2.1.1. Generale wijzigingen in de begroting 2010

In de eerste suppletoire begroting 2010 is de OCW-begroting per saldo generaal verhoogd met bijna € 0,3 miljard. Onderstaande tabel laat zien welke posten dit betreft. Na de tabel volgt een toelichting.

1) Eindejaarsmarge 2009–2010

In 2009 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen, de zogenoemde eindejaarsmarge. Deze middelen worden voor 2010 aan de OCW-begroting toegevoegd.

2) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid (SZW)

Een deel van de enveloppe arbeidsmarkt uit het stimuleringspakket wordt ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. Door de crisis zijn leerlingen langer op school gebleven dan geraamd, waarmee de additionele instroom van de jeugdwerkloosheid is verminderd. De stimuleringsmiddelen voor de arbeidsmarkt sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

3) Stimuleringsenveloppe Wonen Wijken en Integratie (WWI): monumenten

Het budget van de monumentenzorg is verhoogd met een bedrag van € 24 miljoen uit de tweede tranche van de economische stimuleringsmiddelen WWI: € 15 miljoen voor de regeling herbestemming monumenten en € 9 miljoen voor de Regeling speciale projecten

4) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid

Het betreft een kasschuif van 2009 naar 2010 ten behoeve van de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

5) Stimuleringsenveloppe Bouw: onderhoud en bouw scholen

In het aanvullend beleidsakkoord zijn ter stimulering van de economie middelen beschikbaar gesteld voor verbetering van het binnenmilieu, duurzaamheid en energiebesparende maatregelen in schoolgebouwen. Er wordt in totaal € 165 miljoen ingezet. Deze middelen zijn beschikbaar voor de sectoren primair en voortgezet onderwijs. Het bedrag uit 2009 van € 36 miljoen is doorgeschoven naar 2010 aangezien de aanvraagtermijnen voor scholen en gemeenten liepen tot 1 januari 2010. De middelen komen in 2010 tot besteding.

6) Stimuleringsenveloppe Kennis: versterking kennisinfrastructuur

Deze post houdt verband met de kenniswerkersregeling. In de zomer 2009 is een succesvolle eerste ronde geweest, waarbij 128 projecten zijn gehonoreerd. Inmiddels is ook de tweede (en laatste) call in 2009 gesloten (51 projecten). Een bedrag van € 9,3 miljoen is van 2009 naar 2010 doorgeschoven, waardoor in 2010 een totaal budget van € 129,3 miljoen beschikbaar is.

7) Stimuleringsenveloppe Onderwijs: versterking MBO

Vanuit deze enveloppe is er € 3 miljoen doorgeschoven van 2009 naar 2010 ten behoeve van de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

8) Loonbijstelling 2011

Er wordt dit jaar een nullijn gehanteerd voor de lonen wat betekent dat de loonbijstelling tranche 2010 niet wordt uitgedeeld aan de departementen. Om de ontstane liquiditeitsproblematiek in het voortgezet onderwijs te verlichten, vindt een kasschuif plaats uit de loonbijstelling 2011 naar 2010.

9) Kasschuif OV-jaarkaart

Een gedeelte van de uitgaven voor de OV-jaarkaart 2010 is reeds in 2009 voldaan.

10) Kasschuiven overig

Het betreft enkele kasschuiven, grotendeels verklaard door het 4-jarige experiment teambeloning in de bve-sector dat in 2010 start in plaats van 2009 en een schuif op het artikel 17 nominaal en onvoorzien om het beeld meerjarig recht te trekken.

2.1.2. Uitvoeringsproblematiek en dekking in 2010

Toelichting

1) Ramingsbijstelling leerlingen- en studentenaantallen

In de verschillende onderwijssectoren zijn er meer leerlingen en studenten dan eerder geraamd. Aangenomen kan worden dat de hoger uitvallende ramingen voor een deel het gevolg zijn van de economische crisis. In paragraaf 2.1.3 worden de budgettaire gevolgen van de referentieraming per sector weergegeven en toegelicht.

2) Kinderopvang

De problematiek betreft in hoofdzaak tegenvallende opbrengsten van de aanpassingen in de gastouderopvang die per 1 januari jl. zijn doorgevoerd. Daarnaast is nog sprake van een tegenvallende opbrengst van de tabelaanpassing die per 1 januari 2009 is doorgevoerd en is in de reeks enig extra noodzakelijk budget verwerkt voor de implementatie van het nieuwe stelsel gastouderopvang.

3) Ramingbijstelling studiefinanciering

De ramingbijstelling is het saldo van een tegenvaller samenhangend met de ontwikkeling in de aantallen studenten en met de wettelijke verplichte verhoging van de normbedragen in de studiefinanciering, en een meevaller als gevolg van autonome ontwikkelingen. De autonome meevaller wordt voornamelijk veroorzaakt door minder omzettingen van prestatiebeurs naar gift, minder uitgaven voor de OV-studentenkaart, een lager dan geraamd gebruik van de aanvullende beurs en hogere renteontvangsten.

4) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid (SZW)

Een deel van de enveloppe arbeidsmarkt uit het stimuleringspakket wordt ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. Door de crisis zijn leerlingen langer op school gebleven dan geraamd, waarmee de additionele instroom van de jeugdwerkloosheid is verminderd. De stimuleringsmiddelen voor de arbeidsmarkt sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

5) Stimuleringsenveloppe MBO

De MBO-enveloppe uit het stimuleringspakket wordt deels ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. In het MBO zijn leerlingen door toedoen van de crisis langer op school gebleven. De stimuleringsmiddelen voor het MBO sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

6) Inzet vrije deel eindejaarsmarge

In 2009 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen. Deze middelen gaan via de eindejaarsmarge over naar 2010. Voor zover het daarbij niet om overlopende betalingsverplichtingen gaat, worden deze middelen ingezet voor de uitvoeringsproblematiek.

2.1.3. Wijzigingen in de onderwijsdeelname

Jaarlijks wordt een raming van het aantal leerlingen en studenten in de verschillende onderwijssectoren opgesteld. De wijzigingen in de onderwijsdeelname t.o.v. de raming van vorig jaar worden budgettair vertaald in de OCW-begroting. De effecten voor de OCW-begroting 2010 zijn weergegeven in de volgende tabel. Per saldo heeft dit in 2010 een budgettair effect van € 172 miljoen voor 2010.

Primair onderwijs

Het aantal leerlingen in het primair onderwijs is in 2009 gedaald ten opzichte van 2008. Dit is het eerste effect van de geboortedaling die vanaf 2000 heeft plaatsgevonden. Deze daling is nog niet zichtbaar bij het speciaal basisonderwijs. Ten opzichte van de raming van vorig jaar zijn er bij het primair onderwijs slechts zeer geringe afwijkingen.

Voortgezet onderwijs

Het totaal aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs is in 2009 gestegen ten opzichte van 2008. Deze stijging doet zich vooral voor bij de gemeenschappelijke leerjaren en bij havo/vwo. In het voortgezet onderwijs zijn er ruim 3.000 leerlingen meer dan vorig jaar werd verwacht.

Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Gebleken is dat in het studiejaar 2009/2010 meer geïndiceerde deelnemers met een handicap (LGF) zijn ingestroomd dan verwacht. Dit heeft geleid tot een overschrijding van het budget voor 2009. Als gevolg van deze ontwikkeling is ook het budget voor 2010 verhoogd.

Hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs

Het totale aantal hbo-studenten is fors toegenomen, vooral bij voltijd-hbo (zowel bij eerstejaars als bij hogerejaars). Ook het aantal wo-studenten is fors toegenomen, vooral het aantal eerstejaars is sterk gestegen. De toename is flink hoger dan vorig jaar geraamd, hetgeen leidt tot een forse bijstelling van de raming naar boven.

2.1.4. Technische mutaties, waaronder loon- en prijsbijstelling

In deze 1e suppletoire begroting is een groot aantal technische wijzigingen opgenomen. Het betreft onder meer (interne) overboekingen tussen de artikelen in de OCW-begroting en overboekingen met andere departementen.

Loonbijstelling

Er wordt een nullijn gehanteerd voor de lonen wat betekent dat de loonbijstelling tranche 2010 niet wordt uitgedeeld aan de departementen.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2010 wordt voor het jaar 2010 niet uitgekeerd. In verband met de verplichte prijsbijstelling wordt OCW voor 2010 incidenteel door VWS gecompenseerd (€ 30 miljoen).

3. Baten-lastendienst Dienst Uitvoering Onderwijs

In de OCW ontwerpbegroting van 2010 is een indicatieve openingsbalans van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) opgenomen. In de eerste suppletoire begroting is de definitieve openingsbalans van DUO per 1 januari 2010 opgenomen. De balansposten zijn afzonderlijk toegelicht. Op de definitieve openingsbalans is een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven.