Toelichting algemeen

Het Kabinet heeft in april jl. bekend gemaakt binnen de BHOS-begroting EUR 111 miljoen beschikbaar te stellen voor een eerste set aan maatregelen in respons op COVID-19 (Kamerstuk 33 625, nr. 293). Deze maatregelen zijn verwerkt bij eerste suppletoire begroting. Zoals aangekondigd en toegelicht in de Kabinetsreactie op het AIV advies «Nederland en de wereldwijde aanpak van COVID-19» (Kamerstuk II 33 625, nr. 320) heeft het Kabinet daarnaast EUR 150 miljoen generaal beschikbaar gesteld voor een aanvullend pakket maatregelen waarover de Kamer vervolgens ook bij miljoenennota en in de BHOS-begroting 2021 is geïnformeerd.

In onderstaande tabel 2 is nogmaals inzichtelijk gemaakt op welke onderdelen deze inzet is vertaald naar budgettaire aanpassingen per artikelonderdeel.

Ontwikkeling BNI en het ODA-budget sinds de Eerste suppletoire begroting

Het ODA-budget, en daarmee ook het budget van BHOS, is gekoppeld aan de ontwikkeling van het BNI. COVID-19 heeft zoals bekend effect op het BNI en dat heeft zich na de Eerste suppletoire begroting gemanifesteerd in aangepaste ramingen van het ODA-budget. Over de manier waarop het Kabinet daarmee omgaat, bent u geïnformeerd met de Kabinetsreactie op het AIV advies «Nederland en de wereldwijde aanpak van COVID-19» (Kamerstuk II 33 625, nr. 320) en in de Miljoenennota 2021. Het Kabinet heeft EUR 350 miljoen uit generale middelen beschikbaar gesteld om de gevolgen van de BNI-daling voor het ODA-budget in 2020 te compenseren. Daarnaast heeft het Kabinet in 2020 EUR 150 miljoen toegevoegd aan het eerdere steunpakket dat reeds binnen de BHOS-begroting was vrijgemaakt.

Bij Miljoenennota 2021 is in de BHOS-begroting voorts een verlaging op de beleidsartikelen (onder ‘nog te verdelen’) in 2020 verwerkt van opgeteld EUR 151,6 miljoen. De stand van het verdeelartikel 5.4 bij Eerste suppletoire begroting 2020 van EUR – 88 miljoen maakt daarvan deel uit. Bij Miljoenennota was de vermoedelijke stand van het verdeelartikel 5.4 in 2020 EUR 74,5 miljoen vanwege een relatief iets gunstiger Macro Economische Verkenning (MEV) dan oorspronkelijk (bij juniraming van het CPB) voorzien. In deze Tweede suppletoire begroting wordt EUR 72 miljoen toegevoegd aan de beleidsartikelen voor 2020 en daarmee per saldo in mindering gebracht op het bedrag ‘nog te verdelen’ in de BHOS-begroting 2021. Het restant van de ‘nog te verdelen’ middelen is in deze Tweede suppletoire begroting op instrumentniveau verwerkt op de artikelonderdelen.

Toelichting per artikel

In dit wetsvoorstel is een aantal begrotingswijzigingen opgenomen wat leidt tot een stijging van de geraamde uitgaven van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) met EUR 157 miljoen in 2020. Hieronder vindt u een overzicht van de meest in het oog springende wijzigingen in de uitgaven ten opzichte van de Eerste suppletoire begroting 2020 voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII):

Artikel 1

Artikelonderdeel 1.3 Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden

Per saldo neemt het budget voor artikelonderdeel 1.3 (Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden) toe met EUR 14 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de toevoeging van EUR 24 miljoen uit het steunpakket van EUR 150 miljoen voor het bestrijden van de impact van COVID-19 in de meest kwetsbare landen.

Artikel 2

Artikelonderdeel 2.1 Voedselzekerheid

Per saldo neemt het budget voor artikelonderdeel 2.1 (Voedselzekerheid) toe met EUR 16 miljoen. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de toevoeging van EUR 25 miljoen uit het steunpakket van EUR 150 miljoen voor het bestrijden van de impact van COVID-19 in de meest kwetsbare landen.

Artikel 4

Artikelonderdeel 4.1 Humanitaire Hulp

Per saldo neemt het budget voor artikelonderdeel 4.1 (Humanitaire Hulp) toe met EUR 52 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de toevoeging van EUR 48 miljoen uit het steunpakket van EUR 150 miljoen voor het bestrijden van de impact van COVID-19 in de meest kwetsbare landen. Daarnaast is het budget voor humanitaire Hulp vanwege humanitaire noden nog eens verhoogd met EUR 4 miljoen, waarvan EUR 1 miljoen voor Mental Health and Psychosocial Support (MHPSS).

Artikelonderdeel 4.3 Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling

Per saldo neemt het budget voor artikelonderdeel 4.3 (Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling) af met EUR 18 miljoen. De daling wordt veroorzaakt door zowel technische verlagingen als vertragingen bij posten als gevolg van de COVID-19 pandemie.

Artikel 5 

Artikelonderdeel 5.1 Multilaterale Samenwerking

Per saldo neemt het budget voor artikelonderdeel 5.1 (Multilaterale Samenwerking) toe met EUR 12 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door de toevoeging van EUR 20 miljoen uit het steunpakket van EUR 150 miljoen voor het bestrijden van de impact van COVID-19 in de meest kwetsbare landen.

Artikelonderdeel 5.4 Nog te verdelen i.v.m. wijzigingen BNI en/of toerekeningen

Artikelonderdeel 5.4 heeft binnen de begroting van BHOS een belangrijke functie om fluctuaties in het budget op te vangen. De mutatie op het verdeelartikel 5.4 is het gevolg van diverse mutaties, waarvan de belangrijkste zijn: de verwerking van de BNI-krimp op het ODA-budget, toevoeging van EUR 350 miljoen als gedeeltelijke compensatie daarvoor (Kamerstuk II 33 625, nr. 320), een kasschuif, toevoeging en herverdeling van de extra EUR 150 miljoen vanwege de COVID-respons en de verwerking van overprogrammering en vertragingen.