Base description which applies to whole site

6.3 Overzicht van belastinguitgaven, inkomstenbeperkende regelingen en overige fiscale regelingen

Onderstaande tabellen geven inzicht in het budgettaire belang van specifieke fiscale regelingen voor 2016 en 2017. De tabellen 6.3.1 en 6.3.2 bevatten de meerjarige overzichten van de belastinguitgaven in de belastingen op inkomen, winst en vermogen respectievelijk in de kostprijsverhogende belastingen. In tabel 6.3.3 wordt het budgettaire belang weergegeven van de inkomstenbeperkende regelingen voor de eigen woning en voor de pensioenen. Tabel 6.3.4 bevat het overzicht van de nieuwe posten (overige fiscale regelingen) in deze bijlage.

De verschillende kolommen representeren het volgende:

  • Bijstelling t.o.v. MN2016

    Het verschil tussen de raming bij de vorige en de huidige Miljoenennota voor het jaar 2016. Deze verschillen komen voort uit respectievelijk verbeterde inschattingen, het effect van nota’s van wijzigingen op het Belastingplan 2016 en begrotingen 2016 op het budgettaire belang van de belastinguitgaven in 2016, dan wel hogere of lagere realisaties. Een schattingsbijstelling wordt gemaakt aan de hand van de meest recente informatie, bijvoorbeeld nieuwe bronnen zoals voor de bedrijfsopvolgingsfaciliteit. Een andere oorzaak kan zijn dat er beleidsmatige wijzigingen in de primaire heffingsstructuur zijn doorgevoerd na de Miljoenennota 2016 (nota van wijziging, novelles) die effect hebben op het budgettaire belang van fiscale regelingen, zoals bijvoorbeeld bij de energiebelasting is gebeurd. Ten slotte kan uit recentere aangiftegegevens blijken dat het gebruik van een belastinguitgave over 2015 of eerder lager is uitgekomen dan verwacht, wat reden kan zijn om de raming voor 2016 ook omlaag bij te stellen.

  • 2016 MN2017

    De huidige raming van het totale budgettaire belang van de regeling voor 2016.

  • Effect beleidspakket 2017

    De beleidsmatige ontwikkeling van het budgettair belang in 2017. Dit omvat maatregelen uit 2017 en eerdere jaren omtrent de regeling zelf en wijzigingen in de primaire heffingstructuur (zoals het verleggen van een schijfgrens of het wijzigen van een tarief) die in 2017 invloed hebben op het budgettair belang van de regeling.

  • Endogeen 2017

    De ontwikkeling in 2017 als gevolg van economische factoren en gebruik van de regeling. De raming van de endogene groei wordt waar mogelijk gebaseerd op macrovariabelen volgens het CPB, CBS en andere bronnen. Indien dit niet mogelijk is, is de raming veelal gebaseerd op de trend uit het verleden.

  • Endogeen in %

    De endogene mutatie als percentage van de raming voor 2016.

  • 2017 MN2017

    De huidige raming van het totale budgettaire belang van de regeling voor 2017.

Aangezien de overige fiscale regelingen in tabel 6.3.4 vorig jaar niet gepubliceerd zijn, is de kolom bijstelling ten opzichte van MN2016 in die tabel weggelaten.

In de tabellen 6.3.1, 6.3.2 en 6.3.4 wordt de ontwikkeling van 2017 t.o.v. 2016 gesplitst in beleid en endogeen. Voor tabel 6.3.3 is dit niet gedaan omdat het effect van maatregelen bij pensioenen en eigen woning in de regel van invloed zijn op een lange reeks van jaren en op het moment van invoering in prijzen van dat jaar zijn verantwoord. Een jaarlijks geactualiseerde uitsplitsing van de bijstelling is dan niet goed mogelijk. Zo is het niet mogelijk om het effect van de bijleenregel uit 2004 voor hypotheken in 2017 te kwantificeren en zal het niet mogelijk zijn om over enkele jaren nog aan te geven wat het effect is van de invoering van de aflossingseis voor die jaren.

Tabel 6.3.1 Belastinguitgaven in de belastingen op inkomen, winst en vermogen 2016–2017, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)1
 

Bijstelling t.o.v. MN2016

2016 MN2017

Effect beleids-pakket 2017

Endogeen 2017

Endogeen in %

2017 MN2017

Verlaging lastendruk op ondernemingen

           

a) algemeen

           

Zelfstandigenaftrek

– 331

1.512

– 13

53

3,5%

1.552

Extra zelfstandigenaftrek starters

– 37

76

– 1

2

2,3%

77

Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid

0

1

0

0

0,0%

2

FOR, niet omgezet in lijfrente

3

51

0

0

0,0%

51

Meewerkaftrek

0

7

0

0

0,0%

7

Stakingsaftrek

0

15

0

– 1

– 3,9%

14

Doorschuiving stakingswinst

0

250

1

11

4,5%

262

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit in successiewet

152

402

0

0

0,0%

402

Doorschuiving inkomen uit aanmerkelijk belang

0

100

0

2

2,0%

102

Landbouwvrijstelling

– 8

1.342

1

27

2,0%

1.370

             

b) investeringen in het algemeen

           

Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek

22

424

1

16

3,7%

441

Willekeurige afschrijving starters2

0

8

0

0

0,0%

8

Willekeurige afschrijving zeeschepen2

0

3

0

0

0,0%

3

Keuzeregime winst uit zeescheepvaart (tonnagebelasting)

0

120

0

0

0,0%

120

Aftrek speur- en ontwikkelingswerk

0

8

0

0

0,0%

8

             

c) investeringen ten behoeve van het milieu

           

VAMIL2, 3

0

40

0

0

0,0%

40

Energie-investeringsaftrek (EIA)3

60

161

15

0

0,0%

176

Milieu-investeringsaftrek (MIA)3

0

97

0

0

0,0%

97

Bosbouwvrijstelling

4

5

0

0

0,0%

5

Vrijstelling vergoeding bos- en natuurbeheer

1

7

0

0

0,0%

7

             

Verlaging lastendruk op arbeid

           

a) gericht op werkgevers

           

Afdrachtvermindering zeevaart

1

116

0

3

2,3%

119

Afdrachtvermindering speur- en ontwikkelingswerk WBSO3

0

1.143

62

0

0,0%

1.205

Verlaagd gebruikelijk loon voor dga’s van startups

0

0

29

0

0,0%

29

             

b) gericht op werknemers

           

Verlaging fiscale bijtelling IB (zeer) zuinige auto's

209

810

– 322

– 84

– 10%

404

Levensloopverlofkorting

– 1

11

0

0

0,0%

11

Werkbonus

0

27

– 13

0

0,0%

14

             

Verlaging lastendruk op inkomsten uit vermogen

           

Vrijstelling bos- en natuurterreinen forfaitair rendement

0

7

0

0

0,0%

7

Vrijstelling voorwerpen van kunst en wetenschap forfaitair rendement

0

6

0

0

0,0%

6

Vrijstelling groen beleggen forfaitair rendement

– 3

53

0

0

0,0%

53

Vrijstelling rechten op kapitaalsuitkering bij overlijden forfaitair rendement

2

26

0

1

5,5%

28

Vrijstelling rechten op bepaalde kapitaalsuitkeringen forfaitair rendement

10

938

0

5

0,5%

943

Aftrek wegens geen of geringe eigenwoningschuld

195

607

4

54

8,8%

665

Gedeeltelijke vrijstelling van inkomsten uit kamerverhuur

3

51

0

3

5,2%

54

Aftrek kosten monumentenwoning

1

57

– 57

0

0,0%

0

Heffingskorting groen beleggen

– 2

34

0

0

0,0%

34

Persoonsgebonden aftrekpost durfkapitaal

– 1

2

0

0

0,0%

1

             

Overige regelingen

           

Aftrek voor scholingsuitgaven (studiekosten)

– 55

206

1

5

2,5%

212

Giftenaftrek

30

354

2

5

1,5%

361

Faciliteiten successiewet algemeen nut beogende instellingen

0

207

0

4

2,0%

211

Totaal generaal directe belastingen

258

9.284

– 290

106

1,1%

9.100

Percentage BBP

 

1,4%

     

1,2%

Totaal premie-uitgaven4

333

316

1

«–» = regeling is in dat jaar niet van toepassing; «0» = budgettair belang van de regeling bedraagt in dat jaar afgerond nihil.

2

Het betreft hier de contante waarde van het rentevoordeel voor de betrokken belastingplichtigen c.q. het rentenadeel voor de overheid.

3

Betreft het beschikbare budget, inclusief technische inboekingen.

4

Een premie-uitgave is een overheidsuitgave in de vorm van een derving of uitstel van premieontvangsten die voortvloeit uit een voorziening in de wet voor zover die voorziening niet in overeenstemming is met de primaire heffingsstructuur van de wet. Het Lage inkomensvoordeel (LIV) wordt vanaf 2017 meegenomen in de reeks. Een nadere uitsplitsing van de premie-uitgaven is opgenomen in de begroting van SZW.

Tabel 6.3.2 Belastinguitgaven in de kostprijsverhogende belastingen 2016 – 2017, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)1
 

Bijstelling t.o.v. MN2016

2016 MN2017

Effect beleidspakket 2017

Endogeen 2017

Endogeen in %

2017 MN2017

Energiebelasting

           

Verlaagd tarief glastuinbouw

35

116

– 2

– 2

– 1,3%

113

Teruggaaf kerkgebouwen

– 2

8

0

0

0,0%

8

Teruggaaf non-profit instellingen

– 3

23

0

0

0,0%

23

Teruggaaf grootverbruik

3

5

0

0

0,0%

5

Lokaal opgewekte duurzame energie

– 1

0

1

0

0,0%

0

             

Omzetbelasting verlaagd tarief

           

Boeken, tijdschriften, week- en dagbladen

20

450

0

0

0,0%

451

Bibliotheken (verhuur boeken), musea e.d.

– 1

179

0

6

3,1%

184

Kermissen, attractieparken, sportwedstrijden en -accommodatie

– 21

436

0

14

3,2%

450

Circussen, bioscopen, theaters en concerten

– 3

246

0

13

5,1%

258

Sierteelt

0

233

0

0

0,0%

233

Arbeidsintensieve diensten

– 164

485

0

12

2,4%

497

Vervoer van personen (w.o. openbaar vervoer)

– 524

677

0

28

4,2%

705

Logiesverstrekking (incl. kamperen)

85

701

0

43

6,2%

744

Voedingsmiddelen horeca

69

1.793

0

26

1,5%

1.820

             

Omzetbelasting – vrijstellingen

           

Sportclubs

– 5

45

0

1

1,4%

46

Post

– 56

38

0

0

0,0%

38

Vakbonden, werkgeversorg., politieke partijen, kerken

– 18

179

0

3

1,7%

182

Fondswerving

– 5

50

0

1

2,1%

51

             

Omzetbelasting – speciale regelingen

           

Kleine ondernemersregeling

2

149

0

9

6,3%

158

Landbouwregeling

1

17

0

– 1

– 3,0%

17

             

Accijnzen

           

Verlaagd tarief kleine brouwerijen

0

2

0

0

0,0%

2

Vrijstelling communautaire wateren

37

1.284

4

5

0,4%

1.293

Vrijstelling accijns luchtvaartuigen

– 74

2.123

6

15

0,7%

2.145

             

Belastingen op personenauto's en motorrijwielen

           

Teruggaaf ambulance

0

1

0

0

0,0%

1

Teruggaaf taxi's

– 3

43

0

1

2,1%

44

             

Motorrijtuigbelasting

           

Nihiltarief OV-bussen op LPG

0

0

0

0

0,0%

0

Vrijstelling motorrijtuigen van 40 jaar of ouder

3

73

– 2

– 2

– 3,2%

68

Vrijstelling taxi's

– 5

46

– 1

0

0,0%

46

Vrijstelling reinigingsdiensten

0

2

0

0

0,0%

2

Vrijstelling wegenbouw

0

0

0

0

0,0%

0

Vrijstelling ambulances

1

3

0

0

0,0%

3

Nihiltarief MRB zeer zuinige auto's

– 8

37

1

– 4

– 9,6%

35

Overige vrijstellingen

– 1

3

0

0

0,0%

3

             

Belasting op zware motorrijtuigen (eurovignet)

           

Teruggaaf internationaal gecombineerd vervoer

0

0

0

0

0,0%

0

             

Overdrachtsbelasting

           

Vrijstelling overdrachtsbelasting bedrijfsoverdracht in familiesfeer

0

16

0

0

0,0%

17

Vrijstelling overdrachtsbelasting stedelijke herstructurering

– 1

2

0

0

0,0%

2

Vrijstelling landinrichting

0

1

0

0

0,0%

1

Vrijstelling Bureau Beheer Landbouwgronden

– 1

0

0

0

0,0%

0

Vrijstelling cultuurgrond

0

115

0

2

2,0%

117

Vrijstelling natuurgrond

0

4

0

0

0,0%

4

             

Totaal generaal indirecte belastingen

– 636

9.585

7

172

1,8%

9.765

Percentage BBP

 

1,4%

     

1,3%

1

«–» = regeling is in dat jaar niet van toepassing; «0» = budgettair belang van de regeling bedraagt in dat jaar afgerond nihil.

Tabel 6.3.3 Inkomstenbeperkende regelingen 2016–17, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljard)
 

Bijstelling t.o.v. MN2016

2016 MN2017

Mutatie 2017

Mutatie in %

2017 MN2017

Eigen woning

– 1,1

8,1

– 1,0

– 13%

7,0

Pensioenen (inclusief box 3)

0,0

13,3

0,7

5,2%

14,0

Totaal

– 1,0

21,4

– 0,4

– 1,7%

21,0

Percentage BBP

 

3,1%

   

2,9%

Tabel 6.3.4 Overige fiscale regelingen 2016–2017, budgettair belang op transactiebasis in lopende prijzen (x € miljoen)1
 

2016 MN2017

Effect beleids-pakket 2017

Endogeen 2017

Endogeen in %

2017 MN2017

Inkomstenbelasting / Loonbelasting / Vennootschapsbelasting

         

30%-regeling2

851

0

51

6,0%

902

Aftrek specifieke zorgkosten

289

2

0

0,0%

290

MKB-winstvrijstelling

1.537

5

110

7,1%

1.652

Innovatiebox

1.390

– 14

– 11

– 0,8%

1.365

           

Heffingskortingen

         

Algemene heffingskorting

19.718

– 138

149

0,8%

19.729

Arbeidskorting

17.156

614

196

1,1%

17.966

Inkomensafhankelijke combinatiekorting

2.023

0

29

1,4%

2.052

Jonggehandicaptenkorting

180

0

2

1,1%

182

Alleenstaande ouderenkorting

516

0

– 9

– 1,7%

507

Ouderenkorting

2.672

163

46

1,7%

2.881

           

Energiebelasting

         

Salderingsregeling

67

0

28

42%

95

Belastingvermindering per aansluiting

2.467

– 18

26

1,1%

2.475

           

Omzetbelasting verlaagd tarief

         

Geneesmiddelen en hulpmiddelen

1.828

0

77

4,2%

1.904

Water

189

0

0

0,0%

189

Voedingsmiddelen niet verstrekt in horeca

7.571

0

246

3,2%

7.817

           

Motorrijtuigbelasting

         

Verschillende kwarttarieven

133

– 2

9

6,9%

139

Verlaagd tarief bestelauto ondernemer

804

– 14

8

1,0%

798

Verlaagd tarief bestelauto gehandicapte

15

0

0

0,0%

15

Vrijstelling politie- en defensievoertuigen

15

0

2

11%

16

           

Schenk- en erfbelasting

         

Eenmalige vrijstelling t.b.v. eigen woning3

30

160

0

0,0%

190

           

Verhuurderheffing

         

Heffingsvermindering

27

0

8

30%

35

1

«–» = regeling is in dat jaar niet van toepassing; «0» = budgettair belang van de regeling

2

De daadwerkelijke inkomstenderving door de regeling is minder dan het hier vermelde budgettair belang, aangezien zonder de regeling de werkelijke kosten belastingvrij vergoed kunnen worden.

3

In deze bijlage is het budgettaire belang het bedrag dat belastingplichtigen in dat jaar zouden moeten betalen als de vrijstelling niet van toepassing was. Het is dus de fictief verschuldigde schenkbelasting over de schenkingen in dat jaar, gegeven de omvang van de schenkingen. De kosten van beleid van € 160 miljoen wijken af van het bedrag van € 97 miljoen dat in het Belastingplan 2016 is verantwoord. Dat is de contante waarde van de kasreeks van de schenk- of erfbelasting die zou zijn verschuldigd in een latere levensfase als de schenking niet zou zijn gedaan. Voor de beleidsafweging van de maatregel is de € 97 miljoen relevant. Aan het Belastingplan 2016 en deze bijlage ligt dezelfde omvang van schenkingen ten grondslag.

Licence