Bijdragen aan een veilig en stabiel Nederland door het voorkomen en beperken van maatschappelijke ontwrichting door dreigingen te onderkennen, de weerbaarheid van burgers, bedrijfsleven en overheidsorganen te verhogen en de bescherming van vitale belangen te versterken.

• – De Minister van Veiligheid en Justitie heeft een regisserende rol op het gebied van nationale veiligheid en crisisbeheersing, terrorismebestrijding en cyber security.10 De taken worden namens de Minister uitgevoerd door de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

• – Daarnaast is bij koninklijk besluit11 vastgelegd dat de Minister van Veiligheid en Justitie doorzettingsmacht heeft wanneer het gaat om het voorkomen van terroristische misdrijven.

• – De maatschappelijke effecten van het beleid ter bescherming van de nationale veiligheid (o.a. crisis- en cybersecuritybeleid en terrorismebestrijding) laten zich door het grote aantal activiteiten en instrumenten, de afhankelijkheid van derden bij de realisatie van de doelstellingen en met name de onvoorspelbaarheid van gebeurtenissen die de nationale veiligheid bedreigen, niet (altijd) in prestatie-indicatoren of kengetallen uitdrukken. Kwalitatieve indicatoren zijn te vinden in de voortgangsrapportages met betrekking tot contraterrorisme en -extremisme, cyber security en nationale veiligheid die jaarlijks aan de Tweede Kamer worden aangeboden12.

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel heeft voornamelijk betrekking op de verplichtingen die voortvloeien uit de Wet Veiligheidsregio's (BDuR) en het Besluit Rijksbijdrage IFV. Het niet verplichte deel is gereserveerd voor onder andere een effectieve nationale crisisorganisatie en zijn middelen er gereserveerd voor terrorismebestrijding en het identificeren en beoordelen van dreigingen op de nationale veiligheid.

36.2 Nationale veiligheid en terrorismebestrijding

Bijdrage ZBO’S en RWT’S

Instituut Fysieke Veiligheid (IFV)

Het IFV verricht taken op het terrein van brandweer, GHOR, rampenbestrijding en crisisbeheersing. De taken betreffen onder meer het brandweeronderwijs (opleiden, trainen en oefenen), het ontwikkelen van lesstof, de uitvoering en organisatie van examens alsmede de verwerving en het beheer van (rampenbestrijdings-)materieel. Andere taken zijn het verzamelen en beheren van relevante kennis en het doen van onderzoek. Daarnaast maakt ook USAR.NL deel uit van het IFV. Dit is de Nederlandse bijstandseenheid voor het zoeken naar en redden van ingesloten of bedolven slachtoffers bij rampen in binnen- en buitenland. De bijdrage is een lumpsum bijdrage en wordt toegekend op grond van artikel 2 van het Besluit rijksbijdragen IFV. Als gevolg van taakstellingen daalt de bijdrage van € 30,8 mln. in 2015 naar € 28,5 mln. in 2019. Los van de bijdragen van VenJ voor wettelijke taken verricht het IFV tevens op commerciële basis werkzaamheden voor derden, zoals bedrijven, ministeries en gemeenten (ook wel aangeduid als: wettelijk toegestane werkzaamheden).

Bijdrage aan medeoverheden

Brede Doeluitkering Rampenbestrijding (BDuR)

De BDuR is een lumpsumbijdrage die wordt verstrekt aan de 25 veiligheidsregio’s, regionale samenwerkingsverbanden van brandweer en GHOR, voor de uitvoering van wettelijke taken. Dit betreft de volgende hoofdtaken (zie ook artikel 10 van de Wet veiligheidsregio’s):

• – de bestrijding van branden en het organiseren van rampenbestrijding en crisisbeheersing;

• – het instellen en in stand houden van de brandweer en de geneeskundige hulp bij ongevallen en rampen;

• – het voorzien in de meldkamerfunctie.

De veiligheidsregio’s kunnen, in tegenstelling tot gemeenten, geen gebruik kunnen maken van het btw-compensatiefonds. Daarom is de BDuR verhoogd met structureel € 65,7 mln. vanaf 2014.

Naast deze rijksbijdrage, die ongeveer 10 procent van het totaal behelst, ontvangen de veiligheidsregio’s een bijdrage van de gemeenten. De BDuR wordt toegekend op basis van verdeelmaatstaven die zoveel mogelijk de aanwezigheid van risico’s in de regio weerspiegelen. Hierbij wordt gebruikt gemaakt van een aantal verdeelmaatstaven van het Gemeentefonds.

De precieze verdeling wordt conform artikel 8.1 besluit veiligheidsregio’s bekend gemaakt in een circulaire die wordt verstuurd aan de veiligheidsregio’s.

Subsidies

Nederlands Rode Kruis

Het Nederlandse Rode Kruis start levensreddende activiteiten bij rampen en conflicten door het bieden van onderdak, voedsel, drinkwater en medische voorzieningen. Jaarlijks ontvangt het Nederlandse Rode Kruis een subsidie van het Ministerie van VenJ voor de inzet bij rampen en crises in Nederland. Deze subsidie wordt toegekend op grond van artikel 8 van het Besluit Rode Kruis.

Nationaal Veiligheidsinstituut

Het Nationaal Veiligheidsinstituut ontvangt subsidie om een landelijk expositiecentrum op het terrein van veiligheid te beheren. Deze begrotingsvermelding vormt de wettelijke grondslag voor de hier bedoelde subsidieverlening als bedoeld in artikel 4:23, derde lid, onder c, van de Algemene Wet Bestuursrecht.

Overige Nationale Veiligheid en terrorismebestrijding

Onder dit instrument vallen de subsidies die worden verstrekt met het doel de aantasting van de nationale veiligheid te voorkomen en crisisbeheersing te verbeteren. Onder meer worden in dit kader projecten gefinancierd die het presterend vermogen van veiligheidspartners verhogen door slimmer, sneller en/of efficiënter te gaan werken. Het gaat om incidentele subsidies die worden verstrekt op grond van artikel 48 lid r. van de Wet Justitiesubsidies.

Opdrachten

Project NL-Alert

NL-Alert is het systeem voor rampen- en crisisinformatie per mobiele telefoon. De overheid alarmeert en informeert met dit systeem mensen in de omgeving van een bepaalde zendmast via een bericht op hun mobiele telefoon over een acute crisis. Hierbij kunnen aan burgers verschillende handelingsperspectieven worden meegegeven. Het Ministerie van VenJ financiert de jaarlijkse beheer- en exploitatiekosten voor dit systeem van onder andere de telecomproviders.

Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC)

Het NCSC is het centrum in Nederland waar publieke (onder andere het Ministerie van Defensie) en private partijen, wetenschap en onderzoeksinstellingen operationele informatie bijeen brengen rondom cyber security. Daarnaast treedt het NCSC op als Computer Emergency Response Team (CERT) namens de Nederlandse overheid en fungeert in deze hoedanigheid als Nationaal Contactpunt voor cyber security, die meldingen verwerkt en trends en ontwikkelingen op internet waarneemt. Periodiek wordt het Cyber Security Beeld Nederland opgesteld op basis waarvan beleidsvorming plaatsvindt op het gebied van cyber security.

36.3 Onderzoeksraad voor Veiligheid

Bijdragen ZBO’s en RWT’s

Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV)

De OvV verricht op grond van de rijkswet Onderzoeksraad voor veiligheid onafhankelijk onderzoek en stelt op basis daarvan aanbevelingen op voor het structureel vergroten van de veiligheid. De OvV besluit op eigen gezag en in volledige onafhankelijkheid tot het doen van onderzoek naar de oorzaak van (ernstige) ongevallen en rampen of een dreiging daarvan. Uitzonderingen hierop zijn de bij wet of internationaal voorgeschreven onderzoeken die door de OvV worden verricht (waaronder op het terrein van lucht- en scheepvaart).