Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de ontvangsten

High Trust

De realisatie is hoger dan de raming vanwege een vervroegde boete-ontvangst in 2015 die was voorzien voor 2016.

Diverse ontvangsten

De hogere ontvangsten zijn het gevolg van een bij Voorjaarsnota 2015 voorziene restitutie inzake FM-vergunningen voor commerciële radio. Deze restitutie heeft uiteindelijk niet plaatsgevonden omdat in 2016 op last van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) een nieuw bedrag moet worden vastgesteld dat vervolgens zal worden verrekend met de al door het betrokken radiostation betaalde bedragen.

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

Toeslag Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI-toeslag).

In 2015 is voor de TKI-toeslagregeling € 118,7 mln aan verplichtingen gerealiseerd. Dit is € 8,7 mln meer dan bij Najaarsnota 2015 werd verwacht. Bij Najaarsnota 2015 was reeds geanticipeerd op een groter beroep op de regeling op basis van de verwachtingen in oktober. Op basis van het beeld begin december bleek dat het beroep nog hoger zou zijn. Dit is per brief (TK, 34 300 XIII, nr. 166) aan de Kamer gemeld. De uitfinanciering van deze verplichtingen vindt plaats gedurende 6 à 7 jaar en wordt ingepast in het beschikbare kasbudget.

Toelichting op de uitgaven

Topsectoren overig

Voor de uitfinanciering van het verplichtingen in het kader van het oud FES-project BeBasic was meer kasbudget nodig dan geraamd stond in de begroting (€ 8 mln). Tegenover deze hogere uitgaven stonden lagere uitgaven voor onder andere de uitfinanciering van Phase 2 (– € 2,5 mln).

Toelichting op de ontvangsten

Er zijn € 5,5 mln meer octrooiopbrengsten gerealiseerd dan in de Najaarsnota werd geraamd. Voor € 1 mln is de stijging van de octrooiontvangsten toe te rekenen aan de toename van het aantal in Nederland geldig geworden (Europese) octrooien. Daarnaast zijn de meeropbrengsten deels het gevolg van een eerdere toename van het aantal nationale octrooien, waarvan het effect pas later zichtbaar wordt.

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

Op artikel 13 is voor ruim € 1,5 mld minder aan verplichtingen aangegaan. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat voor het verstrekken van garanties minder verplichtingenruimte nodig was dan geraamd. Voor de BMKB is € 84,1 mln niet benut (beschikbaar was € 530,2 mln), bij de Groeifaciliteit is € 85,6 mln niet benut (beschikbaar was € 114,3 mln), bij de Garantie Ondernemersfinanciering (GO) is € 131,1 mln niet benut (beschikbaar was € 250 mln) en bij de Borgstelling Scheepsnieuwbouw is 358,0 mln niet benut (beschikbaar was € 400 mln).

De beschikbare garantiebudgetten betreffen de maximaal beschikbare plafonds. Het is geen doel op zich om deze ruimte jaarlijks maximaal te benutten. De regelingen ademen namelijk mee met de economische conjunctuur. Bij de BMKB, de GO en de GSF is in 2015 sprake van een hogere benutting ten opzichte van vorig jaar. De uiteindelijke benutting van het budget van de Groeifaciliteit (GF) ligt flink lager dan het aanvankelijke beroep omdat in de praktijk onder de GF goedgekeurde participaties geen doorgang vinden.

Op MKB-financiering is een garantieverplichting aangegaan van € 86,7 mln aan de Europese Investeringsbank voor de € 100 mln funding aan Qredits. Het niet-benutte budget van het Aanvullend Actieplan MKB-financiering (€ 883,3 mln) blijft beschikbaar in 2016.

Toelichting op de uitgaven

De uitgaven op de BMKB lagen € 5,7 mln onder de raming omdat er minder verliesdeclaraties werden ingediend dan eerder werd aangenomen.

De uitgaven van de Groeifaciliteit waren € 5,1 mln lager dan begroot. Vanwege een lager dan geraamde benutting in voorgaande jaren valt het totaal van de ingediende schadedeclaraties ook lager uit.

Toelichting op de ontvangsten

Door hogere terugontvangsten als gevolg van afgewezen verliesdeclaraties vielen de totale inkomsten voor de BMKB € 7 mln hoger uit. Hierdoor en vanwege de lagere omvang aan verliesdeclaraties hoefde uiteindelijk € 13 mln minder aan de interne begrotingsreserve onttrokken te worden.

Vanwege de lagere benutting in voorgaande jaren vallen de ontvangsten voor de Groeifaciliteit € 5 mln lager uit. Hier staan ook lagere uitgaven als gevolg van schades tegenover.

Toelichting op de interne begrotingsreserves

Interne begrotingsreserve BMKB

De onttrekking dient ter dekking van de schadebetalingen BMKB zoals toegelicht in de EZ-begroting 2015.

Interne begrotingsreserve Groeifaciliteit

In het kader van het Aanvullend Actieplan MKB-financiering is € 12 mln aan de EZ-begroting toegevoegd voor een kasreserve voor de garanties voor achtergestelde leningenfondsen. Het achtergestelde leningenfonds van het NLII gaat gebruik maken van de Groeifaciliteit. Daarom is € 12 mln toegevoegd aan de begrotingsreserve van de Groeifaciliteit.

Interne begrotingsreserve Garantie Ondernemersfinanciering

De onttrekking dient ter dekking van de schadebetalingen Garantie Ondernemersfinanciering.

Interne begrotingsreserve Garantiefaciliteit Scheepsnieuwbouwfinanciering

Interne begrotingsreserve Garantie MKB-financiering

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

Duurzame energieproductie (MEP/SDE/SDE+)

De slotwetmutatie bij de verplichtingen (€ 624 mln voor het totaal van artikel 14) betreft voor het grootste deel (€ 503 mln) een administratief technische mutatie als gevolg van het storten in de interne begrotingsreserve van de kasmiddelen die in 2015 voor duurzame energieproductie beschikbaar waren maar niet zijn uitgegeven. Daarnaast is sprake van een verplichtingenmutatie van totaal € 33,8 mln voor de garantieregeling Geothermie (€ 31,9 mln garantieverplichting; zie onderstaande toelichting en € 1,9 mln storting in de begrotingsreserve).

Garantieverplichtingen

De verplichtingenrealisatie betreft in zijn geheel Geothermie. De openstelling van deze regeling loopt over de jaargrens heen (oktober 2015 tot en met maart 2016). De verwachting was dat de eerste aanvragen zich in 2016 zouden aandienen, echter al in 2015 zijn vier aanvragen ontvangen en verwerkt.

Toelichting op de uitgaven

Subsidies

Topsectoren Energie

De lagere realisatie is met name het gevolg van lagere uitgaven op de SDE+ projecten van de topsector energie vanwege vertraging in het opstarten van de projecten.

SDE/SDE+

Op de SDE en de SDE+-regeling is per saldo € 479 mln minder uitgegeven dan begroot, voornamelijk als gevolg van de vertraging in de start van een aantal grote energieprojecten. Het bedrag dat niet is uitgegeven is in de interne begrotingsreserve duurzame energie gestort.

Opdrachten

Pallas

In de begroting is een raming opgenomen voor betaling van de tweede tranche van een in 2012 toegezegde totale lening van € 40 mln van het Ministerie van Economische zaken en € 40 mln van de provincie Noord-Holland. Eind 2015 kwamen er echter vragen vanuit de provincie Noord-Holland over het project. Deze vragen hadden betrekking op de marktvooruitzichten voor Pallas, de ontwikkeling van een level playing field, de positionering van Pallas als onderzoeksreactor, de belangstelling van investeerders en de liquiditeitsbehoefte van de Stichting Pallas. De gerezen vragen zorgden voor uitstel van de betaling door Noord-Holland en dit heeft er toe geleid dat ook de tweede tranche van Economische Zaken uiteindelijk niet is uitbetaald in 2015.

Toelichting op de ontvangsten

Aardgasbaten

Door het besluit tot verlaging van het gaswinningsplafond en de daling van de gasprijs zijn de aardgasbaten lager uitgevallen.

Toelichting op de interne begrotingsreserves

Interne begrotingsreserve Geothermie

Interne begrotingsreserve Duurzame energie

De interne begrotingsreserve Duurzame energie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van vertraging bij projecten waaraan reeds subsidie is toegekend en reeds verplichte projecten die niet tot uitvoering komen en door andere projecten moeten worden vervangen met het oog op het bereiken van de doelstelling. Via de begrotingsreserve blijven de middelen beschikbaar tot het moment dat ze alsnog zullen worden uitbetaald. In 2015 is € 503 mln in de reserve gestort en € 20 mln aan de reserve onttrokken.

Interne begrotingsreserve risicopremie lening ECN/NRG

De middelen op de interne begrotingsreserve risicopremie ECN/NRG zullen worden aangesproken als ECN, al dan niet tijdelijk, (gedeeltelijk) niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

Een groot gedeelte van de beschikbare garantieruimte komt te vervallen, omdat in 2015 weinig investeringen zijn gedaan waarop een garantstelling van de Garantieregeling Landbouw (en plus) rust.

Toelichting op de uitgaven

Subsidies

Diergezondheid en dierenwelzijn

Voor de Regeling in beslag genomen goederen (dieren) stond het beschikbare budget geraamd bij het opdrachtenbudget. De uitgaven worden verantwoord bij het subsidiedeel, de uitputting is uiteindelijk € 1,3 mln hoger uitgevallen dan geraamd.

Visserij

Op het onderdeel Visserij zijn meer uitgaven verricht in het kader van het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMVZ) voor € 5,0 mln. De dekking komt uit de interne begrotingsreserve visserij.

Apurement

Bijdrage aan andere begrotingshoofdstukken

De storting in het DGF is met € 5,6 mln verhoogd om beter aansluiting te vinden bij de geraamde DGF-uitgaven.

Opdrachten

In het kader van het mestbeleid zijn extra opdrachten betaald voor € 3,1 mln.

Toelichting op de ontvangsten

Voedselzekerheid en internationaal en Europees landbouwbeleid

De lagere ontvangst van € 4 mln hangt samen met vertraging in de EU-ontvangsten en de lagere ontvangst bij de vervallen waarborgen.

Begrotingsreserves

De hogere ontvangst van € 7,1 mln hangt samen met extra uitgaven voor de visserij en de landbouw, waardoor meer uit de reserves moest worden onttrokken.

Toelichting op de Interne begrotingsreserves

In onderstaande tabellen wordt het verloop van de interne begrotingsreserves toegelicht.

Interne begrotingsreserve Landbouw

Toelichting op de stortingen

De uitfinanciering van de openstellingen van de regelingen MEI en PAS lopen ook de komende jaren nog door. Om kasbudget beschikbaar te houden voor de betalingen op de openstellingen, is het niet gebruikte kasbudget in de reserve landbouw gestort.

Toelichting op de onttrekkingen

In het verleden zijn bedragen in de reserve gestort om de uitfinanciering op diverse regelingen en projecten te kunnen financieren. In 2015 zijn daarvoor bedragen aan de reserve onttrokken. Het gaat daarbij om onder andere de duurzame stallen, investeringsregeling Jonge Agrariërs, regeling Fijnstofmaatregelen en de uitvoering van diverse projecten op het gebied van intensieve veehouderij. Op het budget voor College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) is een jaarlijks tekort. De onttrekking uit de reserve heeft tot doel dit tekort voor 2014 te dekken. Voor 2016 tot en met 2018 wordt eveneens een jaarlijkse onttrekking voorzien.

Interne begrotingsreserve Visserij

Toelichting op de stortingen en onttrekkingen

Interne begrotingsreserve Borgstellingsfaciliteit

Toelichting op de stortingen

Deze reserve is bedoeld om de verliesdeclaraties te betalen voor afgegeven garantiestellingen aan banken waarmee innovatieve en duurzame investeringen in de landbouw en visserij worden gefaciliteerd. Hiervoor is een reguliere storting gedaan van 3 mln. Daarnaast is een bedrag van € 2,5 mln gestort als reserve voor verliesdeclaraties voor de garantstelling voor marktintroductie van innovaties. Deze regeling is in 2015 nog niet opengesteld. Tenslotte is de jaarlijkse storting van € 2 mln gedaan die benodigd is voor het flankerend beleid bij het verbod op de pelsdierhouderij (amendement van Gerven/Dijsselbloem, TK, 2010–2011, 32 609 XIII, nr. 4).

Toelichting op de onttrekkingen

Ook in 2015 hebben de banken veel verliesdeclaraties als gevolg van faillissementen ingediend. Deze komen verliesdeclaraties komen ten laste van de Garantieregeling Landbouw. Garantieregeling Landbouw (en plus) ingediend.

Interne begrotingsreserve apurement

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de verplichtingen

De beschikbare € 50 mln voor schatkistbankieren van groene onderwijsinstellingen hoefde niet te worden aangesproken. Verplichtingen voor subsidies met uitgaven 2015 waren al grotendeels meerjarig in voorgaande jaren aangegaan. Vanwege het wegvallen van de groene plus subsidies ingaande 2016 werden er in beperktere mate nieuwe verplichtingen aangegaan.

Toelichting op de uitgaven

Bekostiging

De uitgavenrealisatie op dit onderdeel komt € 4,5 mln lager uit dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door:

• • Van de middelen Loonruimte-akkoord kon € 1,3 mln niet meer in 2015 toegekend worden in de bekostigingsbrieven, omdat de middelen te laat beschikbaar kwamen. Deze middelen moeten daarom volgend jaar worden toegekend.

• • Op Kenniscentra werd € 0,3 mln bespaard vanwege lagere uitgaven boventallig personeel bij overdracht aan SBB (samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven).

• • Er waren meevallers van € 2,9 mln vanwege lagere prijzen in de OCW-conforme bekostigingsmodellen dan eerder geraamd.

Subsidies

De lagere uitgavenrealisatie op het onderdeel subsidies van € 5,9 mln lager wordt veroorzaakt door:

• • Er is in 2015 € 0,3 mln loonbijstelling en € 0,9 mln Loonruimte-akkoord toegevoegd. Deze € 1,2 mln is in 2015 niet nodig aangezien de bedragen voor 2015 al vast lagen.

• • Er werd € 1,2 mln ontvangen van OCW in het kader van de Regeling intensivering onderwijs die in 2015 niet leidt tot nieuwe uitgaven.

• • Voor € 2,9 mln was er vertraging in groene plus projecten (Regeling praktijkleren en groene plus)

• • Voor € 0,6 mln was er sprake van minderbesteding op subsidies vanwege lagere uitgaven (meevallers).

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting op de uitgaven

Opdrachten

De lagere uitgaven bij het onderdeel opdrachten hangt samen met het niet uitbetalen van uitgaven voor Natura 2000 zijn € 2,8 mln en voor diverse projecten die niet volledig tot uitbetaling zijn gekomen.

Toelichting op de ontvangsten

Landinrichtingsrente

De meerontvangsten van € 5,0 mln houden voornamelijk verband met het feit dat begunstigden van ruilverkavelingsprojecten gebruik hebben gemaakt van de mogelijkheid om landinrichtingsrente vervroegd af te kopen.

Overige ontvangsten

De lagere ontvangst van € 8,8 mln door dat de taakstelling voor Platteland Ontwikkelingsprogramma (POP-2)-inkomsten voor grondverwerving indertijd meerjarig is geraamd. Terwijl deze geen onderdeel meer zijn van het programma vanaf 2007 (POP-3). Op deze taakstelling zijn derhalve vanaf 2007 geen ontvangsten meer gerealiseerd (€ 2,1 mln). Verder is er vertraging bij de realisatie opbrengsten van voormalige DLG-projecten zoals, Project Ontwikkeling Militaire Terreinen (Promt) circa € 5 mln. Tevens heeft vertraging plaatsgevonden bij aantal geplande subsidie eindafrekeningen waarop een terugontvangst was gepland.

Budgettaire gevolgen van beleid,

Toelichting op de verplichtingen

Op het verplichtingbudget is € 141,8 mln niet tot benutting gekomen in 2015. Vanwege de fondsconstructie blijft dit budget beschikbaar. Het bedrag bestaat met name uit:

• • Toegepast onderzoek (– € 49,8 mln). Voor de investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek zijn nog geen verplichtingen aangegaan (– € 50 mln). De regeling Toekomstfondskrediet Onderzoeksfaciliteiten is in 2015 opengesteld. Partijen dienden in het najaar van 2015 projectvoorstellen in voor investeringen in nieuwe en bestaande hoogwaardige onderzoeksfaciliteiten, waarvoor begin 2016 beoordeling en toewijzing plaatsvindt.

• • Innovatiekredieten (– € 44,6 mln). De benutting van het Innovatiekrediet in 2015 is met € 53 mln iets hoger dan in voorgaande jaren. Voor 2015 valt wel op dat de financiering van klinische projecten achter bleef bij de verwachting, omdat een aantal aanvragen niet voor het einde van het jaar afgerond konden worden en doorgeschoven zijn naar 2016.

• • Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen (– € 42,0 mln). De ontvangst vanwege de voorgenomen verkoop van een deel van de aandelen LIOF kon niet in 2015 worden gerealiseerd, omdat de provinciale staten van Limburg het besluit pas in 2016 zullen bekrachtigen (dit is inmiddels gebeurd). De hiermee samenhangende uitgavenruimte van € 32 mln kon daarom in 2015 niet worden benut. Daarnaast kon de EZ-bijdrage aan de NOM ten behoeve van het Innovatiefonds Noord Nederland niet in 2015 worden verstrekt. De bijdrage zal in afstemming met de noordelijke provincies in 2016 beschikbaar worden gesteld. De ruimte van € 42 mln blijft vanwege de fondsconstructie beschikbaar binnen het Toekomstfonds.

Toelichting op de uitgaven

Toelichting op de ontvangsten

De hogere ontvangsten uit de Seed Capital regeling (€ 12,1 mln) komen voornamelijk voort uit de investeringen in de bedrijven Dezima Pharma en Acerta Pharma.

De niet-beleidsartikelen

Toelichting op de verplichtingen en uitgaven

Personele uitgaven

Er is in 2015 € 1,9 mln minder uitgegeven dan geraamd. Dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat:

• • De vacaturevervulling bij Nationale Coördinatie Groningen (NCG) minder voorspoedig liep dan geraamd (– € 2,2 mln).

• • Er een correctie (– € 3,7 mln) op de uitgaven heeft plaatsgevonden voor de Werk naar Werk kandidaten (VWNW) van voormalig DLG over de 2e helft van 2015. Deze uitgaven zijn betaald uit het eigenvermogen van DLG.

• • De uitgaven van externe inhuur hoger (€ 1,8 mln) waren dan geraamd. De hogere externe inhuur wordt voornamelijk verklaard door de inzet van ICT specialisten voor het Identity Management Systeem (IdM).

• • Aan Sociaal Flankerend Beleid (SFB) (€ 2,0 mln) meer is uitgegeven dan geraamd.

Bij materiële uitgaven is er € 13,2 mln minder uitgegeven dan geraamd. Dit wordt met name veroorzaakt doordat:

• • De materiële uitgaven (– € 3,5 mln) van Nationaal Coördinatie Groningen (NCG) zijn verantwoord op artikel 14 (Energie ETM), terwijl de uitgaven op artikel 40 (Apparaat) waren begroot.

• • Lagere uitgaven bij ACM (– € 5,9 mln). Deze lagere uitgaven worden o.a. veroorzaakt doordat de huisvestingskosten aan andere inwonende organisaties zijn doorbelast en er een vertraging van een aantal onderzoeksprojecten heeft plaatsgevonden.

• • Vertraagde uitvoering van ICT projecten bij het CPB (– € 1,3mln).

• • Dat de uitgaven (– € 1,1 mln) voor Regiebureau Pop lager zijn dan geraamd in verband met de start van het Regiebureau POP nieuwe stijl in 2015.

Toelichting op de ontvangsten

De lagere ontvangsten hangen voornamelijk samen met de vertraagde binnenkomst van geraamde ontvangsten voor bij telecom- en postbedrijven in rekening gebrachte tarieven door de Autoriteit Consument en Markt.

Toelichting

Op artikel 41 Nominaal en onvoorzien worden geen uitgaven gedaan. Bij 2^e suppletoire begroting 2015 zijn de loon- en prijsbijstelling toegedeeld aan de relevante artikelen.

Budgettaire gevolgen Diergezondheidsfonds (DGF)

Toelichting op de verplichtingen en uitgaven

Programma-uitgaven onderdeel UO111 Bewaking van dierziekten

De uitgaven voor het onderdeel Bewaking van dierziekten zijn € 4,9 mln lager dan geraamd. Dit wordt onder andere veroorzaakt door lagere uitgaven voor het Salmonella-vaccinatie programma ad € 1,6 mln doordat de Europese regelgeving hiervoor laat is gepubliceerd. Daarnaast lopen enkele instanties belast met de monitoring van dierziekten achter met facturering waardoor in totaal circa € 1,3 mln lagere uitgaven gerealiseerd zijn. De afrekening met de vereffeningsorganisatie Productschappen waarvoor € 1,7 mln onvoorzien was opgenomen zal pas in 2016 afgewikkeld worden.

Programma-uitgaven onderdeel UO112 Bestrijding van dierziekten

De uitgaven voor het onderdeel Bestrijding van dierziekten zijn € 24,3 mln lager dan geraamd bij de 2^e suppletoire begroting 2015. Dit wordt veroorzaakt doordat het DGF-saldo van 2014 ad € 19,1 mln dat bij Voorjaarsnota 2015 is toegevoegd niet in 2015 is uitgegeven. De afrekening met de Vereffeningsorganisatie Productschappen waarvoor onvoorzien € 3,2 mln was opgenomen heeft nog niet plaatsgevonden. Voorts worden de uitvoeringkosten RVO ad € 1,6 mln berekend op basis van nacalculatie en zal verrekening met de voormalige Productschappen pas in 2016 plaatsvinden. Verder lopen enkele vaste contractpartijen in het kader van dierziektebestrijding achter met factureren. Niet alle facturen van de vaste contractpartijen voor de mogelijke bestrijding van dierziekten zijn ontvangen.

Toelichting op de ontvangsten

De ontvangstenrealisatie valt € 35 mln lager uit dan in de 2^e suppletoire begroting 2015 was geraamd. Dit wordt veroorzaakt doordat in de raming bij de 2^e suppletoire begroting 2015 de ontvangsten gelijk zijn gesteld aan de uitgaven van het DGF ad € 62,4 mln. Dit was echter een technische verwerking (conform de fondsconstructie moeten de ontvangsten en uitgaven aan elkaar gelijk zijn). De werkelijke ontvangsten zijn een stuk lager. Voorts zijn de ontvangsten in 2015 lager doordat gelet op de opheffing van de productschappen er reeds eind 2014 een voorschot van € 3,3 mln van Productschap Zuivel voor 2015 is ontvangen en een bedrag van € 6 mln van het Productschap Pluimvee en Eieren ten behoeve van de bestrijding AI (waarvan € 0,8 mln is uitgegeven in 2014, de overige kosten komen ten laste van 2015). Ook zijn de heffingen in de sector pluimvee pas laat in 2015 gefactureerd waardoor er € 3,3 mln minder is ontvangen dan begroot en zijn de kosten voor bestrijding Mycoplasma € 0,6 mln. nog niet ontvangen door RVO. Een bedrag voor de dekking van de kosten voor de AI-uitbraken ad € 2,6 mln is nog niet verrekend met de sector.