A Algemene doelstelling

Het verbeteren van de informatiepositie van de burger in zijn relatie met de overheid, het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap) en het bijdragen aan een adequate dienstverlening voor burgers door het zorgen voor:

• – veilige en betrouwbare digitale voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en -gegevens;

• – de bescherming van de rechten van burgers tegen ongewenste aspecten van digitalisering;

• – het waarborgen van toegankelijke en veilige dienstverlening.

B Rol en verantwoordelijkheid

Vanuit de verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur maakt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werk van openbaarheid van bestuur en toegang tot overheidsinformatie. Dit is enerzijds van belang voor burgers om zo mee te kunnen doen in de samenleving, anderzijds voor verantwoording en legitimatie van de overheid naar de burger. De Minister heeft een stimulerende rol bij het bevorderen van de participatieve democratie en een agenderende rol op het terrein van de relatie tussen de informatiesamenleving en openbaar bestuur. De informatiesamenleving vraagt om open data en digitale transparantie van de overheid, rekening houdend met het gebruikersperspectief. De Minister pakt, samen met de Minister van Economische Zaken de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor een doelmatig, doeltreffend en democratisch openbaar bestuur en een goede organisatie daarvan, met het oog op een adequate dienstverlening. Het burgerperspectief is daarbij het vertrekpunt. Burgers dienen veilig en betrouwbaar zaken te kunnen doen met de overheid. Hierbij wordt fraude tegengegaan en wordt niet onnodig naar bij de overheid bekende gegevens gevraagd. De Minister is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de generieke onderdelen van de digitale overheid en organiseert een aantal voorzieningen. Samen met de Minister van Economische Zaken zorgt hij er als coördinator voor dat er samenhang is tussen digitale dienstverlening voor burgers en bedrijven. Daarbij coördineert hij door overheidsbreed afspraken te maken over de generieke digitale infrastructuur. In het verlengde van de verantwoordelijkheid een adequate digitale dienstverlening te bevorderen, ligt de verantwoordelijkheid te zorgen voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering. Innovaties en ontwikkelingen op ICT-gebied van voorzieningen, uiteraard met oog voor degene die minder of niet digivaardig zijn, zijn daarbij essentieel.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een kaderstellende rol op het gebied van de e-overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen. Hierbij worden vanuit het belang van een goed informatiebeleid en adequate dienstverlening regels gesteld. Onder deze verantwoordelijkheid valt de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede van voorzieningen voor elektronische authenticatie en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein5.

De Minister is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de Minister verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens in de Basisregistratie Personen (BRP). In dat kader houdt de Minister toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De Minister faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

C Beleidswijzigingen

Beleidsdoorlichting begrotingsartikelen 6.2 en 6.3

In deze begroting is een eerste stap gezet met het herijken van de doelen in 6.2 en 6.3, conform de toezegging aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II, 2015–2016, 30 985, nr. 19). Het algemene doel is zoveel mogelijk vanuit het perspectief van de burger, herschreven. Onder 6.2 zijn de doelen op het niveau van de programma’s benoemd. In de monitoring zullen de effecten concreter vanuit de gestelde doelen inzichtelijk worden gemaakt. Voor het leeuwendeel van artikel 6.3 wordt in de begroting van agentschap Logius6 een uitwerking gegeven ten aanzien van (meetbare) doelen.

D1 Budgettaire gevolgen van beleid

D2 Budgetflexibiliteit

Subsidies

De subsidies zijn 100% verplicht. Het gaat om subsidies aan ProDemos en Nationaal Comité 4/5 mei.

Opdrachten

Het budget voor opdrachten is 81% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die zijn aangegaan voor het beheer van voorzieningen zoals de NORA en voor de productie van officiële publicaties, Regie op gegevens, de EU-monitor digitale overheid, ENSIA (Eenduidige Normatiek en Single Informatie Audit), Gebruiker Centraal en aanpak fraudebestrijding.

Van het budget voor opdrachten is € 18,6 mln. bestuurlijk gebonden. Dit betreft de middelen van de aanvullende post GDI voor het programma eID.

Bijdragen aan agentschappen

De bijdragen aan agentschappen zijn voor 100% juridisch verplicht. Het betreft verplichtingen die aangegaan zijn voor het beheren en doorontwikkelen van diverse voorzieningen, zoals DigiD, BSN, BRP, MijnOverheid en de Wettenbank.

E Toelichting op de instrumenten

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Informatiebeleid en Informatiepositie burger

Het doel, als onderdeel van goed openbaar bestuur, is om de informatiepositie van de burger te verbeteren zodat hij vervolgens mee kan doen in de maatschappij. Hiertoe stimuleert de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties open data met een Nationale Opendata Agenda, draagt hij zorg voor officiële publicaties (overheid.nl) en draagt hij bij aan een toegankelijke digitale overheid. Het kabinet en zijn partners hebben hun ambities en concrete acties die bijdragen aan het bevorderen van een open overheid in Nederland beschreven in het Actieplan open overheid 2016–2017 (Kamerstukken II, 2015–2016, 32 802, nr. 21). Ook stimuleert de Minister het hergebruik van gegevens tussen overheden waardoor de administratieve lasten beperkt worden en de kwaliteit van dienstverlening en de fraudebestrijding verbetert. In 2017 zal de Minister onderzoeken of de huidige inzage- en correctiemogelijkheden voor burgers kunnen worden verbeterd.

Regie en kaderstelling digitale overheid

Om voor de burger een goede informatiepositie en een adequate dienstverlening te bevorderen werkt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan de wet Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) en de wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer (Awb). De wet GDI verplicht overheden om een aantal componenten van de GDI te gebruiken. Het doel van de wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer is om burgers het recht te geven om berichten langs elektronische weg aan de overheid te sturen. Tevens wordt de rechtspositie van de burger bij elektronische communicatie met de overheid versterkt.

Digitale identiteit en authenticatievoorzieningen (eID)

Randvoorwaardelijk voor goede digitale dienstverlening is één regime voor digitale identificatie en authenticatie die voor de burger veilig en betrouwbaar is. Omdat het daarbij te kwetsbaar is om afhankelijk te zijn van één middel, te weten DigiD, implementeert het kabinet een zogenaamde multimiddelen-benadering. Dat wil zeggen dat in het BSN-domein niet alleen met DigiD ingelogd kan worden, maar ook met andere door de Minister van BZK erkende publieke en private middelen. Met de uitrol van deze middelen wordt in 2017 gestart. Hiervoor en voor de ontwikkeling van eID is in 2017 € 15,4 mln. beschikbaar gesteld. Met deze middelen worden de systemen in gereedheid gebracht om de veiligheid en betrouwbaarheid van transacties in het BSN-domein te waarborgen.

Informatieveiligheid

Het doel is te komen tot een integrale benadering voor informatiebeveiliging in het openbaar bestuur en het inregelen van een goede beveiliging van de digitale middelen waarmee burgers en overheden over en weer communiceren met elkaar. Iedere organisatie is zelf verantwoordelijk voor informatieveiligheid. Dit betreft een continu proces. Hiertoe is een Baseline Informatiebeveiliging een belangrijk instrument. Iedere overheidssector heeft zich gecommitteerd aan de baseline die voor die sector geldt. De Minister van BZK blijft informatieveiligheid onder de aandacht brengen van bestuurders. Om toe te werken naar een integrale benadering voor informatiebeveiliging is het uitgangspunt dat de overheid één basisnormenkader hanteert voor haar informatiebeveiliging. Een concrete stap in deze richting is het project ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit). In dit samenwerkingsverband van BZK, SZW, IenM, VNG, ADR en een aantal individuele gemeenten worden de normenkaders voor zes verschillende informatiesystemen geïntegreerd en verantwoordingsafspraken geharmoniseerd.

Aanpak fraudebestrijding

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties blijft zich inzetten om te voorkomen dat er in de keten ruimte wordt gelaten voor het plegen van fraude en het niet juist gebruiken van persoonsgegevens. Deze inspanningen zijn gericht op verdere verhoging van de kwaliteit van de basisregistratie personen en van de identiteitsproducten. Dit wordt mede gerealiseerd in het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA).

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap RvIG

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) ontvangt een bijdrage voor het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten, waar mensen terecht kunnen die tussen instanties klem komen te zitten als gevolg van identiteitsfraude of van fouten in identiteitsgegevens bij overheidsorganisaties.

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Om digitale dienstverlening aan burgers blijvend te kunnen garanderen, maken overheidsorganisaties steeds meer gebruik van de generieke voorzieningen van de e-overheid en zijn daarmee ook meer afhankelijk van betrouwbare levering van verschillende e-overheidsvoorzieningen. Voor alle overheden is een bruikbare, veilige en efficiënte generieke digitale infrastructuur (GDI) nodig. Het gebruik hiervan door burgers, bedrijven en overheden is randvoorwaardelijk voor het functioneren van de digitale overheid.

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Een samenhangend informatiebeleid van de overheid dat voldoet aan veranderende maatschappelijke eisen maakt gemeenschappelijke afspraken noodzakelijk. In de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA) zijn de vigerende, breed geldende afspraken van de digitale overheid opgenomen. NORA maakt deel uit van de GDI en wordt door ICTU beheerd en doorontwikkeld.

Officiële publicaties en wettenbank

Digitale openbaarmaking van overheidsinformatie draagt bij aan het versterken van de informatiepositie van de burger en bevordert de participatie aan de democratische processen en besluitvorming. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor verschillende elektronische publicaties waaronder Wetten.nl en de Staatscourant, alsmede voor de coördinatie van alle officiële publicaties. Dit betreft een wettelijke taak. De productie vindt plaats bij de Sdu en het strategisch beheer wordt verricht door het agentschap Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR).

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Logius

Agentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

Agentschap RvIG ontvangt voor de beheervoorziening Burgerservicenummer een bijdrage van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Agentschap Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

UBR ontvangt een bijdrage van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor het beheer van diverse elektronische publicaties op overheid.nl (Staatscourant, centrale en decentrale wettenbank, tuchtrecht, open data) en voor de standaard van metadata voor de overheid. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is tevens verantwoordelijk voor het publiek openbaar stellen van open data van de overheid. Dit gebeurt via de open data portal bij Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van UBR.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Nationaal Comité 4/5 mei en ProDemos

Voor het bevorderen van burgerschap, democratie en rechtsstaat worden subsidies gegeven aan het Nationaal Comité 4 en 5 mei en ProDemos. Beide stichtingen wenden deze subsidie aan voor het bevorderen van de kennis en het debat over democratie en burgerschap.

Opdrachten

Programma burgerschap

Burgerschap is van de samenleving. Voor de realisatie van «meer burger, minder overheid» is het noodzakelijk dat overheden en maatschappelijke instellingen meer ruimte geven aan maatschappelijk initiatief en daar beter bij aansluiten (Kamerstukken II, 33 400 VII, nr. 79).

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt met tal van overheden en maatschappelijke netwerken aan het versterken van de participatieve democratie. Hiervoor wordt – onder andere via de Agenda Lokale Democratie – gewerkt aan vernieuwende vormen van participatieve democratie, overheidsparticipatie bij maatschappelijke waardecreatie, en het opruimen van allerlei knelpunten voor maatschappelijk initiatief en sociaal ondernemerschap.

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Operatie Basisregistratie personen (BRP)

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is opdrachtgever voor Operatie BRP. Doel is de realisatie van het 24 uur per dag online beschikbaar maken van actuele en betrouwbare persoonsgegevens voor geautoriseerde gebruikers. Dit levert een gestandaardiseerde en moderne uitwisseling van de persoonsgegevens op en een betere controle op de kwaliteit van de gegevens.

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

De Basisregistratie Personen (de bevolkingsadministratie) bevat persoonsgegevens van ingezetenen van Nederland en niet-ingezetenen met een band met de Nederlandse overheid. Deze gegevens worden door circa 800 overheidsorganisaties en derden gebruikt ten behoeve van de uitvoering van hun wettelijke taken.

Sinds de inwerkingtreding van de Wet Basisregistratie personen (Wet BRP) per 6 januari 2014 ontvangt RvIG eveneens een bijdrage voor het beheer van de registratie niet-ingezetenen (RNI). Daarnaast verstrekt het agentschap RvIG jaarlijks, namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, een vergoeding aan de RNI-loketgemeenten voor de inschrijving van niet-ingezetenen.

Voor het beheer van het stelsel Basisregistratie Personen, het gebruik door afnemers, voorbereidingen voor de komst van de nieuwe technische voorzieningen voor de BRP en voor het beheer van de PIVA-V en de sédula ontvangt het agentschap RvIG een bijdrage.

Ontvangsten

Dit betreft onder andere de ontvangsten vanuit de afrekening ICTU, het resultaat reisdocumenten dat wordt ingezet voor dekking van Operatie BRP en de bijdrage van de Unie van Waterschappen ten behoeve van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI).