerkt en (indien mogelijk) in een aantal gemeenten beproefd worden. Een volgsysteem en coachingactiviteiten voor nieuw gekozen (allochtone) vrouwen in de gemeenteraden worden ontwikkeld. Voor de verkiezingen van provinciale staten en waterschapsbesturen in 2003 worden campagnes voorbereid die moeten leiden tot het kiezen van meer (allochtone) vrouwen in deze lichamen.

Wat mag het kosten?

Het totale jaarlijkse subsidiebudget ten behoeve van de subsidiëring van politieke partijen bedraagt ongeveer € 9 mln.

De kosten voor de bevordering van de participatie van (allochtone) vrouwen in politiek en openbaar bestuur zullen binnen het vastgesteld budget van € 0,091 mln blijven.

3. Budgettaire gevolgen van het beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 6 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

De inrichting en werking van het openbaar bestuur is primair geregeld in de Grondwet, Provinciewet, de Gemeentewet, de Kaderwet Adviescolleges en de Wet Financiële Verhoudingen. De interbestuurlijke betrekkingen zijn onder meer geregeld in de Kaderwet Bestuur en Verandering en de Wet Gemeenschappelijke Regelingen.

6. Groeiparagraaf

Voor de volgende begroting zal in algemene zin bekeken worden of het mogelijk is de meetbaarheid van de doelen inzichtelijker te maken en het systeem van prestatie-indicatoren aan te scherpen. De systeemverantwoordelijkheid die de Minister van BZK voor het openbaar bestuur heeft, legt beperkingen op aan resultaatgerichte prestatie-indicatoren. Daarom zal ook worden gekeken naar inzet van het evaluatie-instrument om te weten «wat we bereikt en gedaan hebben» op dit beleidsterrein.

BELEIDSARTIKEL 7: INFORMATIEBELEID OPENBARE SECTOR

1. Algemene beleidsdoelstelling

Met inzet van ICT bevorderen van een toegankelijke en meer responsieve overheid en bevorderen dat de gegevens omtrent de identiteit van burgers zorgvuldig worden vastgesteld, vastgelegd en gebruikt.

Deze beleidsdoelstelling is gericht op alle burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties. De Minister voor GSI is er voor verantwoordelijk dat alle overheidsorganisaties, en zeker de Rijksoverheid, worden gestimuleerd om informatie- en communicatietechnologie (ICT) te benutten om de volgende effecten te bereiken:

– een toegankelijke en aanspreekbare (responsieve) overheid: een overheid die:

* openheid toont door informatie ook elektronisch beschikbaar te stellen,

* open staat voor signalen vanuit de omgeving, ook als deze langs elektronische weg zijn ontvangen,

* adequaat reageert op die signalen,

* verantwoording aflegt over haar handelen;

– een beter presterende overheid: een overheid die:

* beter haar doelen bereikt (effectiever is),

* met lagere kosten (efficiënter is),

* op een klantvriendelijke wijze,

* afgestemd op de verwachtingen van burgers, bedrijven en instellingen;

– een overheid die persoonsgegevens zorgvuldig vaststelt, vastlegt en gebruikt;

– een overheid die in het gebruik van ICT tot de koplopers in Europa behoort.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het stimuleren van de verbetering van de publieke dienstverlening, van de toegankelijkheid van overheidsinformatie en van de participatie in het beleidsproces zoals neergelegd in de nota's Elektronische overheid en Contract met de Toekomst

Wat willen we bereiken?

De ontwikkelingen van de ICT en meer specifiek het Internet heeft private en publieke instanties een nieuw medium gegeven waarlangs zij informatie en diensten kunnen aanbieden. Net zoals het kopen van een boek of CD via Internet zou het mogelijk moeten zijn om elektronisch een vergunning, uitkering of paspoort aan te vragen. En net zoals bijvoorbeeld kranten en tijdschriften hun archieven online beschikbaar stellen, kan de overheid via het Internet op efficiënte wijze een haast ongelimiteerde hoeveelheid informatie voor iedereen toegankelijk maken. Door te investeren in dienstverlening en informatievoorziening via het Internet en interactieve ICT-middelen, resulteert een toegankelijke, transparante en efficiënte overheid met een niveau van dienstverlening dat voldoet aan de hoge verwachtingen van de samenleving in de 21ste eeuw, waarbij niet het product maar de wensen van burgers en bedrijven centraal staan.

De concrete streefwaarden zijn:

– eind 2002 heeft 15% van de publieke beleidsmakende instanties (oftewel departementen, provincies, waterschappen en gemeenten) een website met interactieve beleidvormingsinstrumenten (participatie);

– eind 2002 hebben alle gemeenten in Nederland een site op Internet (toegankelijkheid). Dit moet ertoe leiden dat eind 2005 100% van de publieke instanties voldoet aan de minimum richtlijnen omtrent democratische basisinformatie op de website (toegankelijkheid);

– eind 2002 moet minimaal 25% van de totale publieke dienstverlening elektronisch kunnen worden uitgevoerd (dienstverlening).

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Dienstverlening. Teneinde het niveau van elektronische dienstverlening van de overheid te verbeteren is een pakket van vaak langlopende projecten gestart zoals aangekondigd in de nota's «De Digitale Delta1 » en «Elektronische overheid». De activiteiten zijn er op gericht overheden te stimuleren en te assisteren bij het online aanbieden van producten en diensten. Zo biedt het programma Overheidsloket 2000 (OL 2000) aan het eind van 2002 een set handboeken, generieke ICT-instrumenten en een kennisbank vol ervaringsgegevens over de voorhoede projecten op de domeinen bouwen en wonen, zorg en welzijn en bedrijven. Hergebruik van deze middelen door andere publieke dienstverleners moet resulteren in een landelijk dekkend netwerk van vraaggerichte fysieke en elektronische loketten, waar burgers en bedrijven met al hun vragen over een van de domeinen bij een loket terecht kunnen. Voor een heleboel diensten geldt dat een loket eigenlijk niet nodig zou moeten zijn, maar dat burgers en bedrijven indien gewenst, pro-actief door de overheid op hun rechten en plichten kunnen worden gewezen. Deze pro-actieve benadering wordt ook wel aangeduid met de term «geen-loket benadering». Voorbeelden van diensten waarbij de overheid al pro-actief optreedt en dus geen aanvraag van de burgers aan vooraf gaat, zijn de kinderbijslag en de zalmsnip. Door middel van pilots zal worden onderzocht welke overheidsdiensten geschikt zijn voor een pro-actieve benadering van de burger en aan welke randvoorwaarden deze pro-actieve dienstverlening zal moeten voldoen. Omdat een belangrijk deel van deze randvoorwaarden op het terrein van privacy zullen liggen, zal worden onderzocht op welke wijze invulling kan worden gegeven aan een recht op regie over de eigen persoonsgegevens voor de burger. Daarnaast wordt bekeken in welke mate hiervoor gebruik kan worden gemaakt van Privacy Enhancing Technologies. In 2001 zijn de gemeenten Eindhoven/Helmond, Enschede en Den Haag verkozen tot super-pilot gemeenten. De gemeenten moeten zorgen voor een zo volledig mogelijk aanbod van elektronische diensten. Hierbij ligt de nadruk op integratie of koppeling van de gemeentelijke websites, ook wel frontoffice genoemd, met alle opgeslagen data in de backoffice, zodat er geautomatiseerde, elektronische transacties van diensten tot stand komen. De Internetconsumentenbond onder de naam Burger@overheid is een platformorganisatie die in de tweede helft van 2001 is opgericht met als doel te komen tot een versterking van de belangenbehartiging van de burger in haar rol als klant en participant van de publieke sector. Burgers kunnen bij het platform terecht met vragen, suggesties, wensen en klachten. Bij de invulling gaat het zowel om bieden van een platform voor zaken rond inhoudelijke thema's als om het geboden serviceniveau door publieke partijen via het medium Internet. Eind 2000 bleek ruim 18% van de totale publieke dienstverlening elektronisch beschikbaar. Eind 2001 zal opnieuw worden nagegaan hoe ver we gevorderd zijn op weg naar de doelstelling van minimaal 25% voor het einde van 2002.

B. Toegankelijkheid. In 2002 wordt de publieke informatievoorziening via Internet uitgebreid met twee majeure bronnen. Allereerst worden alle wetteksten, de algemene maatregelen van bestuur en alle Koninklijke Besluiten op geconsolideerde wijze gepubliceerd. In 2003 wordt dit uitgebreid met alle ministeriële regelingen. Daarnaast worden de gegevens uit de Staatsalmanak op Internet aangeboden. In navolging van de beleidslijn «Naar optimale beschikbaarheid van overheidsinformatie1 » uit april 2000, is deze informatie vrij van rechten en tegen maximaal de verstrekkingskosten opvraagbaar. In 2002 worden tevens de resterende activiteiten zoals aangekondigd in deze nota uitgevoerd. Om alle elektronische informatie van de overheid op overzichtelijke wijze aan gebruikers aan te bieden is in 1999 de portal website www.overheid.nl van start gegaan. De site heeft inmiddels meer dan 10 000 bezoekers per dag. In 2002 wordt de derde versie van deze website in gebruik genomen. De verwachting is dat eind 2002 alle gemeenten present zijn op het Internet. Wanneer deze doelstelling is behaald zal de prioriteit in het beleid meer gericht zijn op het verbeteren van de inhoud van deze websites. In navolging van eerdere succesvolle regelingen ten behoeve van elektronische bestuurlijke informatie en de elektronische dienstencatalogus VIND (Vraaggerichte INteractieve Dienstencatalogus: een elektronische catalogus met informatie over alle generieke gemeentelijke diensten), wordt nog in 2001 met een overloop naar 2002 een nieuwe subsidieregeling aangeboden. De doelgroep van deze regeling is het restant gemeenten zonder een website. Om met betrekking tot het ICT beleid van de overheid de ervaringen en wensen van burgers en bedrijven in kaart te brengen is in de nota Contract met de Toekomst de opzet van een gebruikerspanel aangekondigd. Mede aan de hand van dit panel wordt nagegaan welke elementen van belang zijn voor de kwaliteit van overheidswebsites.

C. Participatie. De toename van de informatisering in de samenleving leidt tot een beter geïnformeerde burger, waardoor deze niet alleen meer maar ook in een eerder stadium betrokken raakt bij de beleids- en besluitvorming. Om deze betrokkenheid zo goed mogelijk aan te wenden en nog verder te vergroten, wordt door de overheid meer en meer gebruik gemaakt van allerlei soorten interactieve instrumenten. In 2001 is het bureau XPIN opgericht. Dit bureau stimuleert de inzet van ICT bij en verzamelt best-practices van interactieve beleid- en besluitvormingsprocessen zodat eind 2002 minimaal 15% van de publieke beleidsmakende instanties een website met interactieve beleidvormingsinstrumenten zal hebben. In de nota Contract met de Toekomst is de opzet van enkele ICT-kanskaarten aangekondigd. Tot 2003 zullen er minimaal vier ICT-kanskaarten worden opgesteld. Hierin wordt voor vier sectoren – variërend van departementaal tot interdepartementaal – voor de beleidsketen van ontwikkeling tot en met uitvoering en handhaving nagegaan welke kansen ICT kan bieden om voor de desbetreffende sector het maatschappelijk rendement te verhogen. Langs twee sporen wordt in het project Kiezen op Afstand (KOA) gewerkt aan de realisatie van het plaats onafhankelijk stemmen. Het eerste spoor betreft de voorbereiding en uitvoering van een groot experiment in 2003 waarbij het in meerdere gemeenten mogelijk zal zijn om te stemmen in een stembureau van eigen keuze of via stemzuilen. Het tweede spoor is gericht om het onderzoeken naar de mogelijkheden om stemmen vanuit iedere willekeurige plek mogelijk te maken. Om beide sporen te realiseren dient onder andere een landelijk raadpleegbaar kiezersregister, een virtueel stemlokaal, een elektronische stembeurs en een elektronisch identiteitsbewijs ontwikkeld te worden. Voor het experiment wordt een wettelijke basis gecreëerd. Een wetsvoorstel die hiertoe strekt is aan de Raad van State voorgelegd.

Wat mag het kosten?

Totaal is voor de realisatie van dit operationele doel beschikbaar een bedrag van € 8,6 mln. Hiervan is een bedrag gereserveerd van € 3,2 mln ten behoeve van de super-pilots. Daarnaast is in totaal voor het project Kiezen op Afstand € 2,3 mln gereserveerd.

Operationele doelstelling 3: Het bevorderen van een goed functionerende en betrouwbare informatie-infrastructuur binnen de openbare sector, zoals neergelegd in het actieprogramma Elektronische Overheid en de nota Contract met de Toekomst

Wat willen we bereiken?

Voor de elektronische communicatie van burgers, bedrijven en instellingen met de overheid en tussen overheidsorganisaties onderling is een infrastructuur nodig die goed functioneert en waarlangs berichten en gegevens zodanig kunnen worden uitgewisseld dat:

– ze ongeschonden aankomen;

– duidelijk is van wie ze afkomstig zijn;

– vertrouwelijkheid is gegarandeerd;

– duurzame (digitale) bewaring mogelijk is.

Daarbij gaat het niet alleen om de fysieke infrastructuur (de kabels e.d.) maar ook om de organisatie van het overheidsgebruik van die fysieke infrastructuur. Daarnaast wordt beoogd de basisgegevens van de overheid zodanig te stroomlijnen dat de beschikbaarheid, eenduidigheid, actualiteit en koppelbaarheid hiervan gewaarborgd is, de overheid deze gegevens (met inachtneming van de privacyregels) meervoudig gebruikt en burgers en bedrijven de gegevens slechts eenmalig hoeven aan te leveren.

De concrete streefwaarden zijn:

– eind 2006 maakt 75% van het overheidspersoneel gebruik van de Public Key Infrastructure (PKI) voor de overheid;

– eind 2002 is driekwart van de Rijksambtenaren aangesloten op een Rijksoverheidsintranet;

– eind 2002 is een stelsel van authentieke registraties vastgesteld en zijn de basiscomponenten hiervan reeds operationeel dan wel zijn hiertoe realisatieprojecten gestart;

– de komende drie jaar neemt het vertrouwen dat de burger stelt in de wijze waarop de overheid met persoonsgegevens en andere gevoelige elektronische informatie omgaat met 0,3 punt toe;

– eind 2002 is uit onderzoek en pilotprojecten duidelijk welke eisen blijvende bewaring stelt aan systemen waarin documenten en gegevens worden opgeslagen;

– eind 2006 is de eenmalige inhaalslag als gevolg van de verkorting van de termijn waarop archieven moeten worden overgebracht naar een openbare archiefbewaarplaats voor de Rijksoverheid voltooid.

Wat gaan we daar voor doen?

Prioriteit wordt gegeven aan de voorbereiding van de implementatie van de Public Key Infrastructure voor vertrouwelijke en betrouwbare communicatie tussen overheidsorganisaties onderling en van de overheid met burgers, bedrijven en instellingen, zodat deze eind 2002 gereed is voor grootschalige uitrol. Zo'n uitrol vraagt het vormgeven en instandhouden van een beheerorganisatie, het breed beschikbaar stellen van kennis aan en opleiden van overheidspersoneel en het versneld uitvoeren van pilots. Voor het stimuleren van pilotprojecten zal een subsidieregeling in het leven worden geroepen. Het percentage overheidsmedewerkers dat momenteel gebruik maakt van PKI is uiteraard nog 0 omdat PKI nog niet operationeel is.

Het Rijksoverheidsintranet (RYX) verhoogt de effectiviteit van rijksambtenaren en faciliteert de onderlinge samenwerking. Het biedt voorzieningen voor vertrouwelijke, betrouwbare en snelle elektronische communicatie en voor het gezamenlijk benutten en delen van kennis. Begin juni 2001 is de eerste versie van RYX operationeel geworden. In 2002 zal de via RYX benaderbare informatie worden uitgebreid. Daartoe zullen Rijksoverheidsbrede licenties met informatie- en softwareleveranciers worden afgesloten, leidend tot een tweede versie medio 2002. Daarna zal de projectorganisatie worden omgezet in een structurele beheerorganisatie, die bij de Stichting ICTU zal worden ondergebracht. Het percentage van de Rijksambtenaren dat eind juni 2001 was aangesloten op RYX is 4%.

In het programma Stroomlijning Basisgegevens zullen de aan authentieke registraties te stellen bestuurlijke, juridische en informatiekundige eisen worden vastgesteld en formeel verankerd. Voor de basiscomponenten van het registratiestelsel (onder andere personen, sociaal verzekerden, bedrijven, gebouwen, geografische basiskaarten) zullen – onder voorwaarde van bestuurlijke besluitvorming – realisatieprojecten worden afgerond, voortgezet dan wel gestart. Voor een groot aantal andere componenten (waaronder inkomens) zullen verkenningen dan wel haalbaarheidsstudies worden afgerond.

Om weerstand te kunnen bieden aan het toenemende aantal aanvallen van virussen en andere kwaadwillende software – inherent aan het snel toenemende gebruik van Internet – is het nodig de kennis van en de communicatie over computerinbraken en verwante praktijken binnen de overheid goed te structureren. Daartoe zal een «kennisnetwerk» worden opgezet, waarin overheidsexperts informatie uitwisselen over bedreigingen (zoals nieuwe virussen), kwetsbaarheden (in het bijzonder gebreken in software) en incidenten. Dat netwerk wordt ondersteund door een kennisbank waarin deze informatie gestructureerd is vastgelegd. Deze wordt onderhouden door een kennisteam; ook wel aangeduid met de term CERT (Computer Emergency Response Team). Eind 2002 zullen kennisnetwerk, -bank en -team operationeel zijn.

In 2001 is een eerste versie van een instrument om de beoogde toename van het vertrouwen te meten, ontwikkeld. In de tweede helft van 2001 wordt een nulmeting uitgevoerd. Een eerste, zeer voorlopige schatting, levert een score van twee op een schaal van vijf. De beoogde jaarlijkse toename met 0,3 punt zal de Nederlandse overheid mondiaal positioneren als één van de best-practice organisaties.

In het programma Digitale Duurzaamheid worden strategieën, methoden en hulpmiddelen ontwikkeld om digitale documenten en bestanden zodanig vast te leggen, te bewaren, te beheren en beschikbaar te stellen dat deze ook na verloop van (lange) tijd nog in authentieke vorm raadpleegbaar zijn. Eind 2001 zal de ISO-recordsmanagementstandaard naar de Nederlandse situatie zijn vertaald. Overheidsorganisaties kunnen op basis van die standaard aan de slag met de inrichting van hun digitaal archief. De in 2001 ingestelde Taskforce Digitale Duurzaamheid zal hen daarbij ondersteunen. Er zal een demonstrator worden ontwikkeld die praktische toepassingen van digitaal archiveren zal tonen. Om digitale documenten ook duurzaam («voor de eeuwigheid») te kunnen bewaren is in 2001 een testomgeving ingericht om te experimenteren met verschillende strategieën. In 2002 zal dit leiden tot een eerste set aanbevelingen voor bewaarstrategieën en tot het formuleren van functionele eisen aan systemen en organisatie. Verder zal een handelingenbank worden opgezet. Deze bank is primair een hulpmiddel voor de departementen voor het beheer en de selectie van hun archieven, die immers de schriftelijke en digitale neerslag bevatten van het handelen van de overheid. Door de bank ook raadpleegbaar te maken voor de burger kan daarnaast de transparantie van het overheidshandelen en de vindbaarheid van de documenten worden verbeterd.

In 2000 is als resultaat van de overheidsbrede aanbesteding van het telefoonverkeer de mantelovereenkomst Overheidstelefonie 2000 gesloten. Deze overeenkomst loopt in 2003 af. In 2002 zal besluitvorming over al dan niet verlengen van de overeenkomst plaatsvinden. In 2001 zal een werkbare definitie van Privacy Enhancing Technologies (PET), bedoeld om de privacy van burgers bij de verwerking van persoonsgegevens door overheidsorganisaties te beschermen, worden geformuleerd. In 2002 zal op basis daarvan een instrument worden ontwikkeld dat ingezet kan worden voor de verwerking van persoonsgegevens in nieuwe overheidsinformatiesystemen. Nog in 2001 zal een specifiek op de overheid toegesneden denkkader voor kennismanagement worden ontwikkeld. In 2002 zullen op basis hiervan de nodige vervolgstappen worden gezet.

Ten behoeve van het wegwerken van archiefachterstanden zijn tussen de Centrale Archief Selectiedienst en de ministeries en Hoge Colleges van Staat raamconvenanten afgesproken. In deze convenanten zijn afspraken vastgelegd over de door de CAS te leveren productie-uren en productie in termen van meters te bewerken archief. De voortgang kan worden uitgedrukt in het verhoudingsgetal productie-uren – bewerkte meters archief. Eind 2002 is 80% van de convenantsperiode verstreken, hetgeen betekent dat dan ook 80% van het totaal aantal afgesproken meters archief bewerkt dient te zijn.

Om dit te bereiken zal van de totale productiecapaciteit van de CAS in 2002 tachtig procent worden ingezet voor de convenantsverplichtingen.

Wat mag het kosten?

Totaal is voor de realisatie van dit operationele doel beschikbaar een bedrag van € 21,3 mln. Daarvan is een beleidsintensivering van € 6,8 mln bestemd voor de voorbereiding van PKI. Het resterende bedrag zal worden gebruikt voor de uitvoering van de overige genoemde activiteiten.

Operationele doelstelling 4: Het instandhouden en optimaliseren van de reisdocumentenketen en het instandhouden en ontwikkelen van het GBA-stelsel zoals neergelegd in de Paspoortwet en de wet GBA

Wat willen we bereiken?

1. Een goed functionerend GBA-stelsel door het ontwikkelen en implementeren van beleid en het positioneren van de GBA in de toekomstige identiteitsinfrastructuur.

2. Garanderen van de kwaliteit van het uitgifteproces reisdocumenten en de beveiliging bij de uitgevende instanties.

3. Het beter beveiligen tegen zogenaamde «look-alike» fraude door het onderzoeken van de haalbaarheid om reisdocumenten uit te rusten met een biometrisch kenmerk. Tegelijkertijd wordt de haalbaarheid onderzocht van mogelijkheden om één van de reisdocumenten geschikt te maken voor elektronische identificatie.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. GBA-stelsel. De toegankelijkheid van de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA) dient voor GBA-gebruikers in de (nabije) toekomst verbeterd te worden door gebruikmaking van moderne ICT-toepassingen. Een online GBA wordt geadviseerd. Het project zal meerdere jaren duren. In 2002 wordt verder gegaan met een aantal activiteiten die in 2001 van start zijn gegaan, te weten:

– ontwikkelen van een landelijk raadpleegbare directory (LRD) om de meest urgente knelpunten binnen het stelsel op korte termijn op te lossen;

– aanpassen van het datatransport van de GBA-gegevens;

– vaststellen van de architectuur van een online GBA-stelsel.

Verder wordt in 2002 gestart met de ontwikkeling van een uniform GBA-startpakket.

B. Reisdocumentenproces. De beveiliging rondom het reisdocumentenproces wordt ingevuld met een te ontwikkelen driejaarlijkse verplichte audit, uit te voeren door externe EDP-auditors bij gemeenten. Dit is in aanvulling op de in artikel 94 Paspoort Uitvoeringsregeling Nederland (PUN) neergelegde verplichting voor gemeenten om de beveiliging jaarlijks intern te evalueren via het «Beveiligingsnet».

C. Onderzoeken haalbaarheid biometrie en elektronische identificatie. In 2002 worden grootschalige proeven uitgevoerd, waaronder «schaduwverkiezingen» in het kader van het project Kiezen op Afstand (zie hiervoor ook de begrotingstoelichting op artikel 2). De resultaten van die proeven zullen gemonitord en geëvalueerd worden. Verder wordt onderzoek uitgevoerd naar de gebruikersaspecten van de elektronische identiteitskaart en biometrie en naar de beveiligingsaspecten van het beheer. Tenslotte wordt voor de landelijke invoering een plan van aanpak ontwikkeld en worden de nodige aanpassingen aan de wet- en regelgeving voorbereid.

Wat mag het kosten?

Voor de modernisering van het GBA-stelsel is in 2002 € 1,8 mln beschikbaar.

Voor biometrie en elektronische identificatie is in 2002 € 5 mln beschikbaar.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 7 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

Ad A: GBA-stelsel. Bij het opstellen van beleid en het ramen van de budgetten wordt uitgegaan van de uitkomsten en aanbevelingen van de onderzoekscommissie Modernisering GBA.

Ad B: Reisdocumentenproces. Bij het opstellen van beleid ten aanzien van de kwaliteitsbewaking en het ramen van de budgetten wordt uitgegaan van de verplichtingen zoals vastgelegd in de diverse paspoortuitvoeringsregelingen.

Ad C: Onderzoeken haalbaarheid biometrie en elektronische identificatie. De budgetramingen voor de onderzoeken biometrie en elektronische identificatie vloeien voort uit de kabinetsopdracht die in 1998 is gegeven om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar de mogelijkheid om reisdocumenten uit te rusten met een biometrisch kenmerk en zo de documenten beter te beveiligen tegen zogenaamde «look-alike» fraude. Tegelijkertijd heeft het kabinet opdracht gegeven om de haalbaarheid te onderzoeken naar de mogelijkheden om één van de reisdocumenten geschikt te maken voor elektronische identificatie.

6. Groeiparagraaf

Tijdens het algemeen overleg van 26 maart 2001 heeft kamerlid Voute een motie ingediend over een meer ambitieuze kabinetsdoelstelling dan de huidige doelstelling van minimaal 25% elektronische publieke dienstverlening in 2002. In een nota die in het najaar 2001 aan de Tweede Kamer wordt gestuurd zal de nieuwe meer ambitieuze doelstelling worden gepresenteerd en toegelicht.

Voor het vaststellen van het vertrouwen van de burger in de wijze waarop de overheid omgaat met persoonsgegevens en andere gevoelige elektronische informatie, is een andere prestatie-indicator ontwikkeld dan de indicator (percentage geslaagde incidenten per gebruiker) die was opgenomen in de VBTB-dummyversie van de begroting 2000, omdat de nieuwe indicator dat vertrouwen beter tot uitdrukking brengt. Voorts zullen de «pm» bij de overige prestatie-indicatoren worden ingevuld.

Met betrekking tot het GBA-stelsel heeft de commissie Modernisering GBA in haar rapportage aangegeven dat binnen 8 jaar een volledige overgang naar een Online GBA, gebaseerd op webtechnologie, een feit zou moeten zijn. Dit zal in de prestatie-indicatoren worden verwerkt.

Tot slot zullen voor het onderdeel «reisdocumenten» kengetallen worden gepresenteerd in de volgende ontwerp-begroting.

BELEIDSARTIKEL 8: INTEGRATIE MINDERHEDEN

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het bevorderen van een actief en volwaardig burgerschap van leden van de etnische minderheden.

De Minister voor Grote Steden- en Integratiebeleid (GSI) is verantwoordelijk voor de coördinatie van het Integratiebeleid. Deze coördinerende bevoegdheid wordt uitgeoefend ten opzichte van alle bij het integratiebeleid betrokken departementen en betreft de verantwoordelijkheid voor het systeem. De inhoudelijke verantwoordelijkheid ligt bij de vakdepartementen en de gemeenten. Voor een overzicht van alle beleidsterreinen waarbij de minister betrokken is, wordt verwezen naar de horizontale overzichtsconstructie minderheden in de bijlage.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het stimuleren van de positieverbetering van etnische minderheden in hun actief burgerschap zoals bedoeld in de nota's Kansen Krijgen Kansen Pakken en CRIEM door monitoren van beleidseffecten en het rijksbreed en interbestuurlijk coördineren van beleid

Wat willen we bereiken?

De positieverbetering van etnische minderheden richt zich op een drietal dimensies: sociaal structureel, sociaal cultureel en politiek. Meerdere doelen zijn hierbij te onderscheiden: een vermindering van de achterstand van etnische minderheden in hun deelname aan het (hoger) onderwijs, een vermindering van de achterstand in inkomens en arbeidspositie, het voorkomen van marginalisering jongeren uit etnische minderheidsgroepen, het handhaven en bevorderen van onderlinge acceptatie tussen allochtonen en autochtonen, vergroten van begrip voor andere bevolkingsgroepen en tenslotte een toename in politieke en bestuurlijke participatie op allerlei niveaus (diversiteitsbeleid).

Wat gaan we daarvoor doen?

– het ontwikkelen van een instrument waarmee gemeenten kunnen meten hoe toegankelijk hun instellingen zijn voor jongeren uit etnische minderheidsgroepen;

– het bieden van een handreiking aan gemeenten ten behoeve van het juridisch verantwoord registreren en uitwisselen van persoonsgegevens in verband met Criem;

– het verspreiden onder gemeenten van good-practices met betrekking tot criminaliteits- en marginaliseringspreventie;

– het op basis van gemeentelijke plannen verstrekken van bijdragen aan een aantal gemeenten om hun preventiebeleid van marginalisering van jongeren uit etnische minderheidsgroepen te optimaliseren;

– gemeenten faciliteren en aansporen om tot een gesloten keten aan instellingen te komen waar jongeren gebruik van kunnen maken in verschillende leeftijdsfases, namelijk de voorschoolse, schoolse en naschoolse periode.

– het op basis van gemeentelijke plannen volgens de bijdrageregeling Antillianengemeenten verstrekken van bijdragen aan specifieke projecten voor kansarme jongeren van Antilliaanse afkomst op het gebied van opvang, huisvesting, educatie en vrijetijdsbesteding;

– het betrekken van zelforganisaties bij de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid;

– het minstens drie maal per jaar organiseren van overleg tussen de minister en de samenwerkingsverbanden van minderheden, verenigd in het Landelijk Overleg Minderheden;

– het bevorderen van interculturalisatie van instellingen;

– onderzoek en communicatie-activiteiten ondermeer ter bestrijding van discriminatie en racisme;

– het oprichten van een nationaal monument slavernijverleden in Amsterdam;

– het instellen van een bestuurdersbank, waarin opgenomen kandidaat-bestuursleden uit etnische minderheden, die geplaatst kunnen worden in instellingen op een aantal terreinen.

Wat mag het kosten?

In 2002 is € 25,035 mln beschikbaar. Hiervan is € 11,3 mln voor Criem en € 6,353 mln voor Antillianengemeenten. Voor de coördinerende rol bij de uitvoering van de nota Kansen Krijgen Kansen Pakken is € 0,84 mln beschikbaar.

Operationele doelstelling 3: Het coördineren van het beleid gericht op een goede werking van de inburgering voor nieuwkomers en oudkomers zoals bedoeld in de Wet Inburgering Nieuwkomers en in de Regeling Oudkomers

Wat willen we bereiken?

In 2002 moet aan zoveel mogelijk oudkomers die zich in een achterstandssituatie bevinden, een adequaat aanbod voor een inburgeringsprogramma worden gedaan. Het streven is gericht op bredere implementatie van het oudkomersbeleid, buiten de 54 gemeenten die sinds enige tijd een specifiek oudkomersbeleid voeren en waarbij gemeenten op prestaties worden afgerekend. Prioriteit wordt gegeven aan oudkomers die of werkloos zijn of kinderen opvoeden. Het doel van de inburgeringsprogramma's is werklozen door te geleiden naar betaald werk en opvoeders beter in staat te stellen hun kinderen op te voeden en te begeleiden bij hun schoolloopbaan.

Daarnaast moet de Taskforce Inburgering (TI) in 2002 haar taakopdrachten voltooien: het wegwerken van wachtlijsten van de zomer van 2000 (is in 2001 gerealiseerd), het wegwerken van knelpunten bij de uitvoering van het inburgeringsproces en het opzetten van een periodieke monitor voor alle inburgeraars.

Tenslotte zal in 2002 inzicht worden verkregen in de werking van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) en de knelpunten die gemeenten bij de uitvoering ondervinden op basis van de evaluatie van de WIN en de resultaten van de TI. Doel van de WIN is het bevorderen van de sociale, professionele of educatieve redzaamheid van de nieuwkomers in de Nederlandse samenleving, zodat ze na afloop van het inburgeringstraject in staat zijn zich in het maatschappelijke verkeer te begeven, een opleiding te volgen en/of een baan te vinden.

Wat gaan we daarvoor doen?

Om deze doelstellingen te realiseren wordt in het jaar 2002 het volgende ondernomen:

– het verstrekken van bijdragen aan 54 gemeenten voor het uitvoeren van hun meerjarenplannen oudkomersbeleid conform de huidige regelgeving;

– het intensiveren van het oudkomersbeleid door enerzijds de bestaande 54 oudkomersgemeenten van meer middelen te voorzien en anderzijds het aantal gemeenten dat oudkomersmiddelen ontvangt uit te breiden. Zoals aangegeven in de oudkomersnotitie zullen gemeenten bij de besteding van de aanvullende middelen verdergaand worden afgerekend op prestaties. De ervaring die daarmee wordt opgedaan, is bepalend voor de invoering van volledige outputfinanciering na expiratie van de huidige oudkomersregelingen;

– de Taskforce Inburgering zodanig faciliteren dat ontwikkeltrajecten met gemeenten en uitvoeringsorganisaties uitgevoerd kunnen worden, dat Regionale Taskforces kunnen worden opgezet en dat de informatievoorziening wordt gestroomlijnd;

– kennisnemen van de resultaten van de evaluatie Wet Inburgering Nieuwkomers, een onderzoek dat naar verwachting in het voorjaar van 2002 zal worden voltooid. Afhankelijk van de uitkomst wijzigingen aanbrengen in (de uitvoering van) de WIN.

Wat mag het kosten?

– voor oudkomers is vanaf 2002 € 95,3 mln geraamd, verdeeld over dit artikel van de begroting (€ 70,3 mln) en – voor de 25 grote steden – beleidsartikel 9 (€ 25 mln);

– om de Taskforce Inburgering haar taakopdracht te laten uitvoeren is daarnaast € 2,3 mln begroot;

– de inburgeringsprogramma's voor nieuwkomers worden betaald door OCW en VWS. Voor de coördinatie van dit nieuwkomersbeleid, waaronder de evaluatie van de WIN en de gevolgen daarvan is een budget van € 0,908 mln geraamd.

Operationele doelstelling 4: Het zorgdragen voor de eerste huisvesting van statushouders door gemeenten op grond van de Zorgwet VVTV, de Vreemdelingenwet 2000 en de Huisvestingswet

Wat willen we bereiken?

Huisvesting vormt de eerste stap in het integratieproces van nieuwkomers. In Nederland verblijvende vreemdelingen die een Vergunning voor Beperkte Tijd-Asiel (VBT-A) krijgen, moeten gemiddeld drie maanden na het verlenen van die status woonruimte in een gemeente krijgen.

Vanaf de begroting 1995 is op dit artikel tevens verantwoord de Rijksbijdrage, die de gemeenten in staat moet stellen de houders van een Voorwaardelijke Vergunning tot Verblijf (VVTV-ers) de huisvesting en zorg te kunnen bieden waartoe zij op grond van de Zorgwet VVTV zijn verplicht.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Beleidsinstrumenten. Met het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is een protocol gesloten waarbij is afgesproken dat het COA de bemiddeling bij de huisvesting van statushouders verzorgt en gegevens over aantal en voortgang in het huisvestingsproces vanaf het moment van statusverlening registreert. De Minister voor GSI initieert en coördineert het proces van eerste huisvesting onder andere via onderzoeken en overleg met alle betrokken partijen. De gemeenten krijgen van de Minister voor GSI elk halfjaar op grond van de Huisvestingswet de opdracht om op basis van de taakstellingssystematiek een aantal statushouders te huisvesten. Dit aantal wordt berekend aan de hand van de door Justitie gepubliceerde prognose van voor dat halfjaar te verwachten statusverleningen.

B. Prestatie-indicatoren:

1. gemiddelde huisvestingstermijn. Het gaat hierbij om de gemiddelde tijd die verloopt tussen het moment van statusverlening in de centrale opvang en het moment dat statushouders als gehuisvest zijn geregistreerd in de gemeenten. Weergegeven wordt het gemiddelde over de maand december. Daarnaast wordt aangegeven hoeveel procent van de statushouders, die in die maand zijn gehuisvest, binnen drie maanden werd gehuisvest;

2. aantal huisvestingen van statushouders. Het aantal te huisvesten statushouders is bepaald op basis van het aantal statusverleningen door de Immigratie- en Naturalisatiedienst en wordt de gemeenten in de vorm van een taakstelling opgelegd. Hiertegenover staat het aantal in dezelfde periode daadwerkelijk door de gemeenten gehuisveste statushouders. Het verschil tussen die twee grootheden is hieronder weergegeven in een percentage, het percentage van de taakstelling dat is gerealiseerd.

*Taakstelling bedroeg tot en met 2000 132 100; het gerealiseerde aantal huisvestingen 127 850.

De rijksbijdrage, die de gemeenten financieel in staat moet stellen de op grond van de wet verplichte zorg te bieden aan (ex-) VVTV-ers in procedure, blijft bestaan zolang er recht is op zorg. Het Rijk en gemeenten hebben afgesproken de verantwoordelijkheid voor onder meer opvang en zorg voor deze categorie (ex-)VVTV-ers in procedure van de gemeenten aan het COA over te dragen. Deze overdracht zal budgettair neutraal plaatsvinden. Het is de intentie om op 1 januari 2002 tot implementatie over te gaan.

Wat mag het kosten?

In 2002 is voor de VVTV € 25,576 mln nodig, € 25,19 mln voor de Zorgwetuitkering en € 0,386 mln voor de eerste huisvesting.

Gelijktijdig met de invoering van de Vreemdelingenwet 2000 op 1 april 2001 is de Zorgwet VVTV ingetrokken en is voor degenen die op 31 maart 2001 een VVTV-status hadden, die status van rechtswege omgezet in een VBT-A. De gemeenten hebben tot 1 oktober 2001 de tijd om voor deze categorie de VVTV-voorzieningen om te zetten in de voorzieningen behorend bij de VBT-A-status. Vanaf het jaar 2002 komt de bijdrageverlening aan de gemeenten voor deze categorie te vervallen.

Voor de degenen die op 31 maart 2001 in procedure waren tegen de beslissing van de IND hun VVTV-status in te trekken of niet te verlengen en woonachtig zijn in de gemeenten, blijft het – op grond van de Invoeringswet bij de Vreemdelingenwet 2000 – echter noodzakelijk gemeenten gedurende die procedure financieel in staat te stellen nog de Zorgwet VVTV-voorzieningen te kunnen bieden.

Operationele doelstelling 5: Het op grond van de Remigratiewet faciliteren van remigratie van personen die wensen terug te keren naar het land van herkomst en die deze wens niet zelfstandig kunnen realiseren

Wat willen we bereiken?

Degenen die behoren tot een etnische minderheid en daadwerkelijk willen remigreren in 2002, maar deze wens niet zelfstandig kunnen realiseren worden gefaciliteerd conform de Remigratiewet, zodat ze kunnen remigreren.

Wat gaan we daarvoor doen?

Belangrijk is het zorgen voor bekendheid met de voorzieningen bij de doelgroepen. De voorlichting over de Remigratiewet is uitbesteed aan het Nederlands Migratie Instituut (NMI) dat tot taak heeft samenhangende objectieve en onafhankelijke voorlichting en informatie te verstrekken voor een verantwoord remigratiebesluit en potentiële remigranten behulpzaam te zijn bij het invullen van de formulieren.

Het verstrekken van de voorzieningen van de Remigratiewet, de eenmalige vergoeding voor reis- en vervoerskosten en hervestiging en de periodieke uitkering ter voorziening in de noodzakelijke kosten van bestaan in het bestemmingsland, is uitbesteed aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

A. Prestatie-indicatoren. Het aantal gefaciliteerden, dat wil zeggen het aantal personen dat recht heeft (gehad in het begrotingsjaar) op voorzieningen inclusief personen die wier remigratievoorziening wordt gekort door samenloop met andere uitkeringen.

* Verwachting SVB.

** Inclusief remigratie-uitkeringen die (gedeeltelijk) worden weggekort.

Wat mag het kosten?

Voor de remigratievoorziening is in 2002 € 29,753 mln beschikbaar en voor de uitvoeringskosten € 2,182 mln.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 8 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

De positieverbetering van etnische minderheden wordt gemonitord aan de hand van een drietal dimensies: sociaal structureel (onderwijs, arbeid, inkomen), sociaal cultureel en politiek (politieke en bestuurlijke participatie). Uitgangspunt voor begrotingsartikel 8 van het beleid zijn de cijfers van de monitor 2000 geformuleerd voor de bovenstaande drie dimensies.

6. Groeiparagraaf

Zoals eerder vermeld gelden als uitgangspunt voor begrotingsartikel 8 van het beleid de cijfers van de monitor 2000 geformuleerd voor de drie dimensies sociaal structureel (onderwijs, arbeid, inkomen), sociaal cultureel en politiek (politieke en bestuurlijke participatie). Daar waar bij doelstellingen en activiteiten thans alleen is verwezen naar beleidsnotities, zal in het vervolg vermelding van relevante gegevens in dit artikel zelf plaatsvinden.

Positieverbetering van etnische minderheden wordt na 2 jaar opnieuw beoordeeld aan de hand van de uitkomsten van monitor 2002. Deze uitkomsten zullen als leidraad dienen voor de bijsturing van het te voeren beleid voor de 2 jaar die daarop volgen. De uitkomsten van de monitor 2002 zullen bijdragen aan de herformulering van de streefwaarden leveren. De monitor Inburgering zal eveneens bijdragen aan concretere streefwaarden. Een en ander zal ook in de begroting neerslaan.

Tevens zal worden bezien of de overzichtsconstructie minderheden in het vervolg (en niet in een bijlage) kan worden opgenomen.

BELEIDSARTIKEL 9: GROTESTEDENBELEID

1. Algemene beleidsdoelstelling

Het stimuleren van complete steden

Bij de start van het grotestedenbeleid is geconstateerd dat de grote steden een achterstand hebben op het gebied van de sociale, fysieke en economische infrastructuur. Om deze reden wordt in 251 steden grotestedenbeleid gevoerd en in 5 steden wordt een partieel grotestedenbeleid gevoerd. De G25 hebben een visie tot en met 2010 opgesteld en deze voor de komende jaren (1999–2003) uitgewerkt in een meerjarig ontwikkelingsprogramma (MOP). Hierin zijn alle maatregelen op alle beleidsterreinen in samenhang opgenomen. Over deze MOP's zijn eind 1999 afspraken vastgelegd in convenanten tussen Rijk en steden. De 5 partiële GSB-steden hebben een meerjarig wijkprogramma tot en met 2003 opgesteld, hierover zijn in 2000 convenanten afgesloten.

Doel van het grotestedenbeleid is te komen tot complete steden, dat wil zeggen steden die gebruik maken van kansen en weerstand kunnen bieden aan bedreigingen.

De Minister voor GSI is verantwoordelijk voor de coördinatie van het grotestedenbeleid. Deze coördinerende bevoegdheid wordt uitgeoefend ten opzichte van alle bij grotestedenbeleid betrokken departementen en betreft de verantwoordelijkheid voor het systeem. De inhoudelijke verantwoordelijkheid ligt bij de vakdepartementen en de steden. De Minister voor GSI is medeverantwoordelijk voor de beleidsterreinen die het grotestedenbeleid aangaan. Budgettair wordt deze medeverantwoordelijkheid zichtbaar gemaakt in het Extra Comptabel Overzicht budgetten Grotestedenbeleid, waarin alle GSB-relevante budgetten van de betrokken departementen zijn opgenomen. Tevens is de Minister voor GSI verantwoordelijk voor de coördinatie van het Europese grotestedenbeleid dat in negen Nederlandse steden wordt gevoerd.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het stimuleren van complete steden door het ontwikkelen van een samenhangend, gecoördineerd en zo nodig ontkokerd beleid, zoals vastgelegd in het convenant met de grote steden

Wat willen we bereiken?

In het grotestedenbeleid zijn negen operationele meetbare doelstellingen gedefinieerd, namelijk:

– vermindering van de werkloosheid en een stijging van het aantal arbeidsplaatsen;

– versterking van de economische concurrentiepositie van de stad;

– verbetering van de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt;

– versterking van de positie van stedelijke woonmilieus op de regionale woningmarkt;

– verbetering van de leefomgeving en leefbaarheid;

– vergroting van de bereikbaarheid;

– versterking van de sociale infrastructuur;

– verbetering van de veiligheid;

– een duurzaam herstel van kwetsbare wijken.

De sturingsfilosofie van het grotestedenbeleid is gericht op het bereiken van deze doelstellingen in alle grote steden. Daarom is gekozen voor een meerjarige systematiek, met voor iedere stad een stadsvisie tot 2010 en een concrete uitwerking in de vorm van prestatie-indicatoren in het meerjarig ontwikkelingsprogramma, waarin per doelstelling aangegeven is wat de stad wil bereiken. De inhoud van de prestatie-indicatoren verschilt per stad, omdat de problemen niet voor alle steden hetzelfde zijn. Maatwerk is daarom vereist en ook toegepast bij de ontwikkeling van MOP's en convenanten.

Wat gaan we daarvoor doen?

De meerjarige ontwikkelingsprogramma's worden uitgevoerd door de steden zelf. De rol van het Rijk (waarbij BZK coördineert) hierbij is om de steden te faciliteren bij de uitvoering. Hiervoor worden de volgende instrumenten ingezet:

– GSB-monitor en Tussenstand. De jaarlijkse GSB-monitor biedt inzicht in de voortgang van de steden en geeft trends aan. Er zijn 16 prestatie-indicatoren geformuleerd om de voortgang op de 9 meetbare doelstellingen, die hierboven genoemd zijn, in de steden te volgen. De streefwaarde is dat de situatie die gepresenteerd wordt in het Jaarboek dat in 2002 verschijnt een verbetering laat zien ten opzichte van de situatie die inzichtelijk is gemaakt in het Jaarboek dat in 2000 is verschenen. In het voorjaar van 2002 maken Rijk en steden de tussenstand op van de eerste jaren van de tweede GSB-convenantsperiode. Deze wordt aangeboden aan de Tweede Kamer;

– het Kenniscentrum Grote Steden is in 2001 gestart en heeft als belangrijkste taak het aanbieden van «best practices» en kennisuitwisseling door en voor de steden. BZK neemt actief deel in de programmaraad, waarin vertegenwoordigers van wetenschap, bedrijfsleven en openbaar bestuur zitting hebben. De evaluatie van het Kenniscentrum zal eind 2003 gereed zijn;

– de financiële verantwoording die steden aan het rijk moet afleggen, moet vereenvoudigd worden. Bezien wordt of de gegevens die nu gevraagd worden wel nodig zijn en of de verschillende verantwoordingen in één document kunnen worden gebundeld. De verantwoording 2002 is het eerste moment waarbij de informatie die de steden bij het Rijk indienen, gereduceerd moet zijn tot de noodzakelijke verantwoordingsinformatie;

– vanuit het Rijk worden budgetten beschikbaar gesteld aan de gemeenten om hun meerjarige ontwikkelingsprogramma's tot uitvoering te brengen. Het overzicht van alle budgetten die in het kader van het grotestedenbeleid aan de steden toegekend worden, is terug te vinden in het Extra Comptabel Overzicht Grotestedenbeleid, dat bij de BZK-begroting is gevoegd;

– in 2002 moet inzicht verkregen worden in de eventuele knelpunten in de rijksregelgeving en uitvoering op stadsniveau, opdat het realiseren van de leefbaarheidsdoelstellingen in achterstandswijken door de steden kan worden verstevigd. Hiertoe is in 2001 een onderzoek gestart, dat mede voortkomt uit een motie van het kamerlid De Boer (Tweede Kamer, vergaderjaar 1999–2000, 21 062, nr. 95). Op grond van de uitkomsten uit deze trajecten wordt in 2002 bezien hoe de stedelijkeregierol kan worden verbeterd en hoe het Rijk de steden beter kan faciliteren in de uitvoering van het GSB;

– het Europees grotestedenbeleid is in aanvulling op het nationale grotestedenbeleid gericht op een verdere ontwikkeling van een aantal achterblijvende gebieden in negen grote steden. De Europese regelgeving vereist dat de Europese middelen met name worden ingezet op projecten met economisch structuurversterkend karakter. Om de resultaten van het Europees grotestedenbeleid meetbaar te maken is een monitoringsysteem ontwikkeld, het zogenoemde programmabeheersysteem. Met behulp van dit systeem kan de financiële en inhoudelijke voortgang worden gevolgd. Jaarlijks zullen de gegevens in september worden gepresenteerd, beginnende september 2002.

Wat mag het kosten?

Voor de uitvoering van het grotestedenbeleid is € 2,677 mln beschikbaar. Dit wordt besteed aan onderzoek en research, aan communicatie, projecten voor steden, bijdrage aan het Kenniscentrum, uitvoering van het Europees grotestedenbeleid en de vormgeving van de Tussenstand.

Operationele doelstelling 3: Het stimuleren van grote steden tot het nemen van samenhangende maatregelen op het terrein van sociale integratie en veiligheid onder meer op grond van de Bijdrageregeling sociale integratie en veiligheid G25

Wat willen we bereiken?

De achterstand in de grote steden op het gebied van werkgelegenheid, veiligheid en leefbaarheid ten opzichte van de rest van Nederland, moet worden teruggebracht. In het grotestedenbeleid bestaat hiervoor veel aandacht. Met een extra investering moet een vergroting of verbetering van de veiligheid, leefbaarheid, integratie, participatie en de sociale cohesie tussen de verschillende groepen wijkbewoners plaatsvinden.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er wordt een extra financiële impuls «onze buurt aan zet» gegeven aan de 30 steden. Iedere stad wijst een of twee wijken aan, die, samen met de stad, zelf een plan schrijven waarin veiligheid, leefbaarheid en integratie centraal staan. Voorbeelden van plannen kunnen zijn buurtpreventiemaatregelen zoals buurtvaders, de inzet van cameratoezicht, buurtbemiddeling en straat- en portiekgesprekken en het verbeteren van wijkbudgetten voor wijk- en buurtbeheer. De middelen voor deze impuls worden toegevoegd aan de Bijdrageregelingen «sociale integratie en veiligheid G25» en «leefbaarheid partiële GSB-steden». In deze bijdrageregelingen wordt een extra doelstelling opgenomen, namelijk «het bevorderen van de wijkveiligheid, leefbaarheid en integratie in de aandachtswijken van de grote steden».

De G25 ontvangen een bijdrage uit de Bijdrageregeling «sociale integratie en veiligheid G25» voor de uitvoering van gemeentelijk beleid ter verbetering van de sociale integratie en veiligheid. Hieraan liggen verschillende doelstellingen ten grondslag, namelijk:

– verbeteren van leefbaarheid en veiligheid van de leefomgeving;

– verminderen en tegengaan van jeugdcriminaliteit;

– vergroten van deelname aan en succesvolle afronding van trajecten voor beheersing van de Nederlandse taal;

– verminderen/tegengaan voortijdig schoolverlaten;

– bevorderen van een sluitende structuur voor 24-uursopvang van kwetsbare groepen.

Het doel van deze bijdrage aan de grote steden is dat de situatie in deze steden met betrekking tot de sociale integratie en veiligheid verbetert ten opzichte van de situatie in 2000.

De partiële GSB-steden ontvangen een bijdrage uit de Bijdrageregeling «leefbaarheid partiële GSB-steden» om de leefbaarheid in aandachtswijken te verbeteren.

Wat mag het kosten?

Voor de Bijdrageregeling sociale integratie en veiligheid G25 is € 110,906 mln beschikbaar in 2002, verdeeld over de budgetten leefbaarheid, inburgering oudkomers, 24-uursstructuur, voortijdig schoolverlaten, jeugd & veiligheid en «onze buurt aan zet». De partiële GSB-steden krijgen € 1,13 mln in 2002 om de leefbaarheid in wijken te vergroten.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Het betreft juridische verplichtingen en bestuurlijke verplichtingen. De convenanten lopen tot 2003/2004. Voor de periode hierna is een voortzetting voorzien tot en met 2010.

5. Veronderstellingen

De G25 hebben een meerjarige visie over de ontwikkelingen en verbeteringen in hun stad opgesteld tot en met 2010. De convenanten die in 1999 gesloten zijn lopen tot en met 2003. Omdat het grootste deel van de fysieke pijler van het grotestedenbeleid (de Wet stedelijke vernieuwing) een looptijd heeft tot en met 2004, wordt overwogen om de looptijd van de GSB-convenanten met een jaar te verlengen. Daarna zal een vervolgconvenant met de steden afgesloten worden.

6. Groeiparagraaf

In maart 2002 wordt de Tussenstand van het grotestedenbeleid opgemaakt. Hieruit kunnen acties voortvloeien die van invloed zijn op de begroting van 2003. Dit geldt ook voor de prestatie-indicator «pijlergewijs ingerichte financiële verantwoording». Hierop wordt een groeitraject ontwikkeld, dat in bestuurlijk overleg tussen rijk en steden besproken zal worden en vervolgens door de Ministerraad zal worden vastgesteld. Dit zal effecten hebben op de prestatie-indicator in de begroting van 2003.

Bezien wordt of ter illustratie kerngegevens/prestatie-indicatoren van de grote steden casu quo de monitor GSB in het beleidsartikel kunnen worden opgenomen.

BELEIDSARTIKEL 10: ARBEIDSZAKEN OVERHEID

1. Algemene beleidsdoelstelling

Verbeteren van de overheidsorganisatie door ondersteuning van de bedrijfsvoering en het scheppen van zodanige voorwaarden dat voor het geheel van de openbare dienst (collectieve sector) een goede positie op de arbeidsmarkt mogelijk wordt.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Voor het ondersteunen van de overheidssectoren in de bedrijfsvoering en voor het scheppen van voorwaarden voor een goede positie van de collectieve sector op de arbeidsmarkt worden diverse activiteiten ontplooid. Het betreft onder meer secretariële- en beleidsmatige ondersteuning van de verschillende overheidssectoren, die een gezamenlijke loonsom hebben van circa € 59,3 mld. Deze loonsom is terug te vinden op de diverse begrotingen van de sectoren. De omvang van de sectoren kan als volgt worden weergegeven:

Operationele doelstelling 2: Het vergaren van kennis en het ontwikkelen van beleid met betrekking tot de arbeidsmarktpositie van en de arbeidsvoorwaardenvorming in de collectieve sector (in relatie tot de particuliere sector en de overheidsfinanciën) en ten behoeve van de vaststelling van de loonruimte van de collectieve sectoren

Wat willen we bereiken?

Een bijdrage leveren aan het Kabinetsbeleid en ondersteuning bieden aan de twaalf overheidssectoren bij de totstandkoming van:

A. een adequaat en gecoördineerd arbeidsmarkt- en arbeidsvoorwaardenbeleid bij de overheid;

B. een adequaat macro- en begrotingsbeleid, inclusief beleid ten aanzien van de bedrijfsvoering;

C. een adequaat beleid op het terrein van pensioenen en sociale zekerheid;

D. een met de Europese regels overeenstemmend personeelsbeleid bij de overheid;

E. een beleid gericht op een optimale inzet van schaars personeel door het verhogen van de arbeidsproductiviteit;

F. een beleid gericht op kwaliteitsverbetering binnen het openbaar bestuur;

G. een beheerste arbeidsvoorwaardenontwikkeling bij internationale volkenrechtelijke organisaties.

De werkzaamheden in het kader van deze doelstelling refereren voor het grootste deel aan de coördinerende taak van de Minister van BZK ten aanzien van de arbeidsvoorwaardenvorming in de overheidssectoren en de gepremieerde en gesubsidieerde sectoren (G&G-sectoren). Ten behoeve hiervan worden bij de begrotingsvoorbereiding middelen gereserveerd op de Aanvullende Post Loonbijstelling. De besluitvorming hierover wordt door de Minister van BZK voorbereid. Financiën is primair verantwoordelijk voor de uitdeling van middelen uit de Aanvullende Post Loonbijstelling.

De omvang van de middelen die gereserveerd worden voor de onderhandelingen hangt samen met de ontwikkeling van de (arbeidsvoorwaardelijke) loonkosten in de marktsector, de omvang van de deelsectoren van de collectieve sector en het beleidsmatige oordeel van het kabinet. Een toetssteen daarbij is de noodzaak de arbeidsmarktpositie van de werkgevers in de collectieve sector zodanig krachtig te laten zijn dat het niveau van de arbeidsvoorwaarden geen beletsel vormt voor werving en behoud van voldoende gekwalificeerd personeel dat in staat is diensten van een kwalitatief hoog niveau te kunnen leveren.

De totale grondslag voor de loonsom voor overheid en G&G-sectoren bedraagt, inclusief het premiegefinancierde deel van de zorg circa € 59,3 mld. In deze grondslag zijn tevens volgens de loonontwikkeling geïndexeerde posten als de rijksbijdrage ZFW/AWBZ verwerkt.

Het karakter van de CAO-onderhandelingen is van dien aard dat het niet gewenst is bij voorbaat de beschikbare middelen aan de openbaarheid prijs te geven. Daarom wordt in deze uitgebreide toelichting geen additionele financiële informatie opgenomen ten opzichte van hetgeen reeds in de Aanvullende Post Loonbijstelling is vermeld.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Ten behoeve van een adequaat en gecoördineerd arbeidsmarkt- en arbeidsvoorwaardenbeleid bij de overheid:

– met het op verzoek van het Kabinet uitgebrachte rapport «De arbeidsmarkt in de collectieve sector» (werkgroep Van Rijn) is een aanzet gegeven beleid gericht op de arbeidsmarktproblematiek in de hele collectieve sector in samenhang met de verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur. Er is een extra impuls gegeven aan de vele centrale en decentrale activiteiten gericht op het wegnemen van arbeidsmarktknelpunten, het verbeteren van sectorspecifieke omstandigheden en het inzetten op vernieuwing op het terrein van management en sturing, de inzet van ICT en het human resource managementbeleid bij de overheid. Vanuit Binnenlandse Zaken wordt overzicht gehouden op de hoofdlijnen van deze ontwikkelingen en via informatieverschaffing en onderzoek inzicht geboden in de voortgang en de effecten ervan, zodat het Kabinet in staat is de regie te voeren;

– het opbouwen van strategische kennis door het verzamelen van informatie uit bestaande databestanden en door het (laten) uitvoeren van onderzoeken. Het verwerken en analyseren van de uitkomsten van deze onderzoeken in rapporten zoals de Trendnota Arbeidszaken overheid (bijlage bij de begroting) en de Arbeidsmarktrapportage Overheid. De verzamelde informatie daarnaast gebruiken voor de opbouw van een dataverzameling en het op basis daarvan publiceren van de «Kerngegevens Overheidspersoneel». Deze rapporten moeten jaarlijks op tijd verschijnen en voldoen aan de gebruikelijke kwaliteitsnormen;

– het op basis van de verzamelde informatie op tijd en adequaat adviseren van de ministerraad over de jaarlijkse vaststelling van de arbeidsvoorwaardenruimte en de verdeling daarvan over de verschillende sectoren. Het tot stand brengen van een onderhandelingsmandaat en het formuleren van speerpunten voor arbeidsvoorwaardenoverleg in de verschillende sectoren. De overheidssectoren worden daarover jaarlijks tijdig geïnformeerd

– door middel van de ruimte- (casu quo mandaat) brief en de speerpuntenbrief. Het bieden van ondersteuning aan de verschillende overheidssectoren bij het arbeidsvoorwaardenoverleg. Het signaleren van en rapporteren over relevante ontwikkelingen;

– bieden van een platform en de daarbij behorende secretariële en inhoudelijke ondersteuning voor afstemmingsoverleg tussen de twaalf verschillende CAO-werkgevers bij de overheid (VSO) ter behartiging van de gezamenlijke belangen en in het kader van de coördinatie van het arbeidsvoorwaarden- en arbeidsmarktbeleid;

– het financieel en inhoudelijk ondersteunen van de Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek en het beschikbaar stellen van middelen ten behoeve van de besluitvorming in de Raad voor het Overheidspersoneelsbeleid (ROP);

– het financieel ondersteunen van de commissie Gelijke behandeling in verband met een taakuitbreiding als gevolg van het wetsvoorstel leeftijdsdiscriminatie.

B. Ten behoeve van een adequaat macro- en begrotingsbeleid, inclusief het beleid ten aanzien van de bedrijfsvoering:

– het – ten behoeve van de beleidsvorming – tijdig uitvoeren van evaluaties, analyses en beoordelingen van de macro-economische ontwikkeling casu quo besluitvorming en van de arbeidsmarktpositie van de overheid, die moeten voldoen aan de gebruikelijke kwaliteitsnormen;

– het signaleren van en rapporteren over relevante ontwikkelingen;

– het laten verrichten van onderzoek naar de mogelijkheden om te komen tot een effectievere en goedkopere bedrijfsvoering, bijvoorbeeld het door heroverweging van regels kunnen bekorten van procedures, het inbouwen van financiële prikkels in de bekostigingsstructuur en het gebruik maken van de resultaten van «benchmarking».

C. Ten behoeve van een adequaat beleid op het terrein van pensioenen en sociale zekerheid:

– het verzamelen van informatie en het laten uitvoeren van onderzoeken;

– het op basis daarvan – ten behoeve van de beleidsvorming – tijdig uitvoeren van evaluaties, analyses en beoordelingen;

– het signaleren van en rapporteren over relevante ontwikkelingen;

– het participeren in diverse vormen van afstemmingsoverleg.

D/E. Ten behoeve van een beleid gericht op een optimale inzet van schaars personeel door het verhogen van de arbeidsproductiviteit en van een beleid gericht op kwaliteitsverbetering binnen het openbaar bestuur:

– het opzetten, aansturen en medefinancieren van innovatieve trajecten binnen het openbaar bestuur die gericht zijn op het verbeteren van de kwaliteit van de overheidseisen en op het verhogen van de arbeidsproductiviteit, teneinde de overheidstaken met minder (want schaars) personeel uit te kunnen voeren. Het verdelen van de daarvoor beschikbare € 4,54 mln. ten behoeve van bovensectorale activiteiten en over de publieke taakvelden, te weten openbaar bestuur, defensie en politie, onderwijs en wetenschappen, zorg en welzijn;

– het door middel van een financiële bijdrage mogelijk maken dat het Europees Instituut voor Bestuurskunde advies-, onderzoeks- en opleidingscapaciteit in stand houdt ten behoeve van de Europese samenwerking, onder andere in het kader van de voorbereiding van de DG-conferenties.

F. Ten behoeve van een met de Europese regels overeenstemmend personeelsbeleid bij de overheid:

– het signaleren van en rapporteren over de EU-besluitvorming ter zake;

– het participeren in diverse vormen van afstemmingsoverleg.

G. Ten behoeve van een beheerste arbeidsvoorwaardenontwikkeling bij internationale volkenrechtelijke organisaties. Het participeren in internationale gremia, waar het Nederlandse standpunt betreffende de arbeidsvoorwaarden bij internationale volkenrechtelijke instellingen wordt uitgedragen.

Wat mag het kosten?

€ 5,9 mln.

Operationele doelstelling 3: Ontwikkelen en onderhouden van regelgeving ten aanzien van het ambtelijk overlegstelsel en integriteitsvraagstukken

Wat willen we bereiken?

Een doelmatige overlegstructuur en integer overheidsapparaat.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het sectorenmodel voor de arbeidsvoorwaardenvorming in de overheidssector wordt thans geëvalueerd. Op basis daarvan zal bezien worden of het wenselijk is maatregelen te treffen om te komen tot een verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van het overlegstelsel. Daarbij wordt overwogen de hoofdlijnen van dat stelsel in de Ambtenarenwet neer te leggen als een volgende tranche van de modernisering van de Ambtenarenwet.

– Er wordt een financiële bijdrage voor vakbondswerk verstrekt in het kader van de bijdrage van de werknemersorganisaties aan het overlegstelsel arbeidsvoorwaarden voor het overheidspersoneel. Daarnaast wordt bijgedragen aan de exploitatiekosten van de stichting CAOP. Het gaat daarbij om zowel de bijdrage namens de werknemersorganisaties als namens de overheidswerkgevers.

– Een voorstel tot wijziging van de Ambtenarenwet in verband met integriteit is in februari 2001 ingediend bij de Tweede Kamer.

Wat mag het kosten?

€ 6,7 mln.

Operationele doelstelling 4: Bevorderen van Nederlandse presentie in organen van de EU

Wat willen we bereiken?

Het aandeel Nederlanders op beleidsniveau en op top-uitvoerend niveau brengen van ruim 4% op 5% van het aantal bij de EU-instellingen werkzame ambtenaren, waartoe het aantal geslaagden bij de toelatingsexamens sterk dient te stijgen t.o.v. de circa 3% geslaagden in 1998.

In 2001 heeft de eerste opleiding (het zogenaamde EU-klasje) plaatsgevonden. Deze opleiding beoogt het slagingspercentage van Nederlanders bij de tweemaal per jaar te houden concoursen te verhogen, teneinde op die manier het aantal Nederlanders onder de bij de EU-instellingen werkzame ambtenaren te verhogen. Een hoger aantal geslaagden heeft echter niet direct invloed op het aantal bij de EU-instellingen werkzame Nederlanders. Dat is mede afhankelijk van de in de personeelsbezetting bij de EU beschikbare ruimte, waarop BZK geen invloed heeft. Na het vaststellen van die ruimte vergt vervolgens de eigenlijke benoemingsprocedure nog de nodige tijd. Door dit naijleffect is het pas op de langere termijn mogelijk om het aandeel Nederlanders te brengen op het voor Nederland bepaalde personeelsquotum van 6,3% van het aantal bij de EU werkzame ambtenaren. Voor het jaar 2002 wordt daarom, uitgaande van een normale in- en uitstroom bij de EU-instellingen, gestreefd naar een verhoging van het huidige percentage van ruim 4% naar 5%. Voor eind 2003 wordt gestreefd naar 5,5% en voor eind 2004 naar 6%. In 2005 moet het quotum van 6,3% gehaald worden.

Wat gaan we daarvoor doen?

– het geven van voorlichting over het werken bij EU-instellingen;

– het aansturen van een door een extern bureau uit te voeren intensieve werving van deelnemers aan de vergelijkende examens (concoursen) onder jonge academici en relatief jonge ambtenaren;

– het inschakelen van opleidingsinstituten bij het opleiden van deelnemers ter voorbereiding op de concoursen om het slagingspercentage te verhogen;

– het (laten) begeleiden van de deelnemers aan de concoursen;

– verbeteren van de kennis over Europa bij de departementsambtenaren, teneinde een betere «resource-basis» te krijgen en als bijdrage aan de kwaliteitsverbetering Rijksdienst.

Wat mag het kosten?

€ 1,7 mln.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 10 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

Bij het ramen van de budgetten is van de volgende veronderstellingen uitgegaan:

– operationele doelstelling 2:

* het voor onderzoek geraamde bedrag is gebaseerd op de ervaringscijfers van de afgelopen jaren, opgehoogd met het percentage van de geraamde inflatie;

* naar verwachting zal het wetsvoorstel inzake leeftijdsdiscriminatie dit jaar worden aangenomen. Voor de verwachte extra kosten is destijds een verdeelsleutel vastgesteld, waarbij BZK 1/6 deel voor haar rekening zal nemen;

* ook aan het Europees Instituut voor Bestuurskunde, waarvoor de Minister van OCW eerstverantwoordelijke is namens Nederland, wordt een financiële bijdrage geleverd volgens een bepaalde verdeelsleutel;

* de toenemende aandacht voor de arbeidsmarktpositie van de overheid leiden tot een licht stijgende lijn van de meeste uitgaven voor activiteiten op het terrein van strategische kennisontwikkeling en onderzoek.

– operationele doelstelling 4: Bij het vaststellen van de streefwaarde is uitgegaan van een normale in- en uitstroom.

6. Groeiparagraaf

De doelstellingen en prestatie-indicatoren bij artikelonderdelen 10.2 en 10.3 zijn opgesteld rekening houdende met de coördinerende rol van de Minister van BZK en de wijze waarop de doelstellingen door BZK beïnvloedbaar zijn. Kwantificeerbare prestatie-indicatoren voor deze activiteiten zijn in dit verband dan ook lastig te formuleren. Tegen deze achtergrond zal in de komende jaren worden bezien of de operationele doelstellingen en bijbehorende indicatoren kunnen worden verbeterd. Tevens zal worden bezien of kerngegevens over de kwaliteit van het personeelsbeleid binnen de overheid – zoals ook beschikbaar in de Trendnota Arbeidszaken overheid – ter nadere illustratie kunnen worden opgenomen.

BELEIDSARTIKEL 11: KWALITEIT RIJKSDIENST

1. Algemene beleidsdoelstelling

De zorg voor een goede personele en organisatorische kwaliteit van de rijksdienst.

«Een professioneel ambtelijk apparaat is een voorwaarde om verantwoord in te kunnen blijven spelen op vraagstukken in het openbaar bestuur». Deze constatering staat in de nota Management en Personeelsontwikkeling Rijksdienst (sept. 2000) en heeft logischerwijze een jaar later nog steeds zijn waarde.

Kwalitatief goed personeel moet worden aangetrokken en behouden. Gelet op de krapte op de arbeidsmarkt moeten de ministeries als werkgever hier meer aandacht aan besteden dan in het verleden. BZK schept voorwaarden om de ministeries in staat te stellen hun rol als werkgever goed te vervullen. Voor de komende jaren ligt enerzijds de nadruk op het beter presenteren aan potentiële medewerkers wat het werken van de rijksoverheid inhoudt en anderzijds op het weten te creëren van een werkplek die qua inhoud, omstandigheden, verhoudingen en ontwikkeling aansluit bij de wensen van de medewerker. Voor een professioneel ambtelijk apparaat is goed gekwalificeerd management van groot belang. Daarom wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het huidige topmanagement en in de doorstroom van talentvolle managers.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

Operationele doelstelling 2: Het bevorderen dat de rijksdienst, nu en in de toekomst, beschikt over professionele, goed toegeruste topmanagers

Wat willen we bereiken?

Kwalitatief goed topmanagement in de rijksdienst; completering van de Algemene Bestuursdienst (ABD) als herkenbare groep; voldoende kwalitatief en kwantitatief toekomstig aanbod voor topfuncties binnen de rijksoverheid.

Wat gaan we daarvoor doen?

A. Investeren in de kwaliteit van het huidig en toekomstig topmanagement. Dit is het kernelement van de ABD. De ABD draagt bij aan de ontwikkeling van de leiderschapskwaliteiten van topfunctionarissen door mobiliteit (waaronder vacaturevervulling), loopbaanbegeleiding, training, advies en coaching. Er wordt aandacht besteed aan een goede samenstelling van de top van de rijksdienst, in termen van evenwichtige verdeling van ervaren managers en nieuwkomers, interdepartementale mobiliteit, instroom van buiten de rijksdienst, diversiteit (bijvoorbeeld door de benoeming van vrouwen en leden van etnische minderheidsgroepen te stimuleren) en geregisseerde mobiliteit (bijvoorbeeld door te sturen op de gemiddelde zittingsduur). Daarnaast wordt er geïnvesteerd in de netwerken rond de ambtelijke top van de rijksdienst om te kunnen voorzien in een adequate wervingspositie.

B. Uitbreiding van de ABD met de managers in schaal 15. De ABD is opgericht om een kwaliteitsimpuls te geven aan de gehele rijksoverheid door een zekere mate van centrale regie te hebben bij benoemingen van alle eindverantwoordelijke managers in de rijksdienst en door hen loopbaanbegeleiding te bieden. Door de toevoeging van de managers in schaal 15 wordt de ABD als groep eindverantwoordelijke managers in de rijksdienst gecompleteerd.

C. Ontwikkelen van een kandidatenprogramma. Het ontwikkelen van een ABD-kandidatenprogramma is enerzijds een actie in het kader van de arbeidsmarktproblematiek (het moet over enkele jaren zorgen voor een behoorlijke instroom «van onderop»), anderzijds is het ook een management-kwaliteitsoffensief: er wordt enkele jaren competentiegericht geïnvesteerd in een hoge kwaliteit van het toekomstig rijksmanagement. Er zal bijzondere aandacht worden geschonken aan managementopleiding, een gediversifieerde werkervaring en de ontwikkeling van een internationale (Brussel-)gerichtheid. Dit moet leiden tot een versterking van de ambtelijke professionaliteit.

Wat mag het kosten?

Voor investeringen in de huidige kwaliteit en het toekomstig management is € 0,6 mln beschikbaar in 2002. Voor uitbreiding van de ABD met de managers in schaal 15 en voor het ontwikkelen van een kandidatenprogramma is € 0,9 mln beschikbaar in 2002. Voor een deel maakt dit budget deel uit van het apparaatsbudget (11.1).

Operationele doelstelling 3: Het ontwikkelen en onderhouden van concurrerende arbeidsvoorwaarden voor de sector Rijk

Wat willen we bereiken?

Het te allen tijde hebben van een arbeidsvoorwaardenpakket, waardoor de sector Rijk een aantrekkelijke werkgever is voor (toekomstige) werknemers.

Wat gaan we daarvoor doen?

Naar verwachting zal eind 2001 een nieuwe CAO voor de sector Rijk worden afgesloten.

Het begrotingsjaar zal dan ook in het teken staan van de verdere uitwerking van de CAO-afspraken. Deze afspraken zullen in het teken staan om individuele ambtenaren nog beter dan nu in de gelegenheid te stellen zaken als arbeidstijd en arbeidsvoorwaarden zo goed mogelijk te kunnen afstemmen op de levensfase en persoonlijke omstandigheden waarin men zich bevindt.

Hierbij zal een duidelijke relatie worden gelegd met de vanuit bedrijfsvoeringsoverwegingen noodzakelijke inzetbaarheid van de beschikbare capaciteit. Daarnaast blijft ook in 2002 de Regeling Ziektekostenvoorziening overheidspersoneel sector Rijk onderdeel uitmaken van het arbeidsvoorwaardenpakket. Tot slot zal in het begrotingsjaar een begin worden gemaakt met het transparanter en inzichtelijker maken van de rechtspositieregelingen voor rijksambtenaren (hercodificering). Daar waar mogelijk zal van de gelegenheid gebruik worden gemaakt om tot deregulering over te gaan.

Wat mag het kosten?

Voor de uitvoering van de CAO-afspraken en voor de hercodificering is in 2002 circa € 32 mln nodig.

Operationele doelstelling 4: Het ontwikkelen en onderhouden van personeels- en organisatiebeleid voor de rijkssector, zoals neergelegd in de nota MPR

Arbeidsmarkt

Wat willen we bereiken?

Het versterken van de herkenbaarheid en aantrekkingskracht van de rijksoverheid als werkgever.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er wordt jaarlijks, ingezet vanaf het jaar 2000, een jaarplan opgesteld dat door de SG's geaccordeerd wordt. In dit jaarplan staan concrete activiteiten op het gebied van:

– publiekscampagne werken bij de overheid: werken bij de overheid staat bij niet-ambtenaren doorgaans lager aangeschreven dan werken in de marktsector, terwijl rijksambtenaren zelf een positiever beeld van het Rijk als werkgever hebben. Buiten de overheid is niet goed bekend wat werken bij de rijksdienst inhoudt. Het is nadrukkelijk geen wervingscampagne maar moet wel interesse wekken om voor het Rijk te willen werken;

– expertprogramma's: voor een aantal functiegroepen, waar nu al schaarste op de arbeidsmarkt is te bespeuren, worden initiatieven genomen om medewerkers zelf op te leiden, b.v. als wetgevingsjurist. Afhankelijk van waar de knelpunten gesignaleerd worden, worden dergelijke programma's opgezet.

Opleiding en personeelsontwikkeling: «investeren in leren»

Wat willen we bereiken?

Het bevorderen en versterken van het lerend vermogen binnen de organisatie van de rijksdienst.

Er voor zorgen dat de rijksdienst zich ontwikkelt tot een kennis- en netwerkorganisatie.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er is een programma «investeren in leren» ontwikkeld dat in de komende 5 jaar wordt uitgewerkt. Het programma bevat de volgende elementen:

– opleidingswinkel Rijk: in deze virtuele opleidingswinkel wordt het opleidingsaanbod van binnen en buiten de rijksdienst samengebracht zodat de medewerkers een compleet overzicht hebben van de opleidingsmogelijkheden;

– rijksbreed introductieprogramma: iedere nieuwe rijksambtenaar krijgt – naast een introductie op het eigen werkterrein – een rijksbrede introductie, waarin normen/waarden, werkwijzen en belangrijkste wetenswaardigheden worden overgedragen;

– coaching: nieuwe medewerkers maken bij binnenkomst met hun manager een persoonlijk ontwikkelingsplan. De coaching is gericht op het ontwikkelen van hun persoonlijke effectiviteit en loopbaanverwachtingen;

– academie voor de rijksoverheid: specifieke leertrajecten voor geselecteerde groepen uit de rijksdienst.

Competentiemanagement

Wat willen we bereiken?

Het verhogen van de inzetbaarheid en ontwikkeling van medewerkers. Vergroting van de binding en betrokkenheid van de medewerkers bij de organisatie.

Wat gaan we daarvoor doen?

Er is in 2001 een facilitair steunpunt opgericht dat rijksbreed de ontwikkelingen en expertise op het gebied van competentiemanagement bundelt en inzet. Het steunpunt levert diensten aan de ministeries, zoals: doorverwijzing, informatieverstrekking, advies, info-databank en organisatie bijeenkomsten.

Ouderenbeleid

Wat willen we bereiken?

Het verhogen van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers in de sector Rijk.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het kabinet heeft de sectoren gevraagd maatregelen te nemen. M.i.v. 2001 is er structureel geld beschikbaar. Er is een actieplan opgesteld. Het actieplan is niet gericht op een integrale en uniforme uitvoering voor de totale sector, maar biedt de ministeries min of meer een keuzepakket. Het versterkt daarnaast de initiatieven die de ministeries zelf reeds ontplooien. De projecten zijn in 2001 gestart en zullen tot eind 2002 voortduren. Dit zijn projecten op de volgende terreinen:

– bevordering mobiliteit; door meer functiewisselingen op hetzelfde functieniveau (horizontale mobiliteit) mogelijk te maken kan de flexibiliteit van medewerkers en daarmee hun inzetbaarheid worden vergroot. Doel is dat tenminste 50% van de ingeschreven doelgroep (die naar verwachting uit 200 deelnemers bestaat) na een periode van één jaar een ander takenpakket in een ander ministerie heeft;

– taakroulatie; uit ervaringen in de marktsector en de verschillende activiteiten van de ministeries blijkt dat het aanbieden van regelmatige taakroulatie, veranderingen van taken binnen dezelfde functie één van de belangrijkste voorwaarden is voor het voorkomen van «burn out»-verschijnselen en te hoge ervaringsconcentratie;

– individualisering arbeidsvoorwaarden; er zal een diepteanalyse plaatsvinden naar het al dan niet gebruik van regelingen als PAS en FPU. Daarnaast worden onderzocht wat de kosten en opbrengsten zijn van het gebruik van de individuele keuzemogelijkheden;

– scholing; uit onderzoek blijkt dat ouderen relatief weinig gebruik maken van scholingsmogelijkheden. Door middel van een breed opgezet onderzoek kan nagegaan worden welke onderwijsmethoden de oudere werknemer het meeste stimuleren om deel te nemen aan bedrijfsopleidingen en niet-functiegerelateerde opleidingen;

– voorlichting; door uitwisseling van ideeën suggesties, beschrijving van concrete voorbeelden op basis van best practices en de uitgevoerde projecten kunnen departementen onderling gestimuleerd worden om verdere plannen te ontwikkelen. Aan het eind van de projectperiode, begin 2003, zal er een afsluitende conferentie worden gehouden waarop de resultaten van dit projectplan zullen worden gepresenteerd en bediscussieerd.

Sociale Zekerheid en Arbozorg

Wat willen we bereiken?

Het verlagen van het ziekteverzuimpercentage van 7,7% in 2000 naar 6,7% in 2003, het voorkomen van arbeidsongeschiktheid en het waarborgen van een gezonde werksfeer.

Met actieve zorg voor het personeel wordt de betrokkenheid en motivatie van het personeel bevorderd, wat de productiviteit en kwaliteit van een arbeidsorganisatie ten goede komt.

Wat gaan we daarvoor doen?

Uitvoering van het Arboconvenant, dat in 2001 is afgesloten. Naast specifieke activiteiten op de ministeries zal een deel van de middelen als volgt sectorbreed worden ingezet:

– reïntegreren van langdurig zieken; er wordt een overeenkomst gesloten met een reïntegratiebedrijf, van waaruit de ministeries diensten kunnen afnemen;

– vergroten van het aandeel arbeidsgehandicapten in het personeelsbestand van de sector Rijk; met behulp van een reïntegratiebedrijf zal de instroom vergroot worden. Doel is het aantal arbeidsgehandicapten met tenminste 10% te laten toenemen;

– versterken van de stuurinformatie over instroom in de WAO; er zal software worden ontwikkeld om adequate stuurinformatie te verkrijgen. Doel is om het WAO risicopercentage van 1,11% (stand 2000) niet te laten stijgen en zo mogelijk te laten dalen;

– bevorderen deskundigheid; via een ontwikkelde website zal de voortgang van de activiteiten worden uitgewisseld.

Follow-up interdepartementaal beleidsonderzoek effectiviteit van personeelsmanagement

Wat willen we bereiken?

Het verbeteren van de effectiviteit van personeelsmanagement en van het instrumentarium dat nodig is om die effectiviteit op (de)centraal niveau te meten. Het huidige instrumentarium is niet geheel toereikend om personeel binnen te krijgen en te behouden.

Wat gaan we daarvoor doen?

Het kabinet heeft besloten om in 2001 een Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) uit te voeren naar de effectiviteit van personeelsmanagement bij de rijksoverheid. In de jaren tachtig heeft het fenomeen integrale manager zijn intrede gedaan, die ondermeer verantwoordelijk is voor personeelsbeleid. Door de huidige krapte op de arbeidsmarkt wordt het goed vervullen van het personeelsbeleid steeds essentiëler. De rolverdeling tussen de personeelsfunctionaris en de individuele manager, hun taakuitvoering en de effectiviteit daarvan behoeft bijstelling. Medio zomer 2001 rapporteert de IBO-werkgroep over haar bevindingen aan de Ministerraad. Daaropvolgend zal het kabinet een standpunt formuleren hoe de effectiviteit van het personeelsmanagement bij de overheid kan worden verbeterd. In 2002 zal de implementatie van verdere acties worden begeleid.

Aanbevelingen zullen onder andere betrekking hebben op de samenwerking en rolverdeling tussen algemeen (lijn)management en P&O-afdelingen, de sturing van het personeelsmanagement, de wijze van aanbieden en gebruik van het personeelsinstrumentarium en de vulling van «gaten» in het personeelsinstrumentarium.

Kernmodel personele informatievoorziening

Wat willen we bereiken?

Een goed personeelsinformatiesysteem, waardoor een vergelijking van hogere kwaliteit mogelijk wordt tussen ministeries onderling.

Grotere doelmatigheid op het gebied van aanbesteding van systemen door een integrale benadering van de informatievoorziening.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Huidige informatiestatuut evalueren;

– Kernmodel personele informatievoorziening ontwikkelen;

– Samenwerking tussen ministeries bevorderen.

Shared services op het terrein van de personeelsvoorzieningen

Wat willen we bereiken?

Het verbeteren van de kwaliteit en effectiviteit van de bedrijfsvoering door

– het bundelen van het personeelsbeheer van de verschillende rijksdiensten in één gezamenlijke voorziening;

– met ICT-toepassingen de dienstverlening ten aanzien van human resource management voor het management en het personeel interactief toegankelijk te maken.

Dit geldt juist voor die personeelsinstrumenten waar gemeenschappelijke toegang een gevarieerde en geïndividualiseerde toepassing kan bevorderen.

Wat gaan we daarvoor doen?

– een business plan ontwikkelen;

– financiële, organisatorische en dienstverleningsarrangementen onderzoeken;

– het programma-management inrichten.

Wat mag het kosten?

De totale kosten voor de verschillende voornoemde beleidsonderwerpen bedragen in 2002 € 59,2 mln.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

4. Budgetflexibiliteit

Voor artikel 11 zijn de verplichtingen- en kasramingen gelijk.

5. Veronderstellingen

Operationele doelstelling 2:

Uitbreiding van de ABD met de managers in schaal 15; de gehele populatie in schaal 15 bij de rijksoverheid bevat (volgens de kerngegevens Overheidspersoneel) 1500 medewerkers. Circa 20% (300) hiervan hebben een managementfunctie op het ABD-niveau en komen daarmee in aanmerking voor het lidmaatschap van de ABD.

Kandidatenprogramma; vanaf 2005 zal elk jaar een aanzienlijk deel van de ABD-leden uitstromen als gevolg van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd (FPU). Reeds nu knelt het gebrek aan een voldoende aantal goed gekwalificeerde talenten om de openvallende plaatsen in te vullen. In het voorgestelde programma wordt uitgegaan van jaarlijks circa 20 deelnemers die gedurende een periode van vier jaar opgeleid en begeleid worden voor een ABD-functie, te weten ten minste een managementfunctie met eindverantwoordelijkheid voor personeel en financiën op het niveau van thans ten minste schaal 16 en bij uitbreiding van de ABD ook op het niveau van schaal 15.

In de voor bovenstaande nieuwe activiteiten benodigde € 0,91 mln is een personele uitbreiding met 8 fte naar in totaal 47 fte's inbegrepen.

Operationele doelstelling 3:

Arbeidsvoorwaarden; de CAO komt tot stand in samenwerking met de vakbonden.

Operationele doelstelling 4:

Ouderenbeleid; activiteiten komen tot stand in samenwerking met de doelgroep en/of ministeries.

Sociale zekerheid; activiteiten komen tot stand in samenwerking met de ministeries.

IBO; implementatie van de aanbevelingen zal in samenwerking met het management geschieden.

Kernmodel; het kernmodel komt tot stand in samenwerking met de ministeries.

6. Groeiparagraaf

Operationele doelstelling 2: Investeren in de kwaliteit van het huidig en toekomstig topmanagement: hiervoor zal voor de begroting van 2003 getracht worden meer effectgerichte prestatie-indicatoren te formuleren in plaats van de huidige outputgerichte prestatie-indicatoren.

Voor 2003 zal ten aanzien van uitbreiding van de ABD met managers in schaal 15 gelden dat de toegevoegde managers in schaal 15 deel uit gaan maken van de totale doelgroep en dus onderdeel worden van punt 1, het investeren in de kwaliteit van het huidig en toekomstig topmanagement. Voor punt 3, het kandidatenprogramma, zullen voor het begrotingsjaar 2003 prestatie-indicatoren worden geformuleerd.

Operationele doelstellingen 3 en 4: Voor de artikelonderdelen 3 en 4 geldt eveneens dat voor de begroting van 2003 getracht zal worden meer effectgerichte prestatie-indicatoren te formuleren in plaats van de huidige outputgerichte prestatie-indicatoren (zoals nota's of een CAO).

Tevens zal worden bezien of kerngegevens over de kwaliteit van het personeelsbeleid binnen de rijksdienst ter nadere illustratie kunnen worden opgenomen.

NIET-BELEIDSARTIKEL 12: ALGEMEEN

1. Algemene beleidsdoelstelling

Op dit artikel worden die uitgaven verantwoord die betrekking hebben op de bedrijfsvoering van het ministerie. Deze uitgaven hebben tot doel de beleidsactiviteiten van het ministerie te ondersteunen op de terreinen van financiën en begroting, personeel en organisatie, informatievoorziening en facilitaire zaken. Tevens wordt op dit artikel de uitvoering van een aantal niet beleidsmatige activiteiten verantwoord, die onder diverse directoraten generaal vallen.

Als algemeen begrotingsartikel zijn aan dit artikel geen kwantificeerbare prestatiegegevens gekoppeld. Om de effectiviteit van de uitgaven weer te geven wordt per operationele doelstelling een aantal ramingskengetallen weergegeven.

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

In deze paragraaf worden de ramingskengetallen over de bedrijfsvoering gepresenteerd in termen van bedragen per fte. Hierbij wordt inzicht gegeven in de totale bedrijfsvoeringskosten (personeel en materieel) per directie. Nadere informatie over de activiteiten van de centrale stafdiensten wordt opgenomen in de aparte bedrijfsvoeringsparagraaf. In onderstaande tabel wordt een indicatie gegeven van de bedrijfskosten van de centrale stafdiensten uitgedrukt als bedrag in EURO van de totale personeelssterkte van het kerndepartement voor het jaar 2002, waarbij de indeling wordt gehanteerd voor de bedrijfsvoeringsonderwerpen van de centrale stafdiensten.

Het secretariaat van de Raad voor Openbaar bestuur en de Raad voor de financiële verhoudingen vormt een onderdeel van de centrale stafdiensten. Als ramingskengetal wordt hiervoor de uitgaven gehanteerd gedeeld door de het aantal oftewel € 97 388 per fte.

Wat willen we bereiken?

Deze uitgaven op deze operationele doelstelling hebben tot doel de beleidsactiviteiten van het ministerie te ondersteunen op de terreinen van financiën en begroting, personeel en organisatie, informatievoorziening en facilitaire zaken. Deze ondersteuning vindt plaats binnen het voor het ministerie vastgestelde sturingsmodel, waarbij de directeuren-generaal, het hoofd BVD en de plaatsvervangend secretaris generaal integraal verantwoordelijk zijn voor beleid en beheer van de onder hen vallende diensten en activiteiten. Hierbij worden zij ondersteund door de centrale stafdiensten.

Wat gaan we daarvoor doen?

De algemene doelstelling voor de apparaatsuitgaven wordt op de volgende wijze operationeel gemaakt door kaderstelling, control en facilitering op PIOFACH terrein aan de onderdelen van het ministerie door de centrale stafdiensten. Bij PIOFACH gaat het hierbij om de diverse terreinen, Personeel, Informatie, Organisatie, Financiën (op financieel economisch terrein als ook op het gebeid van accountancy),Automatisering, Communicatie (alsmede ook voorlichting) en Huisvesting (en overige facilitaire zaken). Hierbij wordt nader invulling gegeven aan de bedrijfsvoering binnen het ministerie.

Daaronder zijn de volgende elementen te onderscheiden:

1.Financiën. Op grond van en in overeenstemming met de Comptabiliteitswet wordt de begrotingscyclus en -advisering en de financiële infrastructuur uitgevoerd voor de begrotingen van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (HVII), Koninkrijksrelaties (HIV) en met inachtname van de staatsrechtelijke positie van de Hoge Colleges van Staat voor hoofdstuk II, alsmede voor het budgettaire kader Grote Stedenbeleid, waar de minister voor GSI verantwoordelijk is.

De drie hoofdactiviteiten zijn: tijdige en adequate opstelling van de begrotingsstukken, toetsing op budgettaire inpasbaarheid en doelmatigheid van beleid en beheer, coördinatie van de financiële infrastructuur en de bijbehorende planning- en controlcyclus. Daartoe wordt een scala aan instrumenten ingezet, met name: interne regelgeving (aanschrijvingen, administratieve organisatie), intra- en interdepartementale begrotingsadviezen en -overleggen, beoordelen en vaststellen bestedingsplannen van de onderdelen van het ministerie, advisering van de bewindslieden en van de ambtelijke leiding van het ministerie, instandhouden geautomatiseerde administratie (CAFAS) en informatievoorziening, onderzoek, geven van financiële opleidingen, en personeelsontwikkeling. Op het gebied van accountancy voert de departementale accountantsdienst onafhankelijke onderzoeken uit op het terrein van financial audit, operational audit en IT-audit. De financial audit leidt tot het verstrekken van mededelingen (accountantsverklaringen en andersoortige mededelingen) en adviezen omtrent de verantwoordingen van het ministerie. Bij de operational audit gaat het om oordeelsvorming en advisering ten aanzien van sturings- en beheersingsprocessen in het kader van bedrijfsvoering. De IT-audit richt zich op de oordeelsvorming en advisering over IT-informatiestrategie, IT-beheer en IT-infrastructuur. Tenslotte treedt de accountantsdienst op als onafhankelijke deskundige voor de minister.

2.Huisvesting. Op het terrein van de huisvesting en overige facilitaire zaken gaat het enerzijds om een optimale dienstverlening aan de afnemers binnen het ministerie en anderzijds om de advisering, kaderstelling en controlfunctie op de taakvelden huisvesting, inkoop en veiligheid.

Bij huisvesting worden thans de mogelijkheden onderzocht te komen tot nieuwe huisvesting van het kerndepartement.

Op het gebied van de inkoop is een werkplan opgesteld waarin het inkoopbeleid nader wordt uitgewerkt en waarbij een kerngroep verwervingen zal worden opgericht. Tevens verleent de centrale directeur inkoop advies en ondersteuning bij diverse departementale EU-aanbestedingstrajecten.

Om de veiligheid van de medewerkers van het ministerie te garanderen is een stevige impuls gegeven aan de bedrijfshulpverlening.

3.Informatie en automatisering. Vanuit de dienstverleningsafspraken die de centrale directie Informatievoorziening heeft gemaakt met de overige departementsonderdelen, levert deze directie tal van diensten op een continue, stabiele basis onder andere op het terrein van postverwerking, reprografie, helpdesk, bibliotheek en archief, documentatie, et cetera. Tevens wordt aan diverse projecten gewerkt om de dienstverlening uit te breiden en te vernieuwen, te weten: BZK-Net, Digidoc, Werkplek 2001, Intranet, Kwaliteitsplan Documentaire informatievoorziening, en vernieuwing van de kwaliteit van de telefooncentrale.

4.Personeel en organisatie. De hoofdactiviteiten op het gebied van personeel en organisatie hebben betrekking op de ontwikkeling en de uitvoering van de thema's personeel en organisatie in z'n algemeenheid en meer specifiek het optimaliseren van de managementinformatie. Dit laatst mede als doel om de controlfunctie nader vorm te geven. Daarnaast strekken de activiteiten zich uit tot het versterken van de arbeidsmarktpositie van het ministerie, het invoeren van competentiemanagement binnen het ministerie en het optimaliseren van de organisatie. Het instrument opleidingen is met name gericht op het investeren in de kwaliteit van de personeelsleden en het management, alsmede de bedrijfsvoering van het departement.

5.Communicatie. Op het gebied van de communicatie en voorlichting liggen de activiteiten met name op de volgende terreinen:

– het vergroten van de toegankelijkheid van voorgenomen en aanvaard beleid door openbaarmaking, verklaring en toelichting;

– het inzetten van communicatie van beleidsontwikkeling tot beleidsuitvoering;

– het adviseren van de politieke en ambtelijke leiding over de interne en externe communicatie;

– het organiseren van het Nationaal Voorlichtingscentrum.

Wat mag het kosten?

De totale uitgaven aan apparaat van de centrale stafdiensten bedraagt voor 2002 € 71,4 mln.

Operationele doelstelling 2: Niet aan doelen toe te rekenen (rechtspositionele) regelingen

2. Operationele doelstellingen en prestatiegegevens

De uitvoeringswerkzaamheden voor de rechtspositionele regelingen zijn uitbesteed. De concrete producten zijn de verstrekte uitkeringen. Er worden alleen werkzaamheden verricht in het kader van de administratieve gang van zaken met betrekking tot het beschikbaar stellen van de voor de uitvoering benodigde middelen, de beleidsontwikkeling rondom deze regelingen, het jaarlijks casu quo halfjaarlijks aanpassen van bedragen en het beleidsmatig ondersteunen van de uitkeringsinstanties. Daarnaast wordt veel informatie verstrekt en is er veelvuldig contact met (mogelijke) uitkeringsgerechtigden.

Wat willen we bereiken?

– Het up to date houden van de betreffende regelingen;

– Een juiste toepassing van de betreffende regelingen;

– Het op tijd en goed uitbetalen van de daarop gebaseerde uitkeringen.

Wat gaan we daarvoor doen?

Signaleren van relevante ontwikkelingen. Het periodiek aanpassen van de hoogte van de uitkeringen. Inhoudelijke en beleidsmatige ondersteuning van de instanties waaraan het uitvoerende werk is uitbesteed en het beschikbaar stellen van voldoende middelen om de uitkeringen te kunnen doen.

Wat mag het kosten?

De totale uitgaven aan Niet aan doelen toe te rekenen (rechtspositionele) regelingen bedraagt in 2002 € 94,8 mln. Zie bijgevoegde tabel voor een nadere uitsplitsing.

3. Budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen en Uitgaven

De apparaatsuitgaven (operationele doelstelling 1) hebben betrekking op de centrale stafdiensten. De uitgaven voor niet aan doelen toe te rekenen (rechtspositionele) regelingen betreffen zowel apparaatsuitgaven als de uitkeringen zelf als de uitvoeringskosten van de uitkerende instanties.

Ontvangsten

Het betreft diverse ontvangsten, onder andere met een specifieke regeling met betrekking tot de Garantiewet Surinaamse pensioenen. Dit betreft het jaarlijkse aandeel van Buitenlandse Zaken in de betalingen op grond van deze wet ter grootte van € 0,6 mln.

4. Budgetflexibiliteit

Voor apparaatsuitgaven (artikel 12.1) zijn de uitgaven gelijk aan de verplichtingen. Dit geldt ook voor de niet aan doelen toe te rekenen (rechtspositionele) regelingen (artikel 12.2) met uitzondering van gelden in het kader van de werkgelegenheidsimpuls.

5. Veronderstellingen

De raming voor de hoogte van de subsidiëring aan de Oorlogsgravenstichting in artikel 12.2 is gebaseerd op de hoogte van de subsidie voor 2001, dat bestemd was voor personele en materiële uitgaven in Nederland en Indonesië. De Oorlogsgravenstichting heeft de zorg voor twee erevelden in Nederland (Loenen en Grebbeberg) en zeven erevelden in Indonesië (Menteng Pulo, Ancol, Pandu, Kembang Kuning, Kalibanteng en Candi). Daarnaast draagt de Oorlogsgravenstichting bij in de kosten voor het onderhoud van ruim 50 000 oorlogsgraven (veelal Commonwealth-graven) verspreid over de gehele wereld. Voor haar werkzaamheden heeft de OGS in Nederland 27 personen in dienst en in Indonesië ongeveer 127.

De beschikbare middelen voor de werkgelegenheidsimpuls zijn voornamelijk bestemd voor bijdragen in het kader van de regeling Werkgelegenheidsimpuls-1994. Het betreft de jaarlijkse annuïteitenbetalingen aan 32 gemeenten (voor in totaal € 22,4 mln tot 2010), zijnde de vergoeding door het rijk van de jaarlijkse gemeentelijke financieringslasten voor destijds verrichte investeringen in dertien stedelijke knooppuntgebieden voor in totaal 73 werkgelegenheidsprojecten.

Ter herdenking van het feit dat het in 1986 vijfendertig jaar geleden was dat een groep van ruim 4 000 gezinnen en alleenstaanden (van Molukse afkomst) door de zorg van de Nederlandse regering naar Nederland kwamen, is besloten aan de in de wet Rietkerk-uitkering omschreven personen uit deze groep een herdenkingsuitkering en -penning toe te kennen. De uitvoering vindt plaats door de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP).

In artikel 12.2 is het opgenomen bedrag voor uitkeringen en pensioenen aan gewezen ministers en staatssecretarissen geraamd (APPA-uitkeringen; Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers) op basis van de bestandsopbouw, waarbij er van is uitgegaan dat er geen uitstroom zal plaatsvinden. Of en in hoeverre de uitgaven voor uitkeringen zullen stijgen is afhankelijk van de evt. wisselingen in het kabinet. De ervaring leert dat het geraamde bedrag voldoende zal zijn. Het bedrag in verband met pensioenwaarde-overdracht en waarde-overname is geraamd in de verwachting dat het betreffende wetsvoorstel tot wijziging van de APPA in 2001 is aangenomen.

De bedragen die gemoeid zijn met de regelingen betreffende de pensioenen gouverneurs/onderstanden voormalig personeel Suriname, de pensioenen/onderstanden voormalig West Nieuw Guinea en betreffende de pensioenen, uitkeringen en onderstanden post-actieven uit de (voormalige) overzeese gebiedsdelen (via SAIP betaald) vertonen al enige jaren een dalende tendens. Die tendens zal zich doorzetten, nu, gelet op de leeftijdsopbouw van het bestand, het aantal uitkeringsgerechtigden in de komende jaren zal blijven afnemen. Er zal nauwelijks sprake zijn van enige instroom.

6. Groeiparagraaf

Artikel 12 is een niet-beleidsartikel en kent daarom geen prestatie-indicatoren. In plaats daarvan worden voor dit artikel ramingskengetallen gehanteerd. Voor de begroting 2003 zal worden bezien of deze verder kunnen worden geoptimaliseerd.

NIET-BELEIDSARTIKEL 13: NOMINAAL EN ONVOORZIEN

3. Budgettaire gevolgen van beleid

3. DE BEDRIJFSVOERINGPARAGRAAF

Algemeen

In de begroting en verantwoording wordt in deze paragraaf ingegaan op de sturing en beheersing van de bedrijfsvoering binnen het ministerie. De aandacht is in de begroting vooral gericht op bijzonderheden; in de verantwoording (2002) zal de bedrijfsvoeringparagraaf uitvoerig(er) verslag doen. Naast de bijzonderheden, zal in deze paragraaf – in overeenstemming met de baseline financieel en materieel beheer van Financiën – worden toegelicht de elementen: verantwoordelijkheden (zie «sturingsmodel» en «PIOFACH»), managementcontrol (zie «P&C-cyclus»), en risicoanalyse (zie «financieel beheer» en «groeiperspectief»). Voorts wordt inhoudelijk kort ingegaan op de onderwerpen waar de Algemene Rekenkamer (AR) aandacht voor vraagt: Inkoop/aanbesteding, baten-lastendiensten (KLPD) en Administratieve Organisatie (zie «financieel beheer» en «PIOFACH»).

Deze bedrijfsvoeringparagraaf heeft betrekking op het ministerie als organisatie, inclusief die organisatieonderdelen van het ministerie waarvan het beleidsmatig budget is ondergebracht in hoofdstuk IV (Koninkrijksrelaties) en inclusief de baten-lastendiensten.

Binnen het ministerie geldt het z.g. SG/DG-sturingsmodel. De directeuren-generaal respectievelijk het hoofd BVD (HBVD) en de plaatsvervangend SG (PSG) zijn niet alleen beleidsmatig maar ook financieel en beheersmatig integraal verantwoordelijk voor hun onderdeel, onverlet de eindverantwoordelijkheid van de Secretaris-generaal. In overeenstemming met de Comptabiliteitswet fungeert de directie FEZ als concerncontroller; de DG's, het HBVD en de PSG hebben hun onderdeelcontroller en voeren hun eigen financiële administraties. De vijf baten-lastendiensten van het ministerie vallen allen onder de verantwoordelijkheid van een DG. De AD is de onafhankelijke interne auditer.

Het Audit Committee – met de DG's, PSG, HBVD, directeuren FEZ en Accountantsdienst (AD) en onder leiding van de SG – is het beleidsbepalende en controllende hoogste orgaan van het ministerie voor (financieel) beheer en bedrijfsvoering.

Organisatie

Er is voor 2001/2002 een klein aantal reorganisatieveranderingen voorzien, binnen de hoofdstructuur van het ministerie. De interne positionering van de Inspecties Brandweer en Politie wordt bezien in het licht van de aanbevelingen van de commissie Borghouts. De directie Brandweer en Rampenbestrijding bezint zich op de interne organisatie en werkwijze. De baten-lastendienst KLPD rond een reorganisatie af, en zal daarmee samenhangend het interne financieel beheer en de bedrijfsvoering gaan verbeteren, waarmee de aanbevelingen van de AR worden opgevolgd. Ook de baten-lastendienst ITO rondt een interne reorganisatie en bedrijfsvoeringverbetering af. De baten-lastendienst BPR zal na invoering van de nieuwe generatie reisdocumenten (NGR) in 2001, zijn interne organisatie op de beëindiging van deze taak en de uit NGR voortvloeiende nieuwe taken aanpassen. De dienst ZVO te Emmen is per medio 2001 geprivatiseerd, en overgenomen door KPMG.

Planning en Control

Een samenhangend geheel aan instrumenten – zo is in de Verantwoording 2000 uiteengezet – draagt zorg voor het «in control» zijn van het ministerie. De hoofdelementen worden gevormd door:

– wekelijks managementoverzicht van voortgang kritische beleidsdossiers,

– kwartaalsgewijze managementrapportage over bedrijfsvoering (met name financieel beheer en administratieve organisatie, tevens daarin prestatiegegevens en beleidsevaluatie) per directoraat-generaal,

– jaarplannen, jaarverantwoordingen en kwartaalgewijze managementrapportages van de Centrale stafdiensten (PIOFACH-functies),

– (monitoring op) sturingsregelingen tussen het ministerie en haar baten-lastendiensten, tevens checklisten voor de sturingsrelaties met zelfstandige bestuursorganen,

– beoordeling en autorisatie van bestedingsplannen van de onderdelen door de directie FEZ als concerncontroller,

– controlebeleidsplan en planning operational audits door de departementale AD,

– periodieke en incidentele rapportages en onderzoeken van de departementale Accountantsdienst, gebaseerd op een Controlebeleidsplan en op een aanvullende risicoanalyse die neerslaat in een in 2002 af te ronden Operational auditplan,

– kaderstelling en control door respectievelijk verantwoording aan het departementale Audit Committee.

In schema (de rode draad is – cursief weergegeven – de begrotingscyclus):

PLANNING & CONTROLCYCLUS

Aan deze instrumenten liggen ten grondslag een recent geactualiseerde Administratieve Organisatie alsmede een in 2001 gereed gekomen actueel Organisatie- en Mandaat/Volmachtbesluit van het ministerie.

De in de planning en controlcyclus opgenomen instrumenten slaan neer in inhoudelijke oordelen op de z.g. ijkpunten. Op basis van onderstaand schema van de ijkpunten zal een oordeel worden opgenomen in de Verantwoording 2002.

(financieel) Beheer

De AR constateerde in haar verslag over 2000 een aanzienlijke verbetering van het financieel beheer. De AR heeft aangegeven dat de administratieve organisatie, inkoop/Europese aanbesteding, alsmede de baten-lastendienst KLPD nadere inspanningen vergen.

– AO. De inhaalslag administratieve organisatie is in 2000 afgerond. Er is thans een onderhoudsteam AO voor het ministerie operationeel. De permanente actualisatie van de AO is onderdeel van bovengenoemde planning en controlcyclus (wordt gemonitord door het Audit Committee). Een extra impuls aan de werking van de AO wordt gegeven door deze op het BZK-Intranet op de meest moderne en toegankelijke manier vorm te geven.

– Aanbesteding/inkoop. Er is een BZK-breed inkoop/aanbestedingteam actief, onder leiding van de Centrale Directeur Inkoop (CDI). De centrale richtlijnen worden geactualiseerd. Tevens worden thans z.g. toolkits en mantelcontracten opgesteld. De centrale personele capaciteit van de CDI is structureel uitgebreid.

– Sturingsrelaties/baten-lastendiensten. Aan de vaste commissie voor BZK van de Tweede Kamer is in het Algemeen Overleg over de Verantwoording 2000 aangegeven dat het KLPD beheersmatig eind 2003 op orde dient te zijn. Daartoe is inmiddels een plan van aanpak vastgesteld, waarvan de uitvoering door het Audit Committee periodiek wordt gemonitord. Meer in het algemeen is de sturingsrelatie met baten-lastendiensten vanaf 1999 geïntensiveerd. Er zijn voor de overige vier baten-lastendiensten sturingsregelingen en de checklisten op de relatie met de ZBO's worden uiterlijk in 2002 eveneens afgerond.

PIOFACH

Op de diverse terreinen, Personeel, Informatie, Organisatie, Financiën (financieel economische zaken en accountancy), Automatisering, Communicatie (en voorlichting) en Huisvesting (en facilitaire zaken), wordt nadere invulling gegeven aan de bedrijfsvoering in het algemeen en de control taak op het desbetreffende terrein in het bijzonder:

– Personeel en Organisatie. De directie P&O geeft vorm aan haar controlrol via o.a. de kwartaalrapportage naar de Bestuursraad, het controlrapport (jaarlijks) en het sociaal jaarverslag. De items waarop momenteel primair wordt gecontrold zijn functioneringsgesprekken, het bezoldigingsbeleid, mobiliteit, ziekteverzuim en de formatie/bezetting. Op deze items vinden ook audits plaats. De bedrijfsvoering wordt verder geoptimaliseerd door de managementinformatie op o.a. de hiervoor genoemde thema's verder te verbeteren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de ontwikkelingen met intranet. Thema's als functiewaardering, de inrichtingsvraagstukken van het departement en kwaliteit van de totale P&O kolom staan tevens op de agenda.

– Informatievoorziening en Automatisering. De directie I is bezig met het uitbreiden van haar controlfunctie en beleidskaders. Als voorbeeld kan op dit moment het ICT-kader worden genoemd. Door middel van periodieke audits worden opzet en de werking van de implementatie van de baseline informatiebeveiliging beoordeeld, evenals de aanwezigheid en realisatie van specifieke Informatiebeveiligingsplannen bij de onderdelen. Het is voorts de bedoeling dat de onderdelen van BZK de volledigheid en actualiteit van hun archief monitoren, onder meer aan de hand van het percentage documenten op rappel en de meters archiefachterstand. Elk kwartaal zal hierover door de DG's gerapporteerd worden. Voor elk beleidsveld van BZK is of wordt een ordeningsplan voor het archief (papier en digitaal) opgesteld. Het is de bedoeling dat de implementatie van het ordeningsplan in Geautomatiseerd Registratie Systeem dan wel in de toekomst via Digidoc (Digitalisering van de documentenhuishouding) wordt gerealiseerd.

– Financiële functie. Door de directie FEZ is – in zijn rol als concerncontroller op grond van de Comptabiliteitswet en het Besluit Taak FEZ – de planning- en controlcyclus van het financieel beheer van het ministerie nader gesystematiseerd (zie hierboven). Een onderwerp dat daarin de bijzondere aandacht heeft is de administratieve organisatie (zie hierboven). De begrotingscyclus blijft de rode draad in de controlcyclus. De (beoordeling en vaststelling van de) z.g. bestedingsplannen van de onderdelen (directoraten-generaal, BVD, Centrale Stafdiensten) vormen het centrale instrument op grond waarvan FEZ de budgettaire- en doelmatigheidsaspecten borgt; dit zijn de primaire controlonderwerpen voor FEZ, naast het «controllen van de controlcyclus». De control op beleidsevaluatie is verbeterd, zie daartoe de bijlage in deze ontwerp-begroting. Voorts is onder regie van de concerncontroller de infrastructuur voor de VBTB-begroting tijdig en controleerbaar neergezet. Tot slot is bij FEZ ook de taak van concerncontrol op de invoering van de euro neergelegd. Over de voortgang wordt periodiek gerapporteerd, er vinden tussentijds onafhankelijke audits plaats.

De AD is op grond van de Comptabiliteitswet en het Besluit Taak DAD belast met de controle van het financieel beheer, de jaarlijkse financiële verantwoording daarover en de ten behoeve van dat beheer en die verantwoordingen gevoerde administraties. Daarnaast worden, op grond van nadere regelgeving en besluitvorming door het Audit Committee, onafhankelijke audits uitgevoerd op de sturings- en beheersingsprocessen gericht op de verbetering van de bedrijfsvoering en op het gebruik van informatie- en communicatietechnologie. Over de voortgang en de resultaten van de audits wordt periodiek gerapporteerd.

– Communicatie en Voorlichting. De directie VLC heeft een controlfunctie waarbij het gaat om het aspect communicatie. De controlfunctie richt zich op interne maar vooral op externe communicatie. Het gaat hierbij om:

* huisstijl. Producten die het ministerie al dan niet verlaten worden in overleg met medewerkers van voorlichting getoetst aan de huisstijl;

* speeches. Door de beleidsafdelingen wordt informatie aangeleverd. Een laatste controle voordat een speech naar de bewindslieden gaat ligt bij de speechcoördinator;

* protocol. De programma's van de werkbezoeken worden door het bureau protocol voorbereid. Tevens wordt er controle uitgeoefend op de uitvoering van de programma's;

* voorlichting. Openbaarmaking, verklaring en toelichting richting pers wordt door de voorlichters gedaan/c.q. gecontroleerd.

– Huisvesting en Facilitaire Zaken. Voor het jaar 2002 zijn op het terrein van de huisvesting de volgende controle-items gedefinieerd ten aanzien van de panden Schedeldoekshaven/Forum: bedrijfshulpverlening; fysieke beveiliging panden; bewoningsdichtheid etages. Aan de genoemde control-items wordt de volgende inhoud gegeven: Door regelmatig te oefenen kan de bedrijfshulpverlening voldoende ervaring opdoen om als operationele dienst op te treden in geval van calamiteiten. Bij de fysieke beveiliging van de panden gaat om het toezien dat de panden aan de juiste beveiligingsvoorschriften voldoen. Ten aanzien van de bewoningsdichtheid etages wordt gestreefd naar een optimale bezettingsgraad van de panden die BZK in gebruik heeft. De bedrijfshulpverlening is geïntensiveerd. Voorts zullen de voornemens tot herhuisvesting van de ministeries van BZK en Justitie in het z.g. Wijnhavenkwartierplan van de gemeente Den Haag de komende jaren impact hebben voor de uit te voeren huisvestingsactiviteiten en aanverwante facilitaire zaken. Het ministerie zal de herhuisvestingplannen benutten voor grotere efficiency (m²-gebruik) en innovatief kantoorgebruik en voor shared services van beide ministeries. De directie Facilitaire Zaken is voorts verantwoordelijk voor het departementale Arbo- en Milieubeleid alsmede voor de inkoopfunctie (CDI; zie elders).

VBTB, beleidsevaluatie en prestatiegegevens

In deze eerste ontwerpbegroting in VBTB-stijl staan de operationele doelstellingen per beleidsartikel en de te bereiken prestaties centraal. Waar het nu op aankomt is dat ook in de bedrijfsvoering het sturen op resultaat centraal komt te staan. Om dit proces zo goed mogelijk te ondersteunen wordt thans bij het ministerie gewerkt aan de ontwikkeling van een systeem, waarin in de loop van het begrotingsjaar langs geautomatiseerde weg gegevens over de budgettaire ontwikkeling; de bereikte resultaten (prestatiegegevens) én afgeronde, lopende en voorgenomen beleidsevaluatieonderzoeken worden opgeslagen. Met behulp van het rapportagesysteem Web-Focus kunnen zodoende alle elementen die van belang zijn voor een resultaatgerichte bedrijfsvoering op samenhangende wijze worden gepresenteerd en opgenomen in de kwartaalsgewijze managementrapportages (zie de planning- en controlcyclus). Het overzicht van de afgeronde, lopende en voorgenomen beleidsevaluatieonderzoeken én systemen van reguliere prestatiegegevens (monitors) zijn terwille van het overzicht in deze ontwerp-begroting in een aparte bijlage opgenomen. Bij de beleidsartikelen zijn voorts – per operationeel doel gerangschikt – de te bereiken prestaties afzonderlijk weergegeven.

De systematische inzet van evaluatie-instrumenten bij de beleidsontwikkeling en bij de bedrijfsvoering is onontbeerlijk voor het totstandbrengen van een resultaatgericht sturingsmodel. Uit onderstaand overzicht kan worden afgeleid dat bij elk van de beleidsartikelen van deze eerste VBTB-begroting sprake is van de inzet van evaluatie-instrumenten in een viertal categorieën: systemen van reguliere prestatiegegevens; ex-ante evaluatie-onderzoek; ex-post evaluatie-onderzoek en organisatie-onderzoeken. Het gaat in totaal om de inzet van 114 evaluatie-instrumenten (afgerond, lopend en voorgenomen); de categorie ex-post evaluatieonderzoek is daarbij het sterkst vertegenwoordigd.

Inzet evaluatie-instrumenten in 2002

Verdeling evaluatie-instrumenten per beleidsartikel

Aantal evaluatie-instrumenten per begrotingsartikel

beleidsartikel*

* 1 = Grondwet en democratie, 2 = Politie, 3 = Brandweer en Rampenbestrijding, 4 = Partners in veiligheid, 5 = Nationale Veiligheid, 6 = Functioneren Openbaar Bestuur, 7 = Informatiebeleid Openbare Sector, 8 = Integratie Minderheden, 9 = Grotestedenbeleid, 10 = Arbeidszaken overheid, 11 = Kwaliteit Rijksdienst en 12 = Algemeen.

Ten aanzien van het VBTB-proces, nog het volgende. BZK is zich bewust van het groeimodel van de VBTB-begroting. Een goed fundament – in de zin van: een adequate infrastructuur – is daartoe een eerste vereiste. Eind 2000/begin 2001 is deze infrastructuur afgerond. Dat heeft geleid tot een nieuwe artikelindeling, in een bijbehorend geheel vernieuwd rekeningschema, en in de vertaling naar prestatiegegevens. Bij de vaststelling van de prestatiegegevens heeft de AD een audit gedaan, en is de herkomst en onderbouwing van gegevens neergelegd in een z.g. bronnenboek.

Er is een vervolgplan van aanpak gemaakt, met als kernelementen:

– ICT-toepassingen binnen VBTB (met name richting financiële managementinformatie, prestatiegegevens en beleidsevaluatie),

– VBTB-helpdesk om de vergaarde expertise en kennis toegankelijk te houden.

Najaar 2001 zal dit vervolgplan worden uitgebreid met de volgende elementen:

– gevolgen van VBTB voor de suppletore begrotingen,

– aanpak Verantwoording 2002,

– evaluatie van de (operationele) doelen en prestatiegegevens met het oog op de voorbereiding van de begroting 2003,

– de samenhang met verdere invoering van baten-lastenelementen in de rijksbegroting.

Tot slot: groeiperspectief, voornemens

De vormgeving van de in de Verantwoording 2002 op te nemen bedrijfsvoeringverklaring is onderwerp van interdepartementaal overleg, mede op basis van een aantal thans lopende pilots. In de Verantwoording 2002 krijgt deze paragraaf derhalve zijn definitieve vorm.

Om een adequate bedrijfsvoeringsverklaring te kunnen geven in de Verantwoording 2002 zal binnen het ministerie een risico-analyse worden gemaakt van kritische beheers- en beleidsprocessen. Deze analyse zal door de departementale Accountantsdienst worden verwerkt in een Operational Auditplan. Het voornemen is om dit plan eind 2001 vast te doen stellen door het Audit Committee opdat deze in 2002 kan worden uitgevoerd.

In de loop van 2002 zal voorts de hier beschreven planning- en controlcyclus nader worden uitgebouwd. Daarbij wordt ook betrokken de z.g. baseline financieel en materieel beheer, de handleiding van Financiën. Thans is de planning- en controlcyclus vooral geënt op begrotingsproces en financieel beheer. De overige PIOACH-functies alsmede de kritische beleidsprocessen hebben thans een eigen planning en control. Er zal naar meer integraliteit van deze drie elementen worden gestreefd.

4. DE BATEN-LASTENDIENSTEN

Baten-lastendienst ITO

1. ALGEMEEN

1.1. Taken en diensten

De Informatie en Communicatie Technologie Organisatie (ITO) is per 1 mei 1998 baten-lastendienst van BZK. ITO verleent diensten op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT) ten behoeve van de politie, brandweer en rampenbestrijdingsorganisaties, de strafrechtelijke keten (Justitie) en andere opsporings- en hulpverleningsorganisaties.

De missie van ITO, zoals verwoord in het ondernemingsplan 2000–2003, luidt:

Bijdragen aan kwaliteit en doeltreffendheid binnen de sectoren Openbare Orde en Veiligheid en Justitie door doelmatig en in samenhang aanbieden (ontwikkelen, beheren en exploiteren) van besloten en bedrijfszekere Informatie- en Communicatie Technologie Systemen en door te functioneren als kennis- en adviescentrum.

ITO heeft de volgende taken:

A. Het ontwikkelen en beheren van infrastructuren;

B. Het ontwikkelen en beheren van informatiesystemen;

C. Kenniscentrum voor ondersteuning van opdrachtgevers met advies en conceptuele beleidsontwikkeling;

D. Het ontwikkelen en beheren van (technische) standaards en procedures.

* De bijdrage voor het project C2000, gefinancierd uit artikel 4 Partners in Veiligheid, bedraagt € 105,697 mln. De overige € 20 mln worden ten laste gebracht van de balanspost onderhanden werk. Bedoeld bedrag is van het moederministerie ontvangen (in voorgaande jaren) maar hebben bij ITO nog niet volledig tot prestaties geleid.

** Deze posten worden gefinancierd uit artikel 4.3 «ICT-infrastructuur».

Deze opbrengsten van afnemers zijn te verdelen in product en projectopbrengsten. De producten zijn opgenomen in de productcatalogus, terwijl van de projecten de prijzen via een offertetraject totstandkomen. Het project C2000 is een zogenaamd «groot project» waarover, conform de procedure regeling grote projecten, periodiek wordt gerapporteerd aan de Tweede Kamer.

In afwijking van de systematiek van voorgaande jaren is onderstaand weergegeven per taak wat het ITO wil bereiken, de activiteiten die daarvoor worden ontwikkeld ten einde de taak te bereiken en wat de kosten zijn van deze taken voor het begrotingsjaar. Hiermee wordt aangesloten op VBTB.

A. Het ontwikkelen en beheren van infrastructuren

Wat willen we bereiken?

ITO streeft naar een naadloze overgang van de huidige regionale analoge mobiele netwerken naar het landelijke mobiele digitale netwerk C2000. Verder wil ITO een moderne toekomstvaste ICT infrastructuur voor de gehele Nederlandse Politie realiseren.

Wat gaan we daarvoor doen?

De activiteiten van ITO zijn gericht op de verdere uitrol van – en de migratie naar C2000 en het in opdracht van de ICT-Regieraad realiseren van een groot deel van de nutsvoorziening.

Wat mag het kosten?

Voor 2002 is in de begroting uitgegaan van totale uitgaven van ongeveer € 35 mln voor het realiseren van deze taak exclusief het project C2000 en GMS.

In afwachting van de besluitvorming door de ICT-Regieraad zijn er voorzichtigheidshalve vrijwel geen kosten en opbrengsten opgenomen voor de realisatie van de nutsvoorziening.

B. Het ontwikkelen en beheren van informatiesystemen

Wat willen we bereiken?

ITO streeft ernaar om adequate informatiesystemen te ontwikkelen die voldoen aan de eisen van tijd. Deze informatiesystemen dienen op een betrouwbare en veilige wijze te voorzien in de informatiebehoeften van de klanten van ITO, zijnde de OOV-diensten en Justitie.

Wat gaan we daarvoor doen?

De activiteiten zijn gericht op de verdere vernieuwing van de landelijke registers en de vervlechting van de toekomstige applicatie-architectuur in de infrastructurele voorzieningen.

Wat mag het kosten?

Voor 2002 is in de begroting uitgegaan van totale uitgaven van ongeveer € 12 mln voor het realiseren van deze taak.

C. Kenniscentrum voor ondersteuning van opdrachtgevers met advies en conceptuele beleidsontwikkeling

Wat willen we bereiken?

ITO streeft naar het inbrengen van ICT- en beveiligingsdeskundigheid voor het ministerie en de ICT-Regieraad bij de verdere uitwerking van de ICT vernieuwing voor de OOV-keten en Justitie en in het bijzonder de Nederlandse Politie.

Wat gaan we daarvoor doen?

De activiteiten betreffen de verdere uitwerking van de beveiligingsarchitectuur (TTP/PKI), de uitwerking van een uniforme en universele dragerdienst voor OOV en Justitie en adviseren van de eigen organisatie voor de verdere integratie van de infrastructuren en applicatieportfolio.

Wat mag het kosten?

Voor 2002 is in de begroting uitgegaan van totale uitgaven van ongeveer € 2 mln voor het realiseren van deze taak.

D. Het ontwikkelen en beheren van (technische) standaards en procedures

Wat willen we bereiken?

ITO streeft naar het realiseren van uniforme en breed geaccepteerde technische standaards.

Wat gaan we daarvoor doen?

De activiteiten betreffen het continueren van het frequentiebeheer en het monitoren van en participeren in ontwikkelingen van de Tetra-standaard (C2000). Verdere activiteiten zijn het beheren van de BIP2000 standaards ten behoeve van de nutsvoorziening, de homogene infrastructuren en de werkplekken. Tenslotte vindt participatie plaats in de drielanden pilot (Duitsland, België en Nederland) op basis van de Tetrastandaard.

Wat mag het kosten?

Voor 2002 is in de begroting uitgegaan van totale uitgaven van ongeveer € 1 mln voor het realiseren van deze taak.

1.2. Beheer

In 2002 wordt de financiële beheerfunctie verder verstrekt door de sturing op project- en product resultaten. Daarbij zullen van zowel de producten en diensten alsmede projecten uniforme voorcalculaties worden opgebouwd conform een nieuw ontwikkeld Cost of Ownershipmodel. Mede aan de hand van deze tool verbetert de betrouwbaarheid van de voorcalculaties waardoor ook de inzichtelijkheid en rechtmatigheid van de gealloceerde kosten zorgvuldiger kunnen worden bewaakt.

Door het verder toepassen van reporting tools zullen de lijnmanagers continu geïnformeerd worden over de voortgang van de financiële processen en kan direct follow-up worden gegeven aan de tussentijdse bevindingen, hetgeen uiteindelijk de efficiencyslag in de uitvoering van de processen zal betekenen.

2. BEGROTING VAN BATEN EN LASTEN

De ontwikkeling van de baten en lasten over de periode 2000 tot en met 2006 is als volgt weer te geven. (Door het afronden op veelvouden van de € kunnen in onderstaande toelichtingen afrondingsverschillen voorkomen).

Toelichting op het saldo van baten en lasten:

Maatregelen zijn getroffen ter voorkoming van op middel(lange) termijn van het ontstaan van een bovenmatig eigen vermogen.

2.1. Toelichting bij de begroting van baten en lasten

* Zie opmerking bij «De verdeling van de opbrengsten voor het jaar 2002 naar afnemer».

2.1.1. Baten

De baten die aan de diverse opdrachtgevers in rekening worden gebracht zijn onder te verdelen naar de producten en projecten ITO, waarbij de projecten nader zijn uiteengezet in projecten ITO en het project C2000. De belangrijkste opdrachtgever is BZK, hetgeen voornamelijk een gevolg is van het omvangrijke C2000 project.

De rentebaten bestaan uit de begrote rentebaten op grond van de bestaande rentecompensatie regelingen en overige verwachte rentebaten over het saldo van de rekening Rijkshoofdboekhouding. Rentecompensatie wordt onder meer verkregen voor de financiering van de aanschaf van de Radiobediensystemen.

2.1.2. Lasten

De personele lasten die in de begroting van baten en lasten zijn opgenomen bestaan uit de begrote billable uren x de vastgestelde uurtarieven, die worden doorberekend aan de producten en projecten. In deze tarieven is een opslag voor overheadkosten begrepen.

In onderstaand overzicht zijn de personele kosten en de verwachte bezetting per fte's voor het jaar 2002 weergegeven. De kosten omvatten salariskosten en verwachte kosten in verband met inhuur externen.

De totaal verwachte bezetting bedraagt 597 fte's, waarvan ruim 26% externe inhuur betreft. Met name het project C2000 beïnvloedt deze verhouding nadelig. Intern wordt gestreefd naar een percentage dat ligt beneden de 20%. De overige personele kosten betreffen opleiding van personeel, reis- en verblijfkosten, werving van nieuw personeel, en dergelijke.

De rentelasten betreffen de rente die door Financiën in rekening wordt gebracht voor aangegane leningen die worden aangewend ter financiering van investeringen in activa.

De activeringsgrenzen zijn opgetrokken waardoor de omvang van de investeringen en de bijbehorende afschrijvingslasten op termijn zullen dalen.

3. ONTWIKKELING EIGEN VERMOGEN

De ontwikkeling van het eigen vermogen is in onderstaand overzicht opgenomen. De vermogensconversie op grond van de Regeling Vermogensvoorschriften is in boekjaar 2000 geheel verwerkt.

4. MEERJARIGE BEGROTING VAN KASSTROMEN

Toelichting

Voor het project C2000 wordt voor de aanschaf van het Radiobediensysteem een beroep gedaan op de leenfaciliteit. Met Financiën is overeengekomen dat de aflossing gedurende 10 jaar zal plaatsvinden ingaande het jaar 2004. De lening voor de aanschaf van het Radiobediensysteem is vooralsnog verantwoord als investering. Het betreft een voorlopige verwerking in afwachting van nadere besluitvorming. Om die reden is in het baten- en lastenoverzicht nog geen rekening gehouden met de uit de investering voortvloeiende afschrijvingslasten.

5. KENGETALLEN

Zie 2.1.

Baten-lastendienst KLPD

1. ALGEMEEN

1.1. Taken en diensten

Het KLPD kent drie soorten taken: zelfstandige, ondersteunende en coördinerende taken:

– Zelfstandige taken. Deze taaksoort omvat uitvoerende politietaken die om redenen van efficiency en (inter)nationale belangen aan het KLPD zijn opgedragen. Met het Beleidsplan Nederlandse Politie als leidraad, richt het KLPD zich bij de uitvoering van deze taken direct op de samenleving. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het uitvoeren van rechercheonderzoeken, het verlenen van internationale rechtshulp en de bestrijding van jeugdcriminaliteit;

– Ondersteunende taken. Deze taaksoort omvat taken die vanwege specifieke deskundigheid of vanwege efficiënte allocatie van middelen aan het KLPD zijn opgedragen. Volgens een klantgerichte werkwijze verricht het KLPD deze taken ter ondersteuning van de hele Nederlandse politie of andere (bijzondere) handhavingsdiensten. Hiertoe behoren bijvoorbeeld taken van de Politie Luchtvaartdienst, de dienst Levende Have, de dienst Logistiek en de dienst Specialistische Recherche Toepassingen;

– Coördinerende taken. Uit hoofde van zijn coördinerende taken faciliteert het KLPD de samenwerking binnen de Nederlandse politie en andere handhavingsdiensten. In de eerste plaats betreft dit de coördinatie van nationale en internationale opsporingsinformatie en datamodellering. Andere coördinerende taken liggen op het operationele vlak, zoals de coördinatie van de inzet van het Rampen Identificatie Team en de Bijzondere Bijstands Eenheid. In het kader van de bovenregionale criminaliteitsbestrijding heeft het KLPD in 2000 het Informatieknooppunt opgericht. Zo nodig worden deze werkzaamheden de komende jaren in samenwerking met de regionale politiekorpsen geïntensiveerd.

De begroting is ingedeeld conform vier landelijke resultaatgebieden van het Informatiemodel Nederlandse Politie. Deze resultaatgebieden zijn:

1. Veiligheid

2. Leefbaarheid

3. Maatschappelijke integriteit

4. Dienstverlening

Ad 1. Veiligheid

1.1. Verkeersveiligheid

Wat willen we bereiken?

Het KLPD bevordert een veilig en betrouwbaar nationaal verkeers- en vervoerssysteem, zowel op de weg, te water, in de lucht, als op het spoor. Dit vraagt om afstemming en samenhang op nationaal niveau.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Handhaving van de verkeersveiligheid op de autosnelwegen van het hoofdwegennet, inclusief noodhulp en ongevallenbehandeling op de belangrijkste trajecten.

– Toezicht houden op het hoofdvaarwegennet, en – in nauw overleg met de regionale politiekorpsen – toezicht houden op de waterrecreatie.

– Toezicht houden op de naleving van luchtvaartwetgeving op (sport) vliegvelden.

– Optreden tegen hinderlijk of gevaarlijk vliegen en uitvoeren van onderzoek bij vliegtuigongelukken.

– Het verlenen van basis-politiezorg en afhandeling van ongevallen op en rond het spoor.

Wat mag het kosten?

De directe kosten worden geraamd op € 32,6 mln.

1.2. Sociale veiligheid

Wat willen we bereiken?

Het KLPD levert een bijdrage aan de veiligheid op en rond het spoorwegennet.

Wat gaan we daarvoor doen?

De uitvoering van de brede basis- en spoorspecifieke politietaak op en rond de spoorwegvoorzieningen en de stationslocaties.

Wat mag het kosten?

De directe kosten sociale veiligheid worden geraamd op € 10 mln.

1.3. Persoonsbeveiliging

Wat willen we bereiken?

Het KLPD draagt (wereldwijd) bij aan de persoonlijke veiligheid van leden van het Koninklijk Huis, van sommige diplomaten en incidenteel van andere hoogwaardigheidsbekleders in Nederland.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Beveiliging van de leden van het Koninklijk Huis en hun gasten, het corps diplomatique en andere door het bevoegd gezag aangewezen personen.

– Bescherming en beveiliging van getuigen voor het Joegoslavië-tribunaal.

Wat mag het kosten?

De geraamde directe kosten voor persoonsbeveiliging bedragen € 12,1 mln.

Ad 2. Leefbaarheid

2.1. Handhaving milieuwetgeving

Wat willen we bereiken?

Het KLPD levert een bijdrage aan de uitgangspunten en doelstellingen van het Nationaal Milieu Beleidsplan en de Klimaatnota.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Handhaving van milieuvoorschriften op en rond het hoofd-vervoersnetwerk, onder andere door snelheidscontrole, toezicht op afvalstromen en toezicht op vervuiling oppervlaktewater.

– Participatie in opsporing van milieuvervuiling op de grote oppervlaktewateren en de Noordzee.

Wat mag het kosten?

De directe kosten worden geraamd op € 10,4 mln.

2.2. Mobiliteit

Wat willen we bereiken?

Het KLPD draagt bij aan vermindering van congesties op het hoofdwegennet, de doorgaande vaarwegen en het spoorwegennet.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het bevorderen van de doorstroming van het verkeer op de weg en op het water.

– Het verrichten van onderzoek naar, en het houden van politieel toezicht op zaken die samenhangen met het transport en logistieke proces op het spoor.

Wat mag het kosten?

Geraamde directe kosten € 13,7 mln.

Ad 3. Maatschappelijke integriteit

3.1. Bestrijding van zware en/of georganiseerde criminaliteit

Wat willen we bereiken?

Het KLPD levert een belangrijke bijdrage aan de bestrijding van zware en/of georganiseerde criminaliteit. Deze activiteiten worden zowel zelfstandig als in samenwerking met de regionale politiekorpsen verricht.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Zorg dragen voor de uitwisseling van informatie ten behoeve van Nederlandse en buitenlandse opsporingsinstanties.

– Coördinatie, ontwikkeling en beheer van informatie over de aanpak van zware criminaliteit op landelijk niveau.

– Het verrichten van financieel-economische onderzoeken ter bestrijding van zware en georganiseerde criminaliteit, transportcriminaliteit, zware fraude en oorlogsmisdrijven.

– Ondersteuning van de politie in binnen- en buitenland met hoogwaardige observatie-, infiltratie- en interventietechnieken.

– Uitvoering van programma's voor getuigenbescherming en het ontwikkelen en uitbreiden van bijzondere opsporingsactiviteiten.

Wat mag het kosten?

De directe kosten in verband met bestrijding van zware en georganiseerde criminaliteit worden geraamd op € 53,9 mln.

3.2. Openbare ordehandhaving en rampenbestrijding

Wat willen we bereiken?

Het KLPD spant zich in om ordeverstoringen bij grootschalige evenementen te voorkomen en/of te beperken.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Coördinatie van de inzet van voer- en vaartuigen van het KLPD, ondersteuning van regionale politiekorpsen, zoals afhandeling van mobiele 112 alarmoproepen en 0900–8844 meldingen; coördinatie van verkeersstromen op weg, water, spoor en in de lucht.

– Het coördineren, adviseren en begeleiden van aanvragen voor bijzondere hulp, zoals de mobiele communicatie-unit en de inzet van het Rampen Identificatie Team.

– Inzet van helikopters, vliegtuigen en luchtfotografie voor regionale politiekorpsen, bijvoorbeeld bij massademonstraties, bankovervallen en opsporing van vermisten.

– Begeleiding van voetbalsupporters van en naar risicowedstrijden; het houden van toezicht bij overige grootschalige evenementen door preventief en repressief toezicht op de vervoersstromen per spoor.

– Ondersteuning van de Nederlandse politie door het opleiden, africhten en beschikbaar stellen van politieruiters en politiepaarden, alsmede politiehonden.

Wat mag het kosten?

De geraamde directe kosten voor openbare orde en rampenbestrijding bedragen € 37,3 mln.

Ad 4. Dienstverlening

4.1. Logistieke dienstverlening

Wat willen we bereiken?

Het KLPD streeft naar logistieke efficiëntie op landelijke schaal ten behoeve van de Nederlandse Politie.

Wat gaan we daarvoor doen?

– Het verzorgen van centrale inkoop van kleding, uitrusting, wapens en munitie.

– Advisering en bemiddeling bij de aanschaf van politievoertuigen en bijbehorende apparatuur.

– Zorg dragen voor transport, beheer, opslag en vernietiging van in beslag genomen wapens en munitie.

– Het inspecteren en repareren van politiewapens.

Wat mag het kosten?

Geraamde directe kosten Logistieke dienstverlening € 5,8 mln.

1.2. Beheer

Op 1 mei 2001 is het KLPD gestart met de uitvoering van een meerjarig plan ter verbetering van de bedrijfsvoering. Het plan heeft tot doel het KLPD beter in staat te stellen de organisatie te beheersen, hetgeen moet leiden tot het efficiënt en effectief bereiken van de gestelde doelen en het voldoen aan de geldende normen en regelgeving. Aangezien het KLPD een kapitaal- en arbeidsintensief politiebedrijf is, raakt dit verbeterplan alle functies van de interne bedrijfsvoering: financieel-economisch, personeel en organisatie, facilitaire dienstverlening, informatisering en control.

Het verbeterplan kent drie onderling verbonden, maar te onderscheiden fasen:

Verbetering van het financieel beheer

Dit onderdeel is gericht op het wegnemen van de meest urgente knelpunten in de financiële bedrijfsvoering, zoals inrichting van de administratieve organisatie en interne controle, naleving van regels voor Europese aanbestedingen, en het op orde brengen van het materieelbeheer. Dit traject wordt medio 2002 afgerond.

Reorganisatie bedrijfsvoering

De herinrichting van de bedrijfsvoering maakt onderdeel uit van de KLPD-brede reorganisatie en is gericht op een meer gestructureerde ondersteuning van de bedrijfsprocessen binnen het KLPD. Dit reorganisatieproces wordt in 2002 afgerond.

Meerjarig plan integrale verbetering bedrijfsvoering

Het meerjarig plan is gericht op het structureel beheersbaar en gezond houden van de bedrijfsvoering. Dit plan bestrijkt de periode 2001–2003.

1.3. De aansluiting met de lastenbegroting:

De totale directe lasten voor de voorgenoemde resultaatgebieden omvatten een totaal bedrag van € 175,8 mln. Daarnaast moet rekening gehouden worden met indirecte- en beheerslasten:

2. BEGROTING VAN BATEN EN LASTEN

2.1. Toelichting bij de begroting van baten en lasten

2.1.1. Baten

Bijdrage moederministerie

De bijdrage moederministerie is opgebouwd uit een algemene bijdrage en een aantal doeluitkeringen. De algemene bijdrage vormt 87% van de totale batenbegroting van het KLPD. In onderstaande tabel wordt de opbouw van de bijdrage moederministerie weergegeven.

In «voorgenomen mutaties begroting 2002» zijn begrepen de toevoegingen aan het KLPD-budget in verband met loonbijstelling en effecten van de politie-CAO 2001–2003, en de prijsbijstelling.

Voor het jaar 2001 bestaat het voornemen de bovengenoemde toevoegingen bij 2e suppletore begroting aan het KLPD-budget toe te voegen.

De opvang van mobiele 112-oproepen is een taak die het KLPD tijdelijk uitvoert, totdat herroutering naar de regionale politiekorpsen heeft plaatsgevonden. Over de financiering 2002 vindt overleg plaats met BZK.

De bijzondere bijdrage voor kinderopvang is een uitvloeisel van de politie-CAO 2001–2003.

In de totale bijdrage moederministerie is vervat een bijdrage (€ 4,765 mln) van de begroting van Koninkrijksrelaties (IV) voor DRSNAA . Daarnaast is de bijdrage voor het Landelijk Recherche Team (€ 3,858 mln; onderdeel KLPD) meegenomen. Voor de prijsbijstelling is een bedrag meegenomen van € 3,309 mln.

Van Justitie ontvangt het KLPD doeluitkeringen voor de bestrijding van zware en georganiseerde criminaliteit, voor beveiliging van het Joegoslavië-tribunaal, en voor apparaatskosten van de bijzondere bijstandseenheid.

De doeluitkeringen van Verkeer en Waterstaat zijn bestemd voor bevordering van verkeersveiligheid en doorstroming van verkeer op het hoofdwegennet (Samen Werken aan Bereikbaarheid, SWAB; Weigh in Motion, WIM.NL). De projecten waar deze bijdragen voor worden ontvangen kennen een evaluatiemoment en zijn derhalve in beginsel eindig. De baten zijn geraamd tot het evaluatiemoment.

De overige bijdragen zijn bestemd voor snelheidshandhaving, voor gericht verkeerstoezicht en voor het leveren van een bijdrage aan de uitvoering van de Klimaatnota.

Tot en met 2000 zijn de baten en de lasten van de dienst Logistiek separaat opgenomen. Voor de jaren 2001 tot en met 2006 is het positieve saldo van baten en lasten geraamd. Het saldo van baten en lasten maakt onderdeel uit van «overige ontvangsten».

Met ingang van 2002 is structureel een verhoogde opbrengst Logistiek geraamd. Over de invulling hiervan vindt overleg plaats met de korpsbeheerder en BZK.

In de post «vorderingen op bijdragen» is in 2002 begrepen de bijdrage voor de opvang van 112-oproepen via mobiele telefonie. Hierover vindt overleg plaats met BZK. Zie ook de toelichting bij «opbrengst ministerie».

De voorziening spoorwegpolitie is in het verleden gevormd in verband met de overgang van de spoorwegpolitie naar het KLPD. De voorziening valt vrij in de jaren 2002 tot en met 2004.

2.1.2. Lasten

Personele kosten

In de raming van de personele kosten is in meerjarig perspectief rekening gehouden met de doorwerking van een taakstelling op overhead (100 fte), alsmede het terugverdienen van de meerkosten die samenhangen met de uitvoering van nieuwe recherchetaken (43 fte). Dit is in overeenstemming met de afspraken die in het kader van de overgang van het KLPD naar BZK zijn gemaakt.

Onder «loonbijstelling 2001» is opgenomen de toevoeging aan het budget in verband met de effecten van de politie-CAO 2001–2003. De effecten van de CAO zijn nog niet in de salarissen, toelagen en sociale lasten verwerkt.

De raming van de kosten inhuur uitzendkrachten en externen wordt de komende jaren neerwaarts bijgesteld. Hierdoor ontstaat ruimte voor het aantrekken van vast personeel.

De kosten van opleiding en vorming zijn tot en met 2000 in de materiële kosten opgenomen. Met ingang van 2001 maken deze kosten onderdeel uit van de personeelskosten. In 2001 zijn de kosten voor opleiding en vorming hoger dan gebruikelijk. Dit wordt veroorzaakt door om- en/of bijscholing van piloten in verband met vervanging van de luchtvloot.

In de volgende tabel wordt de opbouw van de sterkte gespecificeerd. De opbouw is nog gebaseerd op een 36-urige werkweek.

De «taakstelling nieuwe recherchetaken» vloeit voort uit de afspraken samenhangend met de overgang van het KLPD naar BZK.

Uitgedrukt in fte is de taakstelling op overhead met ingang van 2002 ongeveer gelijk aan de in 2001 gecalculeerde vacatureruimte. Bezien in combinatie met een verlaging van de inhuur van externen geeft het verlagen van sterkte op de overhead gelijktijdig ruimte voor instroom in het operationele proces.

Materiële kosten exclusief afschrijvingen

De totale materiële kosten zijn meerjarig relatief stabiel. Binnen de afzonderlijke kostengroepen vinden mutaties plaats.

De huisvestingskosten stijgen als gevolg van veranderingen in het gebouwenbestand van het KLPD.

De exploitatiekosten voor vervoermiddelen stijgen vanaf 2003 als gevolg van hogere exploitatiekosten van de nieuwe luchtvloot.

De projecten SWAB en WIM.NL zijn in beginsel eindig. De materiële kosten zijn geraamd tot het evaluatiemoment.

In de post overige kosten zijn opgenomen: incidentele kosten voor de projectorganisatie reorganisatie KLPD, incidentele kosten project verbetering naleving regelgeving Europese aanbesteding, structurele kosten uitvoering van het wettelijk voorgeschreven vervoersplan.

Rentekosten