A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het provinciefonds voor het jaar 2008 te wijzigen.

Het in die begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 3 (verplichtingenbedrag bedoeld in artikel 5 van de Financiële-verhoudingswet)

Ingevolge artikel 5, eerste lid van de Financiële-verhoudingswet juncto artikel 6, vierde lid van de Invoeringswet Financiële-verhoudingswet, hebben de provincies gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering c.a. en de aanvullende uitkeringen is opgenomen. Een toelichting op het bedrag van € 1 171 548 000, dat is vermeld in wetsartikel 3 wordt gegeven in § 2. in de tekst die volgt na tabel B3.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

Leeswijzer

Bij de eerste suppletore begroting ligt de nadruk niet op de beleidsprioriteiten, zoals in de ontwerpbegroting 2008, maar op de mutaties ten opzichte van deze ontwerpbegroting. De terugkoppeling over het gevoerde beleid in relatie tot de beleidsprioriteiten, zal centraal staan in de financiële verantwoording over 2008.

De indeling van deze suppletore begroting is als volgt. Paragraaf 1 start met het beschrijven van de beleidsmutaties. Kort zal worden toegelicht wat de omvang en de reden van de uitgavenmutaties is. Vervolgens wordt in paragraaf 2 («het beleidsartikel»), ingegaan op de «budgettaire gevolgen van beleid». Deze paragraaf geeft inzicht in de integrale uitgaven die samenhangen met de hoofdbeleidsdoelstelling. Hierin worden de veranderingen op artikelonderdeel-niveau belicht. Tot slot, in paragraaf 3, een overzicht van de Integratie-uitkeringen.

1. Het beleid

Overzicht uitgavenmutaties

In de onderstaande overzichtstabel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste mutaties die zich in de periode vanaf de ontwerpbegroting 2008 tot en met de eerste suppletore begroting 2008 hebben voorgedaan in de uitgaven. De weergegeven mutaties (€ – 4 682 000 in totaliteit) worden onder de tabel afzonderlijk toegelicht.

Tabel B1: Overzichtstabel suppletore uitgavenmutaties (x € 1 000)

Toelichting op de beleidsmutaties:

1. en 2. Structurele doorwerking nacalculatie accres 2007 en uitkering behoedzaamheidsreserve 2007

De fondsbeheerders streven een adequate omvang van het provinciefonds na. Het belangrijkste instrument daarvoor is de normeringssystematiek. Onderdeel van deze systematiek is de nacalculatie gebaseerd op de realisatie van de netto gecorrigeerde rijksuitgaven. Voor 2007 komt het nagecalculeerde accrespercentage van 4,24% (positief) overeen met een accres van € 45 980 000. Ten tijde van de Voorjaarsnota 2007 werd op grond van de toen beschikbare gegevens een accres verwacht van € 65 987 000 (positief). Het negatieve verschil van € 20 007 000 is de omvang van de nacalculatie over het uitkeringsjaar 2007. Het resultaat van de nacalculatie wordt verrekend met de behoedzaamheidreserve die in 2007 is gereserveerd. Op grond hiervan is het «uit te keren» bedrag van de behoedzaamheidreserve 2007 € 1 855 000 (negatief) (€ 18 152 000 minus € 20 007 000). De feitelijke inhouding vindt plaats in het uitkeringsjaar 2008.

In de Ontwerp Begroting 2008 van het gemeentefonds is een als Accres tranche 2007 een meerjarige mutatie opgenomen van € 4 603 000 (negatief). Hierdoor wordt de structurele doorwerking nacalculatie accres 2007 € 15 404 000 (negatief) (€ 4 603 000 minus € 20 007 000).

3. Bijstelling accres 2008

Evenals de nacalculatie accres 2007 vloeit het accres 2008 voort uit de normeringssystematiek. Als gevolg van mutaties in de netto gecorrigeerde rijksuitgaven wordt het accres per saldo verhoogd met € 6 673. Deze verhoging is gebaseerd op een bijgesteld accrespercentage voor 2007 van 7,09%.

4. Uitstel vermindering Behoedzaamheidsreserve

In de bestuurlijke overleggen in 2007 met gemeenten en provincies, is het voorstel van de werkgroep «evaluatie normeringsystematiek gemeente- en provinciefonds» aangenomen om met ingang van 2008 de behoedzaamheidsreserve te verminderen, van € 208 739 000 naar € 110 000 000 voor de gemeenten en van € 18 152 000 naar € 10 000 000 voor de provincies. Voorwaarde hierbij was dat de vermindering budgettair neutraal geschiede voor alle partijen. Bij de begrotingen van het gemeentefonds en het provinciefonds voor 2008 is de vermindering van de behoedzaamheidsreserve budgettair verwerkt, door de uitgaven/ontvangsten met € 8 152 000 te verhogen.

Thans is gebleken dat budgettaire verwerking van voornoemde halvering in 2008 complexer is dan bij de evaluatie van de normeringsystematiek is voorzien. Dit heeft te maken met de wijze waarop in de kasbegroting van het Rijk, de behoedzaamheidsreserve budgettair is verwerkt, en de aansluiting met de baten-lasten praktijk bij gemeenten en provincies. De beide fondsbeheerders hebben daarom in overleg met de VNG en het IPO besloten de vermindering van de behoedzaamheidsreserve tot nader order uit te stellen. De uitgaven/ontvangsten worden voor het provinciefonds met € 8 152 000 verminderd, het verplichtingenbedrag blijft onveranderd.

5. Wijziging betalingsverloop 2007 (Algemene uitkering)

In de maartcirculaire Provinciefonds 2007 werd een inhouding van € 378 047 over 2006 aangekondigd op de algemene uitkering voor de provincies Noord-Brabant en Gelderland van respectievelijk € 356 743 en € 22 304. Deze inhouding heeft in 2007 niet plaatsgehad. Dit zal alsnog leiden tot een inhouding op de bevoorschotting in 2008. Deze mutatie heeft dus betrekking op een niet gepleegde inhouding in 2007 welke inhouding zijn oorsprong had in 2006.

6. Wijziging betalingsverloop 2007 (Integratie-uitkering)

Gebleken is dat er lagere uitbetalingen zijn gedaan in 2007 dan werd verwacht als gevolg van een technische afronding. Dit onderdeel wordt hierbij opwaarts bijgesteld. Deze mutatie in de uitgaven heeft dus nog betrekking op nabetalingen van het begrotingsjaar 2007.

7. Anti-discriminatie voorzieningen (Integratie-uitkering)

De middelen worden beschikbaar gesteld in het kader van een overbruggingsmaatregel vooruitlopend op de wet gemeentelijke anti-discriminatievoorzieningen. Het wetsvoorstel daartoe is eind 2007 bij de Raad van State aanhangig gemaakt voor advies. De planning is op gericht om de wet per 1 januari 2009 in werking te laten treden. Met de overbruggingsmaatregel wordt toegewerkt naar een landelijke dekking van professionele adv’s, opdat iedere burger in Nederland toegang heeft tot bijstand en advies in geval van discriminatie.

De middelen voor ADB’s worden voor 2008 nog beschikbaar gesteld via een zogenaamde integratie-uitkering binnen het gemeentefonds en het provinciefonds. Het budget voor 2008 is op hoofdlijnen gelijk aan de middelen die in 2006 en 2007 beschikbaar waren. In totaal circa € 5 100 000 voor gemeentefonds en provinciefonds samen. Het voornemen in het kader van het wetsvoorstel «gemeentelijke antidicriminatievoorzieningen» is om met ingang van 2009 de middelen per hoofd van de bevolking te verdelen over alle gemeenten via de algemene uitkering van het gemeentefonds.

8. European Polutant Release Transfer Register (E-PRTR)

Aan het provinciefonds wordt voor 2008 € 422 000 toegevoegd. Deze toevoeging dient ter compensatie van de bestuurlijke lasten die de provincies naar verwachting moeten dragen in verband met de werkzaamheden die zij moeten verrichten in het kader van de Uitvoeringswet EG-verordening PRTR en PRTR-protocol (Stb.2008, 28). De EG-verordening PRTR is in Europees verband vastgesteld ter uitvoering van het op 21 mei 2003 te Kiev tot stand gekomen Protocol betreffende registers inzake de uitstoot en overbrenging van verontreinigde stoffen, met Bijlagen (het PRTR-protocol).

9. Bestuurslastenvergoeding Besluit rijkssubsidiering restauratie monumenten (Brrm)

Met ingang van het uitkeringsjaar 2008 vindt een uitname uit het provinciefonds plaats van € 635 000 in verband met het intrekken van de bestuurslastenvergoeding Brrm. Op 1 februari 2006 is het Besluit rijkssubsidiering instandhouding monumenten (Brim) van kracht geworden. Kern van deze nieuwe regeling is dat subsidies aan woonhuizen en fiscaal relevante objecten via het Nationaal Restauratiefonds worden geregeld en subsidies voor overige monumenten via de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten. In dit stelsel is geen rol meer voor provincies bij de verdeling en prioritering van subsidies weggelegd. Het bedrag was bedoeld voor de compensatie van de werkzaamheden van de provincies voor onder andere het voorbereiden van beleid, het opstellen van een Provinciaal uitvoeringsprogramma (Prup) en het verrichten van administratieve handelingen voor het Prup.

10. Stimuleringsbudget voor Collectief Particulier Opdrachtgeversschap (Integratie-uitkering)

De provincies ontvangen in 2008 éénmalig een stimuleringsbudget van € 8 000 000 voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Dit maakt onderdeel uit van aanpassingen in het rijksbeleid ter stimulering van eigenwoningbouwprojecten.

2 Het beleidsartikel

In onderstaande tabel worden voor de verplichtingen, de uitgaven en de ontvangsten de budgettaire gevolgen van beleid van het provinciefonds weergegeven. Hiermee worden de integrale uitgaven die samenhangen met de samengestelde beleidsdoelstelling (het nastreven van een adequate omvang van het provinciefonds en het nastreven van een adequate verdeling van de middelen over de provincies) inzichtelijk gemaakt.

Tabel B2: Bugettaire gevolgen van beleid (x € 1 000)

Toelichting

Mutaties 1^ste suppletore begroting

Verplichtingen

In dit wetsvoorstel wordt voorgesteld de begroting van de verplichtingen van het provinciefonds voor het jaar 2008 met € 3 470 000 te verhogen en te brengen op € 1 223 860 000. De toelichting bij de mutaties is reeds gegeven in § 1.

Tabel B3: Verplichtingenbedrag provinciefonds 2008 (x € 1 000)

Het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag voor de integratie-uitkeringen (zie voor het uitgavenbedrag tabel B2) zijn voor het uitkeringsjaar 2008 aan elkaar gelijk. Het verplichtingenbedrag voor de algemene uitkeringen, zoals opgenomen in artikel 3 van dit wetsvoorstel, is € 1 171 548 000. Dit bedrag is het verschil tussen het verplichtingenbedrag provinciefonds van € 1 223 860 000 en het verplichtingenbedrag integratie-uitkeringen van € 52 312 000.

Uitgaven

In dit wetsvoorstel wordt voorgesteld de begroting van de uitgaven van het provinciefonds met € 4 682 000 te verlagen en te brengen op € 1 205 708 000. Deze verlaging wordt hieronder in tabel B4 toegelicht. De mutaties die plaatsvinden met betrekking tot de verplichtingen zijn ook van toepassing op de uitgaven. Er zijn echter nog drie belangrijke mutaties, die wel effect hebben op het uitgavenbedrag 2008, maar niet op het verplichtingenbedrag 2008. Het gaat om de uitkering behoedzaamheidsreserve/nacalculatie 2007 (€ 1 855 000), uitstel vermindering Behoedzaamheidsreserve (€ – 8 152 000) en wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2007 (€ 379 000).

Tabel B4: Uitgavenbedrag provinciefonds 2008 (x € 1 000)

Ontvangsten

Sinds de invoering van de Financiële-verhoudingswet zijn de uitgaven en de inkomsten op grond van artikel 4 van die wet over ieder uitkeringsjaar aan elkaar gelijk. Ten opzichte van de oorspronkelijke vastgestelde begroting van het provinciefonds voor 2008 worden de ontvangsten, analoog aan de uitgaven, met € 4 682 000 verlaagd tot € 1 205 708 000.

3. Integratie-uitkeringen

Als een toevoeging aan de algemene uitkering van het gemeentefonds in één keer bezwaarlijk is vanwege de omvang van de herverdeeleffecten wordt normaliter gesproken een integratie-uitkering toegepast. De integratie-uitkering voorziet dan in een geleidelijke overgang van specifieke uitkering of eigen inkomsten naar de algemene uitkering. Echter naar aanleiding van de implementatie van het kabinetsstandpunt Brinkman wordt de hierbij gebruikelijke voorwaarde dat er zicht is op een overgang naar de algemene uitkering losgelaten. Hierdoor kunnen al bestaande en mogelijke nieuwe specifieke uitkeringen, alsnog aan het gemeentefonds en provinciefonds worden toegevoegd die verdeeltechnisch nooit in de algemene uitkering zouden passen (zie Kamerstukken II 2005/06, 30 300 B, nr. 23, blz. 6).

Tabel B5: Overzicht integratie-uitkeringen provinciefonds 2008 (x € 1 000)