A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL
De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2008 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het ministerie van Financiën (IXB).
De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).
De voorliggende suppletore begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de ontwerp-begroting 2008. Deze begroting bestaat uit 7 beleidsartikelen en 2 niet-beleidsartikelen. De beleidsartikelen weerspiegelen bijna het gehele werkterrein van het Ministerie van Financiën; het beheer van de staatsschuld en het kasbeleid zijn opgenomen in de begroting van Nationale Schuld (IX-A).
In paragraaf 2.1 is een overzicht opgenomen van de belangrijkste mutaties (mutaties = € 10 mln.).
Paragraaf 2.2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. In deze tabel is bij de beleidsartikelen door middel van de regel «waarvan juridisch verplicht» informatie over de budgetflexibiliteit opgenomen. Het nog niet juridisch verplichte deel van de geraamde programma-uitgaven (peildatum 1 maart 2008) vormt een indicatie voor de mate van budgetflexibiliteit. Voor de apparaatsuitgaven geldt dat de verplichtingen gelijk worden gesteld aan de kasuitgaven. Een groot deel van de apparaatsuitgaven betreft personele uitgaven. Deze zijn naar hun aard op korte termijn weinig flexibel.
Na de tabel budgettaire gevolgen van beleid wordt een toelichting op de cijfers uit de kolom «mutaties 1e suppletore begroting» gegeven. De mutaties kunnen zowel beleidsmatig als financieel-technisch (bijvoorbeeld overboekingen en ramingsbijstellingen) van aard zijn. Conform de Rijksbegrotingsvoorschriften behoeven de technische mutaties niet te worden toegelicht. Ter vergroting van de informatiewaarde is ervoor gekozen een korte toelichting bij alle programmamutaties op te nemen. Mutaties in de apparaatsuitgaven worden, voor zover deze betrekking hebben op overheveling van formatieplaatsen binnen de begroting of op overheveling tussen Financiën en andere departementen, niet nader toegelicht. De toelichting op de mutaties in de belastingontvangsten is in de Voorjaarsnota opgenomen.
2.1. Overzicht belangrijkste suppletore uitgaven- en ontvangstenmutaties
De belangrijkste mutaties (≥ € 10 mln.) zijn in onderstaande tabellen samengevat en worden daarna toegelicht. Voor een uitgebreidere toelichting wordt verwezen naar de toelichting bij het betreffende artikel.
Tabel: overzicht belangrijkste suppletore uitgavenmutaties (x € 1000)
| Uitgaven | Artikel | |
|---|---|---|
| Stand ontwerp-begroting 2008 | 3 765 379 | |
| Belangrijkste suppletore mutaties: | ||
| 1) Apparaat Belastingdienst/Fiscale Zaken | 94 329 | 1 |
| 2) Onderhouds- en beheerkosten | 11 100 | 7 |
| 3) Apparaat algemeen | 10 202 | 9 |
| 4) Loonbijstelling | 65 002 | 10 |
| 5) Overige uitgaven (saldo) | 25 286 | |
| 3 971 298 |
1. De hogere apparaatuitgaven van de Belastingdienst worden voornamelijk veroorzaakt door a) hogere uitgaven met betrekking tot Toeslagen, b) uitgaven voor de uitvoering van de fiscale wetsvoorstellen en c) hogere uitgaven voor invordering.
2. De mutatie wordt voornamelijk verklaard door hogere uitgaven in verband met pachtafkopen en kapitaalinvesteringen.
3. De hogere apparaatsuitgaven worden voornamelijk verklaard door een eenmalige investering voor ICT-voorzieningen in het Financiëngebouw, dat thans gerenoveerd wordt, en een hogere schaderaming voor het omslagstelsel van het rijkswagenpark.
4. De loonbijstelling (tranche 2008) is uit de algemene middelen toegekend.
Tabel: overzicht belangrijkste suppletore ontvangstenmutaties (x € 1000)
| Ontvangsten | Artikel | |
|---|---|---|
| Stand ontwerp-begroting 2008 | 127 256 275 | |
| Belangrijkste suppletore mutaties: | ||
| 1) Belastingontvangsten na afdracht | 2 052 531 | 1 |
| 2) Kosten vervolging | 10 000 | 1 |
| 3) Toename munten in circulatie | – 20 012 | 2 |
| 4) Dividend staatsdeelnemingen | 73 400 | 3 |
| 5) Opbrengst onttrekking vermogenstitels | 379 000 | 3 |
| 6) Winstafdracht DNB | 214 000 | 3 |
| 7) Holland Casino | – 10 000 | 3 |
| 8) Exportkredietverzekeringen, premies en schaderestituties | 82 000 | 5 |
| 9) Beheersontvangsten Domeinen | 25 000 | 7 |
| 10) Overige ontvangsten (saldo) | – 3 036 | |
| Stand 1e suppletore begroting 2008 | 130 059 158 |
1. Voor de toelichting op de belastingsontvangsten wordt verwezen naar de Voorjaarsnota.
2. De doorbelaste kosten van invordering leiden tot even grote opbrengsten.
3. Deze mutatie houdt verband met de sterke instroom van euromunten vanuit onze buurlanden, hierdoor moeten munten uit circulatie worden genomen.
4. Er is sprake van meevallende dividendontvangsten van o.a. de NS en Schiphol.
5. Deze mutatie wordt verklaard door de superdividenduitkering van Schiphol.
6. Door de gedaalde kapitaalmarktrente is de waarde van de obligatieportefeuilles bij DNB toegenomen. Als gevolg daarvan worden hogere verkoopresultaten verwacht. Dit heeft geleid tot een hogere winstafdracht dan geraamd.
7. Door de wijziging van de kansspelbelasting en de invoering van het horecarookverbod verwacht Holland Casino een lagere winstafdracht in 2008.
8. De hogere ontvangsten van de exportkredietverzekering houden verband met a) hoger dan verwachte schaderestituties (provenuontvangsten) en b) hoger dan verwachte premieontvangsten door het in verzekering nemen van enkele grote transacties.
9. De stijging van de beheersontvangsten van Domeinen wordt voornamelijk veroorzaakt door a) hogere zandopbrengsten, b) hogere huuropbrengsten en c) hogere ontvangsten uit ingebruikgevingen van benzinestations.
De bedragen in de tabellen luiden in duizenden euro’s. In de toelichting na de tabellen zijn ter verhoging van de leesbaarheid bedragen in miljoenen euro’s vermeld.
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 1 Belastingen Bedragen x € 1 000
| Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 3 266 584 | 102 239 | 3 368 823 | 41 041 | 25 673 | 21 128 | 20 933 |
| Uitgaven | 3 266 584 | 102 239 | 3 368 823 | 41 041 | 25 673 | 21 128 | 20 933 |
| Programma-uitgaven | 556 036 | 7 910 | 563 946 | 820 | 3 320 | 3 320 | 3 320 |
| Waarvan juridisch verplicht | 563 946 | ||||||
| Doelst. 2 Door toezicht en opsporing bevordert de Belastingdienst dat belastingplichtigen en premieplichtigen hun wettelijke verplichtingen nakomen | |||||||
| Heffings- en invorderingsrente | 500 000 | 500 000 | |||||
| Rentevergoeding depotstelsel | 1 250 | – 1 250 | – 2 500 | ||||
| Overige programma-uitgaven | 54 786 | 9 160 | 63 946 | 3 320 | 3 320 | 3 320 | 3 320 |
| Apparaatsuitgaven | 2 710 548 | 94 329 | 2 804 877 | 40 221 | 22 353 | 17 808 | 17 613 |
| Ontvangsten | 125 007 829 | 2 058 031 | 127 065 860 | ||||
| Programma-ontvangsten | 124 982 357 | 2 062 531 | 127 044 888 | ||||
| Algemene doelstelling | |||||||
| Belastingontvangsten | 123 974 404 | 2 052 531 | 126 026 935 | ||||
| Doelst. 2 Door toezicht en opsporing bevordert de Belastingdienst dat belastingplichtigen en premieplichtigen hun wettelijke verplichtingen nakomen | |||||||
| Programma | 287 953 | 10 000 | 297 953 | 10 000 | 10 000 | 10 000 | 10 000 |
| Heffings- en invorderingsrente | 720 000 | 720 000 | |||||
| Apparaatsontvangsten | 25 472 | – 4 500 | 20 972 | – 4 500 | – 4 500 | – 4 500 | – 4 500 |
Programma-uitgaven (+ € 7,9 mln.)
De mutatie betreft:
– Rentevergoeding depotstelsel (– € 1,3 mln.)
Naar de huidige inzichten zal het depotstelsel1 niet eerder dan in het eerste kwartaal van 2009 worden ingevoerd. De oorzaak hiervan is de vertraagde invoering van het nieuwe debiteurensysteem. Het depotstelsel en de invoering daarvan is afhankelijk van dat systeem. De voor 2008 geraamde rentevergoeding (€ 1,25 mln.) komt te vervallen. De geraamde vergoeding voor 2009 zal € 2,5 mln. lager uitvallen omdat later wordt gestart en omdat in het wetsvoorstel een overgangsperiode van een jaar is voorzien.
– WOZ-vangnetregeling (+ € 3,3 mln.)
De WOZ-vangnetregeling stelt gemeenten in staat in het verleden gemaakte meerkosten van WOZ-waarderingen te declareren bij het Rijk. Er werd verwacht dat deze declaraties in 2007 zouden zijn afgehandeld. Een aantal gemeenten heeft nog geen of een slechts gedeeltelijke declaratie ingediend. De verwachting is dat in totaal nog € 3,3 mln. nodig zal zijn voor deze declaraties.
– Rijksbijdrage WOZ-kosten (+ € 5,9 mln.)
Het betreft twee mutaties:
• In het «Uitvoeringsbesluit kostenverrekening en gegevensuitwisseling Wet waardering onroerende zaken» is vastgelegd dat het Rijk (i.c. de Belastingdienst) voor 40% bijdraagt aan de WOZ-kosten. Voor 2008 zijn de totale kosten (het zogenaamde macro-kostenforfait) vastgesteld op € 140,2 mln. Het aandeel voor het Rijk is dan € 56,1 mln. In de begrotingen IXB (Financiën) en B (Gemeentefonds), is in totaal structureel € 52,8 opgenomen. Op basis van de aanpassing 2008, wordt de reeks structureel met € 3,3 mln. verhoogd.
• In de ontwerpbegroting 2008 is structureel vanaf 2008 een bedrag van € 2,5 mln. overgeboekt van de begroting van Financiën naar het Gemeentefonds in het kader van de uitvoeringskosten van de WOZ. Voor 2008 wordt dit bij de suppletore begroting éénmalig teruggedraaid.
Apparaatsuitgaven (+ € 94,3 mln.)
Deze worden als volgt gespecificeerd:
– Toeslagensysteem (+ € 33 mln.)
Met het bestaande toeslagensysteem zal als laatste het toeslagjaar 2008 worden uitgevoerd en afgehandeld. In 2009 wordt ook het nieuwe toeslagensysteem in gebruik genomen. Met dit nieuwe systeem zal als eerste het toeslagjaar 2009 worden uitgevoerd. De uitgaven in 2008 (€ 33 mln.) en 2009 (€ 11 mln.) voor het bestaande toeslagensysteem, betreffen:
• aanpassingen in functionaliteit om toeslagen automatisch te kunnen continueren en gegevens gecontroleerd over te kunnen zetten naar het nieuwe toeslagensysteem;
• aanpassingen om de bestaande systemen als terugvaloptie (voor het nieuwe systeem) in stand te houden;
• verbeteringen ten aanzien van stabiliteit;
• aanpassingen en uitbreiding om voor de toeslagjaren 2007 en 2008 de toeslagen definitief te kunnen toekennen.
– Toeslagen kantoor Rijswijk (+ € 18 mln.)
Het bedrag van € 18 mln. betreft hoofdzakelijk uitgaven voor uitzendkrachten, die worden ingezet voor (handmatige) definitieve toekenning van toeslagen.
– Kosten vervolging (+ € 10 mln.)
Wanneer een belastingplichtige niet op tijd een opgelegde aanslag betaalt, gaat de Belastingdienst over tot invordering. De kosten van de invordering – zoals de kosten van aanmaningen, dwangbevelen, beslagopdrachten, verkoopdrachten en de inzet van deurwaarders – worden doorbelast aan de belastingplichtigen. De kosten van invordering en de daarmee samenhangende opbrengsten zijn toegenomen. De uitgaven en ontvangsten worden hiervoor beide met € 10 mln. opgehoogd.
– Uitvoeringskosten fiscale wetsvoorstellen (+ € 21 mln.)
Het betreft de uitvoeringskosten die voortvloeien uit het Belastingplan 2008 (Kamerstukken II 2007/08, 31 205) en het pakket Overige Fiscale Maatregelen 2008 (Kamerstukken II 2007/08, 31 206, nr. 2). Het gaat onder andere om de verpakkingbelasting en de vliegbelasting.
– Vereenvoudiging huurtoeslag (+ € 8,2 mln.)
Het betreft hier een correctie voor een bij begroting 2008 gemaakte boeking betreffende vereenvoudiging van de Wet op de huurtoeslag. Voor 2008 was ten onrechte een bedrag van – € 8,9 mln. geboekt. Dit moet – € 0,7 mln. zijn. De correctie bedraagt € 8,2 mln.
– Digitalisering administratieve afhandeling accijnsgoederen (+ € 6,3 mln.)
In het kader van fraudebestrijding, is de Douane op grond van Europese regelgeving verplicht om te investeren in het digitaliseren van de administratieve afhandeling van het vervoer van accijnsgoederen binnen de EU.
Daartoe wordt geïnvesteerd in een «Excise Movement and Control Systeem» (EMCS). In het project worden nieuwe procedures en ICT-systemen ontwikkeld om enerzijds de controle door de Douane te verbeteren en anderzijds de procedures voor het bedrijfsleven te vereenvoudigen. EMCS wordt in de jaren 2009 tot en met 2011 gefaseerd ingevoerd.
De uitgaven voor het Europese systeem worden gedragen door de Commissie; de uitgaven voor de nationale systemen door de lidstaten.
– Compensatie rente- en aflossingskosten (+ € 1 mln.)
Per 2008 draagt de Belastingdienst het beheer van de vaartuigen van de Douane (binnenvaart) over aan de baten-lastendienst Rijksrederij. De Rijksrederij rekent voor het gebruik hiervan een tarief waarin ook de componenten rente en aflossing zijn opgenomen (conform de baten-lasten systematiek). Voor deze meerkosten wordt de Belastingdienst gecompenseerd.
– Overig (– € 3,2 mln.)
Naast de bovenstaande mutaties zijn er nog diverse relatief kleine (technische) mutaties en overboekingen.
Programmaontvangsten (+ € 2 063 mln.)
Deze worden als volgt gespecificeerd:
– Belastingontvangsten (+ € 2 053 mln.)
Voor de toelichting op de mutaties in de belastingontvangsten wordt verwezen naar de Voorjaarsnota 2008.
– Kosten vervolging (+ € 10 mln.)
Zie de toelichting van de kosten vervolging bij de apparaatsuitgaven.
Apparaatsontvangsten (– € 4,5 mln.)
– Derving Registratierecht (– € 4,5 mln.)
In verband met de wijziging van de Registratiewet door de wet «Overige Fiscale Maatregelen 2008», vervalt vanaf 2008 de inning van registratierecht als kostenvergoeding voor het registreren van akten door de Belastingdienst. Hierdoor ontstaat een ontvangstenderving van € 4,5 mln.
Aansluiting met begrotingstoelichting
De aansluiting met de bedragen in de begrotingstoelichting (beleidsartikel 1, tabel budgettaire gevolgen van beleid) is als volgt (verschillen in tellingen worden veroorzaakt door afrondingen).
Tabel: aansluiting met begrotingstoelichting IX B, beleidsartikel 1 (x € 1 mln.)
| Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | |
|---|---|---|---|
| Totaal belastingontvangsten | 143 461 802 | 2 040 061 | 145 501 863 |
| -/- Afdracht Gemeentefonds | – 16 040 198 | 7 788 | – 16 032 410 |
| -/- Afdracht Provinciefonds | – 1 210 390 | 4 682 | – 1 205 708 |
| -/- Afdracht BTW-Compensatiefonds | – 2 236 810 | 0 | – 2 236 810 |
| Belastingontvangsten IXB | 123 974 404 | 2 052 531 | 126 026 935 |
Voor een toelichting op de mutaties van de afdrachten Gemeente-, Provincie- en BTW-compensatiefonds wordt verwezen naar de 1e suppletore begrotingen van deze fondsen.
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 2 Financiële Markten Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: Een integer en stabiel financieel stelsel waarin de financiële markten goed functioneren, voldoende toegankelijk en transparant zijn en een gunstige internationale concurrentiepositie kennen | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 63 446 | 1 531 | 64 977 | 752 | 1 532 | – 357 | – 356 |
| Uitgaven | 63 446 | 1 531 | 64 977 | 752 | 1 532 | – 357 | – 356 |
| Programma-uitgaven | 57 585 | 666 | 58 251 | – 429 | 511 | – 357 | – 356 |
| Waarvan juridisch verplicht | 57 280 | ||||||
| Doelst. 1 Goed functionerende financiële markten | |||||||
| Bijdrage toezicht AFM | 22 026 | – 13 | 22 013 | – 27 | – 54 | – 108 | – 108 |
| Bijdrage toezicht DNB | 17 007 | – 16 | 16 991 | – 32 | – 65 | – 129 | – 128 |
| Platform CentiQ | 2 818 | 1 700 | 4 518 | ||||
| Rechtspraak Financiële Markten | 1 000 | 1 000 | |||||
| Overige programma-uitgaven | 510 | – 120 | 390 | – 120 | – 120 | – 120 | – 120 |
| Doelst. 2 Integer financieel stelsel | |||||||
| Caribbean Financial Action Taskforce | 32 | 32 | |||||
| Doelst. 3 Ongestoorde muntcirculatie | |||||||
| Muntcirculatie | 14 192 | – 885 | 13 307 | – 250 | 750 | ||
| Apparaatsuitgaven | 5 861 | 865 | 6 726 | 1 181 | 1 021 | ||
| Ontvangsten | 25 518 | – 20 012 | 5 506 | ||||
| Totaal programma-ontvangsten | 25 518 | – 20 012 | 5 506 | ||||
| Doelst. 1 Goed functionerende financiële markten | |||||||
| Overige programma-ontvangsten | 322 | 322 | |||||
| Doelst. 3 Ongestoorde muntcirculatie | |||||||
| Ontvangsten muntwezen | 5 184 | 5 184 | |||||
| Toename munten in circulatie | 20 012 | – 20 012 | 0 |
Platform CentiQ (+ € 1,7 mln.)
Een aantal van de in 2007 geplande onderzoeken heeft een langere doorlooptijd dan verwacht en wordt in 2008 afgerond. De eerder voor 2007 geraamde uitgaven verschuiven hierdoor naar 2008.
Overige programma-uitgaven (– € 0,1 mln.)
De mutatie betreft:
– College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) (+ € 0,1 mln.)
De activiteiten van het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) zijn in omvang toegenomen en zullen in de toekomst verder toenemen door visitaties en omdat het Ministerie van Financiën in steeds meer gevallen advies inwint bij het CDFD.
– Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) – € 0,2 mln.)
Het structurele budget voor de financiering van een platform voor het stroomlijnen van betalingssystemen zoals de chipknip en de central european payment (CEP) is achteraf gezien niet nodig geweest. De afgelopen twee jaren is het budget voor MOB (jaarlijks € 200 000) niet benut. Omdat hierin geen verandering wordt verwacht, wordt voorgesteld het budget te laten vrijvallen.
Deze mutatie wordt veroorzaakt door:
– een lagere muntproductie, omdat de voorraden munten voldoende zijn om aan de vraag te voldoen (– € 2 mln.),
– een hogere bijdrage aan het Geld- en Bankmuseum door het aanvullen van het exploitatietekort onder meer als gevolg van hogere dan geraamde vaste lasten (+ € 1,1 mln.).
Toename munten in circulatie (– € 20,0 mln.)
Momenteel is sprake van een sterke instroom van euromunten vanuit onze buurlanden, vooral vanuit België. Door de hoeveelheid munten die Nederland binnenkomen, moeten munten uit circulatie worden genomen, wat ertoe leidt dat de ontvangsten naar beneden worden bijgesteld.
Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: Bedrijfseconomische doelmatigheid en optimaal financieel resultaat bij investeren in en verwerven, afstoten en beheren van de financiële en vaste activa van de Staat | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 5 822 | 9 500 | 15 322 | 2 800 | 2 200 | ||
| Uitgaven | 18 451 | 500 | 18 951 | – 6 200 | – 7 329 | – 9 529 | – 9 529 |
| Programma-uitgaven | 12 629 | 500 | 13 129 | – 6 200 | – 7 329 | – 9 529 | – 9 529 |
| Waarvan juridisch verplicht | 12 473 | ||||||
| Doelst. 3 Doelmatige inzet van activa | |||||||
| PPS | 6 000 | 6 000 | 500 | 500 | |||
| Onderhouds- en beheerskosten GOB | 3 500 | 3 500 | 2 300 | 1 700 | |||
| Overige programma-uitgaven | |||||||
| Regeling BF | 12 629 | – 9 000 | 3 629 | – 9 000 | – 9 529 | – 9 529 | – 9 529 |
| Uitvoeringskosten tijdelijke regeling subsidie tankstations | |||||||
| Apparaatsuitgaven | 5 822 | 5 822 | |||||
| Personeel en materieel | 3 473 | 3 473 | |||||
| Uitvoeringskosten staatsdeelnemingen | 2 349 | 2 349 | |||||
| Ontvangsten | 1 956 405 | 273 400 | 2 608 805 | 269 400 | 203 871 | 142 871 | 140 871 |
| Programma-ontvangsten | 1 956 405 | 273 400 | 2 608 805 | 269 400 | 203 871 | 142 871 | 140 871 |
| Doelst. 1 Beheer van staatsdeelnemingen | |||||||
| Opbrengst Onttrekking vermogenstitels | 379 000 | 379 000 | |||||
| Dividend staatsdeelnemingen | 486 855 | 73 400 | 560 255 | 20 400 | 20 400 | 20 400 | 20 400 |
| Rente en aflossing div. leningen | 75 021 | 75 021 | |||||
| Winstafdracht DNB | 1 200 000 | 214 000 | 1 414 000 | 208 000 | 143 000 | 82 000 | 80 000 |
| Afdrachten Holland Casino | 80 000 | – 10 000 | 70 000 | 45 000 | 45 000 | 45 000 | 45 000 |
| Afdrachten Staatsloterij | 85 000 | 5 000 | 90 000 | 5 000 | 5 000 | 5 000 | 5 000 |
| Terugstorting agio | 20 000 | 20 000 | |||||
| Overige programma-ontvangsten | |||||||
| Regeling BF | 9 529 | – 9 000 | 529 | – 9 000 | – 9 529 | – 9 529 | – 9 529 |
| Tijdelijke regeling subsidie tankstations |
Op drie deelgebieden zullen uitgaven ten behoeve van PPS gedaan worden:
– PPS in de Zorg (+ € 5 mln.)
In lijn met het kabinetsbeleid en de wens van de Kamer is stimulering van PPS in de zorgsector een doelstelling van Financiën. In haar rol als aanjager van PPS zal Financiën in 2008 bijdragen aan een pilot-project om te komen tot een standaard zorg-DBFM(O)-contract. Vervolgens kan de zorgsector putten uit de door Financiën opgedane kennis en kunde, welke naar verwachting ondergebracht zal worden in een servicecentrum (dit laatste aspect is vergelijkbaar met de constructie als bij PPS in het Onderwijs, zie hierna).
– PPS in het Onderwijs (+ € 0,5 mln.)
In samenwerking met OCW, VNG en scholenkoepels wordt een project gestart om PPS te integreren in de besluitvorming bij investeringen in scholen. Voor de begeleiding, marketing en kennisoverdracht wordt een zgn. «servicecentrum» in het leven geroepen. De kosten worden jaarlijks geschat op ca. € 1 mln. en worden gedeeld door Financiën en OCW.
– Zuidas (+ € 0,5 mln.)
De mutatie betreft de bijdrage in de projectkosten van de Amsterdamse Zuidas.
Vliegveld Twente (+ € 3,5 mln.)
Eind 2007 is Vliegveld Twente officieel overgedragen aan Financiën (Dienst Domeinen). Ten aanzien van het beheer van dit vliegveld worden beheersuitgaven voorzien.
Regeling Bijzondere Financiering (– € 9 mln.)
Met ingang van 2006 is de Regeling Bijzondere Financiering (BF-Regeling) afgeschaft. Dit betekent dat er sinds 1 januari 2006 geen nieuwe verplichtingen meer zijn aangegaan en dat er vanaf toen gewerkt is aan de afbouw van de toen bestaande portefeuille. Door herfinancieringen en vervroegde aflossingen ligt deze afbouw nu voor op schema en is de aard van de portefeuille veranderd, waardoor zowel de inkomsten- als de uitgavenkant van de BF-Regeling neerwaarts worden bijgesteld.
Opbrengst onttrekking vermogenstitels (+ € 379 mln.)
In 2008 keert Schiphol een superdividend uit van € 500 mln. De Staat ontvangt hiervan op basis van haar eigenaarsdeel (75,8%) een bedrag van € 379 mln.
Dividend staatsdeelnemingen (+ € 73,4 mln.)
De hogere ontvangst betreft regulier dividend. De meevaller wordt verklaard door hogere dividendontvangsten van onder ander de NS en Schiphol.
Winstafdracht DNB (+ € 214,0 mln.)
Door de gedaalde kapitaalmarktrente is de waarde van de obligatieportefeuilles bij DNB toegenomen. Als gevolg daarvan worden hogere verkoopresultaten verwacht. Dit heeft geleid tot een hogere winstafdracht dan geraamd.
Door de wijziging van de kansspelbelasting en de invoering van het horecarookverbod, verwacht Holland Casino minder omzet in 2008. Hierdoor wordt de verwachte afdracht van Holland Casino neerwaarts bijgesteld.
In 2008 worden meevallende verkoopresultaten verwacht. Hierdoor is de raming naar boven bijgesteld.
Regeling Bijzondere Financiering (– € 9 mln.)
Zie de toelichting bij «uitgaven».
Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 4 Internationale financiële betrekkingen Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: Een financieel-economisch gezond en welvarend Europa en een evenwichtige internationale financieel-economische ontwikkeling | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 753 341 | – 53 178 | 700 163 | – 170 384 | – 1 381 126 | 1 296 466 | |
| Betalingsverplichtingen | 639 896 | – 53 178 | 586 718 | – 12 636 | – 29 238 | – 8 805 | |
| Garantieverplichtingen | 113 445 | 113 445 | – 157 748 | – 1 351 888 | 1 305 271 | ||
| Uitgaven | 49 258 | 4 124 | 53 382 | – 97 287 | – 61 638 | – 362 | 9 991 |
| Programma-uitgaven | 46 900 | 4 124 | 51 024 | – 97 287 | – 61 638 | – 362 | 9 991 |
| Waarvan juridisch verplicht | 51 024 | ||||||
| Doelst. 2 Effectieve en efficiënte IFI’s | |||||||
| Instrument: deelneming multilaterale ontwikkelingsbanken en -fondsen | 46 900 | 4 124 | 51 024 | – 97 287 | – 61 638 | – 362 | 9 991 |
| Apparaatsuitgaven | 2 358 | 2 358 | |||||
| Ontvangsten | 17 608 | 17 608 | |||||
| Doelst. 2 Effectieve en efficiënte IFI’s | |||||||
| Ontvangsten | 17 608 | 17 608 |
Multilaterale ontwikkelingsbanken en -fondsen (- € 53,2 mln.)
De mutatie betreft:
– Afronding onderhandelingen IDA-15 (+ € 162,5 mln.)
De mutatie houdt verband met de laatste middelenaanvulling van de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA-15). De onderhandelingen over deze middelenaanvulling zijn in december 2007 afgerond. In de ontwerpbegroting 2008 was een stelpost opgenomen van € 421,9 mln. De realisatie valt hoger uit dan de stelpost doordat IDA-15 met ruim 25% groeit in reële termen t.o.v. IDA-14 (in SDR-termen) en het Nederlandse aandeel stijgt van 2,8% naar 3,0%.
– Overdracht regionale ontwikkelingsbanken en- fondsen (€ 215,6 mln.)
De mutatie volgt uit de overdracht van de regionale ontwikkelingsbanken en -fondsen per 1-1-2008 naar de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Multilaterale ontwikkelingsbanken en -fondsen (+ € 4,1 mln.)
De mutatie betreft:
– Overdracht regionale ontwikkelingsbanken en- ontvangsten (€ 33,3 mln.)
Zie toelichting bij verplichtingen.
– Aanpassing verzilveringsschema’s (+ € 37,4 mln.)
De mutatie betreft aanpassingen in het verzilveringsschema van de Internationale Ontwikkelingsassociatie (IDA). Oorspronkelijk voor 2008 geplande betalingen zijn reeds in 2007 gedaan (– € 12,0 mln.), terwijl oorspronkelijk voor 2009 geplande betalingen in 2008 zullen worden gedaan (+ € 49,4 mln.).
Artikel 5 Exportkredietverzekering en investeringsgaranties
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 5 Exportkredietverzekering en investeringsgaranties Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: Een complete markt voor verzekering van betalingsrisico’s die zijn verbonden aan export en aan investeringen in het buitenland. | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 11 953 002 | – 1 220 | 11 951 782 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 |
| waarvan betalingsverplichtingen | 16 946 | – 1 220 | 15 726 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 |
| waarvan garantieverplichtingen | 11 936 056 | 11 936 056 | |||||
| EKV | 11 332 276 | 11 332 276 | |||||
| TRhi | 453 780 | 453 780 | |||||
| MIGA | 150 000 | 150 000 | |||||
| Uitgaven | 107 446 | – 1 220 | 106 226 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 |
| Programma-uitgaven | 90 500 | 90 500 | |||||
| Waarvan juridisch verplicht | 85 975 | ||||||
| Doelst. 1 Herverzekeringsfaciliteiten | |||||||
| Schade-uitkering EKV | 90 000 | 90 000 | |||||
| Schade-uitkering TRhi | 500 | 500 | |||||
| Schade-uitkering MIGA | 0 | 0 | |||||
| Apparaatsuitgaven | 16 946 | – 1 220 | 15 726 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 | – 2 720 |
| Personeel en materieel | 1 090 | 280 | 1 370 | 280 | 280 | 280 | 280 |
| Uitvoeringskosten DNB-EXIM | 3 000 | – 1 500 | 1 500 | – 3 000 | – 3 000 | – 3 000 | – 3 000 |
| Kostenvergoeding Atradius DSB | 12 856 | 12 856 | |||||
| Ontvangsten | 79 250 | 82 000 | 161 250 | 32 000 | 7 000 | ||
| Programma-ontvangsten | 79 250 | 82 000 | 161 250 | 32 000 | 7 000 | ||
| Doelst. 1 Herverzekeringsfaciliteiten | |||||||
| Premies EKV | 40 000 | 10 000 | 50 000 | ||||
| Premies TRhi | 1 250 | 1 250 | |||||
| Schaderestituties EKV | 38 000 | 72 000 | 110 000 | 32 000 | 7 000 |
Uitvoeringskosten DNB-EXIM (– € 1,5 mln.)
In het kader van de herziening van het herverzekeringsstelsel zal DNB haar taken ten behoeve van de verzekering van exportkredieten en investeringsgaranties per 1 juli 2008 beëindigen. Hierdoor wordt de raming neerwaarts bijgesteld.
Schaderestituties EKV (+ € 72 mln.)
In de Club van Parijs zijn afspraken gemaakt over de vervroegde terugbetaling van een aantal landen. Dit heeft geleid tot een positieve bijstelling van de provenu’s in 2008.
Het in verzekering nemen van enkele grote transacties heeft geleid tot een opwaartse bijstelling van de premieraming.
Artikel 7 Beheer materiële activa
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 7 Beheer materiële activa Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: De verwerving, het beheer en de vervreemding van onroerende en roerende zaken door het Rijk is doelmatig | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 100 049 | 12 899 | 112 948 | 5 110 | – 390 | – 690 | – 690 |
| Uitgaven | 100 049 | 12 899 | 112 948 | 5 110 | – 390 | – 690 | – 690 |
| Programma-uitgaven | 77 694 | 11 200 | 88 894 | 5 800 | 300 | 0 | 0 |
| Waarvan juridisch verplicht | 45 915 | ||||||
| doelst. 1 Optimaal handelen in Vastgoed | |||||||
| Anticiperende aankopen en gebiedsgerichte ontwikkeling | 25 000 | 25 000 | |||||
| doelst. 2 Beheer/verkoop Onroerende Zaken | |||||||
| Onderhoud en beheerskosten | 6 779 | 11 100 | 17 879 | 2 200 | 300 | ||
| Zakelijke lasten | 45 915 | 45 915 | |||||
| Overige programmauitgaven | 100 | 100 | 3 600 | ||||
| Apparaatsuitgaven | 22 355 | 1 699 | 24 054 | – 690 | – 690 | – 690 | – 690 |
| Ontvangsten | 154 439 | 24 514 | 178 953 | 24 500 | 20 900 | 18 900 | 16 900 |
| Programma-ontvangsten | 153 537 | 24 000 | 177 637 | 24 500 | 20 900 | 18 900 | 16 900 |
| doelst. 1 Optimaal handelen in Vastgoed | |||||||
| Anticiperende aankopen en gebiedsgerichte ontwikkeling | 100 | 100 | 3 600 | ||||
| doelst. 2 Beheer/verkoop Onroerende Zaken | |||||||
| Verkoop onroerende zaken | 51 406 | 51 406 | 27 500 | ||||
| Beheersontvangsten | 71 761 | 25 000 | 96 761 | 21 900 | 20 900 | 18 900 | 16 900 |
| Overige programma-ontvangsten | 28 870 | – 1 000 | 27 870 | – 1 000 | – 1 000 | – 1 000 | – 1 000 |
| doelst. 3 Bewaring/vervreemding Roerende Zaken | |||||||
| Verkoop roerende zaken | 1 500 | 1 500 | |||||
| Apparaatsontvangsten | 902 | 414 | 1 316 |
Onderhoud en beheerskosten (+ € 11,1 mln.)
De mutatie wordt voornamelijk verklaard door pachtafkopen en kapitaalinvesteringen.
Overige programma uitgaven (+ € 0,1 mln.)
In 2007 heeft Domeinen Onroerende Zaken (OZ) een beroep gedaan op de leenfaciliteit voor anticiperende aankopen door een lening van € 3,5 mln. op te nemen voor een anticiperende aankoop van ruilgrond in Zuidelijk Flevoland. De jaarlijkse rentecomponent bedraagt ca. € 0,1 mln.
Apparaatsuitgaven (+ € 1,7 mln.)
De mutatie betreft:
– voorziening postactieven (+ € 1,2 mln.)
Domeinen OZ is per 1 januari 2008 een baten-lastendienst. In de openingsbalans wordt een voorziening opgenomen voor lopende verplichtingen aan postactieven (voor 2008 € 1,2 mln.) Hierdoor vallen de begrote uitgaven aan postactieven in latere jaren vrij.
– Afkoopsom in verband met huurbeëindiging (+ € 0,3 mln.)
Door huurbeëindiging in 2007 van een pand te Apeldoorn moet in 2008 nog een afkoopsom betaald worden (€ 0,35 mln.).
Beheersontvangsten (€ 25,0 mln.)
De verwachte beheersontvangsten stijgen met ca. € 25 mln. in 2008. Deze mutatie houdt vooral verband met hogere zandopbrengsten en huuropbrengsten. Verder nemen de ontvangsten uit ingebruikgevingen van benzinestations in 2008 toe naar aanleiding van de zogeheten vijfjaarlijkse herijking.
Overige programmaontvangsten (– € 1,0 mln.)
Als gevolg van het in 2007 in de Club van Parijs bereikte akkoord over de vervroegde aflossing van schulden door Peru wordt vanaf 2008 geen rente meer ontvangen.
Budgettaire gevolgen van beleid – beleidsartikel 8 Begrotingsbeleid Bedragen x € 1 000
| Algemene beleidsdoelstelling: Het budgettaire beleid creëert de randvoorwaarden om maatschappelijke ambities, nu en in de toekomst, te verwezenlijken | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) | Mutatie 2009 | Mutatie 2010 | Mutatie 2011 | Mutatie 2012 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 37 244 | 10 253 | 47 497 | 11 307 | 4 784 | 1 773 | – 24 |
| Uitgaven | 37 244 | 10 253 | 47 497 | 11 307 | 4 784 | 1 773 | – 24 |
| Programmauitgaven | 5 000 | 8 606 | 13 606 | 5 500 | 2 250 | 750 | 0 |
| Waarvan juridisch verplicht | 13 606 | ||||||
| Doelst. 4 Verminderen regeldruk voor bedrijven | |||||||
| Vermindering regeldruk | 5 000 | 8 606 | 13 606 | 5 500 | 2 250 | 750 | 0 |
| Apparaatsuitgaven | 32 244 | 1 647 | 33 891 | 307 | 284 | 273 | – 24 |
| Ontvangsten | 5 397 | 5 397 | |||||
| Apparaatsontvangsten | 5 397 | 5 397 |
Programma-uitgaven (+ € 8,6 mln.)
De mutatie heeft betrekking op de doelstelling ter vermindering van regeldruk voor bedrijven en wordt als volgt gespecificeerd:
– Actualisering nulmeting (+ € 6,0 mln.).
Om de doelstelling van netto 25% minder administratieve lasten voor bedrijven in deze kabinetsperiode te realiseren, heeft het kabinet in 2007 besloten om een nieuw ijkpunt vast te stellen via een actualisering van de nulmeting Administratie Lasten, waarbij de peildatum van 1 maart 2007 als markering wordt gehanteerd. De voltooiing van deze nulmeting vindt plaats in 2008, waardoor de eerder voor 2007 geraamde uitgaven in 2008 plaatsvinden.
– Faciliteit voor gemeenten (– € 1,0 mln.).
De meeste gemeenten hebben recentelijk, na indiening van een plan van aanpak voor vermindering administratieve lasten, de vouchers ontvangen die zij voor de vermindering van die lasten kunnen inzetten. De vouchers zijn 1 jaar geldig en de inschatting is dat veel gemeenten in 2009 hun vouchers zullen declareren bij het Rijk. De voor 2008 geraamde uitgaven zullen grotendeels in 2009 plaatsvinden.
– Rijksbrede programma vermindering regeldruk (+ € 3,6 mln.).
Voor het rijksbrede programma vermindering regeldruk voor bedrijven heeft het kabinet middelen uit pijler 2 ter beschikking gesteld. De ministeries van Financiën en Economische Zaken werken samen (als Regiegroep Regeldruk) om deze doelstelling te bereiken. Aan het einde van de kabinetsperiode moet de regeldruk merkbaar zijn verminderd (netto 25%).
Apparaatuitgaven (+ € 1,6 mln.)
De mutatie heeft onder andere betrekking op overheveling van apparaatsuitgaven van het ministerie van Economische Zaken naar Financiën voor de uitvoering van werkzaamheden van bovengenoemde programmauitgaven door de Regiegroep Regeldruk.
Tevens zijn in 2007 enkele verplichtingen aangegaan voor ACTAL en Antillenproject die in 2008 tot kasuitgaven zullen leiden.
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand ontwerp-begroting 2008 naar de stand 1e suppletore begroting 2008 – artikel 9 Algemeen Bedragen x € 1 000
| Algemeen | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) |
|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 120 957 | 10 202 | 131 159 |
| Uitgaven | 120 957 | 10 202 | 131 159 |
| Totaal apparaatsuitgaven | 120 852 | 10 202 | 131 054 |
| Apparaatsuitgaven | 115 252 | 8 202 | 123 454 |
| Uitvoeringskosten omslagstelsel Rijkswagenpark | 5 600 | 2 000 | 7 600 |
| Tegoeden WOII | 105 | 105 | |
| Ontvangsten | 9 829 | 5 950 | 15 779 |
| Apparaatsontvangsten | 4 229 | 3 950 | 8 179 |
| Omslagstelsel Rijkswagenpark | 5 600 | 2 000 | 7 600 |
Apparaatsuitgaven (+ € 10,2 mln.)
De mutatie is een saldo van diverse ramingsbijstellingen en overboekingen en wordt voornamelijk verklaard door een eenmalige investering voor ICT-voorzieningen in het Financiëngebouw, dat thans gerenoveerd wordt (+ € 6,6 mln.) en een verhoging van de schaderaming bij het omslagstelsel rijkswagenpark (+ € 2 mln.).
De mutatie wordt als volgt gespecificeerd:
– ICT-investeringen Financiëngebouw
De ICT-investeringen in verband met de verhuizing naar het nieuwe gebouw bestaan o.a. uit de vervanging van desktops, multifunctionals, printers, de telefooncentrale en de inhuur van extra capaciteit voor ICT-diensten voor de verhuizing. Door de terugverhuizing vallen al deze investeringen gelijktijdig in 2008.
– Omslagstelsel Rijkswagenpark
De afgelopen jaren is er sprake geweest van een sterke toename binnen het aantal voertuigen dat onder het omslagstelsel valt. Dit geeft aanleiding om de schaderaming van het omslagstelsel opwaarts bij te stellen. Daar het omslagstelsel in beginsel een kostendekkend stelsel is – alle schades worden gedekt met de van deelnemers ontvangen omslagbijdragen en de op derden verhaalbare kosten – heeft een verhoging van de schaderaming een (evenzo grote) verhoging van de inkomstenkant tot gevolg.
De mutatie in de ontvangsten bestaat uit de afroming van het onverdeeld resultaat van Domeinen Roerende Zaken (€ 3,2 mln.) en het omslagstelsel Rijkswagenpark (€ 2,0 mln.), zie de uitgaventoelichting.
Artikel 10 Nominaal en onvoorzien
Opbouw verplichtingen-, uitgaven- en ontvangstenramingen vanaf de stand ontwerp-begroting 2008 naar de stand 1e suppletore begroting 2008 – artikel 10 Nominaal en onvoorzien Bedragen x € 1 000
| Onvoorzien | Stand ontwerpbegroting 2008 (1) | Mutaties 1e suppletore begroting (2) | Stand 1e suppletore begroting 2008 (3)=(1+2) |
|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 1 944 | 65 391 | 67 335 |
| Uitgaven | 1 944 | 65 391 | 67 335 |
| Onvoorzien | 1 666 | 364 | 2 030 |
| Loonbijstelling | 0 | 65 002 | 65 002 |
| Prijsbijstelling | 278 | 25 | 303 |
Uit de algemene middelen is de tranche 2008 van de loonbijstelling toegekend.
2.3 Baten-lastenparagraaf Domeinen Onroerende Zaken
Deze paragraaf is opgenomen in verband met de start per 1 januari 2008 van de baten-lastendienst Domeinen Onroerende Zaken. In de ontwerpbegroting 2008 is een indicatieve openingsbalans en in deze suppletore begroting is de definitieve openingsbalans opgenomen.
| Openingsbalans 1 januari 2008 | Definitief | Indicatief | ||
|---|---|---|---|---|
| (bedragen x € 1 000) | ||||
| Activa | ||||
| Immateriële vaste activa | 10 | 6 | ||
| Materiële vaste activa | 1 014 | 759 | ||
| Gronden en gebouwen | 219 | 249 | ||
| Installaties en inventarissen | 746 | 481 | ||
| Overige materiële vaste activa | 49 | 29 | ||
| Vlottende activa | 2 567 | 547 | ||
| Debiteuren | 5 | 27 | ||
| Vooruitbetaalde en te ontvangen posten | 261 | 103 | ||
| Vordering moederdepartement | 383 | 417 | ||
| Vordering moederdepartement m.b.t. voorziening | 1 918 | 0 | ||
| Liquide middelen | 1 | 1 | ||
| Totaal Activa | 3 592 | 1 313 | ||
| Passiva | ||||
| Eigen vermogen | 0 | 0 | ||
| Exploitatiereserve | ||||
| Verplichte reserve | ||||
| Onverdeeld resultaat | ||||
| Voorzieningen | ||||
| Personeelskosten | 1 918 | 0 | ||
| Langlopende schulden | ||||
| Lening Financiën | 1 024 | 765 | ||
| Kortlopende schulden | 650 | 548 | ||
| Crediteuren | 1 | 6 | ||
| Te betalen en vooruitontvangen posten | 649 | 542 | ||
| Totaal Passiva | 3 592 | 1 313 | ||
Korte toelichting verschillen openingsbalans 1-1-2008(bedragen x € 1 000)
Installaties en inventarissen (+ 265)
De afwijking wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de definitieve boekwaarde van ICT-apparatuur hoger uitkomt dan bij ontwerpbegroting 2008 is geraamd.
Personeelskosten voorziening en vordering moederdepartement (+ 1 918)
De voorziening heeft betrekking op bestaande verplichtingen tegenover ex-medewerkers.