Base description which applies to whole site

nr. 2MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2008 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

R. H. A. Plasterk

B. BEGROTINGSTOELICHTING

Inhoud blz.

1. Leeswijzer 3

2. Het beleid 3

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangsten 3

2.2 Beleidsartikelen 7

2.3 Niet-beleidsartikelen 31

1. LEESWIJZER

In deze 1e suppletoire begroting van OCW zijn de effecten van besluiten van het Kabinet over de Voorjaarsnota verwerkt. Als gevolg hiervan wordt in de OCW-begroting 2008 een uitgavenpeil van € 34,7 miljard geraamd. Op de beleidsartikelen worden alleen de beleidsmatige en autonome mutaties groter dan € 2,2 miljoen toegelicht. Indien een mutatie politiek relevant is, wordt deze altijd toegelicht. Onderstaande generale mutaties worden niet meer op de beleidsartikelen toegelicht.

Dit onderdeel van de memorie van toelichting bestaat uit een algemeen deel en een artikelsgewijs deel. Het algemeen deel bevat een overzicht van toelichtingen op de volgende onderdelen:

• per saldo generale wijzigingen in de begroting 2008 (paragraaf 2.1.1.);

• wijzigingen in de onderwijsdeelname (paragraaf 2.1.2.);

• uitdeling van de loon- en prijsbijstelling (paragraaf 2.1.3).

Aansluitend wordt ook per beleidsartikel een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting (paragraaf 2.2).

2. HET BELEID

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven en ontvangstenmutaties

2.1.1. Generale wijzigingen in de begroting 2008

In de eerste suppletoire begroting 2008 is de OCW-begroting per saldo generaal verhoogd met bijna € 0,7 miljard. Onderstaande tabel laat zien welke posten dit betreft. Na de tabel volgt een toelichting.

Tabel 1: Overzicht belangrijkste suppletoire mutaties 2008 (x € 1 miljoen)

 ArtikelUitgaven 2008Ontvangsten 2008
Belangrijkste suppletoire generale mutaties:   
1) Kinderopvang24502,0 
2) Prijscompensatie versnelling schoolboeken33,5 
3) Enveloppe veiligheid (pijler 5)161,0 
4) Enveloppe participatie, onderkant en armoede (pijler 4): maatschappelijke participatie32,4 
5) Incidentele loonontwikkeling t.b.v. Leerkracht van Nederland934,5 
6) Eindejaarsmarge 2007/2008diversen189,11,2
7) Overige kasschuivendiversen– 83,31,4
    
Totaal 649,22,6

Toelichting

1. Kinderopvang

Door het Centraal Planbureau is geraamd dat de uit te betalen kinderopvangtoeslag bij ongewijzigd beleid de komende jaren fors zal uitstijgen boven het in de begroting opgenomen budget.

Zonder verdere maatregelen zal de overschrijding oplopen van € 538 miljoen in 2008 oplopend tot € 1 150 miljoen in 2011.

OCW heeft een pakket aan maatregelen samengesteld om deze stijging in de kosten van de kinderopvang te beteugelen.

1 Door een structurele verhoging van het beschikbare budget.

Deze betreft met name een substantiële toevoeging aan het budget voor de kinderopvangtoeslag uit de zogenaamde enveloppemiddelen uit het coalitieakkoord.

2 Door maatregelen die leiden tot een beperking van de groei in uitgaven van de kinderopvangtoeslag.

Deze betreffen onder meer het tegengaan van misbruik en oneigenlijk gebruik, het aanpassen van de maximum uurprijs en een beperkte aanpassing van de ouderbijdragetabel.

3 Door een substantiële generale bijdrage en een verhoging van de ontvangstenraming. Omdat de te treffen maatregelen pas in 2011 hun volle beslag zullen hebben, vindt voor de daarvoor liggende jaren een incidentele generale verhoging van het budget voor de kinderopvangtoeslag plaats. In 2008 betreft het een bedrag van € 502 miljoen en in 2009 € 469 miljoen aflopend naar € 79 miljoen in 2010 en daarna structureel € 30 miljoen.

Over de exacte invulling van dit totaalpakket zult u nog separaat worden geïnformeerd.

2. Prijscompensatie versnelling schoolboeken

Het betreft de uitdeling van € 3,5 miljoen voor de prijscompensatie tranche 2008 in verband met de versnelling van invoering schoolboeken.

3. Enveloppe veiligheid

Deze middelen zijn uit het coalitieakkoord ten behoeve van de implementatie van veiligheidsvoorzieningen voor hoog risico-objecten.

4. Enveloppe participatie, onderkant en armoede

De leerlingen krijgen een beter leeraanbod gericht op sociale en maatschappelijke vaardigheden. Hiertoe wordt artikel 3 (VO) verhoogd met € 2,4 miljoen. De uitdeling van de middelen voor maatschappelijke participatie vindt plaats via het Gemeentefonds.

5. Incidentele loonontwikkeling ten behoeve van Leerkracht van Nederland

In vervolg op de nota van wijziging, ter verdere invulling van de dekking op de investeringen als gevolg van de kabinetsreactie op het rapport van de commissie Rinnooy Kan, is de begroting 2008 structureel met € 34,5 miljoen aangepast voor de incidentele loonontwikkeling-vergoedingen tranche 2008.

6. Eindejaarsmarge 2007/2008

Het betreft de toevoeging van de eindejaarsmarge 2007/2008 (€ 190,3 miljoen) aan de OCW-begroting.

7. Overige kasschuiven

De post wordt grotendeels veroorzaakt door een kasschuif (€ 40 miljoen) van 2009 naar 2008. Het betreft een wijziging in de wet tegemoetkoming onderwijsbijsdrage en schoolkosten vanwege de invoering van de gratis schoolboeken. Tenslotte is er een kasschuif van € – 93,3 miljoen in 2008 uit de voorjaarsnotabesluitvorming om de OCW-begroting over de jaren heen sluitend te maken.

2.1.2 Wijzigingen in de onderwijsdeelname

Jaarlijks wordt een raming van het aantal leerlingen en studenten in de verschillende onderwijssectoren opgesteld. De wijzigingen in de onderwijsdeelname worden budgettair vertaald in de OCW-begroting. De effecten voor de OCW-begroting 2008 zijn weergegeven in de volgende tabel. Per saldo heeft dit een budgettair effect van € 40,3 miljoen voor 2008. De budgettaire ramingen voor de onderwijsdeelname zijn vanaf 2009 structureel op hetzelfde niveau gehouden, alleen de oploop voor de leerling gebonden financiering voor het beleidsartikel beroepsonderwijs en volwasseneneducatie is wel in de ramingen verwerkt.

Tabel 2: Overzicht referentieraming (x € 1 miljoen)

 200820092010201120122013
Primair onderwijs (artikel 1)6,824,324,324,324,324,3
Voortgezet onderwijs (artikel 3)23,754,854,854,854,854,8
Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (artikel 4)6,8– 33,8– 23,5– 28,7– 28,728,7
Hoger beroepsonderwijs (artikel 6)– 1,3– 3,4– 3,4– 3,4– 3,4– 3,4
Wetenschappelijk onderwijs (artikel 7)8,69,39,39,39,39,3
Studiefinanciering (artikel 11, 12 en 13)– 4,3– 8,9– 8,9– 8,9– 8,9– 8,9
Totaal40,342,452,747,547,547,5

Primair onderwijs

De nieuwe bevolkingsprognose houdt rekening met de in het jaar 2007 opgetreden toename in de immigratie en afname in de emigratie. Het effect hiervan was ook zichtbaar in de leerlingentelling van 1 oktober 2007.

De opwaartse bijstelling van de leerlingenraming is hierop gebaseerd; voor het overgrote deel gaat het om het effect van de nieuwe bevolkingsprognose voor aantallen kinderen in de leeftijdsgroep van 4 tot en met 11 jaar. Verder is er bij het voortgezet speciaal onderwijs nog sprake van enige extra groei.

Voortgezet onderwijs

Ook voor het voortgezet onderwijs waren er op 1 oktober 2007 meer leerlingen geteld dan was opgenomen in de begroting als gevolg van de bevolkingsontwikkeling.

Ook hier leidt de nieuwe bevolkingsprognose tot enige verhoging van de leerlingenraming. Daarnaast zorgt vooral een verdergaande verschuiving van vmbo naar havo/vwo voor een opwaartse bijstelling van de leerlingenraming.

Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Het totaal aantal deelnemers in het mbo per 1 oktober 2007 was aanmerkelijk lager dan ten behoeve van de begroting was ingeschat, vooral vanwege het feit dat het ingeschatte effect van de kwalificatieplicht – circa 20 000 extra mbo-deelnemers – nog niet zichtbaar was in deze telling. In de raming wordt ervan uitgegaan dat dit effect zich alsnog zal voordoen in het komende schooljaar 2008/09. Dit heeft nog weinig effect op de begroting 2008, maar leidt in 2009 tot een verlaging van de meerjarenraming.

Hoger beroepsonderwijs

In het hbo is er sprake van een neerwaartse bijstelling van de begroting, omdat per 1 oktober 2007 meer deeltijd-studenten zijn geteld dan was geraamd en minder voltijd-studenten. Per saldo leidt dit tot enige verlaging van begroting en meerjarenraming.

Wetenschappelijk onderwijs

Per 1 oktober 2007 werden er meer wo-studenten geteld dan was begroot, vooral doordat er wat meer nieuwe studenten zijn ingestroomd. Dit leidt tot een opwaartse bijstelling van begroting en meerjarenraming.

Studiefinancieringsbeleid

Het totale aantal leerlingen en studenten in het voltijd-onderwijs is lager dan was begroot, hetgeen effect heeft op de ramingen voor studiefinanciering. Per saldo wordt de begroting voor 2008 hierdoor verlaagd.

2.1.3. Loon- en prijsbijstelling

In deze 1e suppletoire begroting is een groot aantal technische wijzigingen opgenomen. Het betreft onder meer (interne) overboekingen tussen de artikelen in de OCW-begroting. Hiernaast wordt de uitdeling van de loon- en prijsbijstelling tot de technische wijzigingen gerekend.

Loonbijstelling

De loonbijstelling tranche 2008 betreft een bedrag van € 756,9 miljoen in 2008. De uitdeling hiervan naar de verschillende beleidsartikelen wordt in de ontwerpbegroting 2009 en de 2e suppletoire begroting 2008 verwerkt.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2008 betreft een bedrag van € 184,3 miljoen in 2008. De uitdeling hiervan naar de verschillende beleidsartikelen wordt in de ontwerpbegroting 2009 en de 2e suppletoire begroting 2008 verwerkt.

2.1.4. Uitdeling van de efficiencytaakstelling rijksdienst/ZBO’s

Het gaat om de uitdeling van de gedeeltelijk centraal geparkeerde efficiencytaakstelling uit het coalitieakkoord. In de begroting 2008 was de efficiencytaakstelling tijdelijk geparkeerd op beleidsartikel nominaal en onvoorzien.

Tabel 3: Efficiencytaakstelling rijksdienst/ZBO’s (x € 1 miljoen)

 200820092010201120122013
Primair onderwijs– 0,4– 0,8– 1,6– 3,2– 3,2– 3,2
Voortgezet onderwijs– 0,1– 0,2– 0,5– 1,0– 1,0– 1,0
Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie– 0,1– 0,2– 0,3– 0,7– 0,7– 0,7
Hoger beroepsonderwijs– 0,2– 0,3– 0,5– 1,0– 1,0– 1,0
Internationaal onderwijsbeleid– 0,1– 0,1– 0,3– 0,5– 0,5– 0,5
Arbeidsmarkt en personeelsbeleid0,0– 0,1– 0,2– 0,3– 0,3– 0,3
Studiefinanciering0,0– 0,1– 0,1– 0,2– 0,2– 0,2
Cultuur– 0,7– 1,3– 2,9– 4,5– 4,5– 4,5
Onderzoek en wetenschappen– 0,1– 0,2– 0,3– 0,6– 0,6– 0,6
Emancipatie0,0– 0,1– 0,1– 0,3– 0,3– 0,3
Ministerie algemeen– 1,2– 2,7– 5,3– 11,9– 11,9– 11,9
Inspecties– 0,9– 1,7– 3,5– 6,9– 6,9– 6,9
Adviesraden– 0,2– 0,3– 0,6– 1,1– 1,1– 1,1
Totaal– 4,0– 8,0– 16,0– 32,0– 32,0– 32,0

2.2 De beleidsartikelen

Artikel 1. Primair onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen8 698 738– 18 90060 5428 740 3804 5374 6826 1848 938
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven8 699 919– 18 90060 5428 741 5614 5374 6826 1848 938
         
Programma-uitgaven8 693 879– 18 90059 4968 734 4753 9024 3646 501– 8 621
         
Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor primair onderwijs8 103 980– 18 90025 5218 110 600– 7 226– 2 5974 797– 10 325
• Personele bekostiging6 986 302– 21 60027 4086 992 110– 9 0307 077317– 11 205
• Materiële bekostiging1 076 475 4 0131 080 4885 5845 5845 5841 984
• Onderwijspersoneelsbeleid7 240 – 2936 947    
• Invoering onderwijsnummer9 224 – 5 6003 624– 3 700– 1 024– 1 024– 1 024
• Versterken positie ouders3 346 503 396    
• Overig21 3932 700– 5724 036– 80– 80– 80– 80
         
Leerlingen volgen onderwijs van hoge kwaliteit33 962 7 62541 5878712 471– 1 804– 1 804
• Ontwikkeling taal- en rekenonderwijs2 440 2 440     
• Leer- en hulpmiddelen1 000  1 000    
• Innovatie in het primair onderwijs5 850  5 850     
• Vergroten kwaliteitszorg600 100700    
• Verbreding techniek in het basisonderwijs8 600 – 9757 6252 6754 275  
• Cultuur en school8 400 8 45016 850    
• Schoolbegeleiding5 969 125 981– 1 804– 1 804– 1 804– 1 804
• Overig1 103 381 141    
         
Leerlingen kunnen zonder drempels het primair onderwijs volgen dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften353 953 – 3 938350 015– 7 100– 850– 850– 850
• Passend onderwijs, WSNS en LGF48 413 – 1 07647 337– 1 100– 850– 850– 850
• Onderwijsachterstandenbeleid (o.a. gewichtenregeling excl. VVE)191 101 247191 348    
• Voor- en vroegschoolse educatie84 100 – 3 10980 991– 6 000   
• Eerste opvang aan leerplichtige asielzoekers1 151  1 151    
• Faciliteiten zieke leerlingen6 227  6 227    
• Veiligheid op school21 450  21 450    
• Overig1 511  1 511    
         
Leerlingen krijgen een beter aanbod van aansluitende voorzieningen in en om de school17 178 19 40036 57813 2005 2005 2005 200
• Brede scholen3 650 26 40030 0504 2004 2004 2004 200
• Dagarrangementen en combinatiefuncties9 980 – 8 0001 9808 000   
• Tussenschoolse opvang3 215 1 0004 2151 0001 0001 0001 000
• Buitenschoolse opvang145  145    
• Overig188  188    
         
Voorcalculatorische uitdelingen152 541  152 541    
Programmakosten-overig32 265 10 88843 1534 157140– 842– 842
• Uitvoeringsorganisatie IBG13 340 8 14321 4833 2001 0241 0241 024
• Uitvoeringsorganisatie CFI18 925 2 74521 670957– 884– 1 866– 1 866
         
Apparaatsuitgaven6 040 1 0467 086635318– 317– 317
Ontvangsten41 106 31 81672 9222 3303 930– 345– 345

Toelichting mutaties

Voor het primair onderwijs is sprake van een stijging van de uitgaven en verplichtingen met € 60,5 miljoen ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting 2008. Voor € 41,1 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 19,4 miljoen gestegen.

De ontvangsten zijn met € 31,8 miljoen gestegen. Voor € 25,0 miljoen betreft dat technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 6,8 miljoen gestegen.

Toelichting per operationele doelstelling

Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor primair onderwijs

Algemeen.

In totaal wordt op de doelstelling «leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor primair onderwijs» een bedrag van € 25,5 miljoen gemuteerd in de eerste suppletoire begroting.

Personele bekostiging:

De opgenomen mutatie van € 27,4 miljoen betreft voor een bedrag van € 18,3 miljoen technische mutaties. Het resterende bedrag van € 9,1 miljoen wordt grotendeels verklaard door de volgende wijzigingen:

• Budget voor Bestuur & Management (intertemporele compensatie).

In 2007 is het betaalritme voor de regeling Bestuur en Management 2007/2008 zodanig vastgesteld dat in 2007 € 20 miljoen extra werd uitbetaald en in 2008 € 20 miljoen minder wordt uitbetaald. Met deze mutatie wordt dit laatste budgettair verwerkt.

• Betaalritme CAO en bekostiging ten behoeve van actieplan Leerkracht van Nederland (Rinnooy Kan) (intertemporele compensatie).

De verwerking van de in de CAO afgesproken salarisverhoging per augustus 2008, leidt door het betaalritme van de lumpsumbekostiging, tot een éénmalige vrijval van € 6 miljoen. Deze vrijval wordt in 2011 ingezet als dekking voor de maatregelen uit het actieplan Leerkracht van Nederland.

• CAO (intertemporele compensatie).

Met deze mutatie van € 23,6 miljoen wordt het beschikbare budget in overeenstemming gebracht met de fasering van de in de CAO 2007–2009 afgesproken loonontwikkeling.

• Personele uitgaven (intertemporele compensatie).

Voor de verwerking van de afspraken uit de CAO 2007–2009 is over het schooljaar 2007/08 een gemiddelde bijstelling gebruikt. Met deze mutatie van € 3,6 miljoen wordt de hierdoor ontstane onderuitputting op de personele uitgaven 2007 toegevoegd aan het budget 2008, ter dekking van de door de middeling optredende incidentele overschrijding in dat jaar.

• Leerlingenvolume: Onvermijdelijke stijging zorguitgaven

Het gerealiseerde leerlingenaantal in het (voortgezet) speciaal onderwijs op 1-10-2007 is hoger dan geraamd in de Miljoenennota 2008. De dientengevolge in 2008 optredende onvermijdelijke personele zorgkosten van deze extra leerlingen bedragen € 2,3 miljoen.

• Leerlingenvolume: Referentieraming 2008.

Deze mutatie betreft de budgettaire gevolgen voor de personele bekostiging van de Referentieraming 2008. Voor 2008 gaat het om een bedrag van € 4,2 miljoen. Voor de extra leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs is daarbij alleen met de basiskosten Basisonderwijs respectievelijk Voortgezet Onderwijs gerekend.

Materiële bekostiging

De opgenomen mutatie van € 4,0 miljoen betreft voor een bedrag van € 0,7 miljoen technische mutaties.

Het resterende bedrag van € 3,3 miljoen betreft voor € 2,6 miljoen de budgettaire gevolgen van de referentieraming 2008. Voor € 0,7 miljoen betreft het de in 2008 optredende onvermijdelijke zorgkosten die voortvloeien uit het feit dat het gerealiseerde leerlingaantal in het (voortgezet) speciaal onderwijs hoger is dan geraamd in begroting 2008.

Invoering onderwijsnummer.

De opgenomen technische mutatie van -/- € 5,6 miljoen betreft een overboeking naar het CFI-artikel respectievelijk het IBG-artikel ten behoeve van uitvoeringswerkzaamheden.

Leerlingen volgen onderwijs van hoge kwaliteit

Algemeen

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van € 7,6 miljoen gemuteerd, welk bedrag geheel technisch van aard is.

Cultuur en School

Het opgenomen bedrag van € 8,5 miljoen betreft een overboeking van de directie Kunsten t.b.v. versterking cultuureducatie.

Leerlingen kunnen zonder drempels het primair onderwijs volgen dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften.

Algemeen

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van -/- € 4,0 miljoen gemuteerd.

Passend onderwijs, WSNS en LGF

Het opgenomen bedrag van -/- € 1,1 miljoen is geheel technisch van aard, en betreft voor het overgrote een overboeking naar CFI en inspectie voor toezichtfunctie LGF.

Voor- en vroegschoolse educatie

Het opgenomen bedrag van -/- € 3,1 miljoen is voor -/- € 5 miljoen technisch van aard, en betreft overboekingen naar het Gemeentefonds voor pilots VVE. Het resterende bedrag van € 1,9 miljoen betreft voor € 1 miljoen een toevoeging aan het budget 2008 ten laste van het budget 2009 (intertemporele compensatie), en voor € 0,9 miljoen een toevoeging aan het budget 2008 ten laste van het budget 2007 (eveneens een intertemporele compensatie).

Leerlingen krijgen een beter aanbod van aansluitende voorzieningen in en om de school

Algemeen

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van € 19,4 miljoen gemuteerd.

Brede scholen

Het opgenomen bedrag van € 26,4 miljoen is voor € 20,4 miljoen technisch van aard, onder meer een toevoeging uit het FES van € 23,7 miljoen.

Het resterende bedrag van € 6 miljoen betreft een toevoeging aan het budget 2008 ten laste van het budget 2007 (intertemporele compensatie).

Dagarrangementen en combinatiefuncties

De looptijd van de OCW regeling dagarrangementen en combinatiefuncties is in oktober 2007 verlengd met een half jaar tot december 2008. Hiermee hebben de subsidieontvangers meer tijd om de projecten af te sluiten. Door de verlenging van looptijd zullen de meeste betalingen in 2009 plaatsvinden in plaats van 2008. Met deze mutatie van -/- € 8 miljoen wordt het budget doorgeschoven naar 2009.

Tussenschoolse opvang

Deze technische mutatie van € 1 miljoen betreft een overboeking vanuit artikel 24 (Kinderopvang).

Programmakosten-overig

Algemeen

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van € 10,9 miljoen gemuteerd.

Uitvoeringsorganisatie IBG

Het opgenomen bedrag van € 8,1 miljoen betreft voor € 3,4 miljoen technische mutaties. Het resterende bedrag van € 4,7 miljoen betreft uitvoeringskosten van de IB-Groep. Deze hangen samen met het uitstel van het project onderwijsnummer met 1 jaar, waardoor een deel van de in 2007 geraamde kosten verschoven is naar 2008 en 2009.

Uitvoeringsorganisatie CFI

Het opgenomen bedrag van € 2,7 miljoen is voor € 2,8 miljoen technisch van aard.

Toelichting ontvangsten mutaties

Het opgenomen bedrag van € 31,8 miljoen betreft voor € 25 miljoen technische mutaties, waarvan € 23,7 miljoen in verband met een bijdrage uit het FES ten behoeve van huisvesting brede school.

Het resterende bedrag van € 6,8 miljoen betreft voor € 8 miljoen een verhoging van de ontvangsten voortvloeiend uit de afrekening bij gemeenten van de Gemeentelijke Onderwijsachterstandmiddelen 2002–2006 en van de middelen voor Onderwijskansen. Voor € 1,2 miljoen betreft het een correctie op de ontvangsten in verband met de afwikkeling van de jaarrekening.

Artikel 3. Voortgezet onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen5 989 329207 10073 2616 269 690118 788132 928167 163176 470
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven6 022 206207 10073 2616 302 567118 788132 928167 363176 670
         
Programma-uitgaven6 017 375207 10072 8696 297 344118 775133 158168 079177 386
         
Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor voortgezet onderwijs5 942 882209 10073 3726 225 354128 458142 835177 753187 060
• Personele en materiële bekostiging5 746 453– 3 40073 9485 817 001117 954118 054117 254117 254
• Efficiency in het onderwijs (FES)6 250 2 8039 053     
• Onderwijsverzorging en projecten68 938– 1 60043967 777     
• Gratis schoolboeken90 000214 100– 7 039297 06110 31124 78160 49969 806
• Belangenbeht.dienstverl. ICT (po, vo, be)31 241 3 22134 462193   
         
Leerlingen volgen voortgezet onderwijs van hoge kwaliteit23 298– 2 000 21 298– 5 000– 5 000– 5 000– 5 000
• Kwaliteitsprojecten via VO-Raad6 939  6 939– 3 000– 3 000– 3 000– 3 000
• Kwaliteitsbeleid vo16 359– 2 000 14 359– 2 000– 2 000– 2 000– 2 000
         
Leerlingen kunnen zonder drempels het voortgezet onderwijs volgen dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften17 240 3 82321 063    
• Uitbreiding zorgstructuur naar havo/vwo990 990      
• Deltaplan bèta en techniek10 000 7310 073    
• Doeltreffendheid hoogbegaafde leerlingen (FES)6 250 3 75010 000    
         
Leerlingen ervaren een goede aansluiting tussen onderwijsfases in hun doorlopende leerlijn2 203 1 7613 964    
• Onderbouw1 366 4341 800    
• Bovenbouw: tweede fase havo/vwo + doorontw. vmbo837 1 3272 164     
• Doorontwikkeling vmbo t.b.v. betere voorber. Vervolgonderwijs        
         
Leerlingen krijgen een beter leeraanbod gericht op sociale en maatschappelijke vaardigheden8 485 – 3 6874 798– 3 683– 3 677– 3 674– 3 674
• Maatschappelijke stage4 985 – 1874 798– 183– 177– 174– 174
• Brede school3 500 – 3 5000– 3 500– 3 500– 3 500– 3 500
         
Programmakosten-overig23 267 – 2 40020 867– 1 000– 1 000– 1 000– 1 000
• Uitvoeringsorganisatie IBG14 642 – 2 40012 242– 1 000– 1 000– 1 000– 1 000
• Uitvoeringsorganisatie CFI8 625  8 625    
         
Apparaatsuitgaven4 831 3925 22313– 230– 716– 716
Ontvangsten73 740 12 13885 8781 193800  

Toelichting

Voor het voortgezet onderwijs is sprake van een stijging van de uitgaven en verplichtingen met € 73,3 miljoen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2008.

Voor -/- € 0,3 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting 2008 met € 73,6 miljoen gestegen. Op basis van de meest recente leerlingenontwikkeling is een bedrag van € 23,7 miljoen autonoom bijgeboekt bij de operationele doelstelling «Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor voortgezet onderwijs» (zie verder het algemeen deel). Daarnaast zijn de volgende beleidsmatige mutaties verwerkt:

Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor voortgezet onderwijs

• Diverse intertemporele kasschuiven van 2007 naar 2008, in totaal voor een bedrag van € 44,1 miljoen; deze zijn nader toegelicht in het jaarverslag over 2007.

Leerlingen krijgen een beter leeraanbod gericht op sociale en maatschappelijke vaardigheden

• Uitdeling van de middelen voor maatschappelijke participatie (€ 2,4 miljoen); vervolgens zijn deze overgeboekt naar BZK (Gemeentefonds).

Gratis schoolboeken

• Uitdeling van de prijscompensatie tranche 2008 in verband met de versnelling van de schoolboeken (€ 3,5 miljoen). [Overigens is (als onderdeel van de technische mutaties) het aandeel van LNV ad. € 10,5 miljoen in het budget voor de gratis schoolboeken overgeboekt. Per saldo het in de tabel onder «gratis schoolboeken» opgenomen bedrag van – € 7,039 miljoen.]

Apparaatskosten

• Verwerking van de efficiencytaakstelling Rijksdiensten/ZBO’s (-/- € 0,123 miljoen); zie verder het algemeen deel.

De ontvangsten zijn met € 12,1 miljoen gestegen en betreffen uitsluitend technische mutaties.

Artikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen3 173 929– 6 900– 57 3093 222 929– 34 055– 46 208– 92 995– 98 117
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven3 189 536– 1 20076 8293 265 165– 34 130– 34 072– 46 543– 48 218
         
Programma-uitgaven3 186 031– 1 20076 8043 261 635– 34 104– 33 879– 46 015– 47 690
         
Deelnemers volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie2 594 937– 1 20010 3872 604 124– 32 500– 42 725– 49 661– 49 601
• Bekostiging roc’s2 459 817– 1 20010 8022 469 419– 32 08732 012– 31 949– 31 893
• Bedrag per mbo-deelnemer/huisvesting (coalitieakkoord)8 000 – 4157 585– 413– 413– 412– 408
• Korting 2e teldatum (coalitieakkoord)0  0    
• Bekostiging KBB’s111 990  111 990 – 10 300– 17 300– 17 300
• Overig15 130  15 130    
Deelnemers volgen onderwijs van hoge kwaliteit in innovatieve instellingen en via hoogwaardige stageplekken van beroepsonderwijs en volwasseneneducatie110 959 63 751174 710– 11 499– 11 499– 11 499– 11 499
• Innovatiearrangement20 000  20 000    
• Innovatiebox regulier37 793  37 793    
• Innovatiebox FES  71 75071 750    
• Regeling stagebox35 000  35 000    
• Competentiegericht beroepsonderwijs4 966  4 966    
• Kwaliteit examens mbo11 499 – 11 4990– 11 499– 11 49911 499– 11 499
• Overig1 701 3 5005 201    
         
Deelnemers kunnen zonder drempels beroepsonderwijs en volwasseneneducatie volgen dat het best past bij hun talenten en specifieke behoeften290 783 37 652328 43512 31022 61017 41012 410
• Aanvalsplan Laaggeletterdheid4 000  4 000    
• Leerlinggebonden financiering (LGF)6 162 11 63617 7987 31017 61012 41012 410
• Educatie189 609  189 609    
• Leven Lang Leren en EVC4 500 26 01630 5165 0005 0005 0000
• Versterken zorgstructuur mbo (IBO bve)76 494  76 494    
• Overig10 018  10 018    
         
Er vallen minder leerlingen gedurende hun schoolloopbaan voortijdig uit het onderwijs176 185 – 34 986141 199– 2 415– 2 265– 2 2651 000
• RMC’s17 440  17 440    
• GSB21 780  21 780    
• Kwalificatieplicht 18 jaar112 000 – 47 80064 200    
• Covenanten met RMC-regio’s13 597  13 597    
• ESF- Sluiting Loket  13 87913 879    
• Vsv middelen uit onderwijsenvelop10 100 – 1 0659 035– 2 415– 2 265– 2 2651 000
• Overig1 268  1 268    
         
Programmakosten-overig13 167  13 167    
• Uitvoeringsorganisatie IBG6 020  6 020    
• Uitvoeringsorganisatie CFI7 147  7 147    
         
Apparaatsuitgaven3 505 253 530– 26– 193– 528– 528
Ontvangsten3 000 87 99890 998    

Toelichting mutaties

Voor het beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie is sprake van een stijging van de uitgaven met € 76,8 miljoen ten opzichte van de stand begroting 2008.

Voor € 94,0 miljoen betreft het technische mutaties. Autonome en beleidsmatige mutaties hebben een neerwaartse invloed van € 17,1 miljoen.

De ontvangsten zijn met € 88,0 miljoen gestegen. Dit betreft technische mutaties.

Toelichting per operationele doelstelling

Deelnemers volgen onderwijs op voldoende toegeruste instellingen voor beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

De verhoging van € 10,4 miljoen van deze operationele doelstelling wordt voor 2008 veroorzaakt door technische mutaties.

Vanaf 2009 is er sprake van een verlaging van de begroting op dit onderdeel. Deze verlaging wordt onder andere veroorzaakt doordat:

• de budgettaire doorvertaling van de Referentieraming 2008 lager uitvalt dan die van de raming 2007 (€ 39,8 miljoen structureel) (zie ook de toelichting in het algemene deel van deze suppletoire begroting; daar wordt ingegaan op de meerjarige doorwerking van deze mutatie),

• er een korting wordt toegepast op het budget van de kenniscentra voor beroepsonderwijs en bedrijfsleven. Deze middelen worden ingezet ter dekking van het plan LeerKracht van Nederland van de Commissie Rinnooy Kan (€ 10,3 miljoen vanaf 2010 oplopend tot € 17,3 miljoen structureel vanaf 2011).

Deelnemers volgen onderwijs van hoge kwaliteit in innovatieve instellingen en via hoogwaardige stageplekken van beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

De verhoging van € 63,8 miljoen op dit onderdeel is onder andere het gevolg van:

• de toevoeging van de tweede tranche FES middelen «beroepsonderwijs in bedrijf» bestemd voor de regeling innovatiebox (€ 71,8 miljoen),

• een overboeking van het budget voor examens ter dekking van de extra kosten voor de Inspectie (€ 11,5 miljoen vanaf 2008). Deze extra kosten ontstaan omdat de Inspectie de taken en bevoegdheden van het KwaliteitsCentrum Examinering (KCE) heeft overgenomen. Het betreft een budgetneutrale overboeking,

• en een intertemporele compensatie van middelen die in 2007 niet tot betaling zijn gekomen (€ 3,5 miljoen). Het betreft middelen ten behoeve van het project Euroskills en middelen ten behoeve van de kwaliteit van examens.

Deelnemers kunnen zonder drempels beroepsonderwijs en volwasseneneducatie volgen dat het best past bij hun talenten en specifieke behoeften

De verhoging van € 37,7 miljoen op dit onderdeel betreft onder andere:

• een verhoging van het budget voor leerling gebonden financiering (LGF) (€ 11,6 miljoen in 2008, € 7,3 miljoen in 2009, € 17,6 miljoen in 2010 en € 12,4 miljoen vanaf 2011). Deze verhoging bestaat voor 2008 deels uit een intertemporele compensatie (€ 5,4 miljoen).

• de toevoeging van de tweede tranche FES middelen «beroepsonderwijs in bedrijf» ten behoeve van EVC (Erkennen van Verworven Competenties)trajecten en procedures en het stimuleren van regionale consortia (totaal € 15,5 miljoen),

• verder wordt deze verhoging veroorzaakt door technische mutaties.

Er vallen minder leerlingen gedurende hun schoolloopbaan voortijdig uit het onderwijs

De daling van € 35 miljoen op dit onderdeel is het saldo van:

• een intertemporele compensatie van € 13,9 miljoen voor ESF projecten,

• een eenmalige neerwaartse bijstelling van het budget voor de verlengde kwalificatieplicht tot 18 jaar (€ 47,8 miljoen in 2008). Door de overgangsmaatregel bij de verlengde kwalificatieplicht is voor het jaar 2008 geen noemenswaardige stijging opgetreden van instroom van deelnemers in de categorie 17-jarigen, terwijl daar in de begroting wel al rekening mee was gehouden. De verwachting is dat na afloop van deze maatregel deze groep deelnemers wel zal instromen.

• en enkele technische mutaties.

Artikel 5. Technocentra

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 5 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen9 217 2129 429    
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven (programma + apparaat)9 217 2129 429    
         
Programma-uitgaven9 217 2129 429    
• Basissubsidie7 000  7 000    
• Speerpuntsubsidie1 700  1 700    
• Overig517 212729    
         
Ontvangsten9 136 2129 348    

Toelichting mutaties

Voor Technocentra is sprake van een stijging van de uitgaven met € 212 000 ten opzichte van de vaste gestelde begroting 2008. Het betreft een technische mutatie.

De ontvangsten zijn verhoogd met € 212 000. Ook dit betreft een technische mutatie.

Artikel 6. Hoger beroepsonderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen artikel 6 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen2 115 625– 15 97926 7542 126 400– 15 481– 14 544– 22 830– 6 229
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven2 085 981– 4 0001 3222 083 303– 1 681– 3 267– 15 027– 22 830
         
Programma-uitgaven:2 081 186– 4 0001 2102 078 396– 1 595– 2 920– 14 197– 22 000
         
Studenten volgen onderwijs, en personeel doet onderzoek, in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs1 917 723 3 8941 921 6174 538– 3 269– 11 076– 18 884
• Reguliere bekostiging (lumpsum)11 912 723 3 9991 916 7224 638– 3 174– 10 985– 18 797
• Nieuwe hbo-masteropleidingen5 000 – 1054 895– 100– 95– 91– 87
         
Binnen- en buitenlandse studenten volgen hoger onderwijs, en(wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, van hoge en excellente kwaliteit9 638– 3 000 6 638– 3 000– 3 000– 3 000– 3 000
• Kwaliteitsverbetering docenten9 638– 3 000 6 638– 3 000– 3 000– 3 000– 3 000
         
Studenten volgen zonder drempels het hoger onderwijs dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften, en worden gestimuleerd om hun opleiding succesvol af te ronden20 667– 1 000– 5 00814 659– 1 133– 1 126– 121– 116
• Minder uitval en kwaliteitsimpuls6 667 – 1406 527– 133– 126– 121– 116
• Verhogen studierendement niet-westerse allochtone studenten26 500– 1 000 5 500– 1 000– 1 000  
• Studiekeuze informatie voor het hoger onderwijs2 400  2 400    
• Erkenning van verworven competenties5 000 – 4 868132    
• Emancipatie100  100    
         
De samenleving (bedrijven en maatschappelijke organisaties) benut optimaal de kennis van het hoger onderwijs en onderzoek en vice versa119 385 1 200120 585– 2 0004 475  
• Praktijkgericht onderzoek (lectoren en kenniskringen)50 585  50 585    
• Praktijkgericht onderzoek (Raak)11 300  11 300    
• Deltaplan bèta/techniek351 500  51 500    
• FES: Investeringsagenda bèta en techniek hoger onderwijs6 000 1 2007 200– 2 0004 475  
         
Programmakosten overig413 773 1 12414 897    
• Uitvoeringsorganisatie IBG9 061 5549 615    
• Uitvoeringsorganisatie CFI4 712 5705 282    
         
Apparaatsuitgaven Hoger Onderwijs4 795 1124 907– 86– 347– 830– 830
         
Ontvangsten6 017 1 2007 217– 2 0004 475  

1 In de middelen voor reguliere bekostiging zijn ook enkele posten voor overige uitgaven verwerkt.

2 Deze middelen zijn bestemd voor het gehele hoger onderwijs. Vanaf 2008 zijn hierin begrepen de middelen uit de enveloppe van het Coalitieakkoord voor allochtonenbeleid voor ho-instellingen in de Randstad.

3 De middelen voor het Deltaplan bèta/techniek hebben niet alleen betrekking op het hbo maar zijn onderwijsbreed.

4 De middelen hebben betrekking op de sector hoger onderwijs.

Toelichting mutaties

Voor het hoger beroepsonderwijs is ten opzichte van de vastgestelde begroting 2008 sprake van een stijging van de uitgaven met € 1,3 miljoen. Voor € 1,7 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 0,4 miljoen gedaald.

De ontvangsten zijn verhoogd met € 1,2 miljoen. Het betreft een technische mutatie.

Toelichting per operationele doelstelling

Studenten volgen onderwijs en personeel doet onderzoek in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs

De verhoging van € 4 miljoen in 2008 voor het onderdeel «Reguliere bekostiging (lumpsum)» is met name het gevolg van een verhoging van € 5,4 miljoen als gevolg van de overdracht per 1 september 2008 van de verloskundeopleidingen van het ministerie van VWS naar het ministerie van OCW. Vanaf 2009 bedraagt de verhoging € 15,8 miljoen per jaar.

Daarnaast is een verlaging toegepast van € 1,3 miljoen voor de afname van het aantal studenten in het hbo. De verlaging is toegepast omdat het aantal studenten in de Referentieraming 2008 lager ligt dan de raming van 2007 (zie ook de toelichting in het algemene deel van deze suppletoire begroting; daar is ook ingegaan op de meerjarige doorwerking van deze mutatie).

Studenten volgen zonder drempels het hoger onderwijs dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften, en worden gestimuleerd om hun opleiding succesvol af te ronden

Voor de dekking van de Vernieuwingsimpuls is het onderdeel «Verhogen studierendement niet-westerse allochtone studenten» in 2009 en 2010, evenals in 2008 (zie de Nota van Wijziging op de begroting 2008; Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 58), verlaagd met€ 1 miljoen. Indien de oploop 2009 voor dit onderdeel van de middelen uit het Coalitieakkoord wordt toegekend, zal – conform de afspraken met de VSNU (Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 5) – de verlaging voor 2009 en 2010 worden aangepast.

De verlaging op het onderdeel «Erkenning van verworden competenties» (EVC) heeft betrekking op een overboeking naar artikel 4 (Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie). Het programma EVC wordt uitgevoerd door de Projectdirectie Leren en Werken. De programmamiddelen van deze projectdirectie worden begroot en verantwoord op artikel 4.

Artikel 7. Wetenschappelijk onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 7 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen3 522 00176 47951 4943 649 97418 633– 1 710– 6 16135 510
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven3 482 61178 00010 8323 571 44338 05218 682– 1 745– 6 176
         
Programma-uitgaven3 482 61178 00010 8323 571 44338 05218 682– 1 745– 6 176
         
Studenten volgen onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs3 424 04981 00013 5613 518 61042 08222 712284– 4 147
• Reguliere bekostiging (lumpsum)3 409 04988 00013 5613 510 61049 08229 712284– 4 147
• Alfa/Gamma-onderzoek15 000– 7 000 8 000– 7 000– 7 000  
• Kwetsbare opleidingen        
         
Binnen- en buitenlandse studenten volgen hoger onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, van hoge en excellente kwaliteit42 308– 1 000– 2 70038 608– 2 000– 2 000– 2 000– 2 000
• Kwaliteitsverbetering docenten5 000  5 000    
• Excellentie in onderwijs: FES10 000  10 000    
• Excellentie in onderwijs: binnen- en buitenlands talent 114 025 – 1 70012 325    
• Graduate schools2 000– 1 000– 1 000 – 2 000– 2 000– 2 000– 2 000
• Nederlandse Instituten in het Buitenland (NIB’s), Netherlands Education Support Offices (NESO’s), Beeldmerk7 913  7 913    
• Noodfonds voor internationale hulpacties1 000  1 000    
• Internationale samenwerking en beurzenprogramma’s2 370  2 370    
         
Studenten volgen zonder drempels het hoger onderwijs dat het best past bij hun talenten en specifieke behoeften, en worden gestimuleerd om hun opleiding succesvol af te ronden6 188– 2 000– 294 159– 2 030– 2 030– 29– 29
• Minder uitval en kwaliteitsimpuls 3 333 – 2 000– 29 1 304 – 2 030 – 2 030– 29– 29
• Verhoging deelname studenten met een handicap2 855  2 855    
         
De samenleving (bedrijven en maatschappelijke organisaties) benut optimaal de kennis van het hoger onderwijs en vice versa10 066  10 066    
• 3 TU’s samenwerking FES10 066  10 066    
Ontvangsten21 4660– 1 38420 082– 1 384– 1 384– 1 384– 1 384

1 De middelen hebben betrekking op het gehele hoger onderwijs. Hierin is begrepen € 5 miljoen per jaar uit de enveloppe van het Coalitieakkoord voor HSP.

Toelichting mutaties

Voor het wetenschappelijk onderwijs is sprake van een stijging van de uitgaven met € 10,8 miljoen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2008. Voor € 2,4 miljoen betreft het technische, voor – € 0,2 miljoen beleidsmatige en voor € 8,6 miljoen autonome mutaties.

De ontvangsten zijn verlaagd met € 1,4 miljoen. Het betreft een technische mutatie.

Toelichting per operationele doelstelling

Studenten volgen onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs

De verhoging van € 13,6 miljoen op het onderdeel «Reguliere bekostiging (lumpsum)» is met name het gevolg van een verhoging van € 8,6 miljoen voor de toename van het aantal studenten in het wetenschappelijk onderwijs. De verhoging is toegepast omdat het aantal studenten in de Referentieraming 2008 hoger ligt dan de raming van 2007 (zie ook de toelichting in het algemene deel van deze suppletoire begroting; daar is ook ingegaan op de meerjarige doorwerking van deze mutatie).

Voor de dekking van de Vernieuwingsimpuls is het onderdeel «Alfa/Gamma-onderzoek» in 2009 en 2010, evenals in 2008 (zie de Nota van Wijziging op de begroting 2008; Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 58), verlaagd met € 7 miljoen. Indien de oploop 2009 voor dit onderdeel van de middelen uit het Coalitieakkoord wordt toegekend, zal – conform de afspraken met de VSNU (Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 5) – de verlaging voor 2009 worden gewijzigd in € 16 miljoen en voor 2010 in € 12 miljoen.

Binnen- en buitenlandse studenten volgen hoger onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, van hoge en excellente kwaliteit

Voor de dekking van de Vernieuwingsimpuls is het onderdeel «Graduate schools» in 2009 en 2010, evenals in 2008 (zie de Nota van Wijziging op de begroting 2008; Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 58), verlaagd met € 1 miljoen (omdat op dit onderdeel ook middelen zijn overgeboekt naar artikel 16 is in deze suppletoire begroting vanaf 2008 een structurele verlaging verwerkt van € 2 miljoen).

Indien de oploop 2009 voor dit onderdeel van de middelen uit het Coalitieakkoord wordt toegekend, zal – conform de afspraken met de VSNU (Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 5) – de verlaging voor 2009 en 2010 worden aangepast. Deze aanpassing zal plaatsvinden op artikel 16 (de middelen voor het onderdeel «Graduate schools» maken inmiddels deel uit van artikel 16).

Studenten volgen zonder drempels het hoger onderwijs dat het best past bij hun talenten en specifieke behoeften, en worden gestimuleerd om hun opleiding succesvol af te ronden

Voor de dekking van de Vernieuwingsimpuls is het onderdeel «Minder uitval en kwaliteitsimpuls» in 2009 en 2010, evenals in 2008 (zie de Nota van Wijziging op de begroting 2008; Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 58), verlaagd met € 2 miljoen. Indien de oploop 2009 voor dit onderdeel van de middelen uit het Coalitieakkoord wordt toegekend, zal – conform de afspraken met de VSNU (Tweede Kamer, vergaderjaar 2007–2008, 31 200 VIII, nr. 5) – de verlaging voor 2009 worden gewijzigd in € 8 miljoen.

Artikel 8. Internationaal Beleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 8 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen17 990 – 3 21214 778– 758– 691– 906– 906
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven19 004 – 39018 614– 510– 641– 906– 906
         
Programma-uitgaven16 242 – 10016 142– 100– 100– 100– 100
         
Stimuleren van internationalisering, grensoverschrijdende mobiliteit en institutionele samenwerking teneinde de internationale competenties van lerenden, docenten, kunstenaars en wetenschappers te vergroten10 574 – 7010 504– 71– 371– 218– 218
• Mobiliteitsprogramma’s7 143 3077 450207207207207
• Bilaterale samenwerking met andere landen3 431 – 3773 054– 278– 578– 425– 425
         
In internationaal verband waarbogen van de OCW-belangen en benutten van internationale kennis voor de kwaliteit van nationaal beleid5 688 – 305 638– 29271118118
• OCW-vertegenwoordiging in het buitenland1 777 – 1001 677– 1002004848
• Participeren in multilaterale organisaties3 282 3 28211    
• Stimuleren van internationale uitwisseling van kennis en cultuur, beleidsonderzoek en benchmarking609 7067970707070
         
Apparaatsuitgaven2 762 – 2902 472– 410– 541– 806– 806
Ontvangsten99  99    

Artikel 9. Arbeidsmarkt- en personeelsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 9 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen177 70772 384– 45 434204 65794 581168 392138 350151 477
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven177 70772 384– 45 434204 65794 581168 392138 350151 477
         
Programma-uitgaven174 72072 384– 44 681202 42395 500169 435139 548153 050
         
Zorgen voor de beschikbaarheid van voldoende personeel95 89788 614– 21 841162 670165 143239 690209 803223 305
• Arbeidmarkt17 055– 7 176– 5109 369– 7 876– 7 876– 7 876– 7 876
• Arbeidvoorwaarden10 548– 1 1694 00013 379– 2 744– 2 734– 2 734– 2 734
• Sociale zekerheid10 400  10 400– 1 000– 1 000– 1 000– 1 000
Enveloppe lerarenbeleid/actieplan57 89496 959– 25 331129 522176 763251 300221 413234 915
Versterken van de positie van leraren en zorgen voor personeel van voldoende kwaliteit44 833– 16 2303 10031 703– 37 730– 38 340– 38 340– 38 340
• Opleiding en scholing36 836– 9 6333 10030 303– 30 854– 31 437– 31 430– 31 430
• Versterking beroepsgroep7 997– 6 597 1 400– 6 876– 6 903– 6 910– 6 910
         
Programmakosten-overig33 990 – 25 9408 050– 31 913– 31 915– 31 915– 31 915
• ZVOO31 910 – 25 9905 920– 31 913– 31 915– 31 915– 31 915
• Uitvoeringsorganisatie CFI2 080 502 130    
         
Apparaatsuitgaven2 987 – 7532 234– 919– 1 043– 1 198– 1 573
Ontvangsten        

Toelichting mutaties

Voor het artikel arbeidsmarkt- en personeelsbeleid is sprake van een neerwaartse bijstelling van de uitgaven en verplichtingen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2008 van € 45,4 miljoen. Voor € 35,5 miljoen betreft het technische mutaties en voor € 9,9 miljoen beleidsmatige mutaties.

Toelichting per operationele doelstelling (uitgavenmutaties)

Zorgen voor de beschikbaarheid van voldoende personeel

Actieplan LeerKracht van Nederland

In vervolg op de Nota van Wijziging is, ter verdere invulling van de dekking op de investeringen als gevolg van de kabinetsreactie op het rapport van de commissie Rinnooy Kan, de begroting 2008 aangepast voor de ILO-vergoedingen tranche 2008 (structureel + € 34,5 miljoen), een intertemporele compensatie (2008 – € 53,5 miljoen, 2009 + € 3,3 miljoen, 2010 + € 57,4 miljoen en 2011 – € 7,2 miljoen) en de correctie van de BAPO-regeling (2008 – € 4 miljoen oplopend tot – € 48 miljoen in 2012).

Arbeidsvoorwaarden

Ten behoeve van de arbeidsvoorwaardelijke middelen voorgezet onderwijs is een kasschuif van € 4 miljoen gepleegd.

Versterken van de positie van leraren en zorgen voor personeel van voldoende kwaliteit

Opleiding en scholing

Voor diverse middelen – godsdienstonderwijs en project rekenen en taal – zijn in 2007 verplichtingen aangegaan tot een bedrag van € 3,1 miljoen, waarvan de uitgaven in 2008 plaatsvinden.

Programmakosten-overig

ZVOO

Ten behoeve van de arbeidsvoorwaardelijke middelen voorgezet onderwijs is een kasschuif van circa € 6 miljoen gepleegd.

Artikel 11. Studiefinanciering

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 11 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen3 651 579 180 2133 831 792227 113201 069184 164177 677
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven3 651 579 180 2133 831 792227 113201 069184 164177 677
         
Programma-uitgaven3 650 484 180 1703 830 654227 099201 091184 272177 785
         
Waarborgen van de algemene financiële toegankelijkheid van het onderwijs voor studenten1 661 797 32 5601 694 35740 02625 65319 3092 155
• Basisbeurs992 453 31 7031 024 15636 15815 0538 676– 7 329
• Reisvoorziening669 344 857670 2013 86810 60010 6339 484
         
Waarborgen toegankelijheid van het onderwijs voor studerenden met minder draagkrachtige ouders681 936 1 937683 873– 5 940– 10 438– 12 231– 8 189
• Aanvullende beurs681 936 1 937683 873– 5 940– 10 438– 12 231– 8 189
         
Waarborgen flexibiliteit in de wijze van financiering door de studerende1 035 800 206 5001 242 300289 700310 200318 600319 500
• Bijverdiengrens        
• Leenfaciliteit1 035 800 206 5001 242 300289 700310 200318 600319 500
         
Studenten in staat stellen meer tijd in de eigen studie te investeren120 000 – 80 00040 000– 106 000– 132 000– 147 000– 140 000
• Collegegeldkrediet120 000 – 80 00040 000– 106 000– 132 000– 147 000– 140 000
         
Stimuleren van internationale studentenmobiliteit34 000  34 000    
         
Overige uitgaven Studiefinanciering45 470 18 84164 3119 0557 3265 2453 945
         
Programmakosten-overig71 481 33271 813258350349374
• Uitvoeringsorganisatie IBG71 481 33271 813258350349374
Totaal programma-uitgaven3 650 484 180 1703 830 654227 099201 091184 272177 785
– Waarvan relevant1 655 684 50 6701 706 35419 69912 99120 57223 385
– Waarvan niet-relevant1 994 800 129 5002 124 300207 400188 100163 700154 400
Apparaatsuitgaven1 095 431 13814– 22– 108– 108
Totaal ontvangsten408 100 12 900421 00024 00033 50052 00072 400
• Flexibiliteit financiering studerende364 970 1 430366 40012 33726 63045 14565 545
• Overige ontvangsten43 130 11 47054 60011 6636 8706 8556 855
Totaal ontvangsten408 100 12 900421 00024 00033 50052 00072 400
– Waarvan relevant203 600 9 800213 40010 3005 0007 40012 500
– Waarvan niet-relevant204 500 3 100207 60013 70028 50044 60059 900

Toelichting mutaties

Ten opzichte van de stand ontwerpbegroting 2008 zijn de uitgaven met € 180,2 miljoen gestegen. Voor € 139,8 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de raming van de uitgaven opwaarts bijgesteld met € 40,4 miljoen. De ontvangsten zijn met € 12,9 miljoen gestegen, waarvan € 3,1 miljoen als gevolg van technische mutaties en € 9,8 miljoen als gevolg van autonome mutaties.

Toelichting per operationele doelstelling

Uitgaven

Ten opzichte van de stand ontwerpbegroting 2008 zijn de uitgaven met € 180,2 miljoen gestegen. De technische mutaties van € 139,8 miljoen houden voornamelijk verband met de prijsbijstelling voor de indexering van de normen studiefinanciering (€ 49,7 miljoen) en een bijstelling van de uitgaven aan de prestatiebeurs (€ 23 miljoen) en de leenfaciliteit (€ 66,5 miljoen) op grond van de realisatiegegevens over 2007. Binnen het totale geraamde bedrag aan leningen is voorts op grond van de realisatiegegevens over 2007 een verschuiving aangebracht van de uitgaven aan collegegeldkrediet naar de reguliere rentedragende lening (leenfaciliteit).

De raming van de uitgaven is voorts per saldo met € 40,4 miljoen verhoogd door de volgende autonome en beleidsmatige mutaties:

• Een bijstelling van de raming leerlingaantallen (- € 6,5 miljoen). Deze post is toegelicht in het algemene deel van deze suppletoire begroting.

• Een intertemporele compensatie van € 31,5 miljoen. De autonome meevaller op de begroting studiefinanciering bij de slotwet 2007 is ingezet voor de autonome tegenvaller op deze begroting in het jaar 2008.

• Een autonome bijstelling van de raming op grond van de realisatiegegevens over 2007 (per saldo € 15,4 miljoen). Deze tegenvaller is vooral het gevolg van een verhoging van de geraamde uitgaven aan de deelnemers bol van niveau 3 en 4, die de studiefinanciering niet als een prestatiebeurs ontvangen vanwege cohortgarantie (deelnemers bol die al studiefinanciering ontvingen vóór de invoering van de prestatiebeurs bol in het schooljaar 2005–2006). Deze groep blijft langer een bol-opleiding volgen dan geraamd, waardoor de verwachte uitgaven opwaarts zijn bijgesteld.

Ontvangsten

De overige ontvangsten nemen vooral toe door de opname in de begroting van de ontvangsten uit onterecht bezit van de OV-kaart. Het gaat hier om studerenden die geen recht (meer) hebben op studiefinanciering, en hun OV-kaart niet of te laat inleveren. In de meest recente onderhandelingen met de vervoersbedrijven is contractueel overeengekomen dat deze ontvangsten met ingang van 2008 ten gunste komen van de Rijksbegroting (in plaats van de vervoersbedrijven).

Artikel 12. Tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 12 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen306 359– 40 00020 082286 441– 126 031– 86 721– 89 517– 91 413
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven306 359– 40 00020 082286 441– 126 031– 86 721– 89 517– 91 413
         
Programma-uitgaven306 359– 40 00020 082286 441– 126 031– 86 721– 89 517– 91 413
         
Financiële toegankelijkheid onderwijs voor leerlingen vo en deelnemers bol276 400– 40 00022 400258 800– 124 100– 84 800– 87 600– 89 500
• TS 17-210 300– 40 00023 300193 600– 122 600– 83 300– 86 200– 87 700
• VO 18+64 800 – 60064 200– 1 200– 1 200– 1 100– 1 500
waarvan niet-relevante uitgaven700  700    
• TS 18+ vavo1 300 – 3001 000– 300– 300– 300– 300
         
Financiële toegankelijkheid onderwijs voor studenten aan de lerarenopleiding12 700 – 2 30010 400– 2 300– 2 300– 2 300– 2 300
• TS 18+ tlo12 700 – 2 30010 400– 2 300– 2 300– 2 300– 2 300
         
Beheersen schoolkosten in het vo en de bol        
         
Programma-uitgaven overig17 259 – 1817 241369379383387
• Uitvoeringsorganisatie IBG17 259 – 1817 241369379383387
Totaal ontvangsten9 500 2 10011 6001 000– 700– 1 100– 1 100
• TS 17-3 100 1 3004 400200– 1 500– 1 900– 1 900
• VO 18+6 000 6006 600600600600600
• TS 18+400 200600200200200200

Toelichting mutaties

Ten opzichte van de stand ontwerpbegroting 2008 inclusief nota van wijziging zijn de uitgaven met € 20,1 miljoen gestegen. Voor € 4,9 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de raming van de uitgaven opwaarts bijgesteld met € 15,2 miljoen. De ontvangsten zijn met € 2,1 miljoen gestegen als gevolg van autonome mutaties (op grond van realisatiegegevens 2007).

Toelichting per operationele doelstelling

Financiële toegankelijkheid onderwijs voor leerlingen vo en deelnemers bol

De raming van de uitgaven is per saldo met € 22,4 miljoen verhoogd door:

• een bijstelling van de raming leerlingaantallen (€ 3,1 miljoen). Deze post is toegelicht in het algemene deel van deze suppletoire begroting.

• een verhoging van het budget met € 40,0 miljoen ter financiering van de betaling in juli/augustus 2008 van de gehele tegemoetkoming WTOS voor leerlingen in het voortgezet onderwijs over het schooljaar 2008–2009. Normaliter zou de tweede termijn betaald worden in januari/februari 2009. Hierdoor wordt voorkomen dat de ouders van vo-leerlingen de schoolboekenrekening (gedeeltelijk) moeten voorfinancieren. Het budget voor 2009 is met € 40 miljoen verlaagd.

• Een neerwaartse bijstelling van de raming met € 25,6 miljoen op grond van de doorwerking van de realisatiegegevens over 2007. Deze bijstelling houdt voornamelijk verband met een lager aantal ouders/leerlingen dat gebruik maakt van de regelingen dan geraamd.

• Een technische verhoging van het budget met € 4,9 miljoen als gevolg van indexering van de normen voor de vergoeding.

Financiële toegankelijkheid onderwijs voor studenten aan de lerarenopleiding

De raming van de uitgaven is met € 2,3 miljoen verlaagd op grond van de doorwerking van de realisatiegegevens over 2007. Deze bijstelling houdt voornamelijk verband met een lager aantal studenten dat gebruik maakt van de regelingen dan geraamd.

Artikel 13. Lesgeld

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 13 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen6 016 746 090– 262– 303– 324– 324
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven6 016 746 090– 262– 303– 324– 324
• Uitvoeringsorganisatie IBG6 016 746 090– 262– 303– 324– 324
         
Ontvangsten lesgeld185 300 5 300190 6003 3003 9004 4004 900

Toelichting mutaties

Ten opzichte van de stand ontwerp begroting 2008 zijn de uitgaven met € 74 000 gestegen als gevolg van technische mutaties. De ontvangsten lesgeld zijn met € 5,3 miljoen opwaarts bijgesteld als gevolg van autonome ontwikkelingen.

Toelichting operationele doelstelling

De raming van de ontvangsten lesgeld is met € 5,3 miljoen verhoogd door:

• een bijstelling van de raming leerlingaantallen (€ 0,9 miljoen). In de algemene toelichting bij deze suppletoire begroting is een nadere toelichting opgenomen.

• Een aanpassing van de raming op grond van de realisatiegegevens over het jaar 2007 (€ 4,4 miljoen).

Artikel 14. Cultuur

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen artikel 14 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008 Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012Mutatie 2013
Verplichtingen671 78818 494690 2821 570– 3 613– 5 173– 5 173– 5 173
         
Totale uitgaven872 72918 494891 2231 570– 3 613– 5 173– 5 173– 5 173
         
Programma-uitgaven817 78317 669835 452– 1 981– 2 121– 2 537– 2 537– 2 537
         
Bevorderen van de deelname van de burgers aan kunsten528 134– 5 508522 626– 700– 700– 700– 700– 700
• Cultuurnota 2005–2008435 137442435 579     
– Cultuurproducerende instellingen298 0170298 017     
– Cultuur ondersteunende instellingen54 27944254 721     
– Fondsen82 840 82 840     
• Film20 000 20 000     
• Verbreden inzet Cultuur72 721– 7 95064 771– 700– 700– 700– 700– 700
• Internationaal Cultuurbeleid (HGIS)2762 0002 276     
         
Behoud en Beheer Cultureel Erfgoed201 86427 458229 322– 1 115– 1 1151 115– 1 115– 1 115
• Subsidies Monumentenzorg69 4473 13572 582135135135135135
• Archieven22 56550023 065     
• Beelden voor de toekomst23 81012 35036 160     
• Huisvesting70 789 70 789     
• Musea (niet cultuurnota)2 6143 3005 914     
• Behoud en Beheer (overig)2 3892502 639     
• Verdrag van Malta en subsidies Archeologie10 2507 92318 173– 1 250– 1 250– 1 250– 1 250– 1 250
         
Bibliotheken35 34089336 233     
• Subsidies668 668     
• Monitoring en evaluatie        
• Provinciale vernieuwingsplannen21 22750021 727     
• RVP blinden en slechtzienden13 44539313 838     
         
Programmakosten Overig (wo Enveloppe, taakstelling en loon- en prijsbijstelling)34 6905 07729 613     
         
Nationaal Archief17 755– 9717 658– 166– 306– 722– 722– 722
         
Apparaatsuitgaven54 94682555 7713 551– 1 492– 2 636– 2 636– 2 636
• bestuursdepartement10 6561 60212 258184– 291– 1 140– 1 140– 1 140
• uitvoeringsdiensten44 290– 77743 5133 367– 1 201– 1 496– 1 496– 1 496
         
Ontvangsten24 30419 45243 756     

Toelichting mutaties

Voor artikel 14 (Cultureel) is sprake van een stijging van de uitgaven met € 18,5 miljoen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2008 Voor € 10,4 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van beleidsmatige mutaties is de begroting met € 8,1 miljoen gestegen.

Toelichting per operationele doelstelling

Bevorderen van de deelname van de burgers aan de Kunsten

• Een intertemporele compensatie van € 2 miljoen op het terrein van het Internationaal Cultuurbeleid in het kader van de HGIS.

Behoud en beheer Cultureel Erfgoed

Binnen dit segment van de Cultuurbegroting zijn de volgende mutaties te onderscheiden:

• Een intertemporele compensatie van € 3,1 miljoen voor de financiering van de ontstane knelpunten in de museale sector;

• Daarnaast een drietal intertemporele compensaties ten behoeve van de gerezen problematiek rond Radio Kootwijk (€ 0,3 miljoen), het onderzoeksproject opgravingen (€ 2,1 miljoen) en tenslotte ten behoeve van de overdracht van erfgoed taken van de Museum Vereniging aan de Stichting Erfgoed Nederland (€ 0,4 miljoen).

Artikel 15 Media

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 15 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen853 393 598853 991    
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven843 193 598843 791    
         
Programma-uitgaven843 193 598843 191    
         
Bevorderen dat alle burgers toegang hebben tot een kwalitatief hoogwaardig, onafhankelijk en pluriform media-aanbod838 740  838 740    
• Financiering publieke omroep822 226  822 226    
• Stimuleringsfonds16 514  16 514    
         
Programmakosten-overig4 453 5985 051    
• Overige uitgaven (geen Mediawet)4 453 5985 051    
Ontvangsten232 234 4 153236 387    

Toelichting operationele doelstelling

Programmakosten overig

Voor de subsidiëring van het High Definition project van Fabchannel wordt € 0,6 miljoen overgedragen door het ministerie van Economische Zaken aan het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap.

Ontvangsten

De mutatie op de ontvangsten heeft betrekking op gemaakte betalingsregelingen voor de te ontvangen bedragen zerobase. Als gevolg van deze betalingsregelingen zijn de ontvangsten in de afgelopen jaren achtergebleven bij de raming. De ontvangstenraming voor 2008 wordt nu verhoogd met het bedrag van de achtergebleven ontvangsten van € 4,2 miljoen.

Artikel 16 Onderzoek en Wetenschapsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 16 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen951 727– 79 00020 286893 013– 28 411– 15 40211 57223 822
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven1 044 108– 77 00018 598985 706– 28 415– 15 402– 537– 522
         
Programma-uitgaven1 040 676– 77 00018 859982 535– 27 449– 14 957197212
         
Zorgen voor een voldoende toerusting van het onderzoeksstelsel743 595 2 452746 0471 96643197212
• NWO302 701 140302 841140140140140
• KNAW87 769 4187 81041414141
• Koninklijke Bibliotheek (KB)42 912 1242 92412121212
• Stichting Anno        
• KNAW bibliotheek2 365 22 3672222
• LF TUD bibliotheek7 146  7 146    
• IISG273  273    
• SURF2 270  2 270    
• CPG476  476    
• TNO191 693 807192 500– 1 228– 3 166– 3 522– 3 522
• BPRC/Stichting AAP9 183  9 183    
• Nationaal Herbarium1 147  1 147    
• NLR865  865    
• Waterloopkundig Laboratorium1 340  1 340    
• Grondmechanica Delft800  800    
• MARIN903  903    
• STT192  192    
• EMBC724  724    
• EMBL3 248  3 248    
• ESA32 101  32 101    
• CERN30 535  30 535    
• ESO5 915  5 915    
• EG-Liaison230 602907590100115
• NTU/INL2 039 9252 964925925925925
• EIB1 215  1 215    
• Montesquieu Instituut1 000  1 000    
• Nationale coördinatie8 817 – 6118 206105209553553
• Bilaterale samenwerking5 538  5 538    
• Veligheid  1 1291 1292 0002 0002 0002 000
• Nader te verdelen198 – 53145– 106– 210– 54– 54
         
Het bevorderen van wetenschappelijke activiteiten die bijdragen aan de ontwikkeling van specifieke kennis en/of aan het oplossen van belangrijke maatschappelijke vraagstukken118 197– 2 00015 407131 604– 2 000– 2 000– 2 000– 2 000
• FES – BSIK44 741 17 41362 154    
• FES – cleanrooms nanotechnologie        
• FES – TNO automotive        
• FES- ITER        
• FES-GATE2 000  2 000    
• FES- grootschalige researchfaciliteiten22 822  22 822    
• FES- Parelsnoer7 750  7 750    
• Genomics17 000 – 2 00015 000– 2 000– 2 000– 2 000– 2 000
• Smart-mix4 865  4 865    
• EET994 – 6988    
• NEMO1 725  1 725    
• Talentenkracht300  300    
• Kust- en zeeonderzoek2 000  2 000    
• ASTRON/LOFAR2 000  2 000    
• Grootschalige research infrastructuur12 000– 2 000 10 000– 2 000– 1 000  
         
Ruimte voor excellente onderzoekers en excellente wetenschap178 613– 75 0001 000104 6131 0001 0002 0002 000
• Vernieuwingsimpuls163 613– 75 000 88 613– 27 000– 13 000  
• VI-vrouwencomponent2 000  2 000    
• Talent Mozaiek2 000  2 000    
• Talent Rubicon4 000  4 000    
• Aspasia2 000  2 000    
• Creatieve promovendi4 000  4 000    
• Vrouwelijke hoogleraren1 000  1 000    
• Graduate schools  1 0001 0001 0001 0002 0002 000
         
Programmakosten-overig271  271    
• Uitvoeringsorganisatie CFI271  271    
         
Apparaatsuitgaven3 432 – 2613 171– 381– 445– 734– 734
Ontvangsten167 475 17 327184 802– 1 228– 3 166– 3 522– 3 522

Toelichting mutaties

Voor Onderzoek en wetenschapsbeleid is sprake van een daling van de uitgaven met € 58,4 miljoen ten opzichte van de miljoenennota 2008. Voor € 77 miljoen betreft het een daling in verband met het bestuursakkoord dat met de VSNU is gesloten met betrekking tot Vernieuwingsimpuls hetgeen bij nota van wijziging is geactualiseerd. Voor € 17,3 miljoen betreft het een stijging in verband met technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 1,3 miljoen gestegen.

De negatieve mutatie van – € 27 miljoen (2009) en – € 13 miljoen (2010) is een gevolg van een administratieve onvolkomenheid. Deze mutatie zal bij miljoenennota worden gecorrigeerd.

De ontvangsten zijn met € 17,3 miljoen gestegen. Het betreffen hier uitsluitend technische mutaties.

Artikel 24. Kinderopvang

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen1 983 956 477 3682 461 324449 10587 28938 28938 289
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven1 983 956 477 3682 461 324449 10587 28938 28938 289
         
Programma-uitgaven1 983 956 476 9322 460 888448 93587 28938 28938 289
         
Kinderopvang is van goede kwaliteit, passend bij de leeftijd, mogelijkheden en behoeften van kinderen50 399 – 9 17941 220– 24 188– 24 018– 24 018– 24 018
• Subsidies11 399 – 1 17910 220– 1 188– 1 018– 1 018– 1 018
• Kwaliteit en opleidingen10 000 – 8 0002 000– 3 000– 3 000– 3 000– 3 000
• Taskforce wachtlijsten29 000  29 000– 20 000– 20 000– 20 000– 20 000
         
Kinderen kunnen gebruik maken van kinderopvang zonder financiële drempels voor de ouders1 932 812 486 1112 418 923473 123101 30762 30762 307
• Kinderopvangtoeslag1 932 812 486 1112 418 923473 123101 30762 30762 307
         
Harmonisatie regelgeving kinderopvang en peuterspeelzalen om alle kinderen te bereiken die VVE nodig hebben        
• Harmonisering kinderopvang, peuterspeelzalen en VVE        
         
Programmakosten-overig745  745    
         
Apparaatsuitgaven  436436170   
         
Ontvangsten23 313 661 000684 313697 000718 000739 000761 000

Toelichting

Voor kinderopvang is sprake van een stijging van de uitgaven en verplichtingen met € 477,4 miljoen ten opzichte van de oorspronkelijk vastgestelde begroting 2008. Voor -/- € 52,8 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 530,2 miljoen gestegen.

De ontvangsten zijn met € 641 miljoen gestegen ten gevolge van het op de OCW-begroting onderbrengen van de ontvangsten samenhangend met de premieheffing voor de verplichte werkgeversbijdrage kinderopvang. Dit betreft een niet relevante technische mutatie.

Daarnaast worden de ontvangsten met een bedrag van € 20 miljoen verhoogd in verband met een verwacht hoger effect afrekening oude jaren.

Toelichting per operationele doelstelling

Kinderopvang is van goede kwaliteit, passend bij de leeftijd, mogelijkheden en behoeften van kinderen.

Algemeen.

In totaal is hier een bedrag van -/- € 9,2 miljoen gemuteerd.

Subsidies.

Het opgenomen bedrag van -/- € 1,2 miljoen is voor -/- € 1,7 miljoen van technische aard. Voor een bedrag van € 0,5 miljoen betreft het een toevoeging aan het budget 2008 in verband met vertraagde afrekening van projecten.

Kwaliteit en opleidingen.

Het opgenomen bedrag van -/- € 8 miljoen betreft twee technische mutaties. Het gaat om overboekingen naar het Gemeentefonds van € 5 miljoen voor buitenschoolse opvang en van € 3 miljoen voor kwaliteit en toezicht kinderopvang.

Kinderen kunnen gebruik maken van kinderopvang zonder financiële drempels voor de ouders

Kinderopvangtoeslag.

In totaal wordt hier een bedrag van € 486,1 miljoen gemuteerd. Daarvan is -/- € 43,6 miljoen van technische aard.

Het resterende bedrag van € 529,7 miljoen betreft de volgende mutaties:

• Wet Inburgering (intertemporele compensatie) ter grootte van € 7,7 miljoen. Op basis van de Wet Inburgering krijgen de gemeenten in 2007 via het Gemeentefonds een bedrag van € 7,7 miljoen. Per abuis is deze overboeking niet meegenomen in de zogenaamde septembercirculaire. Deze middelen zullen in 2008 alsnog betaald worden. Met deze mutatie worden de middelen doorgeschoven van 2007 naar 2008.

• Stijging uitgaven Kinderopvangtoeslag ter grootte van € 522 miljoen. Door het Centraal Planbureau is geraamd dat de uit te betalen kinderopvangtoeslag bij ongewijzigd beleid de komende jaren fors zal uitstijgen boven het in de begroting opgenomen budget. Zonder verdere maatregelen zal de overschrijding oplopen van € 538 miljoen in 2008 tot € 1 150 miljoen in 2011. Langs drie wegen wordt deze problematiek opgelost.

1. Door een structurele verhoging van het beschikbare budget. Deze betreft met name een substantiële toevoeging aan het budget voor de kinderopvangtoeslag uit de zogenaamde enveloppemiddelen.

2. Door maatregelen die leiden tot een beperking van de groei in uitgaven van de kinderopvangtoeslag. Deze betreffen onder meer het tegengaan van misbruik en oneigenlijk gebruik, het aanpassen van de maximum uurprijs en een beperkte aanpassing in de ouderbijdragetabel.

3. Door een substantiële incidentele bijdrage vanuit de algemene middelen en een verhoging van de ontvangstenraming. Omdat de te treffen maatregelen pas in 2011 hun volle beslag zullen hebben, vindt voor de daarvoor liggende jaren een incidentele verhoging van het budget voor de kinderopvangtoeslag plaats. In 2008 gaat het om een bedrag van € 502 miljoen. Tevens worden de verwachte ontvangsten structureel met € 20 miljoen opgehoogd.

Artikel 25. Emancipatie

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 25 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen14 746 – 70214 044– 398– 456– 621– 181
Waarvan garantieverplichtingen        
Totale uitgaven14 820 – 70214 118– 398– 456– 621– 181
         
Programma-uitgaven:12 988 – 82312 165– 406– 406– 40634
Emancipatie        
Het verankeren van het emancipatieperspectief in het beleid van departementen2 488 232 511    
Stimuleringsuitgaven:        
• Emancipatie algemeen1 988       
• Onderzoek500       
         
Het versterken van het emancipatieperspectief in de samenleving8 000 – 5007 500    
Subsidies:        
• Kennisinfrastructuur3 500       
• Emancipatieprojecten4 500       
         
Homo-emancipatie        
Het verankeren van het emancipatieperspectief in het beleid van departementen500 0500    
Stimuleringsuitgaven:        
• Homo-emancipatie algemeen500       
         
Het versterken van het emancipatieperspectief in de samenleving2 000 – 3461 654– 406– 406– 40634
Subsidies:        
• Homo-emancipatie2 000       
         
Apparaatsuitgaven1 832 1211 9538– 50– 215– 215
Ontvangsten        

Toelichting mutaties

Voor Emancipatie is sprake van een daling van de uitgaven met € 0,7 miljoen ten opzichte van de stand ontwerpbegroting 2008. Dit zijn technische mutaties.

2.3 Niet-beleidsartikelen

Artikel 17. Nominaal en Onvoorzien

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 17 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen– 4 308– 13 084950 135932 743925 952933 277944 970937 456
Waarvan garantieverplichtingen        
Uitgaven– 4 308– 13 084950 135932 743925 952933 277944 970937 456
• Loonbijstelling  756 897756 897746 940743 107740 201741 542
• Prijsbijstelling  184 303184 303188 546187 353185 872188 506
• Nader te verdelen– 4 308– 13 0848 935– 8 457– 9 5342 81718 7177 408
Ontvangsten2 488 1 3943 882    

Toelichting:

Loonbijstelling

De mutatie van € 756,9 miljoen betreft de loonbijstelling tranche 2008. De uitdeling loonbijstelling tranche 2008 naar de verschillende beleidsterreinen wordt in de 2e suppletoire begroting 2008 en de ontwerpbegroting 2009 verwerkt.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2008 betreft een bedrag van € 184,3 miljoen. De uitdeling van de prijsbijstelling tranche 2008 naar de verschillende beleidsterreinen wordt in de 2e suppletoire begroting 2008 en de ontwerpbegroting 2009 verwerkt.

Nader te verdelen

De mutatie wordt grotendeels verklaard door de toevoeging en uitdeling van de eindejaarsmarge 2007/2008 ad € 190,3 miljoen en een generale kasschuif uit de voorjaarsnotabesluitvorming van € 93,3 miljoen om de OCW-begroting over de jaren heen sluitend te maken. Tenslotte is de centraal geparkeerde efficiencytaakstelling rijksdienst uit het coalitieakkoord over de verschillende beleidsartikelen verdeeld.

Ontvangsten

Deze mutatie betreft een kasschuif naar 2008 van de nog niet teruggevorderde ontvangsten in 2007.

Artikel 18. Ministerie Algemeen

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 18 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen117 232 19 832137 0641 706– 949– 7 806– 11 071
Waarvan garantieverplichtingen        
Uitgaven117 232 19 832137 0641 706– 949– 7 806– 11 071
• Niet toe te rekenen uitgaven bestuursdepartement111 323 6 389117 712– 2 734– 5 285– 11 476– 11 476
         
Apparaatskosten onverdeeld5 909 13 44319 3524 4404 3363 670405
Ontvangsten567 37604    

Toelichting mutaties

Het totale budget op artikel 18 is met € 19,8 miljoen verhoogd. Er is per saldo € 3,6 miljoen toegevoegd door technische overboekingen tussen artikelen of departementen.

Daarnaast is beleidsmatig een budget € 16,2 miljoen toegevoegd. Dit wordt grotendeels verklaard door kasschuiven. Belangrijkste hiervan is € 3,1 miljoen voor een voorziening voor vervanging meubilair en € 2,3 miljoen voor een uitgestelde betaling aan IBG voor het project IBG2010!. Daarnaast is per saldo een kasschuif van € 11,4 miljoen verwerkt als gevolg van vertraagde of uitgestelde projecten en/of investeringen op het gebied van onder andere energiebesparende maatregelen, invoering rijkslogo en vervanging van dienstauto’s etc.

Conform het Regeerakkoord is de efficiencytaakstelling rijksdienst en ZBO’s verwerkt door het budget in 2008 met € 1,2 miljoen oplopend naar € 11,7 miljoen in 2011 en volgende te verlagen. Voor de overgang van Kinderopvang en Emancipatie is structureel € 0,53 miljoen toegevoegd ter compensatie van de personeelkosten bij de ondersteuning.

Artikel 19. Inspecties

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 19 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen47 436 12 44759 88311 3999 2505 7525 752
Waarvan garantieverplichtingen        
Uitgaven47 436 12 44759 88311 3999 2505 7525 752
• Erfgoedinspectie2 733 – 982 635– 107– 213– 427– 427
• Inspectie van het onderwijs44 703 12 54557 24811 5069 4636 1796 179
Ontvangsten        

Toelichting mutaties

Erfgoedinspectie

Dit artikelonderdeel is verlaagd met een bedrag van € 0,1 miljoen in verband met de efficiency taakstelling Balkenende IV.

Onderwijsinspectie

Dit artikelonderdeel is verhoogd met een bedrag van € 12,5 miljoen, te weten:

• een verhoging van € 11,5 miljoen in verband met de structurele overkomst van mensen en middelen van het Kwaliteitscentrum Examinering (KCE) naar de Inspectie

• diverse verhogingen van in totaal € 1,8 miljoen in verband met:

– overdracht toezicht indicatiestelling van LCTI naar de Inspectie

– continuering pilot toezicht op de VVE in de 4 grote steden

– overdracht 2e lijns toezicht kinderopvang van de IWI ((SZW) naar de Inspectie

– intertemporele compensatie in verband met ICT werkzaamheden ten behoeve van CFI

• een verlaging van € 0,8 miljoen in verband met de efficiencytaakstelling Balkenende IV

Artikel 20. Adviesraden

Budgettaire gevolgen van beleid

Budgettaire gevolgen van beleid artikel 20 (x € 1 000)

 Stand ontwerp begroting 2008Mutaties via NvW en amendementenMutaties 1e suppletoire begroting 2008Stand 1e suppletoire begroting 2008Mutatie 2009Mutatie 2010Mutatie 2011Mutatie 2012
Verplichtingen7 600 957 695– 279– 556– 1 113– 1 113
Waarvan garantieverplichtingen        
Uitgaven7 600 957 695– 279– 556– 1 113– 1 113
• Onderwijsraad2 627 1032 750– 89– 178– 357– 357
• Raad voor Cultuur3 325 – 683 257– 136– 271– 542– 542
• Adviesraad voor Wetenschaps- en Technologiebeleid1 648 601 708– 54– 107– 214– 214
Ontvangsten        
Licence