A. ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het Infrastructuurfonds voor het jaar 2007 te wijzigen.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

Allereerst is de begrotingsstaat voor het Infrastructuurfonds voor het jaar 2007 opgenomen. Hierbij wordt inzicht gegeven in de mutaties die op artikelniveau in de verplichtingen-, de uitgaven- en de ontvangstenramingen worden voorgesteld.

Daarna is onder 2.1 in een overzicht met de belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties de aansluiting gemaakt met de budgettaire nota (Najaarsnota) van het ministerie van Financiën. Vervolgens worden de belangrijkste mutaties toegelicht.

Tenslotte wordt onder 2.2 De productartikelen inzicht verstrekt in de mutaties op financieel instrumentniveau.

Wat betreft de mutaties die zijn opgenomen in de Miljoenennota 2008 (Vermoedelijke Uitkomsten 2007), wordt opgemerkt dat deze op dezelfde wijze als de voorgestelde Najaarsnotamutaties in de onder 2.2 opgenomen opbouw van de productartikelen per financieel instrument inzichtelijk zijn gemaakt.

2. De producten

Dit wetsvoorstel sluit aan bij de Najaarsnota 2007 van het Ministerie van Financiën en bevat alleen begrotingsmutaties die betrekking hebben op de uitvoering van reeds ingezet beleid.

De belangrijkste zijn onder 2.1 in tabelvorm weergegeven en toegelicht.

De budgettaire gevolgen van de begrotingsmutaties zijn verder onder 2.2 op de productartikelen zichtbaar gemaakt.

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangsten mutaties

Belangrijkste suppletore mutaties 2007 (x EUR 1 mln.)

Toelichting:

Algemeen

Per saldo resulteren de bovenstaande mutaties tot een verschuiving van ca. € 0,7 mlrd. vanuit het jaar 2007 naar latere jaren. Een belangrijk deel van deze mutaties zijn technisch van aard of hebben een duidelijke afhankelijkheid van derden.

1. Hoofdwatersystemen

De op dit artikel verwachte hogere uitgaven van ca. € 11 mln. ontstaan enerzijds door kasoverschotten tot een bedrag van ca € 85 mln. Deze zijn als volgt te verklaren:

– Achterblijvende verzoeken tot uitkering van verscheidene subsidies aan waterschappen en provincies, die worden uitgekeerd ten behoeve van het Hoogwaterbeschermingsprogramma;

– Een beoogde versnelling van het programma Nadere Uitwerking voor het RivierenGebied (NURG) die niet is gerealiseerd;

– Doordat de aannemer van het project Keent de uitvoeringsplanning heeft aangepast waardoor het betalingsritme is gewijzigd.

– Vertraging van de sanering van de waterbodem in de Malburgerhaven in verband met het aantreffen van explosieven;

– Doordat marktpartijen meer tijd nodig hebben voor het doen van een goede aanbieding zal de uitvoering van het project Stuwen in de Lek eerst in 2008 starten. Daarnaast is er sprake van vertraging op het project Haringvliet-Volkeraksluizen.

  Anderzijds zijn er hogere betalingen van € 75 mln. op het beheer en onderhoud. De verhoging betreft met name een intensivering van de baggerkosten voor zandsuppleties en voor probabilistisch beheer en onderhoud Maeslantkering en Oosterscheldekering.

Verder wordt de lening voor de aanschaf van vliegtuigen voor de kustwacht dit jaar versneld afgelost (€ 20,8 mln.).

2. Hoofdwegen

De belangrijkste posten die leiden tot de in de bovenstaande tabel opgenomen mutatie zijn:

Omzetting DBFM 2e Coentunnel

Hier is de oorspronkelijke begrotingsraming gehandhaafd in afwachting van de omzetting naar een DBFM (Design, Build, Finance and Maintain)-reeks. Daar de omzetting naar een DBFM-contract vertraging heeft opgelopen wordt het beschikbare bedrag in 2007 ter grootte van € 53 mln doorgeschoven naar latere jaren.

Aanbestedingsresultaat

Op het project A2 Everdingen-Deil en Oudenrijn-Deil is een aanbestedingmeevaller gerealiseerd met een effect van € 7 mln. in 2007.

Vertragingen (in verband met uitspraak Raad van State)

Een aantal projecten heeft te maken gekregen met vertragingen als gevolg van uitspraken van de Raad van State:

– A4 Burgerveen–Leiden (€ 40 mln.);

– A2 Tangenten–Eindhoven (€ 42 mln.);

– A12 Veenendaal–Ede (€ 21 mln.).

  Te optimistiche ramingen/Overige oorzaken

Projecten waarbij te optimistische (kas)ramingen zijn gehanteerd:

– A2 Holendrecht (€ 53 mln.): Project loopt qua uitvoering wel op schema;

– A2 Everdingen–Deil (€ 14 mln): vertraging bij de grondverwerving;

– A2 Rondweg Den Bosch (€ 19 mln.): Achterblijvende uitvoeringswerkzaamheden door aannemers en het stoppen van betalingen vanwege ondermaatse kwaliteitsborging. De betalingen schuiven door naar de jaren 2008 en 2009;

– A73/A74 Venlo–Maasbracht (€ 31 mln.): Voor de A74 Venlo geldt dat het OTB is vertraagd door fouten in het verkeersmodel. Daardoor is er vertraging in de uitvoering en grondaankoop. Bij de A73 Venlo-Maasbracht is vertraging ontstaan in de realisatie van de tunneltechnische installaties. Hierdoor verschuift een deel van de werkzaamheden naar 2008.

– No regret Dynamisch VerkeersManagement (DVM) (€  32 mln.): De oorspronkelijke raming was te optimistisch. Het nu niet gerealiseerde bedrag zal eerst in 2008 tot betaling komen;

– Programma Filevermindering: Het grootste deelproject, maatregelen Ring A10, schuift in verband met het bestuurlijk afstemmingsproces met de regio over te nemen maatregelen, door naar 2008.

– Ten behoeve van het project Schiphol–Amsterdam–Almere worden anticiperende grondaankopen verricht die leiden tot een kasschuif vanuit latere jaren naar 2007 voor een bedrag van € 10 mln.

– Saldering van een groot aantal kleine overschotten en tekorten leid tot een overschot van ca. € 45 mln.

  Ontvangsten

De geraamde hogere ontvangst van € 15 mln. betreft het totaal van de dit jaar verwachte regionale ontvangsten ten behoeve van RW4 Badhoevedorp.

Beheer en onderhoud

Door het onderhoudsprogramma te intensiveren wordt de onderhoudsachterstand sneller ingelopen, voor 2007 leidt dit tot een tekort van ca. € 70 mln.

Egalisatiereeks

Bij Voorjaarsnota is de egalisatiereeks ingevoerd ter beperking van de onderuitputting. De egalisatiereeks is bedoeld om de onvoorspelbaarheid van het optreden van vertragingen op te vangen door een deel van het budget door te schuiven naar latere jaren. Daarbij wordt geen directe relatie gelegd met de afzonderlijke projecten. Nu het uitvoeringsjaar is gevorderd is de mate van onvoorspelbaarheid afgenomen, waardoor het mogelijk is de egalisatiereeks voor 2007 van € 141 mln. te verlagen naar € 50 mln.

3. Spoorwegen

Bijna de helft van de lagere uitgaven wordt verklaard door de NSP-projecten (Arnhem, Breda, Den Haag, Rotterdam en Utrecht). Hiervoor geldt dat door nog lopende besluitvorming met betrekking tot overeenkomsten, het opstellen van business cases etc. de beschikkingsaanvragen niet ingediend kunnen worden, waardoor de oorspronkelijk geraamde uitgaven voor 2007 nagenoeg zeker niet meer gerealiseerd zullen worden.

  De resterende lagere uitgaven zijn met name zichtbaar bij de volgende projecten:

– Vleuten-Geldermalsen 4/6 sp. (€ 13 mln.): Een deel van de kunstwerken in het deel Vleuten-Amsterdam Rijnkanaal zal door derden worden gefinancierd;

– Nieuwe halten/kleine stations (€ 12 mln.): Dit is het gevolg van het achterwege blijven van opdrachten voor nieuwe halten in 2007;

– Regionet (€ 10 mln.): De aanbesteding van «Hemboog aanleg nieuwe halte» is in het derde kwartaal duidelijk geworden. Het project komt een jaar later in dienst. Ook is door een wijziging van de contracteringsvorm bij «Holendrecht, aanleg nieuwe halte» vertraging ontstaan bij de aanbesteding; de indienststelling blijft gehandhaafd op december 2008;

– BB21 (€ 7 mln.): De vertraging doet zich voor bij de post ontwikkeling nieuw beveiligingssysteem en ERTMS-pilot;

– Nazorg gereedgekomen lijnen/halten (€ 6 mln.): Het gaat hier om een gewonnen arbitrage zaak met betrekking tot de tunnel Best en om een trage afwikkelingen van restwerkzaamheden;

– Integrale spooruitbreiding Amsterdam–Utrecht (€ 5 mln.): Het gaat hier met name om uitstel van de oplevering van het station Bijlmer door afhankelijkheid met andere projecten (GVB en NS poort). De vertraging heeft geen gevolgen voor de dienstregeling.

4. Aanleg regionaal lokaal

De op dit artikel voorgestelde mutatie bestaat uit een verlaging van € 50 mln. omdat de regio nog geen storting heeft verricht en de storting van het VenW-aandeel in de Mobiliteitsfondsen pas mogelijk is na de storting door de regio. Daarnaast komt een bedrag van ca. € 38 mln. in 2007 niet tot betaling op het project Randstadrail. De kleinere overschotten en tekorten leiden per saldo tot een overschot van ca. € 5 mln.

5. Hoofdvaarwegen

Op dit artikel is sprake van een tekort voor een bedrag van € 100 mln. in verband met een intensivering van het beheer en onderhoud. De intensivering van het onderhoud is noodzakelijk ter voorkoming van extra achterstalligheid bij de primaire hoofdvaarwegen: corridor Rotterdam–Duitsland, corridor Rotterdam–Antwerpen en corridor Amsterdam–Rotterdam. Daarnaast zijn er hogere uitgaven doordat er twee toegangsgeulen van zeehavens, welke vlotter dan voorzien waren dichtgeslibd, uitgebaggerd moesten worden. Anderzijds ontstaat er bij groot variabel onderhoud een overschot van ca. € 53 mln, waarbij een deel wordt verklaard door meevallende kosten voor het baggeren van de Nieuwe Merwede en het Noordzeekanaal en een ander deel door onderuitputting bij Brokx-nat en de projecten renovatie Bernardsluizen/Irenesluizen en het Amsterdam Rijnkanaal.

Ook op het aanlegprogramma is sprake van een overschot van ca. € 58 mln., waarvan de oorzaak met name is gelegen in te optimistische (financiële) ramingen. Dit is zichtbaar bij de aanlegprojecten Zuid-Willemsvaart, Maasroute 2e fase, Waal, Walradar Noordzeekanaal en Ternaaien.

6. Megaprojecten niet verkeer en vervoer

De voorgestelde mutatie betreft met name een aanpassing van de planning van de grondaankopen in het kader van het programma Ruimte voor de Rivier.

7. HSL en Betuweroute, incl. risicoreservering

Eerder werd uitgegaan van een financiële afronding van de HSL in 2007. De sindsdien bekende vertraging in de oplevering van de HSL leidt er echter toe dat de betalingen naar later schuiven. Het gaat hier vooral om de overlopende betaling (€ 213 mln.) van de HSL van 2007 naar 2008. Verder worden kasschuiven naar 2008 bij de Betuweroute en ZZL voorgesteld van respectievelijk ca. € 22 mln. en ca. € 25 mln.

Ook de op het spoorartikel geraamde risicoreservering Grote Spoorprojecten (ca. € 69 mln.), die gekoppeld is aan de uitvoering van de HSL, verschuift naar 2008.

8. Bijdrage FES

De bijdrage uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES) voor de projecten Dynamische VerkeersManagement en Fileproof wordt in 2008 opgevraagd. Zie ook de toelichting onder ad 2 Hoofdwegen.

9. BTW

Dit betreft de BTW die op basis van declaraties (en verantwoording over de werkelijk betaalde BTW over de relevante onderdelen) uit een aanvullende post van het ministerie van Financiën (via ontvangstenartikel: 19.09 Bijdragen ten laste van de begroting van VenW) wordt gecompenseerd.

De toevoeging kan als volgt worden gespecificeerd:

17.02 Betuweroute € 30 mln.

17.03 HSL-Zuid € 25 mln.

Totaal € 55 mln.

2.2 De productartikelen

11 Hoofdwatersystemen

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

12 Hoofdwegennet

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

VenW heeft het voornemen de verantwoordelijkheid voor de exploitatie (inclusief Beheer en Onderhoud) en vervanging van drie veerverbindingen over het Noordzeekanaal volledig over te dragen aan de gemeente Amsterdam. Hiervoor is een afkoopsom overeengekomen van € 220 mln. Dit voornemen is een uitvloeisel van langdurig onderhandelen en sluit aan bij de uitgangspunten in het Coalitieakkoord (verantwoordelijkheden waar mogelijk decentraal beleggen). De bij deze overdracht behorende betalingsverplichtingen zijn in het bovenstaande overzicht in de kolom Miljoenennota begrepen.

13 Spoorwegen

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

De in de Najaarsnota voorgestelde verlaging van de verplichtingenraming betreft voor € 152 mln de twee Arnhemse projecten als gevolg van besluitvorming m.b.t. ERTMS en de lopende verkorte OTB procedure. Hierdoor is nog geen beschikkingsaanvraag ingediend. Voor € 198 mln. gaat het om Traject Oost (gekoppeld aan LMCA’s). Ook bij de projecten Ontsnippering (€ 52 mln.) en Regionet (€ 60 mln.) is de verwachting dat ze niet meer in 2007 beschikt gaan worden. Verder zal voor de risicoreservering grote spoorprojecten € 75 mln. minder aan verplichtingen worden vastgelegd. Anderzijds worden ten behoeve van de betalingen voor de spoorse doorsnijdingen 1e tranche ca. € 38 mln. verplicht.

14 Regionale, lokale infrastructuur

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

15 Hoofdvaarwegennet

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

16 Megaprojecten niet-Verkeer en Vervoer

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

17 Megaprojecten Verkeer en vervoer

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

18 Overige uitgaven en ontvangsten

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)

19 Bijdragen andere begrotingen Rijk

Budgettaire gevolgen van beleid: Najaarsnota 2007 (Bedragen in EUR 1 000)