Base description which applies to whole site

1.2.1 Plafondtoets Rijksbegroting

Tabel 1.2.1 Ontwikkeling uitgaven plafond Rijksbegroting
 

(in miljoenen euro, min = onderschrijding)

2022

2023

2024

2025

2026

2027

1

Uitgavenplafond bij Voorjaarsnota 2022

156.361

160.928

169.713

177.889

  
 

Aanpassingen van het uitgavenplafond naar aanleiding van:

      

2

Overboekingen met Sociale Zekerheid, Zorg en Investeringen

‒ 75

529

548

598

761

516

3

Loon- en prijsontwikkeling

6

1.883

1.588

1.620

1.614

1.486

4

Oekraïne uitgaven

306

183

0

0

0

0

5

Norg Akkoord

2.971

‒ 610

‒ 203

‒ 230

0

0

6

Macro-economische mutaties na kabinetsperiode

0

0

0

0

‒ 106

‒ 126

7

Overige plafondcorrecties

‒ 2

‒ 3

‒ 2

0

0

0

8

Uitgavenplafond bij Miljoenennota 2023 (= 1 t/m 7)

159.566

162.909

171.643

179.877

  
        

9

Reguliere uitgaven bij Voorjaarsnota 2022

156.361

160.928

169.713

177.889

176.560

182.140

 

Uitgavenmutaties met aanpassing van het uitgavenplafond:

      

10

Overboekingen met Sociale Zekerheid, Zorg en Investeringen

‒ 75

529

548

598

761

516

11

Loon- en prijsontwikkeling

6

1.883

1.588

1.620

1.614

1.486

12

Oekraïne uitgaven

306

183

0

0

0

0

13

Norg Akkoord

2.971

‒ 610

‒ 203

‒ 230

0

0

14

Macro-economische mutaties na kabinetsperiode

0

0

0

0

‒ 106

‒ 126

15

Overige plafondcorrecties

‒ 2

‒ 3

‒ 2

0

0

0

        
 

Uitgavenmutaties met beslag op budgettaire ruimte:

      

16

Koopkrachtpakket juli

247

‒ 250

0

0

0

0

17

Koopkrachtpakket augustus

‒ 407

1.875

452

381

437

457

18

BNI-bijstelling HGIS

28

19

20

20

20

20

19

EU-afdrachten

‒ 40

‒ 211

‒ 133

‒ 128

‒ 139

‒ 163

20

Dividenden staatsdeelnemingen

‒ 20

‒ 40

‒ 30

0

25

35

21

Rente-uitgaven

383

1.947

1.049

1.015

1.071

1.071

22

Gasbaten

‒ 2.470

‒ 4.302

‒ 3.085

‒ 971

‒ 385

‒ 35

23

Asiel

183

189

95

176

184

182

24

Medeoverheden

0

0

0

0

1.100

0

25

Kasschuiven

‒ 196

1.410

327

583

‒ 1.031

‒ 1.094

26

Taakstellende onderuitputting

‒ 2.100

‒ 2.100

‒ 500

0

0

0

27

Accres Gemeentefonds, Provinciefonds en BCF

‒ 41

‒ 18

7

17

0

4

28

Extrapolatie

0

0

0

0

0

155

29

Diversen

‒ 37

55

50

38

22

3

30

Reguliere uitgaven bij Miljoenennota 2023 (= 9 t/m 29)

155.098

161.484

169.895

181.008

180.134

184.650

        

31

Over/onderschrijding uitgavenplafond bij Voorjaarsnota 2022 (=9-1)

0

0

0

0

  

32

Over/onderschrijding uitgavenplafond bij Miljoenennota 2023 (=30-8)

‒ 4.469

‒ 1.425

‒ 1.748

1.131

  

33

Uitgavenniveau corona bij Miljoenennota 2023

17.549

4.867

162

70

‒ 13

‒ 17

34

Totale uitgaven bij Miljoenennota 2023 (=30+33)

172.647

166.352

170.057

181.078

180.121

184.633

De toets op het deelplafond Rijksbegroting laat een verwachte onderschrijding van het plafond zien van 4.469 miljoen euro in 2022. Deze is ontstaan sinds het definitief vaststellen van de plafonds bij Voorjaarsnota 2022. Een onderschrijding treedt ook op in 2023 en 2024, met respectievelijk 1.425 miljoen euro en 1.748 miljoen euro. In 2025 is er een overschrijding van 1.131 miljoen euro. De onderschrijding in 2022 tot en met 2024 komt grotendeels voort uit een ontvangstenmeevaller bij de gasbaten en het inboeken van taakstellende onderuitputting. Beide posten worden ingezet om de stijgende rente-uitgaven te dekken en de koopkracht te verbeteren voor 2023 en verder.

Uitgavenmutaties met aanpassing van het uitgavenplafond

10. Overboekingen met Sociale Zekerheid, Zorg en Investeringen

De overboekingen tussen deelplafond Rijksbegroting en de andere deelplafonds leiden tot een bijstelling van het deelplafond Rijksbegroting. Deze bijstelling van het plafond is gelijk aan de omvang van de overboekingen.

11. Loon- en prijsontwikkelingDe uitgavenraming voor loon- en prijsontwikkeling is geactualiseerd op basis van de economische ramingen van het CPB.

12. Oekraïne uitgavenDe uitgaven die direct samenhangen met de oorlog in Oekraïne worden buiten het uitgavenplafond verwerkt, met uitzondering van de kosten die vanuit bestaande budgetten worden gedekt. Bij een aantal regelingen is dit gedaan middels een correctie van het uitgavenplafond. Dit geldt bijvoorbeeld voor uitgaven die verband houden het onderwijs aan ontheemden en de kosten die verband houden met de zorg aan onverzekerden. In bijlage 22  is een uitgavenoverzicht voor Oekraïne uitgaven opgenomen.

13. Norg AkkoordHet Norg Akkoord regelt dat in de gasopslag Norg niet langer Groningengas wordt opgeslagen, maar geconverteerd hoogcalorisch gas (pseudo-Groningengas). Hierdoor is het mogelijk de gaswinning in Groningen te verlagen. De totale kosten van het Norg Akkoord vallen door de gestegen gasprijs hoger uit. In de Startnota 2022 besloot het kabinet de kosten voor Norg eenmalig met een plafondcorrectie te verwerken. Dit is bij Voorjaarsnota 2022 gedaan. Vanwege de grote fluctuaties in de gasprijzen wordt het saldo van deze uitgaven en niet-belastingontvangsten nogmaals via een plafondcorrectie verwerkt. De niet-belastingontvangsten gerelateerd aan het Norg Akkoord bestaan uit ontvangsten op grond van de Mijnbouwwet en ontvangsten uit dividenden van EBN.

14. Macro-economische mutaties na kabinetsperiodeVolgens de begrotingsregels worden macro-economische uitgavenmutaties na de kabinetsperiode niet betrokken in de besluitvorming. Zo wordt voorkomen dat deze beslag leggen op de budgettaire ruimte van het volgende kabinet. Het betreft hier de macro-economische doorwerking op de middelen voor de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) en op de rente.

15. Overige plafondcorrectiesDeze post bevat enkele kleine correcties tussen niet-plafondrelevante en plafondrelevante uitgaven.

Uitgavenmutaties met beslag op budgettaire ruimte

16. Koopkrachtpakket juli

In juli is besloten de energietoelage voor huishoudens te verhogen. De extra uitgaven in 2022 zijn gedeeltelijk gedekt met de gestegen gasbaten in 2023.

17. Koopkrachtpakket augustusDeze post betreft het uitgavendeel onder het plafond Rijksbegroting van het koopkrachtpakket waartoe het kabinet in augustus heeft besloten. Dit wordt verder toegelicht in paragraaf 2.2.1 van de Miljoenennota.

18. BNI-bijstelling HGIS

Conform de reguliere systematiek is het budget voor Official Development Assistance (ODA) van de HGIS bijgesteld op basis van de verwachte prijsontwikkeling van het BNI uit de meest recente CPB-raming (MEV). Dit leidt tot een meevaller van 28 miljoen euro in 2022, 19 miljoen euro in 2023 en een meevaller van 20 miljoen euro in 2024 en verder.

19. EU-afdrachtenDe mutatie op de EU-afdrachten is een saldo van enkele mee- en tegenvallers. Op basis van de Lenteraming (de meest recente economische raming) heeft de Europese Commissie de EU-begroting voor de eigen middelen bijgesteld. Dit levert per saldo een meevaller op voor Nederland. De meevaller komt voort uit een actualisatie van de bni, btw, invoerrechten en de plasticafdrachten. Daarnaast heeft de Commissie de bijdrage van het Verenigd Koninkrijk aan de Europese begroting uit hoofde van het terugtrekkingsakkoord bijgesteld en is de jaarlijkse technische aanpassing van de Commissie verwerkt.

20. Dividenden staatsdeelnemingenEen actualisatie van de dividendramingen van de staatsdeelnemingen geeft voor 2022, 2023 en 2024 een positieve bijstelling (respectievelijk 20, 40 en 30 miljoen euro hoger dan eerder voorzien). Voor de jaren 2026 en 2027 is de dividendraming naar beneden bijgesteld, met respectievelijk 25 en 35 miljoen euro.

21. Rente-uitgavenIn de MEV-raming van het CPB zijn de rentetarieven voor 2022 en 2023 opwaarts bijgesteld ten opzichte van het CEP. Dit leidt tot een stijging van de rente-uitgaven van structureel 1,1 miljard euro per jaar. In de CEP-raming van komend voorjaar zal het CPB ook de rentestanden voor de periode vanaf 2024 bijstellen. Naar verwachting leidt dit tot een aanvullende tegenvaller. Als de huidige rentestand in 2023 doorgetrokken wordt naar latere jaren, leidt dit indicatief tot een aanvullende structurele tegenvaller van ongeveer 3 miljard euro per jaar. Richting de voorjaarsbesluitvorming zal het kabinet opties en maatregelen inventariseren om deze tegenvaller structureel in te passen.

22. GasbatenDoor de onrust op de gasmarkt zijn de gasprijzen en daarmee ook de gasbaten van de Staat gestegen. Naar verwachting zullen de prijzen ook de komende jaren hoger liggen dan bij Voorjaarsnota 2022 werd verwacht. Hierdoor zullen ook de ontvangsten Mijnbouwwet en dividenden EBN de komende jaren hoger uitvallen.

23. AsielOm de asielopvangproblematiek op te lossen stelt het kabinet extra middelen beschikbaar om crisisopvang van asielzoekers en huisvesting en inburgering van statushouders te realiseren. In de periode tussen 2022 en 2027 gaat het om cumulatief ruim 1 miljard euro.

24. MedeoverhedenIn aanloop naar een nieuwe financieringssystematiek voor gemeenten en provincies vanaf 2026 wordt eenmalig 1,1 miljard euro beschikbaar gesteld in 2026 voor het Gemeentefonds, Provinciefonds en Btw-compensatiefonds.

25. KasschuivenSinds Voorjaarsnota 2022 is een aantal middelen vanuit 2022 doorgeschoven naar 2023. Ook zijn middelen geschoven tussen 2023 en latere jaren. Het gaat onder andere om kasschuiven op middelen voor toeslagen (1,2 miljard euro van 2022 naar latere jaren), een kasschuif voor TenneT (cumulatief 2,5 miljard euro uit 2026 en 2027 naar eerdere jaren) en een kasschuif voor de vooruitbetaling van het OV (1 miljard euro van 2023 naar 2022). 

26. Taakstellende onderuitputtingOm extra middelen voor de augustusbesluitvorming mogelijk te maken is een aanvullende taakstellende onderuitputting ingeboekt voor de jaren 2022 tot en met 2024. Deze taakstellende onderuitputting werkt hetzelfde als de in=uittaakstelling op de Aanvullende Post. De in=uittaakstelling wordt vanaf Najaarsnota voor het lopende jaar t gevuld vanuit de onderuitputting op de departementale begrotingen. Mocht er onvoldoende onderuitputting optreden, dan wordt het uitgavenkader overschreden en verslechtert het EMU-saldo. Gezien de krappe arbeidsmarkt valt de onderuitputting in de komende jaren waarschijnlijk hoger uit dan gebruikelijk. Ook het CPB voorziet in zijn ramingen dat een deel van de middelen niet besteed zal worden.

27. Accres Gemeentefonds, Provinciefonds en BCF

Deze post bevat het accres voor het Gemeentefonds en Provinciefonds en de mutaties als gevolg van de voorlopige afrekening van het Btw-compensatiefonds (BCF) voor 2022. Een verdere toelichting is opgenomen in bijlage 11 Accres Gemeentefonds en Provinciefonds.

28. Extrapolatie Dit betreft een correctie op de extrapolatie van de uitgaven voor het jaar 2027 zoals die bij Voorjaarsnota 2022 is vastgesteld. De correctie ziet onder andere op een aflossing van de lening aan Griekenland die ten onrechte als plafondrelevant is geboekt.

29. DiversenDe post diversen bevat het saldo van de resterende uitgavenmutaties op de departementale begrotingen.

33. Uitgavenniveau coronaHet kabinet heeft sinds de uitbraak van Covid-19 verschillende noodmaatregelen genomen. Het kabinet acht het niet wenselijk om voor deze noodmaatregelen andere uitgaven te verminderen. Daarom gaan deze maatregelen buiten het reguliere uitgavenplafond om. Een verdere uitsplitsing van de steunmaatregelen is opgenomen in bijlage 23.No section found

Licence