Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek 2022 (RPE 2022) is het overzicht met een planning van beleidsdoorlichtingen omgevormd tot een Strategische Evaluatie Agenda (SEA). In de afgelopen jaren is dat proces bij KGG (voorheen EZK) tot stand gebracht. De overgang naar een SEA is nader toegelicht in de beleidsagenda, onderdeel ‘Strategische Evaluatieagenda’.
In deze ‘Bijlage Uitwerking Strategische Evaluatie Agenda’ worden de beleidsthema’s in de SEA toegelicht en nader uitgewerkt met onderliggende instrumentevaluaties. Aanvullend volgt een overzicht met overige evaluaties die niet direct onder een beleidsthema zijn te plaatsen.
Strategische Evaluatie Agenda (SEA)
De SEA is gericht op onderstaande beleidsthema’s die het merendeel van de KGG-begroting afdekken. Deels gaat het om het opzetten van monitors en deels om het verkrijgen van inzicht in effecten van belangrijke beleidsmaatregelen. In deze evaluatiebijlage wordt toegelicht welke onderliggende evaluatieplanning hiermee samenhangt. Ook afgeronde evaluaties die input vormen voor de Periodieke Rapportage worden vermeld. Indien in de kolom «toelichting onderzoek» geen toelichting wordt vermeld, gaat het om reguliere periodieke evaluaties. In de kolom «vindplaats» staan links naar afgeronde onderzoeken, Kamerbrieven of relevante monitors die input vormen voor vervolgonderzoek en voor de «Periodieke Rapportage» (syntheseonderzoek) van het beleidsthema.
Overal waar artikel 2 of 4 genoemd wordt, wordt bedoeld artikel 2 of 4 van de voormalige EZK-begroting.
Thema/instrumentevaluatie | Type onderzoek | Afronding | Status | Toelichting onderzoek | Begrotings-artikel | Vindplaats |
|---|---|---|---|---|---|---|
Energietransitie en industrie | Periodieke rapportage | 2029 | Te starten | Het ministerie van Klimaat en Groene Groei zet zich met zijn partners in voor de brede energietransitie naar een weerbaar energiesysteem en innovatief en duurzaam Nederland. De inzet is daarmee onder andere gericht op het verduurzamen van de industrie, energiezekerheid, betaalbaarheid, leveringszekerheid, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het op orde brengen van de randvoorwaarden.Binnen KGG wordt datagedreven gewerkt. Medewerkers moeten daarvoor beschikken over data- en analyse instrumenten die ook gebruikt kunnen worden bij het uitvoeren van evaluaties. Jaarlijks wordt via de Klimaat- en Energienota gerapporteerd over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van het klimaat- en energiebeleid. Uiteindelijk leidt dit tot aanpassingen van het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) dat iedere twee en half jaar een update krijgt en iedere vijf jaar wordt herzien. Met deze werkwijze wordt aangesloten op de Strategische Evaluatie Agenda. De periodieke evaluatie richt zich daarom op de brede energietransitie als geheel, waarin nog verder richting wordt aangebracht.Binnen het thema Energietransitie en industrie wordt overkoepelend geëvalueerd. Deze evaluaties helpen bij het beoordelen van de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtvaardigheid. Ook wordt gekeken naar de rolverdeling tussen markt en overheid. Deze evaluaties vormen de basis voor het uitwerken van toekomstig beleid rondom de energietransitie, energieprijzen, energie-infrastructuur, industrie en klimaat. Zo kan er blijvend worden ingezet op een duurzaam en welvarend Nederland. Onder deze periodieke rapportage vallen verschillende evaluaties. Voorbeelden van evaluaties die onder dit overkoepelende thema vallen en de komende jaren op de agenda staan zijn: Energiebelasting, Energie Investeringsaftrek, Ondersteuning Cluster 6, SDE++, IPCEI Waterstof, Klimaatfonds, Nationaal Plan Energiesysteem en Maatwerkaanpak.Ook zal gekeken worden naar uitkomsten van evaluaties van de departementen op het gebied van klimaat en energiebeleid bij EZ, VRO, LVVN en IenW. Reeds geplande relevante evaluaties in sectoren Gebouwde Omgeving, Landbouw & Landgebruik en Mobiliteit zijn weergegeven op de SEA’s/evaluatieplanningen van respectievelijk VRO, LVVN en IenW. De relevante monitors/evaluaties op de begroting van KGG voor de sectoren Elektriciteit en Industrie worden hieronder weergegeven.Daarnaast zullen de lessen uit het vorige Periodiek Evaluatieonderzoek meegenomen worden. Conform de lessen uit het synthese-onderzoek (CE Delft, 2024) zal vanaf 2025 in evaluaties meer aandacht zijn voor normerende instrumenten en bezien worden hoe naast doelmatigheid en doeltreffendheid ook geëvalueerd kan worden op rechtvaardigheid zoals gedefinieerd in het Klimaatplan. Er wordt een onderzoek uitgezet over hoe te evalueren op rechtvaardigheid bij klimaat- en energiebeleid. Doel is dat hier een handreiking uit volgt die gebruikt kan worden bij toekomstige evaluaties. | 31 | |
Instrumentevaluaties sector Energie en Industrie: | ||||||
Dashboard Klimaatbeleid | ex-durante | 2020 e.v. | Lopend | Eind 2021 werd het «Dashboard Klimaatbeleid» gelanceerd. Het dashboard biedt jaarlijks een objectief inzicht in de voortgang van het beleid in het Klimaatplan (dat voor een belangrijk deel is bepaald door het Klimaatakkoord). Een samenvatting van de resultaten uit het «Dashboard Klimaatbeleid» is opgenomen in de Klimaatnota 2023 (Kamerstuknummer 32 813, nr. 1307) en zal ook de basis vormen van de Klimaatnota 2024. | 2 en 4 | Kamerstuk 32 813, nr. 1307 |
Evaluatie Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) | Ex-durante | 2028 | Te starten | In december 2023 is het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) gepubliceerd. Hierin staat dat het NPE wordt opgenomen in de nationaal klimaat- en energiecyclus en dus elke vijf jaar wordt geëvalueerd en herijkt. De (opbouw van de) monitor energiesysteem en de specifieke energie-gerelateerde instrumentenevaluaties vormen de basis voor de evaluatie, die zich zal richten op de werking van het NPE als beleidsinstrument. De evaluatie is daarmee een aanvulling op de monitor, de specifieke instrumentevaluaties en de meer ex ante ingerichte analyses zoals de KEV van PBL en het IBO bekostiging elektriciteitsinfrastructuur. Deze evaluatie zal plaatsvinden voorafgaand aan de herijking van het NPE in 2028. | 31 | |
IBO Bekostiging elektriciteitsinfrastructuur | Ex ante | 2025 | Afgerond | Interdepartementaal beleidsonderzoek over de omvang van de investeringen in de elektriciteitsinfrastructuur tot en met 2040 en de bekostiging en financiering ervan, vanuit het perspectief van Nederland en Europa. | 31 | Kamerstuk 29 023, nr. 553 |
Fiscale regelingen Energiebelasting | ex-post | 2027 | Te starten | In samenwerking met FIN; FIN heeft het voortouw. | 31 | |
Monitor RES 1.0 (Regionale Energie Strategie) | ex-durante /ex-post | 2021 / 2023/ 2024 | Afgerond | PBL monitort de voortgang van de RES’en. In de Monitor wordt gereflecteerd op de stand van zaken rond de RES. PBL analyseert of met de voorstellen van de 30 energieregio’s het doel van 35 terawattuur (TWh) nog steeds binnen bereik is, en kijkt daarbij naar de ontwikkelingen rond de thema’s ruimtelijke inpassing, maatschappelijk draagvlak en capaciteit van het elektriciteitsnetwerk. | 4 | Kamerstuk 32 813, nr. 1342 |
Evaluatie Nationaal Programma Regionale Energie Strategie (NPRES) | ex-post | 2024 | Afgerond | 4 | Kamerstuk 31 239, nr. 404 | |
Evaluatie Prijsplafond (CEK23) | ex-post | 2026 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Tijdelijke Tegemoetkoming Blokaansluitingen (TTB) | ex-post | 2026 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie TSE-Mooi/DEI+/HER/TSE-Industrie Studies/TSE CCUS | ex-post | 2028 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Energie Investeringsaftrek (EIA) | ex-post | 2028 | Te starten | De volgende evaluatie is beoogd in 2028. Gelet op de horizonbepaling t/m 31 december 2028 dient de evaluatie in het voorjaar 2028 opgeleverd te worden. EIA valt onder de gezamenlijke verantwoordelijkheid van FIN en KGG. | 31 | |
Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) | ex-post | 2025 | Lopend | 31 | ||
Evaluatie SDE++ | ex-post | 2024 | Afgerond | De evaluatie richt zich op de eerste drie jaren waarin de SDE++ is verbreed naar het kosteneffectief verminderen van CO2-uitstoot (2020-2022). In de evaluatie wordt gekeken naar de doeltreffendheid, doelmatigheid en consistentie van de regeling. | 4 | Kamerstuk 31 239, nr. 387 |
Evaluatie SDE++ | ex-post | 2029 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Versterkte Uitvoering Energiebesparingsplicht | ex-post | 2024 | Afgerond | 4 | Kamerstuk 30196, nr. 832 | |
Tussenevaluatie specifieke uitkering toezicht en handhaving energiebesparingsplicht | overig | 2024 | Afgerond | 4 | Kamerstuk 30196, nr. 832 | |
Evaluatie subsidieregeling verduurzaming MKB | ex-post | 2024 | Afgerond | 4 | Kamerstuk 30196, nr. 832 | |
Evaluatie nadeelcompensatie productiebeperking kolencentrales | ex-post | 2024 | Afgerond | 4 | Kamerstuk 35 668, nr. 54 | |
Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) | ex-post | 2025 | Afgerond | Dit betreft een reguliere vijfjaarlijkse ex-post evaluatie van de doelmatigheid en doeltreffendheid van de ISDE regeling. | 31 | Kamerstuk 31 239, nr. 425 |
Evaluatie Regeling Indirecte kostencompensatie ETS (IKC-ETS) | ex-post | 2028 | Te starten | 31 | ||
Nationale Investeringsregeling Klimaatprojecten Industrie (NIKI) | ex-post | 2029 | Te starten | 31 | ||
Speelveldtoets impact klimaatbeleid industrie | ex-ante | 2025 | Lopend | Dit vindt jaarlijks plaats. | 31 | |
Speelveldtoets impact klimaatbeleid industrie | ex-ante | 2026 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Subsidie Versnelde Klimaatinvesteringen Industrie (VEKI) | ex-post | 2025 | Afgerond | 2 | Kamerstuk 31 239, nr. 422 | |
Evaluatie Subsidie Versnelde Klimaatinvesteringen Industrie (VEKI) | ex-post | 2029 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie minimum CO2-prijs elektriciteitsopwekking | ex-post | 2025 | Lopend | In samenwerking met FIN; KGG heeft het voortouw. Binnen 3 jaar na inwerkingtreding is er een evaluatie van de wet (maart 2022 inwerking getreden); dit is wettelijk vastgelegd. Voor het belastingplan 2024 is er een tussenevaluatie die alleen naar het prijspad van de wet kijkt (zie Kamerstuk 35 216, H). | 31 | |
Evaluatie nationale CO2-heffing industrie | ex-post | 2025 | Lopend | In samenwerking met FIN; KGG heeft het voortouw. | 31 | |
Onderzoek naar impact beleidsopties waterstof-instrumentarium op ontwikkeling van de waterstofmarkt | ex-ante | 2023 | Afgerond | Het doel van het onderzoek is het kwalitatief en kwantitatief onderzoeken van een aantal beleidsmixen bestaande uit productiesubsidie, een afnameverplichting en vraagsubsidies (allemaal voor hernieuwbare waterstof) met betrekking tot het waterstofinstrumentarium op 1) de ontwikkeling van vraag en aanbod van waterstof in 2030 en 2035, 2) de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie, 3) potentiële verdringing van andere verduurzamingsopties voor bedrijven. | 4 | Kamerstuk 32 813, nr. 1314 |
IPCEI waterstof | ex-post | 2025/2026 | Te starten | De evaluatie start uiterlijk 2025 (Kamerstuk 32 813, nr. 972). | 31 | |
Evaluatie Subsidieregeling Opschaling volledig hernieuwbare waterstofproductie via elektrolyse (OWE) | ex-durante | 2025 | Lopend | Als voorwaarde voor toekenning van de Klimaatfondsmiddelen uit het MJP 2025 moet KGG de leereffecten uit de eerste twee OWE-tenders meenemen. Evaluatie loopt van najaar '24 tot voorjaar '25. | 31 | |
WarmtelinQ | ex-post | 2027 | Te starten | De realisatie van WarmtelinQ is nog niet volledig voltooid. De planning is dat de route tot Den Haag eind 2025 klaar is en rond 2028 de regio Leiden ontsloten wordt. Formeel loopt de beschikking voor de investeringssubsidie tot 2027. Door een financiele tegenvaller worden de subsidies in 2025 opnieuw vormgegeven, de bestaande reservering wordt hiervoor gebruikt en naar verwachting opgehoogd met een extra bijdrage vanuit het Rijk. Dit besluit wordt in de augustusbesluitvorming 2025 genomen. | 31 | |
Garantieregeling Geothermie | ex-post | 2025 | Lopend | 31 | ||
Evaluatie Kennisprogramma Effecten Mijnbouw (KEM) | ex-post | 2027 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Sociale Effecten Mijnbouw (SEM) | ex-post | 2028/2029 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Commissie Mijnbouwschade | ex-post | 2025 | Afgerond | Betreft evaluatie over de periodes juli 2021-juni 2022 en juli 2022-juni 2023. | 31 | Kamerstuk 32 849, nr. 267 |
Evaluatie Commissie Mijnbouwschade | ex-post | 2026 | Te starten | Betreft evaluatie over de periodes juli 2023-juni 2024 en juli 2024-juni 2025. | 31 | |
Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (MIEK) | Ex-durante / ex-post | 2028 | Te starten | Eerste PMIEK ronde is gestart op 30 maart 2023. Betreft evalueren van twee cycli van CES/PMIEK en de effecten daarvan op de investeringsplannen van netbeheerders na 5 jaar. | 31 | |
Nationaal Programma Verduurzaming Industrie (NPVI) | onderdeel van PR | 2029 | Te starten | NPVI is een coördinatieorgaan om voortgang en knelpunten te bespreken/weg te nemen. Dit wordt niet apart geëvalueerd (geen specifiek budget), maar loopt mee in de periodieke rapportage Energietransitie en Industrie. | 31 | |
Evaluatie Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) | ex-post | 2026 | Te starten | Volgens het instellingsbesluit wordt de WKR na drie jaar (november 2026) geëvalueerd op de taakvervulling. De WKR zal deze evaluatie zelf in gang zetten en extern laten uitvoeren. Directie Klimaat ziet daarop toe. De WKR heeft toegezegd daarin kostenefficiëntie mee te nemen. Aangezien de WKR tot 2030 uit het Klimaatfonds gefinancierd wordt, zal de evaluatie ook moeten stilstaan bij de bijdrage aan de doelen van het Klimaatfonds. | 31 | |
Evaluatie Tijdelijke wet Klimaatfonds | ex-durante | 2027 | Te starten | In de Tijdelijke wet Klimaatfonds is bepaald dat de Minister binnen vier jaar na de inwerkingtreding van deze wet een evaluatieverslag uitbrengt over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk. De wet is in 2024 in werking getreden. Het plan is echter om al in 2026 een integrale evaluatie te laten plaatsvinden die in 2027 wordt afgerond. Op deze manier kunnen de inzichten uit de evaluatie nog worden gebruikt ten behoeve van de fondsbegrotingen van 2028 tot en met 2030. Voor de evaluatie zal zoveel mogelijk worden aangesloten bij de systematiek van evaluatie van het klimaatbeleid en de Strategische Evaluatie Agenda (SEA). Naast doeltreffendheid en de effecten van de Tijdelijke wet Klimaatfonds in de praktijk zal in de integrale evaluatie ook naar overige aspecten van het functioneren van het Klimaatfonds worden gekeken, zoals de zorgvuldigheid van de besluitvorming. Verder wordt ook bezien hoe (verdelende)rechtvaardigheid zoals gedefinieerd in het Klimaatplan kan worden meegenomen. | Klimaatfonds-begroting | |
NGF - project Groenvermogen | ex-durante | 2027 | Te starten | Tussenevaluatie omdat de tijd tussen start en verwachte einddatum van het project langer dan zeven jaar bedraagt. | 31 | |
NGF - project Groenvermogen | ex-post | 2031 | Te starten | Betreft een projectevaluatie als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) | 31 | |
NGF - project Circular Plastics | ex-durante | 2026 | Te starten | Midterm review met ook aandacht voor doeltreffendheid en doelmatigheid. | 31 | |
NGF - project Circular Plastics | ex-post | 2031 | Te starten | Betreft een projectevaluatie als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) | 31 | |
NGF - project Biobased Circular | ex-durante | 2029 | Te starten | Tussenevaluatie omdat de tijd tussen start en verwachte einddatum van het project langer dan zeven jaar bedraagt. | 31 | |
NGF - project Biobased Circular | ex-post | 2033 | Te starten | Betreft een projectevaluatie als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) | 31 | |
NGF-project Circulaire geïntegreerde hoogrendementszonnepanelen (SolarNL) | ex-post | 2032 | Te starten | Betreft een projectevaluatie als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) | 31 | |
NGF-project Nieuwe Warmte Nu! | ex-post | 2028 | Te starten | Betreft een projectevaluatie als onderdeel van het Nationaal Groeifonds (NGF) | 31 | |
Tariefbepaling 2035 Jaarverplichting | ex-ante | 2029 | Te starten | 31 | ||
Maatwerk aanpak | ex-post | 2027 | Te starten | 31 | ||
Flexregeling elektriciteitsinfra | ex-post | 2029 | Te starten | 31 | ||
Programma Stimulering Energiehubs | ex-post | 2030/2031 | Te starten | 31 | ||
Thema/instrumentevaluatie | Type onderzoek | Afronding | Status | Toelichting onderzoek | Begrotings-artikel | Vindplaats |
|---|---|---|---|---|---|---|
Evaluaties van herziening in regelgevend kader (o.a. Energiewet en Warmtewet) | Periodieke Rapportage | 2031 | Te starten | Betreft synthese van evaluaties van gewijzigde Elektriciteit- en gaswet en Warmtewet. Dit thema richt zich op de in voorbereiding zijnde nieuwe Energiewet (wetsvoorstel tot vervanging van de Elektriciteit en Gaswet). Deze wet zal naar alle waarschijnlijkheid vijf jaar na inwerkingtreding (begin 2026) geëvalueerd worden. Dit zal waarschijnlijk in 2031 gebeuren. Ook de nieuwe Warmtewet (Wet Collectieve Warmtevoorziening) is nog in voorbereiding en zal naar verwachting half 2026/begin 2027 in werking treden. Deze wet zal net als de Energiewet naar alle waarschijnlijkheid vijf jaar na inwerkingtreding geëvalueerd worden. | 31 | |
Instrumentevaluatie / monitor: | ||||||
Evaluatie experimenten die voortkomen uit het Besluit experimenten decentrale duurzame elektriciteitsopwekking | overig | 2025 | Lopend | 31 | ||
Vulmaatregelen gasopslag | ex-post | 2024 | Afgerond | Zoals verplicht op grond van de Verordening gasleveringszekerheid wordt het BHG in 2023 op basis van een evaluatie geactualiseerd (Kamerstuk 29 023, nr. 418). De visie gasopslag is op 23 juni 2023 naar de Kamer gegaan (Kamerstuk 29 023, nr. 442). Het BHG is inmiddels geëvalueerd en geüpdate en op 27 maart 2024 naar de Kamer gezonden. | 4 | Kamerstuk 29 023, nr. 494 |
Evaluatie Energiewet | ex-post | 2029 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Programma Energiehoofdstructuur (PEH) | ex-durante | 2026 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Wet collectieve warmtevoorziening | ex-post | 2031 | Te starten | Als de wet 2026/2027 in werking treedt, zal de evaluatie pas in 2031/32 zijn. | 31 | |
Beleidsverkenning energiearmoede en de energietransitie | ex-ante | 2025 | Lopend | Doel van deze verkenning is het kwalitatief en kwantitatief in kaart brengen van de effecten van beleid op energiearmoede, en inzicht bieden in welk beleid energiearmoede zou kunnen doen afnemen. | 31 (NB: raakt ook andere begrotingen en artikelen) | |
Meerjarenplanning van overige geplande evaluaties/doorlichtingen die niet of deels onder voornoemde thema's vallen:
Thema/overige evaluaties | Type onderzoek | Afronding | Status | Toelichting onderzoek | Begrotings-artikel | Vindplaats |
|---|---|---|---|---|---|---|
Doorlichting Agentschap NEa | overig | 2028 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie EBN | ex-post | 2030 | Te starten | 31 | ||
Evaluatie Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) | ex-post | 2025/2026 | Te starten | 31 |