Budgettaire gevolgen van beleid,

1. Goed functionerende economie en markten

Toelichting op de ontvangsten

De verlaging van het ontvangstbudget met € 24,7 mln ligt volledig bij de High Trust-ontvangsten. Deze bestaan voornamelijk uit het saldo van de door de ACM ontvangen en terugbetaalde boetes. Door onzekerheid over gerechtelijke uitspraken en het moment waarop dit in de tijd plaatsvindt, fluctueert het saldo aan High trust ontvangsten door de jaren heen en laat zich niet plannen. Meerjarig is een ontvangst van € 30,2 mln geraamd.

Budgettaire gevolgen van beleid,

2. Bedrijvenbeleid: innovatie en duurzaam ondernemen

Toelichting op de verplichtingen

Toelichting op de uitgaven

Daarnaast is als onderdeel van de mutatie voor Bevorderen Ondernemerschap € 1,7 mln gereserveerd voor het realiseren van een logistieke oplossing voor de Europese distributie van reserve-onderdelen voor de F-35 in Woensdrecht, waarover EZK samen met het Ministerie van Defensie en de provincie Noord-Brabant in gesprek is.

Toelichting op de ontvangsten

De verhoging van de diverse ontvangsten met € 7,3 mln is met name het gevolg van terugontvangsten samenhangend met de vaststelling van de verstrekte cofinanciering in het kader van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling over de periode 2007–2013 (€ 4,2 mln).

Toelichting op de begrotingsreserves

De begrotingsreserves voor de Borgstelling MKB, de Garantie Ondernemingsfinanciering, de Groeifaciliteit en voor de garanties MKB-financiering zijn bedoeld voor de verevening van een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties). Jaarlijks wordt het saldo van de door banken betaalde premie-inkomsten, de verliesdeclaraties en de uitvoeringskosten gestort dan wel onttrokken aan de begrotingsreserve.

Begrotingsreserve Borgstelling MKB-kredieten (BMKB)

Begrotingsreserve Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)

Begrotingsreserve Groeifaciliteit

Begrotingsreserve Garantie MKB-faciliteiten

Budgettaire gevolgen van beleid,

3. Een excellent ondernemingsklimaat

Toelichting op de verplichtingen

Toelichting op de uitgaven

Toelichting op de ontvangsten

Budgettaire gevolgen van beleid,

4. Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Toelichting op de verplichtingen

Het kabinet zal mogelijk additionele maatregelen nemen om aanvullende CO₂-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de eventuele aanvullende maatregelen nog onzeker is, heeft het kabinet besloten deze eventuele maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve mogelijk te maken. De reserve loopt tot en met 2020 en wordt gekoppeld aan artikel 4 (Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering) van de EZK-begroting. De reserve wordt eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO₂ te reduceren. Andere departementen zoals LNV, IenW en BZK kunnen ook een beroep doen op deze middelen voor CO₂-reducerende maatregelen.

Daarnaast daalt het verplichtingenbudget onder andere door overhevelingen van in totaal € 6,7 mln naar Rijkswaterstaat (zie onder bij SDE+), de overheveling van € 5 mln naar het Provinciefonds ten behoeve van de bijdrage over 2018 aan de Regionale Investeringssteun Groningen (RIG) en de overheveling van € 5,3 mln naar het Gemeentefonds en Provinciefonds ten behoeve van de uitvoering van het toezicht op de energiebesparing bij bedrijven en de implementatie van de EED-richtlijn.

Toelichting op de uitgaven

Subsidies

Demonstratie-regeling Energie Innovatie (DEI)

Op basis van eerdere prognoses van RVO.nl is het voor de DEI beschikbare budget van € 42 mln bij Voorjaarsnota 2018 en bij Miljoenennota 2019 gekort met in totaal € 17,7 mln. Voor een groot deel zijn deze middelen toegevoegd aan het budget voor de Topsectoren Energie (TSE) omdat hier door RVO juist een groot kastekort werd voorzien. Uit de laatste prognoses blijkt echter dat de korting op het DEI-budget te groot is geweest: dit wordt met deze mutatie hersteld, onder andere door € 2,9 mln van de TSE terug te schuiven naar de DEI en door enkele kleinere meevallers bij artikel 4.

Begrotingsreserve Maatregelen voor CO₂-reductie

Zie de toelichting op de verplichtingen.

SDE+

Voor de programma-uitgaven van het Maritiem Informatievoorzieningen Servicepunt (MIVSP), extra personele inzet ten behoeve van de werkzaamheden voor Wind op Zee/Routekaart 2030 en de bijdrage aan de vervanging van een radarinstallatie bij Wemeldinge wordt in totaal € 6,7 mln budget overgeheveld naar Rijkswaterstaat.

Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)

In het kader van de regeling Regionale Investeringssteun Groningen (RIG), die tot doel heeft investeringssteun te verlenen aan ondernemingen gevestigd in de Eemsdelta en de Zernike-campus, wordt uit het budget voor de ETS-compensatieregeling een derde tranche van € 5 mln overgeheveld naar de provincie Groningen. In de brief van 17 maart 2014 over het Actieplan van de werkgroep versterking chemiecluster Eemsdelta is uw Kamer hierover geïnformeerd (TK, 32 637, nr. 124).

Opdrachten

Onderzoek en opdrachten

In het kader van het Energie-akkoord 2013 is in 2018 een intensiveringsprogramma vastgesteld, in welk verband gemeenten wordt verzocht intensiever te gaan controleren en handhaven op het treffen van energiebesparende maatregelen bij bedrijven. Daartoe is door EZK een informatieplicht voor bedrijven ingesteld, waardoor het bevoegd gezag efficiënter kan handhaven. Naar aanleiding van een amendement op de begroting EZK 2018 (Van der Lee, 8 december 2017) is hiervoor € 3 mln subsidie toegezegd door de Minister van EZK. Het budget is overgeheveld naar het Gemeentefonds.

Voor de bijdrage aan gemeenten en provincies ten behoeve van de implementatie van de Europese Energie-Efficiency Richtlijn in 2019 wordt € 2,3 mln budget overgeheveld naar het Gemeente- respectievelijk het Provinciefonds.

Bijdrage agentschappen

Voor de implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) wordt de bijdrage aan RVO met € 2,9 mln verhoogd.

Bijdrage aan organisaties

De overgang van ECN-Duurzaam naar TNO leidt tot een vermindering van de mogelijkheden voor ECN-Duurzaam om betaalde BTW in vooraftrek te brengen. Omdat ECN-Duurzaam in 2018 nog uit het ECN/NRG-budget is gefinancierd, is de compensatie van € 2,6 mln voor dit nadeel toegevoegd aan het ECN/NRG-budget.

Toelichting op de ontvangsten

Toelichting op de begrotingsreserves

Begrotingsreserve Duurzame energie

De begrotingsreserve voor duurzame energie is bestemd voor onbesteed gebleven middelen als gevolg van vertraging bij of het niet doorgaan van projecten waaraan subsidie is toegekend op basis van de MEP, de SDE, de SDE+ of de ISDE. Via de reserve blijven deze middelen ook in de toekomst beschikbaar voor het stimuleren van hernieuwbare energieproductie. In 2018 zal naar verwachting zo’n € 496 mln onbenutte (kas)middelen in de begrotingsreserve gestort worden. De verwachte onttrekking van € 73 mln betreft de tranche 2018 van de tijdelijke onttrekking aan de begrotingsreserve die bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2015 aan de orde is geweest (zie hiervoor onder meer het antwoord op vraag 5 en 6 in Kamerstuk 34 210 XIII, nr. 4, blz. 5 – 7).

Begrotingsreserve Aardwarmte

De begrotingsreserve voor de garantieregeling Aardwarmte is bedoeld om het budget voor het mogelijk uitbetalen van verliesdeclaraties meerjarig in te kunnen zetten en een eventuele mismatch in de tijd tussen inkomsten (premies) en uitgaven (verliesdeclaraties) op te vangen. Om gebruik te kunnen maken van de garantieregeling Aardwarmte betalen marktpartijen een kostendekkende premie aan de uitvoerder van de regeling (RVO.nl) die wordt gestort in de begrotingsreserve. De uit te betalen verliesdeclaraties worden onttrokken aan de reserve.

Begrotingsreserve ECN verstrekte leningen

De middelen in de begrotingsreserve risicopremie ECN/NRG zullen worden aangesproken als ECN – al dan niet tijdelijk – (gedeeltelijk) niet kan voldoen aan de terugbetalingsverplichtingen volgens de afgesloten leningsovereenkomst.

Begrotingsreserve Maatregelen voor CO₂-reductie

Het kabinet zal mogelijk additionele maatregelen nemen om aanvullende CO₂-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de eventuele aanvullende maatregelen nog onzeker is, heeft het kabinet besloten deze eventuele maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve mogelijk te maken. De reserve loopt tot en met 2020 en wordt gekoppeld aan artikel 4 (Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering) van de EZK-begroting. De reserve wordt eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO₂ te reduceren. Andere departementen zoals LNV, IenW en BZK kunnen ook een beroep doen op deze middelen voor CO₂-reducerende maatregelen.

Budgettaire gevolgen van beleid,

5. Meerjarenprogramma Nationaal Coördinator Groningen

Toelichting op de verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Verduurzamingsopgave overig (kaderrelevante uitgaven)

Duurzaamheid in combinatie met Versterking

De uitgaven aan de subsidieregeling «Duurzaamheid in combinatie met Versterking» blijven met € 6,4 mln achter bij de oorspronkelijke raming, vanwege het aantal huizen dat in 2018 versterkt kan worden.

Nationaal programma Groningen

Op 5 oktober jl. hebben Rijk, provincie en gemeenten een akkoord gesloten in de vorm van een Nationaal Programma Groningen (NPG). Voor het NPG is meerjarig totaal € 1,15 mld beschikbaar. Vooruitlopend op de nadere uitwerking van het Nationaal Programma in de komende maanden wordt gewerkt om binnen iedere programmalijn nog dit jaar een aantal projecten te starten. Op grond van de afspraken in het Regeerakkoord is hiervoor in 2018 € 50 miljoen beschikbaar op de Rijksbegroting. Dit bedrag is van de aanvullende post van de Rijksbegroting overgeboekt naar de begroting van EZK en vervolgens is dit bedrag dat bestemd is voor de provincie Groningen gestort in het Provinciefonds.

Opdrachten

Werkbudget

Kosten gemeenten in het aardbevingsgebied

In 2018 is gestart met de versterking van de eerste woningen in het aardbevingsgebied. In het Regeerakkoord is de noodzaak van psychosociale ondersteuning door gemeenten van de bewoners in het aardbevingsgebied onderstreept. Ook op terrein van openbare ruimte is extra de inspanning van gemeenten vereist. Omdat de reeds verleende compensatie van € 4 mln niet toereikend is, wordt de compensatie met € 6 mln verhoogd. Middelen zijn afkomstig van de aanvullende post van de Rijksbegroting.

Overboeking budget apparaatskosten NCG.

In de begroting 2019 is aangegeven dat «voor zover noodzakelijk is op artikel 5 onder het kopje werkbudget nog aanvullend budget beschikbaar voor personeel en materieel». Om de personele en materiele uitgaven van de NCG te dekken is van dit aanvullend budget gebruik gemaakt door € 6,7 mln over te maken van het werkbudget op artikel 5 naar het budget op artikel 40 voor de NCG.

Raadsman gemeente Loppersum

Dit betreft een overheveling van € 0,5 mln naar het Gemeentefonds voor de gemeente Loppersum voor de ondersteuning die de gemeente Loppersum biedt aan de Raadsman. De storting wordt generaal geboekt, omdat de dekking uit het niet-relevante werkbudget van Nationaal Coördinator Groningen (NGG) komt.

Overboeking afwegingskader monumenten

Dit betreft een overboeking van € 0,1 mln vanuit het Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) programma Aardbevingen & Erfgoed naar de NCG. Dit bedrag heeft OCW in het Erfgoedprogramma toegezegd voor de toetsing van het afwegingskader Monumenten. De mutatie is generaal geboekt omdat het geld bestemd is voor het niet-relevante werkbudget van NCG.

Toelichting op de ontvangsten

Bij de ontvangsten hebben zich geen mutaties voorgedaan.

Meerjarige overzichtstabel Groningen

Aansluitend een meerjarige overzichtstabel met alle middelen van het Rijk bestemd voor Groningen, verdeeld over de begroting van de departementen en het decentrale budget.

Budgettaire gevolgen van beleid,

6. Concurrerende, duurzame, veilige agro-, visserij- en voedselketens

Toelichting op de verplichtingen

De mutatie van het verplichtingenbudget hangt vrijwel samen met de hierna weergegeven uitgavenmutaties. Er is daarnaast nog een aantal opdrachten voor Aerius en meetnetten dat in 2019 uitgevoerd wordt door het RIVM en waarbij de verplichting in 2018 wordt aangegaan. Daarnaast is uit de envelop Toegepast Onderzoek (TO) voor TO2 instellingen (Wageningen Research) een bedrag van ca. € 17,9 mln toegevoegd aan het verplichtingenbudget.

Toelichting op de uitgaven

Subsidies

De toevoeging van € 87,8 mln aan het budget Kennisontwikkeling en (agrarische) innovatie heeft betrekking op een herrubricering van opdrachtenbudget naar subsidie budget. De opdracht aan Wageningen Research stond onder de categorie ‘opdrachten’ gerubriceerd, terwijl het met het van kracht worden van de TO2-regeling een subsidieverstrekking is geworden.

Van de regelingen onder het nieuwe EFMZV wordt € 2,5 mln gestort in de begrotingsreserve visserij. De storting is het niet bestede deel van de nationale cofinanciering voor de regelingen van het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij 2014–2020 die is vastgelegd in het Operationeel Programma van het EFMZV en behouden blijft voor cofinanciering van toekomstige uitgaven.

Opdrachten

Baten-lasten diensten

De verhoging van de bijdrage aan RVO heeft met name betrekking op extra uitvoeringskosten voor de implementatie van het fosfaatrechtenstelsel voor onder meer juridische kosten (€ 10,6 mln), uitvoeringskosten van het fosfaatreductieplan die voor rekening van het zuivelsector komen (€ 19,3 mln), en voor het 6^e actieprogramma nitraatraatrichtlijn (€ 3,1 mln).

De lagere geraamde bijdrage aan de NVWA van € 4 mln is veroorzaakt doordat de eerder toegevoegde middelen voor extra werkzaamheden voor de Brexit niet (volledig) in 2018 nodig zijn. Daarnaast is € 2,6 mln toegevoegd voor de implementatie van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

Toelichting op de ontvangsten

Voedselzekerheid en internationaal en Europees landbouwbeleid

De hogere geraamde bijdrage heeft met name betrekking op een EU ontvangst van € 5,2 mln, betreffende een declaratie uit hoofde van het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij (EFMZV) voor kosten die deels in eerdere jaren zijn gemaakt en toen ten laste van de eigen begroting zijn betaald.

Agrarisch ondernemerschap

De extra geraamde ontvangst van € 19,3 mln betreft de sectorbijdrage in de uitvoeringskosten van RVO.nl voor het fosfaatreductieplan. Dit ter dekking van de extra uitgaven voor het fosfaatreductieplan, zoals deze bij de uitgaven van de baten-lastendienst RVO zijn toegelicht.

Toelichting op de begrotingsreserves

Begrotingsreserve Landbouw

Begrotingsreserve Visserij

De storting is het niet bestede deel van de nationale cofinanciering voor de regelingen van het Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij 2014–2020 die is vastgelegd in het Operationeel Programma van het EFMZV en behouden blijft voor cofinanciering van toekomstige uitgaven.

Begrotingsreserve Borgstellingsfaciliteit

De storting is de jaarlijkse bijdrage voor toekomstige verliesdeclaraties. De onttrekking wordt gedaan voor de geraamde verliesdeclaraties.

Begrotingsreserve Apurement

De op de begroting gereserveerde middelen voor de regeling apurement voor eventuele correcties en boetes die samenhangen met het beheer van Europese fondsen worden naar beneden bijgesteld omdat de reserve naar huidige inzichten toereikend is.

Budgettaire gevolgen van beleid,

8. Natuur en biodiversiteit

Toelichting op de verplichtingen

De lagere verplichtingen van € 4,8 mln hangen onder meer samen met het overhevelen van € 3,2 mln aan budget naar de provincies Zuid-Holland en Utrecht voor het uitvoeren van de pilots klimaatslimme landbouw in veenweide gebieden en een overheveling naar artikel 6 voor uitvoering van Klimaatpilots Bos via Wageningen Research. De middelen zijn in 2018 beschikbaar gesteld voor de realisatie van de klimaatdoelstellingen. Daarnaast is € 1,8 mln aan verplichtingenbudget overgeheveld naar artikel 6 voor de opdrachtverlening in 2018 aan het RIVM voor de uitvoering in 2019 van het Programma Aanpak Stikstof (PAS).

Toelichting op de uitgaven

Opdrachten

De toevoeging aan het budget Natuur en Biodiversiteit op land ad € 7,9 mln bij de MJN heeft betrekking op de herinrichting van de begroting van het Ministerie van EZ naar onderdelen die betrekking hebben op het EZK-deel en die betrekking hebben op het LNV-deel van de begroting. Dit betreft de uitfinanciering van het Project Mainport Rotterdam, welke door de splitsing van EZ is overgeheveld van artikel 2 (EZK) naar artikel 8 (LNV).

De verhoogde uitgaven bij Klimaatimpuls natuur en biodiversiteit ad € 4,9 mln bestaat uit een overheveling naar de provincies Zuid-Holland en Utrecht voor het uitvoeren van de pilots klimaatslimme landbouw in veenweide gebieden (€ 3,2 mln) en een herschikking van het budget voor meerwerk bij RVO.nl (€ 1,7 mln).

Bijdragen aan medeoverheden

De kosten bij Caribisch Nederland vallen € 0,4 mln lager uit dan geraamd door een vertraging in het realiseren van projectplannen.

Bijdragen aan baten-lastendiensten

Aan RVO zijn meerwerkopdrachten verstrekt die met name betrekking hebben op de uitvoering van Klimaatimpulsen natuur en biodiversiteit alsmede extra uitvoeringskosten voor Cites die voortkomen uit de Wet natuurbescherming.

Toelichting op de ontvangsten

De overige ontvangsten worden € 3,1 mln lager geraamd, mede als gevolg van het vervallen van opbrengsten van taken die gedecentraliseerd zijn, zoals jachtakten (€ 1,0 mln) en het Plattelands ontwikkelingsprogramma (POP2) (€ 2,8 mln).