Naast een grote inzet op het voorkomen van criminaliteit, zoals bij de voorkoming van overvallen, blijft een daadkrachtige aanpak van criminaliteit over de hele linie noodzakelijk. De pakkans bij ernstige misdrijven moet substantieel omhoog. De landelijke prioriteiten van de politie 2011–2014 weerspiegelen deze ambitie. Zo moet de pakkans voor delicten met een hoge impact op het slachtoffer – overvallen, straatroof, inbraken en geweld – landelijk met een kwart omhoog. In 2012 gaat de pakkans voor het geheel van deze criminaliteit al omhoog naar 34,5% (in 2009 was de pakkans 30%). Naar gelang de lokale veiligheidssituatie kan het lokaal gezag binnen de algehele trend van een substantiële verhoging van de pakkans, andere accenten binnen deze prioriteiten leggen.
Om de pakkans te verhogen zullen slimmere werkwijzen worden toegepast. Een aantal politiekorpsen is hier reeds mee begonnen; de meest effectieve werkwijzen zullen landelijk worden ingevoerd. Voorbeelden daarvan zijn het meer gebruik maken van «real time» intelligence, camera’s in winkels met een directe alarmknop en directe doorzending van beelden naar de politie. Ook de landelijke uitrol van burgernet en de inzet van social media draagt sterk bij aan de verhoging van de pakkans. In 2012 zijn 325 gemeenten aangesloten, zodat eind 2012 800 000 burgers participeren.
[Overvalcriminaliteit]
In het afgelopen jaar is door publieke en private partijen in de Taskforce Overvallen fors geïnvesteerd in de aanpak van overvallen. Onder meer door het instellen van vaste overvallenteams bij de politie en de inzet op preventie die samen met het bedrijfsleven is gepleegd, is het aantal overvallen per 1 augustus 2011 al 23% gedaald ten opzichte van 1 augustus 2009. Maar nog altijd worden te veel winkeliers en andere ondernemers het slachtoffer van overvalcriminaliteit met grof geweld.
Het aantal overvallen moet in 2014 zijn teruggedrongen tot het niveau van 2006, dus onder de 1 900. Het ophelderingspercentage moet stijgen naar tenminste 40%. Het aantal daders dat wordt bestraft, moet verdubbelen naar minstens 32% en het percentage overvallers dat binnen twee jaar recidiveert, wordt teruggebracht naar 40%. Om de in 2011 ingezette trend voort te zetten, wordt voor 2012 gestreefd naar een daling van het aantal overvallen tot 2 100 en een oplossingspercentage van 32%.
[Aanpak van straatroof]
Het aantal straatroven wordt teruggedrongen van ongeveer 8 700 in 2010 naar ruim 6 000 in 2014 (- 25%) . Voor 2012 en 2013 zal het aantal afnemen met respectievelijk 5% en 10%. De pakkans zal ook hier landelijk met een kwart toenemen.
[Offensief tegen geweld]
Er wordt ingezet op een verdere reductie van het aantal geweldsincidenten. Dit gebeurt met een dadergerichte aanpak, mede op basis van het programma «Aanpak geweld in het semi-publieke domein». Veiligheidshuizen zullen hierbij een belangrijke rol spelen. Daders kunnen erop rekenen dat zij opgespoord, vervolgd en veroordeeld worden. Voor daders van enkelvoudige geweldsdelicten zal de pakkans in 2014 landelijk met 25% vergroot zijn (respectievelijk 5% en 15% in 2012 en 2013).
In 2012 zal daarnaast de huidige aanpak van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak worden voortgezet; lik-op-stuk en (super-)snelrecht. Daarbij zal bijzondere aandacht uitgaan naar het doen van aangifte, het verhalen van schade op de dader en een intensievere en bredere toepassing van civiel- en bestuursrechtelijke maatregelen.
[Aanpak van inbraken]
Ook voor de aanpak van inbraak van woningen geldt landelijk een verhoging van het oplossingspercentage met 25% in 2014, en respectievelijk in 2012 en 2013, 5% en 15%. Nadruk ligt daarbij op de aanpak van inbraken waarbij tevens sprake is van geweld. Onder meer de inzet van Burgernet is in dit kader van belang. Burgers worden actief aangespoord hieraan mee te doen. Verder is het Keurmerk Veilig Wonen een belangrijk instrument. Door preventieve maatregelen kunnen inbraken in veel gevallen worden voorkomen.
[Criminele jeugdbendes van de straat]
Het aandeel van jeugdbendes in de criminaliteit is aanzienlijk. Veel overlast in buurt en wijk is hen toe te rekenen. De aanpak van deze bendes heeft dan ook hoge prioriteit. Met het OM en de politie is afgesproken dat zij samen met de lokale partners binnen twee jaar ervoor zorgen dat alle 89 criminele jeugdbendes, die nu in beeld zijn, zijn aangepakt. Vanuit het ministerie wordt deze aanpak ondersteund door een landelijk team. Knelpunten in de aanpak op lokaal niveau worden opgelost en «good practices» breed verspreid. Gebruikmaking van interventies als de «patseraanpak», het Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen, erkende gedragsinterventies en Prokid wordt gestimuleerd. Er wordt consequent opgetreden; ook tegen eenvoudige verstoringen van de openbare orde en kleinere strafbare feiten. Criminele jeugdbendes worden daarmee over de hele linie aangepakt. De aanpak van de hinderlijke en overlastgevende jeugdbendes wordt door gemeenten eveneens krachtig voortgezet.
Een aantal grote steden kampt met overlast veroorzakende werknemers uit Midden- en Oost Europa (MOE). Om fraude binnen het domein van werk en inkomen te voorkomen zullen de mogelijkheden om bestuursrechtelijk te kunnen ingrijpen sterk worden vergroot. Met het oog op een effectieve handhaving zal ook het strafrechtelijk regime worden aangescherpt. Hiernaast zal het Rijk in 2012 samen met gemeenten gericht en waar nodig met verhoogde inzet van het bestaande instrumentarium, overlast als gevolg van MOE-landers aanpakken.
[Aanscherping van het coffeeshopbeleid]
Overlast en criminaliteit rond coffeeshops moet stoppen. In dat kader wordt een einde gemaakt aan het huidige «open-deur-beleid» van de coffeeshops. Kleinschaligheid en beheersbaarheid staan centraal. In 2012 worden coffeeshops besloten clubs die er enkel nog voor de lokale markt zijn. Om dit te realiseren, krijgen alleen meerderjarige ingezetenen van Nederland toegang tot een coffeeshop op vertoon van een geldig identiteitsbewijs en op basis van lidmaatschap van de desbetreffende coffeeshop. Het lidmaatschap wordt in de vorm van een clubpas verleend. Kleinschaligheid wordt bereikt door maximering van het aantal leden van de coffeeshop. De minimale afstand van coffeeshops tot scholen wordt 350 meter en drugsgebruik op scholen wordt stevig ontmoedigd. Een aanscherping van de gedoogcriteria behorende bij de aanwijzing Opiumwet zal per 1 januari 2012 een feit zijn. In 2012 worden tussen Rijk en coffeeshopgemeenten mede in dit kader afspraken over de handhaving gemaakt.
[Aanpak van wapenbezit]
Er is sprake van een grover gebruik van wapens bij overvallen en straatroof. Met het wetsvoorstel verruiming preventief fouilleren krijgen politie en OM meer mogelijkheden om voortijdig in te grijpen.
Het illegale wapenbezit in ons land wordt onverkort aangepakt. Het project opsporing vuurwapens op internet en het informatiegestuurd handhaven op vuurwapens door politie, KMar en Douane (onder andere met gebruik van ANPR en geprofileerde informatie) zijn hiervan voorbeelden in het kader van de brede aanpak van de overvalcriminaliteit.
Mede naar aanleiding van de onderzoeken naar het schietincident in Alphen aan de Rijn (het strafrechtelijk onderzoek, rijksrechercheonderzoek, IOOV en de Onderzoeksraad voor Veiligheid) – wordt bekeken welke wijzigingen in het stelsel en de uitvoering zullen worden doorgevoerd.
[Eenvoudiger aangifte doen]
Meer aangiften, betekent meer aanknopingspunten om criminaliteit gericht te bestrijden. Het doen van een aangifte is een belangrijk contactmoment van de burger met de politie. Een soepel verlopend aangifteproces is van wezenlijk belang voor het vertrouwen. Burgers en ondernemers moeten thuis, onderweg of op het politiebureau, snel en eenvoudig aangifte kunnen doen. Ook moeten zij tijdig informatie ontvangen over wat er met hun aangifte gebeurt. In 2011 is gestart met een aanpak waarbij de burger via 6 kanalen aangifte of een melding bij de politie kan doen. Met een aangiftevolgsysteem is de aangever zelf in staat de status van zijn aangifte op te vragen. Dit systeem wordt in 2012 intensief beproefd met het oog op een landelijke uitrol. Burgers zullen ook gestimuleerd worden meer 1-1-2 te bellen als zij iets verdachts zien. 90% van alle aanhoudingen vindt immers plaats op aanwijzing van een aangever of een getuige. De politie zet in op het verbeteren van de «heterdaadkracht». Door snel optreden wordt het aantal aangehouden verdachten verhoogd en kunnen zaken snel(ler) worden afgedaan. Doelstelling is dat de heterdaadratio (verhouding tussen wel en niet op heterdaad aangehouden verdachten) in 2014 met 25% is verhoogd. In 2012 moet dit 5% zijn verhoogd en in 2013 met 15%.
[Aanpak van criminaliteit in wijk en buurt: doorontwikkeling van de Veiligheidshuizen]
Voor een veiligere buurt en wijk zijn de Veiligheidshuizen onmisbaar. Hier werken de gemeentebestuurder, de officier van Justitie, de politieagent, de reclasseringsambtenaar op lokaal niveau samen met andere partners om daders – individueel of in groepsverband – aan te pakken. De doorontwikkeling van de samenwerking binnen de Veiligheidshuizen staat voor 2012 centraal en zal zich richten op het slagvaardiger en professioneler maken van de geïntegreerde, dadergerichte aanpak van veelplegers, huiselijk geweldplegers, risicojongeren en ex-gedetineerden. Mijlpalen in 2012 zijn: meer inzicht in maatschappelijk rendement, regionalisering, bestuurlijke afspraken over inzet van participerende organisaties en een goed werkend systeem voor informatie-uitwisseling op casusniveau.
[Aanpak van criminaliteit tegen het bedrijfsleven]
Criminele activiteiten die schadelijk zijn voor ondernemers – en daarmee ondermijnend zijn voor de Nederlandse economie – dienen te worden teruggedrongen. Los van de specifieke aanpak van overvalcriminaliteit en cybercrime, zijn ook de volgende op het bedrijfsleven gerichte acties in gang gezet: georganiseerde winkeldiefstal door mobiele bendes wordt teruggedrongen door informatie van detailhandel en politie te bundelen. Ladingdiefstal en transportcriminaliteit wordt tegengegaan door het slim en actief toepassen van cameratoezicht langs de snelwegen («secure lane»).
Met winkeldieven wordt alsnog afgerekend. Naast een strafrechtelijk traject, is doelstelling om winkeldieven standaard een bedrag van € 151 in rekening te brengen als schadevergoeding voor de tijd die de winkelier aan de aanhouding en afhandeling moet besteden.
Om diefstal, inbraak en vernielingen tegen te gaan worden in samenwerking met het bedrijfsleven extra projecten Keurmerk Veilig Ondernemen (KVO) uitgerold. Afpersing wordt programmatisch aangepakt in samenwerking met politie, OM, de stichting Meld Misdaad Anoniem, VNO-NCW/MKB-Nederland en Koninklijke Horeca Nederland. Daarbij wordt ingezet op het vergroten van de kennis en weerbaarheid bij bedrijven; het vergroten van de meldings- en aangiftebereidheid en de professionalisering van de aanpak door de politie. Om slachtoffers goede ondersteuning te bieden, is een landelijke vertrouwenslijn afpersing ingericht.
[Veiligheidsregio's: meer slagkracht bij crisisbeheersing en rampenbestrijding]
Om burgers beter te beschermen tegen de risico's van branden, rampen en crises is in 2010 de Wet veiligheidsregio's in werking getreden. Een belangrijk onderdeel daarvan is regionale bestuurlijke regie, met als doel een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van de brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing. Het streven is om de verplichte regionalisering van de brandweer en de oprichting van het Instituut Fysieke Veiligheid begin 2012 wettelijk van kracht te laten zijn waarmee de regionale bestuurlijke regie verder versterkt wordt. In 2012 wordt de wet veiligheidsregio's geëvalueerd, waarbij wordt gekeken naar het functioneren van het stelsel en het presterend vermogen van de veiligheidsregio's. Daarnaast staat het komende jaar de verdere professionalisering van de brandweer hoog op de agenda. De opkomsttijden, de variabele voertuigbezetting alsmede het (landelijke) dekkingsplan zijn daarbinnen belangrijke onderwerpen. Ook wordt – in samenwerking met de betrokkenen – een toekomstvisie op de brandweervrijwilligers opgesteld. De brandweervrijwilligers zijn immers het hart van de brandweerorganisatie. De aanbevelingen van de inspectie OOV alsmede de bevindingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid in de rapportages naar aanleiding van de brand in Moerdijk worden voortvarend opgepakt. Thema’s hierbij zullen zijn: crisiscommunicatie, bovenregionale samenwerking en opschaling.