Base description which applies to whole site

nr. 2MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVEblz.
   
A.Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel2
 Wetsartikel 12
 Wetsartikel 22
 Wetsartikel 32
 Wetsartikel 43
 Wetsartikel 53
   
B.Algemene toelichting bij de begroting4
 1. Inleiding4
 2. Uitgaven5
 3. Ontvangsten7
 4. Totaaloverzicht van het Fonds7
   
C.Toelichting per begrotingsartikel9
 1. Uitgaven9
 2. Ontvangsten17
   
Bijlagen20

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het Fonds economische structuurversterking (Fes) voor het jaar 2009 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2009. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2009.

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van de uitgaven en de ontvangsten voor het jaar 2009 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in de onderdelen B en C van deze memorie van toelichting.

Wetsartikel 2

In het Coalitieakkoord is afgesproken dat het Fes een vaste voeding krijgt die niet meer fluctueert als gevolg van mutaties in de gasbaten. Daarom wordt in dit artikel bepaald dat – vooruitlopend op een wijziging van de Wet Fonds economische structuurversterking, Stb. 1996, 51 en 52 (Feswet) – in het jaar 2009 de gasbatenvoeding van het fonds wordt gevormd door de niet-belastingontvangsten van de staat uit aardgasbaten voor het bedrag dat daarvoor in de begrotingsstaat is opgenomen. Het in de begrotingsstaat opgenomen bedrag komt overeen met de totale uitgaven in de begroting 2009. De voeding uit aardgasbaten wordt derhalve niet meer berekend als een percentage van de gasbaten.

Door de hierboven toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

Wetsartikel 3

In het Coalitieakkoord is afgesproken dat in 2011 minimaal € 500 mln van de investeringen die in het Coalitieakkoord zijn opgenomen Fes-waardig moet zijn. Het betreft o.a. investeringen op het gebied van infrastructuur, kennis en het regionaal economische beleid. Het kabinet zal een voorstel doen om deze investeringsgebieden in de Fes-wet op te nemen. Om te voorkomen dat de voorziene uitgaven in het Fes in 2009 vanwege de tijd die gemoeid is met het wetgevingsproces, geen wettelijke basis hebben, wordt voor dit begrotingsjaar met de Fes-begroting 2009 afgeweken van de Fes-wet. Hierdoor wordt het mogelijk de in het Coalitieakkoord voorziene investeringen in verduurzaming van de energiehuishouding, ruimtelijke investeringen (waaronder bodemsanering, stedelijke hoofdstructuur en ecologische hoofdstructuur en de projecten die genoemd worden in de brief van de Minister van VROM aan de Tweede Kamer d.d. 2 juli 2007 (TK vergaderjaar 2006–2007, 29 435, nr. 192)) en investeringen in waterbeheer uit het Fes te financieren.

Wetsartikel 4

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het niet meer nodig om de gevolgen van een batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007 toe te voegen aan het beginsaldo van het begrotingsjaar 2009 en latere jaren. Dit boekhoudkundige saldo was in beginsel belegd met uitgaven in de jaren na deze kabinetsperiode en was niet beschikbaar om extra uitgaven uit te financieren. Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2009 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is het voordelig eindsaldo 2007 niet meer relevant.

De totale geraamde fondsuitgaven in enig jaar mogen niet hoger zijn dan de totale voor dat jaar geraamde ontvangsten plus het cumulatief eindsaldo van het jaar ervoor. Dit is het zogenaamde kasplafond. Door de nieuwe systematiek wordt de voeding van het Fes afgestemd op de begrote uitgaven en het is niet meer nodig om de geraamde ontvangsten in enig jaar te verminderen met 10 procent (de zogenaamde buffer) bij het bepalen van het kasplafond.

Wetsartikel 5

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het amendement De Nerèe tot Babberich van oktober 2006, (Kamerstukken II 2006–2007, 30 804, nr. 11) niet meer relevant. Het amendement betreft de verhoging van de ontvangsten in het jaar 2009 met € 1 mld, vermeerderd met rente. De hiervoor bedoelde verhoging diende ter compensatie van de beperking van de voeding van het Fes in het jaar 2007 met € 1 mld ten behoeve van de voorfinanciering van lastenverlichting.

De minister van Economische Zaken,

M. J. A. van der Hoeven

De minister van Financiën,

W. J. Bos

B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE BEGROTING

1. Inleiding

Bij wet van 21 december 1995 is het Fonds economische structuurversterking (Fes) ingesteld (Wet Fonds economische structuurversterking, Stb. 1996, 51 en 52). Het fonds is een begrotingsfonds conform de Comptabiliteitswet 2001 en heeft als doel het financieren van investeringsprojecten van nationaal belang waarmee beoogd wordt de economische structuur te versterken. Hiertoe worden vanuit het fonds bijdragen toegekend aan andere begrotingshoofdstukken ter financiering van dergelijke projecten. Het Fes is dus een verdeelfonds, de feitelijke projectuitgaven worden onderbouwd, geraamd en verantwoord op de andere begrotingshoofdstukken.

Wijziging van de Fes-systematiek

Dit kabinet hecht waarde aan investeringen in de economische structuur. Daarom is in het Coalitieakkoord afgesproken dat in 2011 minimaal € 500 mln van de intensiveringen die in het Coalitieakkoord zijn opgenomen Fes-waardig moet zijn. Het betreft o.a. investeringen op het gebied van infrastructuur, kennis en het regionaal economische beleid.

In het Coalitieakkoord is tevens afgesproken dat er een nieuwe voedingssystematiek wordt geformuleerd met meer stabiliteit (vaste voeding) en goede criteria gericht op investeringen die de economische structuur versterken.

Op deze wijze is de voeding van het Fes niet meer afhankelijk van de veranderlijke olieprijs. In voorgaande jaren heeft de sterk fluctuerende olieprijs geleid tot een korte aanloop naar de besluitvorming over Fes-uitgaven. De vaste voeding leidt ertoe dat mee- en tegenvallers in de aardgasbaten niet direct leiden tot aanpassing van de voeding van het Fes. Dit voorkomt bij hoge meevallers het risico op een te korte aanloop naar de besluitvorming en bij tegenvallers het risico van bezuinigingen op lopende projecten. Dit sluit aan bij het advies dat de Studiegroep Begrotingsruimte in 2006 uitbracht over het Fes.

Vooruitlopend op de wijziging van de Fes-wet heeft dit kabinet met ingang van de begroting 2008 een vaste voeding ingevoerd. De voeding van het fonds is voor deze kabinetsperiode vastgesteld op het bedrag dat daarvoor in de begrotingsstaat van artikel 21 Ontvangsten uit aardgasbaten is opgenomen.

Met de wijziging van de Fes-wet wil het kabinet de vaste voeding voor de resterende jaren van deze kabinetsperiode, de nieuwe lange termijn voedingssystematiek voor de jaren daarna en de aangepaste Fes-domeinen integraal in één wijziging van de wet vastleggen. Deze wetswijziging wordt momenteel voorbereid. Een brief van de Ministers van EZ en van Financiën inzake de wijziging van de Fes-wet is reeds aan de Tweede Kamer verstuurd (brief d.d. 1 juli 2008, Kamerstukken II 2007–2008, 31 200 D, nr. 11). In deze brief wordt, zoals in de Miljoenennota 2008 is toegezegd, op hoofdlijnen uitgewerkt hoe het kabinet de Fes-voeding op de langere termijn wil vormgeven.

2. Uitgaven

In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van alle uitgaven die reeds uit het Fes zijn gefinancierd of waarvoor middelen zijn geraamd binnen het Fes. In paragraaf 2.1 (Besluitvorming) wordt kort ingegaan op alle besluitvorming die heeft plaatsgevonden over Fesuitgaven. In paragraaf 2.2 (Toezeggingen) en in de bijlage bij deze begroting wordt ingegaan op alle formele toezeggingen die tot nu toe door de Fesbeheerders zijn gedaan voor een bijdrage uit het Fes aan een departementale begroting, aansluitend bij de besluitvorming.

2.1 Besluitvorming

2.1.1 Besluitvorming tot 2007

Voor de Investeringsimpuls 1994 is binnen het Fes in totaal € 3 117 mln geraamd en gerealiseerd. Aan deze impuls is later het investeringsplan voor het Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) toegevoegd, dat ook geheel is afgerond (€ 45 mln).

Voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn is binnen het Fes op artikel 11 Verkeer en vervoer in totaal € 4 525 mln geraamd en gerealiseerd. Daarnaast is als onderdeel van de reeks Bereikbaarheid/voorfinanciering, Investeringsimpuls 1998, € 1 784 mln aan voorfinanciering en gemaximeerde prijsbijstelling geraamd voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn.

Het project Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB) is ultimo 2000 geheel afgerond. Hieraan is € 549 mln bijgedragen uit het Fes.

Voor de extra impuls voor de ruimtelijk-economische structuur uit 1998 is in totaal € 899 mln geraamd in het Fes ten behoeve van een aantal verkeer- en vervoerprojecten. De middelen zijn volledig gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 1998 is in totaal € 6 363 mln binnen het Fes gereserveerd voor de periode tot en met 2012 (daarnaast is op het artikel 11 Verkeer en vervoer als onderdeel van de reeks Bereikbaarheid/ voorfinanciering € 1 784 mln aan voorfinanciering geraamd voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn). Daarvan is tot en met 2007 in totaal € 4 663 mln gerealiseerd.

Voor de Hubertustunnel is vanuit het Fes € 11,4 mln beschikbaar gesteld en gerealiseerd. Het gaat hierbij om gemaakte kosten voor de Industriële Tunnelbouw-Methode (ITM), die uiteindelijk niet is toegepast bij de ondertunneling van het Hubertusduin.

Voor de Investeringsimpuls 2001 is binnen het Fes in totaal € 5 621 mln gereserveerd voor investeringen in de clusters Bereikbaarheid, Natuur, Milieu en vitaliteit steden en Kennis voor de periode tot en met 2013 (€ 5 634 mln voor de gehele impuls). Hiervan is tot en met 2007 € 4 336 mln gerealiseerd.

Via de zogenaamde Fes-brug werden in de jaren 2000 tot en met 2006 Fes-waardige projecten in het Infrastructuurfonds die voorheen werden gefinancierd uit de reguliere Rijksbegroting, gefinancierd uit het Fes. Hierdoor viel ruimte vrij op de reguliere Rijksbegroting. Het gaat in totaal om € 1 540 mln geraamd en gerealiseerd in de periode 2000 tot en met 2006.

Voor het project Kenniswijk is € 33,7 mln beschikbaar gesteld binnen het Fes. Hiervan is tot en met 2007 € 29,5 mln gerealiseerd.

In het kader van het Fileplan Zichtbaar, Slim en Meetbaar (ZSM) is in de jaren 2004 tot en met 2006 € 492 mln aan extra middelen uitgetrokken voor mobiliteit en bereikbaarheid. De middelen zijn volledig gerealiseerd in de bovengenoemde periode.

Voor het Besluit subsidies investeringen kennisinfrastructuur (Bsik) is binnen het Fes in totaal € 801 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2012. Daarvan is tot en met 2007 € 412 mln gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 2005 is binnen het Fes in totaal € 2 095 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2013 (€ 2 128 mln voor de gehele impuls). Daarvan is tot en met 2007 € 936 mln gerealiseerd.

Daarnaast is er in 2005 besloten bepaalde investeringen voor duurzame energie (bijvoorbeeld windmolens op zee) te financieren uit het Fes (MEP). Het gaat om een bedrag van in totaal ca. € 1 miljard aan investeringen. Hiervan is tot en met 2007 € 3 mln gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 2006 is binnen het Fes in totaal € 1 630 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2013 (€ 1 907 mln voor de gehele impuls). Hiervan is tot en met 2007 € 170 mln gerealiseerd.

2.1.2 Besluitvorming huidige kabinetsperiode

Een deel van de uitgavenenveloppen uit het Coalitieakkoord en de doorwerking daarvan in het jaar 2013 wordt verdeeld via het Fes. Het gaat om een bedrag van in totaal € 2 323 mln in de periode 2007–2013. Hiervan is tot en met 2007 € 1 mln gerealiseerd.

Zoals aangekondigd in de kabinetsnota «De Kenniseconomie in zicht» zal bij Voorjaarsnota 2009 besluitvorming plaatsvinden over selectieve continuering van aflopende Fes-projecten in het domein kennis, innovatie en onderwijs (TK Vergaderjaar 2007–2008, 27 406, nr. 120). Ter voorbereiding hiervan zal op korte termijn een traject – op basis van gebruikelijke Fes-criteria en Fes-procedures – worden opgestart. Voor deze impuls wordt door het kabinet in totaal maximaal € 500 mln beschikbaar gesteld. Omdat het aangaan van verplichtingen met kasgevolgen in deze kabinetsperiode – zonder nadere maatregelen – leidt tot een kastekort in het Fes zal binnen het Fes naar kasruimte worden gezocht, bijvoorbeeld door een tegengestelde kasschuif of onderuitputting als gevolg van vertraging van projecten. Randvoorwaarde is dat binnen het huidige meerjarige uitgaventotaal van het Fes wordt gebleven. Per jaar moet de kas sluiten. Een en ander zal bij Voorjaarsnota 2009 worden bezien.

2.2 Toezeggingen

De fondsbeheerders kunnen ten laste van het fonds toezeggingen doen voor bijdragen aan begrotingshoofdstukken. In de hiertoe opgestelde toezeggingsbrieven is aangegeven onder welke voorwaarden de bijdragen beschikbaar worden gesteld en hoe de verantwoording dient te geschieden. Tot nu toe zijn op deze wijze voor een totaalbedrag van ongeveer € 26,8 mrd toezeggingen geformaliseerd. In Bijlage I bij deze begroting vindt u een overzicht van de afzonderlijke toezeggingsbrieven.

3. Ontvangsten

Met ingang van 2008 kent het Fes conform de afspraken in het Coalitieakkoord een vaste voeding uit gasbaten, die derhalve niet meer fluctueert als gevolg van de hoogte van de gasbaten. Voor de begroting 2009 wordt deze vaste voeding bij begrotingswet vastgesteld. Een wijziging van de Fes-wet zelf wordt door het kabinet voorbereid.

Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2009 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

4. Totaaloverzicht van het fonds

(x € 1,0 mln)t/m 2007200820092010201120122013Totaal t/m 2013
Investeringsimpuls 1994 (incl. Marin)3 162      3 162
BR en HSL4 525      4 525
SWAB549      549
Extra impuls 1998899      899
Impuls 1998 (incl. voorfinanc. BR HSL)4 6631 2729098594404 8 147
Impuls 20014 336465365436181 5 621
Bruggetje RA 19981 540      1 540
Fileplan Zichtbaar, Slim en Meetbaar492      492
Impuls 2004 (Bsik)412154140552317 801
Impuls 2005936491257235997162 095
Overig (Voorfinanciering GIS, Hubertustunnel, Kenniswijk, Reserveringen va. 2011)230135141997701 2981 2503 923
MEP3109101166205205205994
Impuls 2006170490270263135264391 630
Coalitieakkoord11582934004954854912 323
Totale uitgaven21 9193 2742 4782 5122 1852 3461 99036 702
ONTVANGSTEN:        
Aardgasbaten16 7983 2742 4782 5122 1852 3461 99031 582
Rentebaten3 432      3 432
Staatsdeelnemingen (eenmalig)3 267      3 267
Overig vermogen600      600
Common area1 137      1 137
Extra export gas1 352      1 352
Totale ontvangsten26 5863 2742 4782 5122 1852 3461 99041 370

De totale geraamde fondsuitgaven in enig jaar mogen niet hoger zijn dan de totale voor dat jaar geraamde ontvangsten plus het cumulatief eindsaldo van het jaar ervoor. Dit is het zogenaamde kasplafond. In onderstaande tabel worden de in deze ontwerpbegroting opgenomen uitgaven geconfronteerd met het kasplafond.

(x € mln)200820092010201120122013
Geraamde uitgaven3 2742 4782 5122 1852 3461 990
Kasplafond3 2742 4782 5122 1852 3461 990

C. TOELICHTING PER BEGROTINGSARTIKEL

1. UITGAVEN

Bijdragen van het fonds aan andere begrotingen

Artikel 11. Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van verkeer en vervoer

Opbouw uitgaven (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 1 231 6341 274 8931 398 060425 259478 876 
1e suppletore begroting 2008 59 56349 00039 00038 00031 890 
Mutatie 80 000– 190 000– 224 340502 981247 323716 617
Ontwerpbegroting 20091 444 9411 371 1971 133 8931 212 720966 240758 089716 617

Op dit artikel worden de volgende bijdragen ten behoeve van het onderdeel verkeer en vervoer geraamd:

• De bijdragen aan projecten van het Infrastructuurfonds uit de investeringsimpuls 1998, de investeringsimpuls 2001, de investeringsimpuls 2005, de investeringsimpuls 2006 en het Coalitieakkoord voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

• De uitgaven voor de gestegen kosten van de geluidsisolatie rond Schiphol (GIS) zijn op dit artikel opgenomen (totaal € 169 mln). Het betreft hier uitgaven in de jaren 2002 tot en met 2004. Terugbetaling van de voorfinanciering uit het Infrastructuurfonds wordt gedekt door een verlenging van de bestaande heffingen in het kader van het Heffingenbesluit Geluidhinder Burgerluchtvaart (Stb. 82(284)) met ingang van 2008.

• De bijdrage aan het Infrastructuurfonds ten behoeve van het versneld aanpakken van zwakke schakels in de Nederlandse kust en dijkversterking (amendement van het lid Snijder-Hazelhoff).

• De bijdragen aan het Infrastructuurfonds ten behoeve van het project Mainport Rotterdam (PMR) en Infrastructuur Noordvleugel.

Specificatie artikel 11
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Voorfinanciering GISIF– 32 000– 33 000– 34 000 – 35 000– 35 000
Amendement Snijder-HazelhoffIF2 391   27 890 
PMRIF   408 240447 199273 617
Infrastructuur NoordvleugelIF   60 000238 000478 000
Bijdrage systeemkosten tolheffingIF80 00010 00010 660   
Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakketIF974 542867 053829 020435 000  
Bereikbaarheid en stedelijke ontwikkelingIF237 178230 840343 040   
ZuidasIF  15 00025 00060 000 
Vit.infrastructuur-bescherming OV tegen terroristische aanslagenVenW300     
Betere benutting hoofdwegen Programma fileverminderingIF49 786     
Betere benutting hoofdwegen Dynamisch verkeersmanagementIF50 000     
Slimme benuttingsmaatregelen spoorIF 10 00010 000   
Quick Wins wegen/Aanpak knooppuntenIF4 0004 0009 00013 00020 000 
Praktijkproef verbetering doorstroming A10 A’damIF5 00030 00010 0005 000  
Quick Wins vaarwegenIF 15 00020 00020 000  
1 371 1971 133 8931 212 720966 240758 089716 617
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Voorfinanciering GIS     – 35 000
PMR   7 9819 323273 617
Infrastructuur Noordvleugel   60 000238 000478 000
Bijdrage systeemkosten tolheffing80 00010 00010 660   
Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakket – 200 000– 235 000435 000  
Totaal80 000– 190 000– 224 340502 981247 323716 617

Toelichting op de mutatie:

De mutatie betreft de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 11 Verkeer en vervoer (en naar de begroting van het Infrastructuurfonds) ten behoeve van de Fes-projecten PMR, Infrastructuur Noordvleugel en Bijdrage systeemkosten tolheffing (Anders betalen voor mobiliteit).

Daarnaast wordt met de mutatie in het kader van de Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakket de raming ten behoeve van dit project in overeenstemming gebracht met de financieringsbehoefte binnen het Infrastructuurfonds.

Ten slotte betreft de mutatie de terugbetaling van de voorfinanciering GIS uit het Infrastructuurfonds in het jaar 2013.

Artikel 12 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van milieu en duurzaamheid

Opbouw uitgaven (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 256 946208 350224 510243 540212 458 
1e suppletore begroting 2008 57 94017 74011 1904 700  
Mutatie 49 78048 76027 34023 34017 950220 880
Ontwerpbegroting 2009224 046364 666274 850263 040271 580230 408220 880

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor de projecten in het kader van milieu en duurzaamheid voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 12
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Milieutechnologie EET/ISEZ8 717     
Milieutechnologie PromTVROM5 3334 9004 9004 9004 270 
Westerschelde (inrichten EHS)LNV7 0007 0008 000   
BodemsaneringVROM20 39616 600    
LuchtkwaliteitVROM81 60329 700200   
LuchtkwaliteitLNV406300100   
Duurzaamheid-biobrandstoffenVenW2 2643 5002 0001 0001 458 
Duurzaamheid-UKREZ7 7003 8502 3101 540  
Duurzaamheid-Europese aanbestedingsregeling CO2 opslagVROM2972 5006 0006 0006 0006 000
Duurzaamheid-Energiebesparingstender UKREZ7 0002 0001 000   
Duurzaamheid-Ophogen budget EOS       
Demo-tenderEZ1 1701 040390   
Duurzaamheid-Verhoging budget 4e tender UKREZ10 0007 5005 0002 500  
Duurzaamheid-UKR CO2 afvangtechnologieEZ8 0006 0004 0002 000  
Duurzaamheid-Verhoging budget besparingstender UKREZ1 9001 200800200  
Duurzaamheid-Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGOVROM/WWI 6 0004 000   
MEPEZ109 100100 900165 900205 000205 000205 000
Groninger pijpleidingVROM4 0004 000    
Enveloppe luchtkwaliteit (lokale maatregelen)VROM40 00040 00040 00030 000  
Innovatie KRW (env. water en kust)IF9 50025 500    
Synergie KRW (env. water en kust)IF2 2808 36014 44014 44013 6809 880
Enveloppe luchtkwaliteit (Coalitieakkoord)VROM35 000     
Enveloppe luchtkwaliteit (Coalitieakkoord)LNV3 0004 0004 0004 000  
Totaal 364 666274 850263 040271 580230 408220 880
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Milieutechnologie PromT 4 9004 9004 9004 270 
Duurzaamheid-Europese aanbestedingsregeling CO2 opslag     6 000
Duurzaamheid-Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGO 6 0004 000   
MEP     205 000
Innovatie KRW (env. water en kust)9 50025 500    
Synergie KRW (env. water en kust)2 2808 36014 44014 44013 6809 880
Enveloppe luchtkwaliteit LNV (Coalitieakkoord)3 0004 0004 0004 000  
Enveloppe luchtkwaliteit VROM (Coalitieakkoord)35 000     
Totaal49 78048 76027 34023 34017 950220 880

Toelichting op de mutatie:

De mutatie betreft de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 12 Milieu en duurzaamheid (en naar de VROM-begroting) voor de projecten Milieutechnologie PromT, Europese aanbestedingsregeling CO2 opslag en Luchtkwaliteit van het Ministerie van VROM.

Daarnaast betreft de mutatie het overboeken van middelen ten behoeve van de projecten Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGO van het Ministerie van VROM/WWI, de MEP van het Ministerie van EZ, Innovatie KRW en Synergie KRW van het Infrastructuurfonds en het project Luchtkwaliteit van het Ministerie van LNV.

Artikel 13 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van kennis en innovatie

Opbouw uitgaven (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 590 887524 481303 237131 18678 424 
1e suppletore begroting 2008 168 67410 67474 92940 62225 810 
Mutatie – 55 211– 8 51715 80531 47516 44882 822
Ontwerpbegroting 2009604 619704 350526 638393 971203 283120 68282 822

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor de projecten in het kader van kennis en innovatie voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 13
(x € 1 000)200820092010201120122013
Kenniswijk4 208     
Impuls 19989 3489 1369 136   
Impuls 200178 60278 60878 535   
Impuls 2004 (Kennis Bsik)153 883139 67353 19122 78617 488 
Impuls 2005189 070122 11999 39960 4733 130 
Impuls 2006243 335127 10298 71059 02437 06439 226
Coalitieakkoord25 90450 00055 00061 00063 00043 596
Totaal704 350526 638393 971203 283120 68282 822

In Bijlage II bij deze begroting vindt u een uitgebreide specificatie van artikel 13 Kennis en innovatie.

Specificatie mutatie
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Kennis Bsik EZEZ– 12 320– 33 1978 06922 30015 148 
Holst CenterEZ– 19 3006 0006 0006 0001 300 
TechnostartersEZ– 7 5057 505    
SleutelgebiedenEZ – 1 0001 000   
Inn.progr. en toponderzoek-scheidingstechnologie PPSEZ1 452– 330– 3 5792 457  
Vit. infra-XIRAFJUS– 121121    
TTI watertechnologieEZ– 2 6002 000600   
NICISVROM/WWI– 1 217384115718  
Centre for Translational Molecular MedicineEZ     21 000
RSVVWS     – 7 000
Beroepsonderwijs in bedrijf-Fonds «versterkingberoepsonderwijs-bedrijfsleven« (incl. Regie regionale keten)EZ     5 840
Beroepsonderwijs in bedrijf-Leren en werkenOCW– 5 0005 000    
Beroepsonderwijs in bedrijf-EVC trajecten en proceduresOCW– 8 6005 0003 600   
Beelden voor de toekomstOCW     19 386
Biomedical materialsEZ     3 096
GenomicsOCW     40 500
Totaal – 55 211– 8 51715 80531 47516 44882 822

Toelichting op de mutatie:

De mutatie is in de eerste plaats het gevolg van gewijzigde inzichten in het kasverloop van diverse projecten, waardoor de middelen anders over de jaren verdeeld worden. Het gaat hierbij om met name de volgende projecten:

• Kennis Bsik, Holst Center, Technostarters, Sleutelgebieden, Scheidingstechnologie PPS en TTI Watertechnologie van het Ministerie van EZ.

• Projecten in het kader van Beroepsonderwijs in bedrijf van het Ministerie van OCW.

Daarnaast betreft de mutatie de overboeking van reeds toegezegde middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 13 Kennis en innovatie (en naar de OCW-begroting) voor het project Genomics van het Ministerie van OCW.

De overige mutaties betreffen het verwerken van de extrapolatiecijfers in het jaar 2013.

Artikel 14 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van ruimtelijke ordening

Opbouw uitgaven (in € 1 000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 165 09935 02316 23720 130500 
1e suppletore begroting 2008 293 437     
Mutatie – 27 93386 33327 40032 70019 0005 500
Ontwerpbegroting 200915 365430 603121 35643 63752 83019 5005 500

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd in het kader van ruimtelijke ordening voor zover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 14
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Vitaliteit steden/SleutelprojectenVROM274 52824 2891 800   
BIRK&SaneringsregelingVROM104 91550 9679 43717 730500 
Mooi NederlandVROM3 0009 5009 0007 0005 0001 500
KlimaatbuffersVROM 3 0004 0005 0003 000 
GeluidskaartenVROM 3 0003 0003 0003 000 
BIRK/A2 MaastrichtIF5 0005 0005 000   
BIRK/W4 LeiderdorpVenW24 158     
PrimavieraLNV 6 000    
GreenportsLNV11 9008 1005 7001 400  
Klavertje 4 (Greenport Venlo)LNV 11 5005 7005 700  
NatuurpilotLNV   13 0008 0004 000
Archeologisch bodemonderzoek (Malta)OCW7 102     
Totaal 430 603121 35643 63752 83019 5005 500
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Vitaliteit steden/Sleutelprojecten– 3 1783 178    
BIRK&Saneringsregeling– 39 65542 055 – 2 400  
Mooi Nederland3 0009 5009 0007 0005 0001 500
Klimaatbuffers 3 0004 0005 0003 000 
Geluidskaarten 3 0003 0003 0003 000 
Primaviera 6 000    
Greenports11 9008 1005 7001 400  
Klavertje 4 (Greenport Venlo) 11 5005 7005 700  
Natuurpilot   13 0008 0004 000
Totaal– 27 93386 33327 40032 70019 0005 500

Toelichting op de mutatie:

De mutaties zijn in de eerste plaats het gevolg van gewijzigde inzichten in het kasverloop van de NSP-projecten Arnhem en Rotterdam en diverse BIRK-projecten van het Ministerie van VROM, waardoor de middelen anders over de jaren verdeeld worden.

Daarnaast betreffen de mutaties de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 14 Ruimtelijke ordening (en naar de begroting van VROM en LNV) voor de Nota Ruimte projecten Mooi Nederland, Klimaatbuffers en Geluidskaarten van het Ministerie van VROM en de projecten Primaviera, Greenports, Klavertje 4 (Greenport Venlo) en Natuurpilot van het Ministerie van LNV.

Artikel 15 Projecten in voorbereiding

Opbouw uitgaven (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 465 409658 473717 5121 298 5671 496 721 
1e suppletore begroting 2008 52 939– 119 096– 63 525– 41 400– 20 000 
Mutatie – 114 920– 118 245– 55 745– 566 525– 259 869964 246
Ontwerpbegroting 2009 403 428421 132598 242690 6421 216 852964 246

Op dit artikel worden alle middelen geraamd die binnen het Fes worden gereserveerd voor projecten die in voorbereiding zijn. Zodra de projecten voldoende zijn uitgewerkt, worden de middelen overgeheveld naar de desbetreffende artikelen van de Fes-begroting en de departementale begrotingen.

Specificatie artikel 15
(x € 1 000)200820092010201120122013
Verkeer en vervoer143 42994 09266 610232 432338 031296 669
Milieu en duurzaamheid91 057116 293232 406219 133118 240137 000
Kennis en innovatie44 22775 679117 657118 420306 241237 925
Ruimtelijke ordening124 715135 068181 569120 657454 340292 652
Totaal403 428421 132598 242690 6421 216 852964 246

In Bijlage III bij deze begroting vindt u een uitgebreide specificatie van artikel 15 Projecten in voorbereiding.

Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Milieutechnologie– 9 164– 9 806    
Luchtkwaliteit1497641   
Duurzaamheid747– 5 253– 3 253   
Bijdrage systeemkosten tolheffing– 80 528– 10 066– 10 066   
Maatschappelijke sectoren en ICT209     
Infrastructuur Noordvleugel   – 495 000– 238 00022 000
Enveloppe NoMo   1 6761 669114 669
Enveloppe NoRu– 3 000– 51 892– 26 292– 33 97815 677222 823
Westerschelde   1 187  
Vrije ruimte kennis, innovatie en onderwijs 827827414414168 000
TTI watertechnologie 52104104  
Centre for Translational Molecular Medicine 111445556  
Beroepsonderwijs in bedrijf740962    
Integrale gebiedsopgaven (NoRu)1 1121 1121 112 – 738– 50 738
Reservering kennis/innovatie/onderwijs va.2011     11 827
Reservering ruimtelijk economische invest. va.2011     38 567
Genomics     598
Env Innovatie, kennis en onderzoek: Nader te verdelen 30310650650 
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in wegen (incl. veiligheid)207354354561738 
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in vaarwegen74295665812738 
Env Infra en (vaar)wegen: Luchtkwaliteit– 5 911– 5 911– 5 911– 6 897  
Env Reg. ec. beleid: Luchtkwaliteit– 5 911– 3 91189103  
Env Reg. ec. beleid: herstructurering bedr. terreinen/verrommeling1574118148  
Env Reg. ec. beleid: sterke regio’s148369517812812 
Env Reg. ec. beleid: nader te verdelen 74185185399 
Env Openbaar vervoer: Impuls spoorambitie148443591886886 
Env Energie: Pakket project Schoner en Zuiniger/innovatie2817381 1961 6541 654 
Env Water en kust: Waterkwal./KRW/WB21, nutriëntenpilots– 11 145– 33 003– 13 436– 36 457– 13 414 
Env Natuur, EHS en vitaal platteland: Luchtkwaliteit– 2 956– 3 941– 3 941– 3 941  
Env Innovatie, kennis en onderzoek     57 500
Env Infra en (vaar)wegen     100 000
Env Reg. ec. beleid     82 000
Env Openbaar vervoer     60 000
Env Energie     112 000
Env Water en kust     25 000
Totaal– 114 920– 118 245– 55 745– 566 525– 259 869964 246

Toelichting op de mutaties:

• De mutatie betreft op de eerste plaats de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar de desbetreffende uitgaven artikelen (respectievelijk de desbetreffende departementale begroting) voor diverse projecten uit de enveloppen Luchtkwaliteit (Ministerie van VROM en LNV) en de enveloppe Nota Ruimte (Ministerie van VROM en LNV). Daarnaast betreft de mutatie de projecten Milieutechnologie PromT van het Ministerie van VROM en de projecten Bijdrage systeemkosten tolheffing, Innovatie KRW, Synergie KRW en Infrastructuur Noordvleugel van het Infrastructuurfonds.

• Voor de jaren 2012–2020 zijn binnen het Fes middelen gereserveerd die bestemd zijn voor de Noordvleugel, de Nota Mobiliteit en de Nota Ruimte. Daarnaast zijn middelen gereserveerd voor Kennis, innovatie en onderzoek en voor ruimtelijk economische investeringen en middelen in het kader van de Coalitieakkoordenveloppen. Deze projecten/enveloppen zullen nader uitgewerkt worden alvorens middelen aan de departementale begrotingen worden toegevoegd. De mutatie betreft het verwerken van de reservering voor het jaar 2013.

• De reserveringen voor enveloppen, die nog niet verdeeld zijn en/of waarover nog geen besluitvorming heeft plaats gevonden en voor projecten die nog niet voldoende zijn uitgewerkt en nog niet overgeboekt kunnen worden naar de desbetreffende departementale begroting, worden geraamd op artikel 15 Projecten in voorbereiding en krijgen jaarlijks prijscompensatie binnen het Fes (voorzover hierover geen afwijkende afspraken gemaakt zijn).

De mutatie betreft het verdelen van de prijscompensatie tranche 2008 voor de bovengenoemde categorieën.

2. ONTVANGSTEN

Ontvangsten van het fonds

Artikel 21 Ontvangsten uit aardgasbaten

Opbouw ontvangsten (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 2 120 2452 095 1282 024 6161 567 8421 716 139 
1e suppletore begroting 2008 632 553– 41 68261 59441 92237 700 
Mutatie 521 446424 423425 400574 811591 6921 990 065
Ontwerpbegroting 20092 219 7283 274 2442 477 8692 511 6102 184 5752 345 5311 990 065

Op dit artikel zijn de voor het fonds bestemde ontvangsten uit aardgas geraamd. Vanaf 2008 is conform de afspraken in het Coalitieakkoord sprake van een vaste Fes-voeding waarbij de voeding uit gasbaten bij begrotingswet wordt vastgesteld.

Toelichting op de mutatie

Voor het jaar 2008 en later is sprake van een vaste Fes-voeding uit gasbaten. De mutatie betreft de aanpassing van de raming die daaruit voortvloeit en die nodig is om de voorziene Fes-uitgaven te dekken.

Artikel 22 Voeding uit incidentele baten

Opbouw ontvangsten (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 589 730606 092634 940550 840550 840 
Mutatie – 589 730– 606 092– 634 940– 550 840550 840 
Ontwerpbegroting 2009587 678000000

Toelichting op de mutatie

Vanaf 2008 is conform de afspraken in het Coalitieakkoord sprake van een vaste Fes-voeding waarbij de voeding uit gasbaten bij begrotingswet wordt vastgesteld.

Het in de begrotingsstaat (artikel 21) opgenomen bedrag is toereikend om alle uitgaven in de begroting 2009 te dekken. Door deze manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

Saldi

Artikel 31 Voordelig eindsaldo/beginsaldo

Voordelig eindsaldo

Opbouw standen (in € 1 000)
2007200820092010201120122013
Ontwerp-begr. 2008 3 582 9173 582 9173 582 9173 582 9173 582 917 
Mutatie – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917 
Ontwerp-begr. 20094 667 090000000

Op dit artikel wordt het voordelig eindsaldo geraamd. Het voordelig eindsaldo is gelijk aan het positieve verschil in enig jaar tussen de ontvangsten inclusief batig beginsaldo en de uitgaven inclusief nadelig beginsaldo.

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het niet meer nodig om de gevolgen van een batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007 toe te voegen aan het beginsaldo van het begrotingsjaar 2008 en latere jaren. Dit boekhoudkundige saldo was in beginsel belegd met uitgaven in de jaren na deze kabinetsperiode en was niet beschikbaar om extra uitgaven uit te financieren. Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2008 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is het voordelig eindsaldo 2007 niet meer relevant.

Toelichting op de mutatie

De nieuwe mutatie is per saldo het gevolg van de mutaties in de bijdragen aan de begrotingshoofdstukken en bij de ontvangsten. Een neerwaartse mutatie in de bijdragen leidt tot een opwaartse mutatie bij het voordelig eindsaldo. Een opwaartse mutatie bij de ontvangsten (inclusief het voordelig beginsaldo) heeft hetzelfde effect. De nieuwe mutatie is als volgt opgebouwd (de raming in 2013 vloeit voort uit de extrapolatie van de uitgaven en ontvangsten):

(x € 1 000)20082009201020112012
Uitgavenmutatie artikel 11– 80 000190 000224 340– 502 981– 247 323
Uitgavenmutatie artikel 12– 49 780– 48 760– 27 340– 23 340– 17 950
Uitgavenmutatie artikel 1355 2118 517– 15 805– 31 475– 16 448
Uitgavenmutatie artikel 1427 933– 86 333– 27 400– 32 700– 19 000
Uitgavenmutatie artikel 15114 920118 24555 745566 525259 869
Ontvangstenmutatie artikel 21521 446424 423425 400574 811591 692
Ontvangstenmutatie artikel 22– 589 730– 606 092– 634 940– 550 840– 550 840
Mutatie voordelig beginsaldo – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917
Correctie voordelig eindsaldo– 3 582 917    
Totaal mutatie– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917

De technische correctie betreft de hierboven toegelichte afwijking van artikel 4, lid 1 en 2 van de Wet Fonds economische structuurversterking ten aanzien van het gerealiseerde batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007.

Voordelig beginsaldo

Opbouw standen (in € 1000)
2007200820092010201120122013
Ontwerp-begr. 2008 3 582 9173 582 9173 582 9173 582 9173 582 917 
Mutatie  – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917 
Ontwerp-begr. 20094 148 6553 582 91700000

Op dit artikel wordt het voordelig eindsaldo van het voorafgaande jaar geraamd, welk saldo op grond van het eerste lid van artikel 4 van de Wet Fes ten gunste van de begroting van het fonds in enig jaar komt (zie ook de toelichting bij uitgavenartikel 31 Voordelig eindsaldo). Het voordelig eindsaldo van jaar t is het voordelig beginsaldo van jaar t+1.

Toelichting op de mutatie

De nieuwe mutatie sluit aan op de mutatie in het voordelig eindsaldo van het voorafgaande jaar en is bij dat artikelonderdeel nader toegelicht.

Licence