Het belang van buitenlandse handel en investeringen voor het verdienvermogen van Nederland is groot. Een derde van het Nederlandse inkomen en van de werkgelegenheid komt tot stand door buitenlandse handel en investeringen. Niet alleen de exportproductie is belangrijk, maar ook import en het aantrekken van innovatieve buitenlandse bedrijven zijn bepalend voor ons verdienvermogen in de toekomst. Eén procent van de Nederlandse bedrijven is een buitenlandse onderneming. Zij zorgen voor ca. 1 miljoen banen en dragen door middel van investeringen en innovatie in belangrijke mate bij aan de versterking van de Nederlandse concurrentiekracht. Daarbij gaan we de concurrentie aan met steeds meer landen op steeds meer markten. Onze belangrijkste handelspartners liggen in de Europese Unie maar toekomstige groei zal vooral uit opkomende landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika komen. Om de sterke Nederlandse concurrentiepositie te kunnen behouden moet Nederland zich steeds strategisch positioneren in het buitenland en gebruik maken van onze goede naam op zaken als water, duurzaamheid en IMVO, evenals van onze bestaande (hulp)relaties in het buitenland. Op die manier kunnen ook publieke en private krachten worden gebundeld om in te spelen op mondiale uitdagingen.

Nederland blijft zich inzetten voor een sterk en effectief wereldhandelssysteem; een duidelijk institutioneel kader is immers nodig voor het goed functioneren van de markt en om globalisering in goede banen te leiden. De WTO speelt hierin een sleutelrol, als forum waar nieuwe regels worden uit onderhandeld en als waakhond voor de implementatie en handhaving van bestaande regels. Daarom is het van belang dat de WTO voldoende toegerust en slagvaardig is om zijn waakhondfunctie te vervullen. De afronding van de huidige Doha-ronde staat daarbij centraal, waarbij Nederland er op inzet dat de ontwikkelingsbelofte van de ronde wordt ingelost. Nederland hecht daarnaast sterk aan de implementatie van bestaande multilaterale afspraken, zoals op het gebied van handelsfacilitatie. Op dit onderwerp is Nederland zowel een belangrijke donor als kenniscentrum en draagt zo bij aan een betere integratie van ontwikkelingslanden in het mondiale handelsbestel.

Zoals beschreven ontbreekt het echter op belangrijke terreinen nog aan afspraken om internationale transacties goed te regelen, waaronder op het terrein van buitenlandse investeringen en duurzaamheid. De verwevenheid van landen, ook steeds meer lage- en middeninkomenslanden, in mondiale waardeketens maakt het urgent om ook op deze lastige onderwerpen tot afspraken te komen. Nederland wil zich hier in WTO-verband hard voor maken en vraagt ook in andere fora, zoals de OESO en de UNCTAD, om aandacht voor deze thema’s.

Waar het niet lukt om binnen de huidige multilaterale onderhandelingsronde tot afspraken te komen, ondersteunt Nederland het streven van de EU om op deelterreinen met gelijkgezinde landen tot verdere handelsliberalisatie te komen op terreinen die bepalend zijn voor de toekomstige groei van de handel. Zo wordt momenteel onderhandeld over liberalisatie van handel in milieugoederen (Green Goods Initiative), ICT-producten (ITA-II) en diensten (TiSA). De inzet van de EU en Nederland is dat deze akkoorden openstaan voor landen die later willen toetreden.

Daarnaast is er komend jaar veel aandacht voor versterking van bilaterale handelsrelaties van de EU, onder andere in de vorm van handelsakkoorden en investeringsverdragen. De onderhandelingen met de VS over het TTIP blijven bovenaan de agenda staan. De EU-onderhandelingen voor handelsakkoorden en investeringsverdragen met Zuid-Amerikaanse landen verenigd in Mercosur (Brazilië, Argentinië, Paraguay, Uruguay en Venezuela), Japan en China gaan door in 2016. Ook wordt er binnenkort gestart met de onderhandelingen met Australië en Nieuw-Zeeland. Bij alle verdragen en akkoorden hecht Nederland veel belang aan een zo positief mogelijk effect ervan op ontwikkelingslanden.

Door afspraken met elkaar te maken nemen handelsbarrières af. Tegelijk groeit het belang van economische diplomatie om bedrijven, in het bijzonder het MKB, te introduceren op nieuwe markten. Dat kan zijn omdat de lokale overheid een belangrijke economische speler is, of omdat de zakelijke cultuur verschilt. Elke markt vergt een eigen aanpak, ook nabije markten, en het vinden van zakenpartners vereist tijd en geld. Een goede economische dienstverlening verlaagt de informele kosten van handelen aanzienlijk en opent deuren voor ondernemers en kennisinstellingen. Het gaat niet alleen om de promotie van het Nederlandse product in het buitenland, maar ook om de promotie van Nederlandse kennis en het stimuleren van internationale samenwerking op het gebied van kennis.

De Nederlandse economische dienstverlening aan bedrijven, inclusief het instrumentarium voor internationalisering van het bedrijfsleven, moet dan ook concurrerend zijn. Daarom wordt er gewerkt aan een herziening van de huidige non-ODA overheidsinstrumenten voor de financiering van internationale bedrijfsactiviteiten. Gekeken wordt in hoeverre deze aansluiten bij veranderende internationale marktomstandigheden, uitdagingen op het gebied van financiering, en de rol van overheden in opkomende markten. Deze hervorming zal in 2015 haar beslag krijgen.

Het project Excellente Economische Dienstverlening is in 2015 gestart om de kwaliteit van de economische dienstverlening verder te verbeteren en zal doorlopen in 2016. Bedrijven en ondernemers moeten het ministerie en de posten makkelijker weten te vinden. Samen met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) wordt daarom gewerkt aan de bekendheid van deze functie van het ministerie bij bedrijven en aan de toegankelijkheid van de economische dienstverlening. Er is een pilot gestart in drie landen (Frankrijk, Duitsland en Brazilië) waarbij van het bedrijfsleven een eigen bijdrage wordt gevraagd voor de economische dienstverlening door de posten. De verwachting is dat een dergelijke (geringe) bijdrage als een selectiemechanisme aan zowel de aanbod- als vraagzijde zal fungeren en de kwaliteit van de hulpvraag en van de geboden economische dienstverlening zal verhogen. In de komende periode zal ook een dienstencatalogus worden opgeleverd waarmee het voor ondernemers in één oogopslag duidelijk is welke vormen van economische dienstverlening beschikbaar zijn vanuit het ministerie en de posten. Daarbij laat het ministerie een onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden voor verdere kwaliteitsverbetering en stroomlijning van de werkprocessen in de economische dienstverlening van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken, RVO en de posten. De resultaten en aanbevelingen uit dit onderzoek worden in de eerste helft van 2016 verwacht.

Tenslotte wordt er ingezet op versterkte publiek-private samenwerking. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft met het wereldwijde postennetwerk een waardevolle infrastructuur in huis voor economische dienstverlening in het buitenland aan bedrijven en kennisinstellingen. Daarnaast hebben de posten een signalerende functie; ze kunnen relevante ontwikkelingen, kansen en bedreigingen delen met het Nederlandse bedrijfsleven. Er wordt daarbij nauw samengewerkt met het Ministerie van Economische Zaken, onder meer met Netherlands Foreign Investment Agency en het Innovatie-attaché netwerk. Ook is er een groot privaat handelsbevorderend netwerk in Nederland. Intensieve samenwerking daarmee wordt steeds vanzelfsprekender en belangrijker. Dit krijgt onder andere vorm binnen het Dutch Trade and Investment Board (DTIB). Door publiek-privaat samen op te trekken wordt de slagkracht van Nederland vergroot, en kan Nederland beter opereren op het snijvlak van publiek en privaat belang.

Zo spelen de topsectoren in op mondiale uitdagingen onder de vlag Global Challenges, Dutch Solutions en wordt het merk Sustainable Urban Delta in het buitenland neergezet om Nederland te profileren op maatschappelijke thema’s. Er zijn meer niches en (afzet)markten waar Nederland op basis van onze kennis, expertise, capaciteiten en bestaande relaties veel te bieden heeft, bijvoorbeeld op het gebied van landbouw, agrologistiek of life sciences and health. In de economische missies is er veel aandacht voor deze Nederlandse niches en (afzet)markten. De samenwerking bij het opstellen van de strategische economische reisagenda- als onderdeel van de strategische reisagenda van het kabinet – helpt om beide perspectieven, publiek en privaat, samen te brengen en uiteindelijk meer (politiek en economisch) profijt te halen uit de missies.

BELANGRIJKSTE BELEIDSMATIGE MUTATIES TEN OPZICHTE VAN VORIG JAAR

Hieronder treft u een toelichting aan op de belangrijkste mutaties vanaf 2016 en verder ten opzichte van de memorie van toelichting 2015. De mutaties voor 2015 zijn eerder dit jaar toegelicht in de eerste suppletoire begroting 2015.

Toelichting:

Overzicht risico regelingen

Toelichting op overzicht risicoregelingen

DGGF

Het DGGF bestaat uit drie onderdelen:

• – Onderdeel 1 voorziet in het financieren van Nederlands midden- en kleinbedrijf dat ontwikkelingsrelevantie investeringen wil doen in lage- en middeninkomenslanden.

• – Onderdeel 2 financiert het lokaal midden- en kleinbedrijf in lage- en middeninkomenslanden.

• – Onderdeel 3 voorziet in het financieren en verzekeren van het Nederlandse midden- en kleinbedrijf dat wil exporteren naar lage- en middeninkomenslanden.

Binnen alle drie de onderdelen van het DGGF is het mogelijk om garanties te verstrekken. Voor onderdeel 2 houdt de fondsbeheerder zelf een reserve aan ter grootte van de verstrekte garanties, waardoor het begrotingsrisico voor BH&OS nihil is. Daarom wordt hieronder alleen ingegaan op onderdeel 1 en 3 van het DGGF. Door het verstrekken van garanties kan het DGGF onverwachts geconfronteerd worden met onvoorziene uitgaven indien de garantieverstrekking leidt tot claims. Daarnaast kan er een flinke mismatch in de tijd optreden tussen inkomsten en uitgaven. Om een buffer op te kunnen bouwen en de schommelingen in de tijd op te kunnen vangen zal voor onderdeel 1 en 3 van het DGGF, ingevolge artikel 5, vierde lid, van de Comptabiliteitswet 2001, gebruik worden gemaakt van het instrument «interne begrotingsreserve». De reserve wordt in de jaren 2014 t/m 2017 gevuld vanuit de middelen die voor de onderdelen 1 en 3 van het DGGF beschikbaar zijn voor garanties. De uiteindelijke hoogte van de begrotingsreserve is gerelateerd aan de hoogte van de garantieplafonds die voor de onderdelen 1 en 3 per onderdeel van het DGGF zijn vastgesteld. Op het moment dat de verhouding tussen het uitstaande garantieplafond en de omvang van de reserve teveel af gaat wijken van de overeengekomen hefboom wordt jaarlijks bezien of het nodig is om de hoogte van de begrotingsreserve of het garantieplafond aan te passen. Zowel de toevoeging van middelen aan de reserve als de onttrekking eraan en de (uiteindelijke) besteding van de middelen loopt over de begroting en wordt in de begroting toegelicht.

Onderdeel 1 (uitvoerder RVO.nl)

Als een commerciële partij (vaak een bank) bereid is mee te financieren zal er worden getracht een garantie in te zetten als instrument. Met dit instrument zal de overheid borg staan voor een percentage van de financiering die een bank, lokaal dan wel Nederlands, geeft. De Nederlandse staat neemt een deel van de risico’s over, waardoor een bank eerder geneigd zal zijn financiering te verschaffen. Ook is het mogelijk dat de overheid borg staat voor een gedeelte van de financiering in het geval van een tekort aan onderpand van de Nederlandse MKB’er. Als gezegd kan de bank die de financiering verschaft zowel een Nederlandse bank of financier zijn als een lokale bank. De inzet van het DGGF is om in het geval van lokale banken samen te werken met zogenaamde netwerkbanken, zijnde banken met een uitgebreid netwerk en/of vele vestigingen in DGGF-landen. Er wordt een vergoeding gehanteerd die in lijn is met de GO-faciliteit (Garantie Ondernemingsfinanciering van het Ministerie van Economische Zaken). Het uitgangspunt hierbij is dat de af te dragen opslag procentueel gelijk dient te zijn aan de door de staat verstrekt garantie. Dus als de staat 60% van de financiering garandeert zal de staat 60% van de opslag die de private financier ontvangt als vergoeding vragen aan deze financier. De hefboom voor onderdeel 1 van het DGGF is 1:2. Dat wil zeggen dat voor elke EUR 2 die aan garanties wordt uitgezet, er EUR 1 in de begrotingsreserve van het DGGF wordt gestort.

Onderdeel 3 (Uitvoerder Atradius)

De aanvullende EKV, die bij onderdeel 3 van het DGGF wordt verstrekt, werkt hetzelfde als de reguliere EKV. De politieke en commerciële risico's van exporttransacties worden verzekerd. Er kan aanspraak worden gemaakt op de polis als één van de gedekte schadeoorzaken leidt tot non-betaling van de vordering. De waaier van specifieke verzekeringen (bijvoorbeeld, exporteurs- en bankpolis, werkkapitaaldekking en garantiedekkingen etc.) die bij de EKV worden gevoerd, kunnen ook onder onderdeel 3 van het DGGF worden verzekerd. Met onderdeel 3 van het DGGF wordt een aanvulling geboden op de mogelijkheden onder de reguliere EKV voor ontwikkelingsrelevante exporttransacties. De noodzaak is er in gelegen dat een aantal exporttransacties nu geen doorgang vindt terwijl die wel ontwikkelingsrelevant zijn. Daarnaast biedt onderdeel 3 van het DGGF financiering voor kleine transacties (tot max. EUR 2 mln.) waarvoor geen bankfinanciering verkregen kan worden. In die gevallen wordt de financiering ook verzekerd. Atradius DSB analyseert de risico's zorgvuldig en nauwkeurig en hanteert een ruimer risicoprofiel dan bij de EKV. Uitgangspunt is dat er een goede business case aan de transactie ten grondslag moet liggen. Daarnaast geldt er voor de banken en de exporteurs een eigen risico wat maakt dat zij betrokken zijn en blijven bij de goede afloop van de transactie. Atradius DSB werkt met een Monitoring en Evaluatiekader (waarin, onder meer, de IMVO-kaders en voorwaarden voor de bepaling van de ontwikkelingsrelevantie) en zorgt risicospreiding voor een gezonde portefeuille. De premiestelling is gebaseerd op de OESO-minimum premies die voor EKV-stelsels zijn overeen gekomen en welke zijn vastgesteld op een hoogte die revolverendheid zou moeten kunnen garanderen. De premiesystematiek heeft als uitgangspunt dat de premies het risico reflecteren (landenrisico en debiteurenrisico) en er wordt rekening gehouden met de uitvoeringskosten. Kostendekkendheid over een langere periode (conform WTO-vereisten) is de basis van de premiesystematiek. De premie wordt periodiek in de begrotingsreserve gestort. De hefboom voor onderdeel 3 van het DGGF is 1:3. Dat wil zeggen dat voor elke EUR 3 die aan garanties wordt uitgezet, er EUR 1 in de begrotingsreserve van het DGGF wordt gestort. Indien er sprake is van een financiering wordt deze volledig gedekt vanuit de BH&OS-begroting. Voor financieringen wordt dan ook geen gebruik gemaakt van de begrotingsreserve.

FOM

DRIVE

Het garantieplafond voor DRIVE is vastgesteld op EUR 55 miljoen per jaar. Dat wil zeggen dat RvO en Atradius in de eerste vijf jaar gezamenlijk voor maximaal EUR 275 miljoen aan garanties en verzekeringen mogen aangaan. Ter afdekking van de risico’s en ter compensatie van de mismatch in de tijd tussen (premie)inkomsten en uitgaven (ten behoeve van schades), is afgesproken een interne begrotingsreserve aan te houden volgens de hefboom 1:4. Tevens is besloten een initiële storting van EUR 12,5 miljoen in de begrotingsreserve te doen, bij start van DRIVE ter dekking van het extra financiële risico dat de Staat kan gaan lopen door het verstrekken van garanties en verzekeringen.

Het programma wordt – in overleg met de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) – regelmatig geëvalueerd, wat kan leiden tot een besluit over de voorzetting, aanpassing of stopzetting van het programma. Onderdeel van deze evaluatie is ook het garantieplafond en de omvang van de begrotingsreserve. Deze zal voor het eerst na vier jaar worden geëvalueerd.

NIO

De NIO is in 1965 opgericht als volledige dochter van de Nationale Investeringsbank. Deze was destijds een volledige staatsbank en is in 1945 opgericht om de Marshall hulp te kanaliseren naar het Nederlandse bedrijfsleven. Het doel van de dochteronderneming NIO was leningen te verstrekken aan ontwikkelingslanden onder gunstige voorwaarden zodat deze landen, die destijds geen toegang hadden tot de reguliere kapitaalmarkt, in staat werden gesteld ontwikkelingsrelevante investeringen te doen. Deze leningen hadden een lange looptijd en een lage rente. Deze zogenaamde bilaterale concessionele leningen waren destijds een onderdeel van het Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingbeleid. Na 2001 zijn geen nieuwe concessionele leningen door NIO verstrekt. NIO bleef vanaf dat moment verantwoordelijk voor het beheer van de afgesloten leningen. Eind jaren negentig is de Nationale Investeringbank geprivatiseerd en zijn de aandelen NIO in 2000 overgenomen door FMO. In 2010 heeft De Staat de aandelen van FMO overgenomen. In een overeenkomst die in 1993 is gesloten tussen de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking en NIO is geregeld dat de Staat garant staat voor de financiering van NIO. Dit houdt in dat de obligaties die NIO heeft uitgegeven zijn uitgegeven onder staatsgarantie. Bovendien heeft de Staat zich jegens NIO verplicht om middelen ter beschikking te stellen in het geval NIO niet zelfstandig in staat is om (her)financiering aan te trekken op de kapitaalmarkt voor reeds verstrekte leningen wegens incidentele krapte. Overigens is er nog nooit sprake van geweest dat één van beide garanties zou worden ingeroepen.

Raad van Europa

De Ontwikkelingsbank van de Raad van Europa is in 1956 opgericht met het doel om de Raad van Europa eigen financiële middelen te geven om via het Europees Ontwikkelings Fonds (EOF) zelfstandig activiteiten te kunnen uitvoeren. De bank verstrekt leningen voor uitvoering van projecten aan overheden en andere instanties op de volgende drie gebieden: hulp aan vluchtelingen en migranten, milieubescherming en ontwikkeling van menselijk potentieel. Hieronder vallen bijvoorbeeld onderwijsprojecten. De ontwikkelingsbank is de oudste internationale financiële instelling van Europa en de enige met een puur sociale roeping. Het oorspronkelijke idee van de bank was om oplossingen te bieden voor de problemen van vluchtelingen na de Tweede Wereldoorlog, maar dit heeft zich geleidelijk uitgebreid naar andere sectoren die bijdragen aan de sociale samenhang in Europa. Humanitaire hulp blijft een prioriteit van de bank. De organisatie valt onder de autoriteit van de Raad van Europa en is financieel autonoom. Het vermogen van de bank is opgebouwd uit donaties van de veertig lidstaten en de aandeelhouders. In december 2014 is EOF 11 geratificeerd. De totale begroting voor EOF 11 ad EUR 30,5 miljard waarvan het Nederlands aandeel 4,78% bedraagt. De garantie betreft het Nederlands aandeel in het kapitaal per jaar.

Regionale Ontwikkelingsbanken

• 1. IDB:

  De Inter-American Development Bank (IDB) is in 1959 opgericht door 19 Zuid-Amerikaanse landen en de VS. De IDB is de oudste en grootste regionale ontwikkelingsbank ter wereld. Centrale doelstellingen zijn duurzame economische ontwikkeling en armoedebestrijding. De IDB-Groep bestaat uit de Bank (IDB), de Investment Corporation (IIC) en het Multilateral Investment Fund (MIF). De Zuid-Amerikaanse landen hebben een meerderheid van de aandelen van 50.01%, de VS hebben 30% en Canada 4%. Sinds 1976 zijn ook 28 «niet-regionale landen» buiten het westelijk halfrond lid (16% van de aandelen). Het aantal leden bedraagt in totaal 48. Het hoofdkantoor is gevestigd in Washington D.C. De Bank wordt gefinancierd met aandelenkapitaal, waarvan lidstaten een deel inleggen en een deel, in de vorm van garanties, verstrekken. Op basis van het ingelegde kapitaal en de garanties verstrekt de IBD leningen aan de nationale overheden van de klantlanden. Het kapitaal is negenmaal verhoogd. Het meest recente besluit tot een kapitaalverhoging vond in 2010 plaats: van USD 100 miljard naar USD 170 miljard (in vijf termijnen te voldoen). Hiervan is USD 6 miljard oftewel 3,5% paid-in capital en USD 164 miljard oftewel 96,5% garantiekapitaal (callable capital). Omdat de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking zich minder dan voorheen richt op Latijns-Amerika heeft Nederland niet meegedaan met de kapitaalverhoging waardoor het Nederlandse aandeel is afgenomen van 0,338% naar 0,200%. De IDB richt zich op specifiek terreinen (armoedebestrijding, inclusieve groei, duurzame ontwikkeling) die niet voldoende worden gedekt door commerciële banken. De risico’s die zijn verbonden met de uitvoering van langjarige publieke en private investeringsprogramma’s in midden-inkomenslanden en soms fragiele staten (Haïti), zijn beter te beheersen door Internationale Financiële Instellingen. Door de beschikking over garantiekapitaal («callable capital») is de IDB in staat goedkoop geld aan te trekken op kapitaalmarkten en dit door te lenen aan landen voor ontwikkelingsdoeleinden.

• 2. AfDB:

  De Afrikaanse Ontwikkelingsbank (AfDB) werd in augustus 1963 opgericht door een groep van 23 Afrikaanse staten in Khartoem, Soedan. Reden voor de oprichting was de wens om kapitaalstromen naar het continent te vergroten. Onvrede over de geografische verdeling van leningen binnen de Wereldbank, en de grote zeggenschap van ontwikkelde landen hierover, speelde hierbij een rol. In september 1964 werd het oprichtingsverdrag van kracht toen inschrijving op 65% van het kapitaal (toen USD 250 mln in totaal) werd bereikt; twintig lidstaten hadden op dat moment ingeschreven. Door de geringe kredietwaardigheid van regionale leden bestonden er grote beperkingen ten aanzien van de toegang van de Bank tot de internationale kapitaalmarkt. In 1979 werd daarom een resolutie uitgewerkt om ook niet-regionale landen tot de Bank toe te laten. Dit stuitte eerst op verzet maar nadat in 1982 ook Nigeria als grote lidstaat met het voorstel had ingestemd, werd goedkeuring bereikt. Inmiddels kent de Afrikaanse Ontwikkelingsbank 77 lidstaten: 53 regionale en 24 niet-regionale leden. Naar verwachting wordt dit aantal de komende jaren uitgebreid (nieuwkomers: Zuid-Soedan, Australië en mogelijk ook Turkije). De AfDB-groep bestaat uit de Bank (AfDB) en het Fonds (AfDF). Met de oprichting van het Fonds in 1972 waren de niet-regionale lidstaten al eerder bij de Bankgroep betrokken. De activiteiten van het Fonds namen in augustus 1974 een aanvang met een initiële middelenaanvulling van UA 215 miljoen (tegen de huidige koers ruim USD 350 miljoen). Hoewel het Fonds precies dezelfde doelstellingen nastreeft als de Bank is het bedoeld voor een andere doelgroep. Het Fonds verstrekt enkel concessionele leningen en giften aan de armere lidstaten op het continent (de zogeheten lage inkomenslanden, 33 in totaal). Tijdens de laatste middelenaanvulling (ADF-12) droeg Nederland voor 4,9% bij. De AfDB richt zich op een specifiek terrein (armoedebestrijding, inclusieve groei, duurzame ontwikkeling) die nog niet voldoende wordt gedekt door commerciële banken. De risico’s die verbonden zijn met de uitvoering van programma’s in bijvoorbeeld fragiele staten, zijn beter te beheersen door Internationale Financiële Instellingen zoals de AfDB. Door haar beschikking over garantiekapitaal («callable capital») is de AfDB in staat goedkoop geld aan te trekken op kapitaalmarkten en dit door te lenen aan landen voor ontwikkelingsdoeleinden. Dit aandeel garantiekapitaal wordt door lidstaten vastgesteld tijdens afspraken over kapitaalverhogingen. Dergelijke garantieregeling heeft als voordeel ten opzichte van ingelegd kapitaal dat het geen directe gevolgen heeft voor de rijksuitgaven en het EMU-saldo. Natuurlijk vormt het «callable capital» wel een risico op kasuitgaven, maar dit risico wordt als zeer klein aangemerkt

• 3. AsDB:

  De Aziatische Ontwikkelingsbank (AsDB) werd in 1966 opgericht door een groep van 31 landen, waaronder Nederland. Bij de oprichting kreeg de AsDB als mandaat het bevorderen van economische groei en regionale samenwerking in Azië en de Stille Oceaan regio. Sinds 1999 is de overkoepelende doelstelling van de bank armoedebestrijding. Inmiddels kent de Aziatische Ontwikkelingsbank 67 lidstaten: 48 uit Azië en de Stille Oceaan regio (vooral kleine eiland economieën) en 19 niet-regionale leden. De AsDB heeft een aandelenkapitaal van USD 163 miljard (2012). Nederland is in grootte de 19^e aandeelhouder bij de Bank, met 1,12% van de stemmen. De totale waarde van het Nederlands aandeel bij de bank bedraagt USD 1,67 miljard. Hiervan is USD 1,36 miljard gegarandeerd. De grootste aandeelhouders zijn Japan en de VS (beiden met 12,78%), gevolgd door China (5,45%), India (5,36%) en Australië (4,39%). De Board (raad van bewindvoerders) bestaat uit 12 leden. Nederland zit in een kiesgroep met Canada, Denemarken, Finland, Ierland, Noorwegen en Zweden. De bewindvoerder van deze kiesgroep is altijd een Canadees. Naast deze Europese (+ Canada) kiesgroep, zijn er nog 2 Europese kiesgroepen. De Verenigde Staten zit alleen in een kiesgroep. De overige 8 leden van de Board zijn regionale bewindvoerders. De ASDB-groep bestaat uit de Bank (AsDB) en het Fonds (AsDF). Het Aziatische Ontwikkelingsfonds (AsDF) is opgericht in 1974 en verstrekt leningen tegen concessionele voorwaarden aan de armere Aziatische landen. In het Fonds is Nederland de 11^e donor met 2,23% van de stemmen. Het Fonds verkrijgt de middelen hoofdzakelijk uit contributies van de rijkere lidstaten. De onderhandelingen over de middelenaanvullingen vinden iedere drie jaar plaats. De laatste middelenaanvulling (AsDF-XI) is in 2012 afgerond. De AsDB richt zich op een specifiek terrein (armoedebestrijding, inclusieve groei, duurzame ontwikkeling) die nog niet voldoende wordt gedekt door commerciële banken. De risico’s die verbonden zijn met de uitvoering van programma’s in bijvoorbeeld fragiele staten, zijn beter te beheersen door Internationale Financiële Instellingen zoals de AsDB. Door haar beschikking over garantiekapitaal («callable capital») en de daarmee gepaard gaande AAA-status is de AsDB in staat goedkoper geld aan te trekken op kapitaalmarkten en dit door te lenen aan landen voor ontwikkelingsdoeleinden. Dit aandeel garantiekapitaal wordt door lidstaten vastgesteld tijdens afspraken over kapitaalverhogingen. Een dergelijke garantieregeling heeft als voordeel ten opzichte van ingelegd kapitaal dat het geen directe gevolgen heeft voor de Rijksuitgaven en het EMU-saldo. Natuurlijk vormt het «callable capital» wel een risico op kasuitgaven, maar dit risico wordt als zeer klein aangemerkt.