Uitgaven

AOW (Algemene Ouderdomswet)

De bijstelling wordt vooral verklaard door een lager aantal AOW’ers, hetgeen samenhangt met de nieuwe CBS-bevolkingsprognose. Het aantal AOW’ers viel in 2018 lager uit dan verwacht, omdat de sterfte in 2018 hoger uitviel dan het CBS verwachtte. Dit werkt meerjarig door omdat het verwachte aantal AOW'ers ook in latere jaren lager uitkomt dan ten tijde van de Begroting 2019 werd geraamd.

Arbeidsongeschiktheid

De tegenvaller op de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wordt voornamelijk veroorzaakt door een stijging van het aantal uitkeringen Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten (IVA). Ten opzichte van de vorige raming valt de doorstroom uit de Werkhervattingsregeling Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA) naar de IVA hoger uit. Bij de WGA is een tegenovergesteld effect zichtbaar, daar daalt het volume. Omdat de IVA een duurdere regeling is, levert dit per saldo een tegenvaller op.

Uitvoeringskosten UWV

De bijstelling is het gevolg van de volumeaanpassingen van de wetten die het UWV uitvoert door de verwerking van de cCEP.

WAZO (Wet Arbeid en Zorg)

De WAZO laat een tegenvaller zien ten opzichte van de verwachting bij Miljoenennota 2019. Voor 2019 liggen de uitgaven vooral hoger vanwege een hoger gebruik van de ZEZ-compensatieregeling (voor zwangere zelfstandigen) dan eerder geraamd. Daarnaast is het volume aan WAZO-uitkeringen toegenomen door een in 2018 hogere arbeidsparticipatie onder vrouwen dan eerder verwacht en de opwaartse bijstelling van de geboorteprognose van het CBS. Daartegenover staat een lagere gemiddelde prijs. Het saldo van het prijs- en volume effect zorgt structureel voor een beperkte opwaartse bijstelling.

Ziektewet (ZW)

De tegenvaller op de Ziektewet wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door een opwaartse bijstelling van het aantal ZW-uitkeringen. Ten tijde van de vorige raming werd de stijging van het aantal ziektejaren incidenteel toegeschreven aan de griepgolf die in het eerste kwartaal van 2018 plaatsvond. Uit de realisatiecijfers over 2018 blijkt echter dat de stijging van het aantal ziektejaren tegen de verwachting in heeft doorgezet. Door deze toename wordt ook het volume voor 2019 en verder verhoogd. Daarnaast is de werkloosheidsraming van het CPB (CEP) opwaarts bijgesteld. Hieruit volgt dat het aantal zieke werklozen naar verwachting toeneemt in de ZW, waarvoor het volume is aangepast.

Diversen mee- en tegenvallers

Dit betreft o.a. aanpassingen van de prijs en de doelgroep in de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, de verwerking van nieuwe cijfers bij de Ziektewet als gevolg van nieuwe informatie uit de Juninota en mutaties als gevolg van het door verdelen van de loonprijsbijstellingen omdat deze bij SZW over de begrotingsgrenzen heen verdeeld worden.

Compensatieregeling transitievergoeding

Deze middelen zijn bestemd voor de maatregel «compensatie transitievergoeding bij bedrijfsbeëindiging vanwege pensionering of ziekte». Deze maatregel vanuit het regeerakkoord gaat vanaf 2021 in. De middelen zijn afkomstig van de aanvullende post.

Doorwerking WAB (Wet arbeidsmarkt in balans)

De WAB leidt ertoe dat de transitievergoeding daalt; er zijn minder vergoedingen bij dienstverbanden langer dan 10 jaar. De te compenseren transitievergoeding bij ontslag vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid daalt daarmee ook. Dit leidt tot een besparing op deze compensatieregeling.

Herijking light model

Elk jaar wordt het bekostigingsmodel van het UWV (het Light model) herijkt. Deze herijking leidt tot een budgetneutrale schuif tussen premie- en begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten. 

TV bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid

Na een gerechtelijke uitspraak is de werkgever ook een transitievergoeding verschuldigd bij ontslag vanwege gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Dit leidt tot meer transitievergoedingen en tot meer compensatie. Het bedrag in 2020 is hoger omdat in dat jaar compensatie met terugwerkende kracht tot 2015 plaats vindt.

Diversen - Beleidsmatige mutaties

Hieronder vallen o.a. het door verdelen van de loon-prijsbijstellingen. Omdat deze bij SZW soms over begrotingsgrenzen heen worden door verdeeld, leidt dit tot mutaties.

Bruteringen

Bruteringen houden verband met de koppeling van diverse uitkeringen aan het nettominimumloon. Een brutering komt voor als de bruto uitkering meer verandert dan de netto-uitkering, bijvoorbeeld door wijzigingen in de fiscaliteit. Hierdoor kunnen de uitgaven van SZW stijgen of dalen terwijl de belastinginkomsten een-op-een meebewegen. Een brutering heeft geen effect op het saldo van de overheid. Om deze reden wordt het uitgavenplafond Sociale Zekerheid gecorrigeerd voor bruteringen. Dit is daarmee een technische mutatie waar het uitgavenplafond Sociale Zekerheid voor gecorrigeerd wordt.

Nominale ontwikkeling

Deze mutatie betreft een aanpassing in de geraamde nominale ontwikkeling onder het uitgavenplafond Sociale Zekerheid als gevolg van CEP 2019-ramingen van loon- en prijsontwikkeling en als gevolg van mutaties in uitgavenramingen binnen de sociale zekerheid.

Pensioenakkoord

Het kabinet heeft met de sociale partners een akkoord gesloten over de vernieuwing van het pensioenstelsel, een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen, een pakket maatregelen op het gebied van duurzame inzetbaarheid, het aanpassen van de koppeling van de AOW-leeftijd aan de levensverwachting en een minder snelle stijging van de AOW-leeftijd. De vertraagde stijging van de AOW-leeftijd leidt tot hogere uitgaven aan de AOW en lagere uitgaven aan andere uitkeringsregelingen zoals de bijstand, WW en arbeidsongeschiktheid, per saldo leidt dit tot hogere kosten vanaf 2019. Een deel van de dekking is gevonden door het afschaffen van het jeugd-LIV en het versoberen van het LIV (H15). De afgesproken middelen voor duurzame inzetbaarheid (4x200 mln.) zijn geboekt op begrotingshoofdstuk 86 en worden daar toegelicht.

WW (Werkloosheidswet)

Het CPB heeft de werkloosheidscijfers naar boven bijgesteld, daardoor komen de WW-uitkeringslasten hoger uit. In de begrotingsregels is afgesproken dat het SZ-plafond hiervoor wordt aangepast.

Diversen - Technische mutaties

Hieronder vallen o.a. de meerkosten naar aanleiding van het invoeren van de WNRA (Wet Normalisering Rechtspositie Ambtenaren). Daarnaast betreft het o.a. ook de doorwerking van de WAB (Wet Arbeidsmarkt in Balans) en de compensatieregeling transitievergoeding.

Ontvangsten

WW (Werkloosheidswet)

De raming voor de UFO-ontvangsten (Uitvoeringsfonds voor de overheid) voor 2019 is overgenomen uit de Juninota en deze is toen recht doorgetrokken. Dit leidt nu tot een tegenvaller.

Diversen - Technische mutaties

Dit betreft de nominale ontwikkeling op de ontvangsten aan UFO-premies.