Verticale Toelichting

Bedragen zijn opgenomen in miljoenen guldens tenzij anders vermeld

Hoge Colleges van Staat

De post diversen bestaat met name uit meevallers die bij de Raad van State ontstaan door de latere invoering van de Nieuwe Vreemdelingenwet. Het aantal asielzoekers dat in beroep kan gaan tegen de eerste asielbeslissing valt hierdoor lager uit.

Koninkrijksrelaties

Aangezien het Arubaanse Fondo Desaroyo Aruba (FDA) nog steeds geen rechtsgeldige status heeft, wordt de Nederlandse bijdrage 2001 van aan dit fonds overgeheveld naar 2002. Voorts zijn de voor de sanering van Arubaanse schulden gereserveerde gelden niet aangewend, omdat Aruba in 2000 niet heeft kunnen voldoen aan de daaraan gestelde voorwaarde van begrotingsevenwicht. In 2000 zijn de kaders overeengekomen waarop de bestedingen van de samenwerkingsmiddelen voor de Nederlandse Antillen zich voortaan zouden richten. Tevens zijn afspraken gemaakt over een meer systematische invulling van de projectenportefeuille door het overgaan op programmafinanciering. De praktische uitwerking kost meer tijd dan is voorzien. Pas in het najaar zijn veel projectvoorstellen ingediend. Deze projectvoorstellen komen, mits goedgekeurd, volgend jaar tot uitvoering. Hierdoor komt dit jaar 20 miljoen niet tot besteding.

Buitenlandse Zaken

De wijzigingen op begroting van Buitenlandse Zaken worden te samen met de andere wijzigingen op het terrein van internationale samenwerking toegelicht in de verticale toelichting internationale samenwerking.

Justitie

De meevallende ontvangsten bij Boeten en Transacties zijn het gevolg van de intensivering van de regioplannen van de verkeershandhaving. Na een vertraagde start zijn de meeste nieuwe regioplannen nu operationeel. De productie van tolkenuren is gestegen, waardoor zich bij Najaarsnota een tegenvaller voordoet. Deze is opgenomen onder de post diversen. Overigens worden ook extra middelen beschikbaar gesteld voor een kwaliteitsimpuls. Deze zijn opgenomen onder de post diverse beleidsmatige mutaties. De post diverse beleidsmatige mutaties bestaat daarnaast voornamelijk uit extra middelen van het kabinet voor de bestrijding van het terrorisme (biometrische toepassingen bij identificatieonderzoek) en de onderwijshuisvesting van asielzoekers in het voortgezet onderwijs. Tot slot is de verlaagde afdracht aan de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI), zoals verwerkt bij Miljoenennota, gecorrigeerd. In plaats van een verlaagde afdracht aan DJI is namelijk sprake van een hogere ontvangst van DJI. Deze hogere ontvangst hangt samen met het beroep dat DJI op de leenfaciliteit kan doen.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Na het afsluiten van de CAO Rijk resteert een bedrag dat intertemporeel beschikbaar blijft voor een komende CAO.

Voor de bommenregeling stelt het kabinet dit jaar extra middelen beschikbaar. Deze middelen worden onder andere besteed aan het ruimen van bommen bij Vinex-locaties en bij grote infrastructurele werken.

Voor de beveiliging van eurotransporten zijn eveneens extra middelen toegevoegd. Deze middelen worden besteed aan additionele politiecapaciteit en de inzet van meldkamerpersoneel.

Tijdens de MKZ-crisis heeft de politie veel extra inzet moeten plegen, met name gericht op het voorkomen van een verdere verspreiding van het virus. De regio's hebben daarvoor extra kosten voor gemaakt die door het kabinet worden vergoed. Het grootste deel van de kosten betreft personele meerkosten, zoals (over)-urenvergoeding en kosten inzet ME. Verder zijn er extra kosten gemaakt voor vervoer, tijdelijke huisvesting en voor communicatie en automatisering.

Extra middelen worden eveneens beschikbaar gesteld voor terrorismebestrijding (20 miljoen). Deze middelen worden ingezet voor capaciteitsuitbreiding bij de recherche en voor de versnelling van het project herziening tapkamers. Tot slot zijn er dit jaar nog kosten die verband houden met de afwikkeling van de vuurwerkramp in Enschede (10,4 miljoen). De kosten voor terrorismebestrijding en de vuurwerkramp Enschede zijn opgenomen onder de post veiligheid. Voor de kwaliteitsimpuls Enschede stelt het kabinet extra middelen beschikbaar die met name worden ingezet voor educatieve en culturele voorzieningen.

Onderwijs, cultuur en wetenschappen

De relatief krappe arbeidsmarkt is ook voelbaar in de onderwijssector. Door de krapte is het moeilijker geworden om vervangers te vinden. Daarnaast is het financieel beheer van het Vervangingsfonds verbeterd door een verscherpte toepassing van premiedifferentiatie in het Vervangingsfonds. Uit het jaarverslag over 2000 van het Vervangingsfonds blijkt dat mede daardoor de vervangingslasten meevallen. Deze cijfers waren nog niet bekend in het voorjaar toen een reservering is gemaakt voor het destijds voorziene exploitatietekort. Gezien de uitvoeringsgegevens over 2000 kan deze prognose nu opwaarts worden bijgesteld en valt de reservering vrij. De meevaller in de gemiddelde personeelslasten wordt met name door deze vrijval veroorzaakt. De uitgaven voor de studiefinanciering zijn door een aantal verschillende oorzaken toegenomen. Er zijn meer leningen omgezet in een gift (prestatiebeurs) en ook zijn er hogere uitgaven voor de aanvullende beurs voor 1e jaars studenten welke direct als gift wordt verstrekt. Ten slotte zijn er uitvoeringskosten gemaakt door de IB groep voor onder meer de invoering van de Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdragen en Studiekosten. De ontvangsten bij studiefinanciering zijn hoger, voornamelijk door hogere renteontvangsten op leningen en hogere ontvangsten op kortlopende schulden. Voor monumentenzorg wordt een extra bedrag van 100 miljoen beschikbaar gesteld. Dit is bestemd voor het inhalen van restauratieachterstanden van rijksmonumenten. De middelen zullen zodanig worden ingezet dat tevens wordt bijgedragen aan het totstandkomen van een nieuw instandhoudingsbeleid voor rijksmonumenten.

Nationale Schuld

De meevallende rentelasten worden in de eerste plaats veroorzaakt door de emissies in de maanden juli, september en oktober. Het effectieve rendement van deze leningen lag gemiddeld iets lager dan de raming van de rekenrente 2001. Daarnaast is er sprake van een rentemeevaller als gevolg van minder uitgegeven «Dutch Treasury Certificates» (DTC's) en een gunstiger rentepercentage.

Aanvankelijk was voorzien in een ten laste van de begroting van Nationale Schuld te verstrekken lening ten behoeve van anticiperende aankopen (activabeheer). Er is voor gekozen deze constructie zodanig te wijzigen dat de leningverstrekking alleen geraamd wordt op de begroting van Financiën, aangezien de leningen voor anticiperende aankopen nog niet via een batenen lastendienst worden verstrekt. Derhalve vervalt de raming voor te verstrekken leningen ten laste van de Nationale schuld.

Ten slotte doet zich aan de ontvangstenzijde een meevaller voor die voornamelijk het gevolg is van hogere rentevergoedingen op uitzettingen in de geldmarkt.

Financiën

De leenfaciliteit, benodigd voor anticiperende aankopen van Domeinen (activabeheer), wordt van de begroting Nationale Schuld overgeheveld naar de begroting van Financiën. Daarnaast wordt er dit jaar minder gebruik gemaakt van anticiperende aankopen waardoor het hiervoor gereserveerde bedrag met 83% wordt verlaagd.

Door economische ontwikkelingen is er bij de exportkredietverzekeringen sprake van hogere schades dan geraamd. Tegenover deze schades staan echter hogere meevallers. Deze worden in de eerste plaats veroorzaakt door hogere premieontvangsten. In de tweede plaats is sprake van een meevaller bij de in de club van Parijs met Nigeria afgesloten schuldenovereenkomst. Een bijstelling van de geraamde uitgaven en inkomsten uit heffings- en invorderingsrente leidt eveneens tot een per saldo meevaller.

Ten slotte is sprake van een correctie op de openingsbalans van de RGD en de daarbij behorende interne leningen. Bij de vermogensconversie van de RGD is ten onrechte geen rekening is gehouden met de nog te bouwen en in aanbouw zijnde panden.

Defensie

Voor de verplaatsing van activiteiten van Defensie voor de vestiging van het internationaal strafhof op het terrein van de Alexanderkazerne te Den Haag worden kosten gemaakt. Deze worden betaald uit het budget van de homogene groep internationale samenwerking (hgis)

De lagere verrekenbare ontvangsten worden veroorzaakt door vertragingen in de autorisatieprocessen van de Navo. Daarnaast is er sprake van tegenvallende BTW terugvorderingen.

De EVDB middelen komen dit jaar niet meer tot besteding. Weliswaar hebben de gelden inmiddels een bestemming gevonden, maar de uitwerkingsplannen zijn nog in voorbereiding. De uitgaven worden daarom pas in latere jaren gedaan.

Tot slot wordt Defensie gecompenseerd voor de effecten van de dollarkoersontwikkelingen.

Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer

Er wordt minder gebruik gemaakt van de regeling Bevordering Eigen Woningbezit (BEW) voor mensen met een laag inkomen. Als gevolg hiervan valt het beroep op de Huursubsidie (HS) hoger uit. Daarom wordt het overschot op de BEW grotendeels toegevoegd aan de raming voor de HS.

Een deel van de investeringen stedelijke vernieuwing (ISV) die al in 2000 zijn verplicht worden dit jaar versneld betaald.

Bij de investeringsprojecten ten behoeve van rijkshuisvesting die buiten de huur-verhuurrelatie van de RGD vallen is sprake van een vertraging. Dit komt door bijgestelde huisvestingswensen van de Hoge Colleges van Staat en het ministerie van Algemene Zaken. Daarnaast is er sprake van vertraging in de geplande investering in Plein 23 vanwege een mislukte aanbesteding.

Vertragingen doen zich ook voor in de geraamde uitgaven voor bodemsanering op VINEX locaties. In tegenstelling tot hetgeen eerder werd gedacht, loopt de bodemsanering niet vooruit op de feitelijke bebouwing van de verschillende locaties. Soms is zelfs het tegendeel het geval en worden de plekken met vervuilde bodems als laatste bebouwd binnen een locatie. Omdat de middelen voor bodemsanering op VINEX locaties afkomstig zijn uit het FES vloeien deze weer terug in het FES. Ten behoeve van de extra kosten voor de overkapping van de A2 (bij de VINEX-locatie Leidsche Rijn) vindt er een overboeking plaats naar het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Tevens worden overboekingen naar Verkeer en Waterstaat gedaan voor geluidssanering aan de Calandbrug (dit is een bestaande brug die onderdeel uit gaat maken van de Betuweroute), voor het stiller maken van reizigers- en goederentreinen en voor proefprojecten gericht op stillere wegdekken. Deze bijdragen worden ten laste van de middelen voor milieudrukcompensatie gebracht.

In 2001 worden minder Niet Winstbeogende Instellingen (NWI's ofwel instellingen die gericht zijn op de huisvesting van specifieke doelgroepen zoals studenten of bejaarden) afgekocht, in verband met langer dan geplande onderhandelingen met de betreffende instellingen.

Verkeer en Waterstaat

Sinds 2000 vindt er een intensivering van de projectuitvoering Geluidsisolatie Schiphol plaats. Thans zijn 1622 woningen geïsoleerd en is bij 6700 woningen de technische opname afgerond. Door een combinatie van vertraging in de aanbestedingsprocedures en betaalbaarstelling van lopende contracten met aannemers schuift een deel van de voor 2001 voorziene kasbetalingen over de jaargrens heen. Op dit moment worden kosten gemaakt voor diverse veilingen en voorbereiding van frequentieprojecten. Overeenkomstig de criteria van de Europese Commissie zal ook aan de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen een tegemoetkoming worden gegeven in de schade die is opgetreden door de vluchtverboden in de periode 11 tot en 14 september. Hiertoe is een voorlopige reservering opgenomen.

Ten behoeve van de extra kosten voor de overkapping van de A2 (bij de VINEX-locatie Leidsche Rijn) vindt er een overboeking plaats van het ministerie van VROM. Tevens zijn er bijdragen uit de begroting van VROM voor geluidssanering van de Calandbrug (die onderdeel uitmaakt van de Betuweroute) en voor het stiller maken van reizigers- en goederentreinen en proefprojecten met betrekking tot stillere wegdekken. Deze bijdragen komen ten laste van de middelen voor milieudrukcompensatie. De middelen worden uitgegeven via het Infrastructuurfonds.

KPN heeft aangekondigd voor ongeveer 11 miljard gulden nieuwe aandelen uit te geven in 2001. De Staat zal haar belang in KPN van ongeveer 35% handhaven. Dit betekent voor de Staat een uitgave van 3,8 miljard gulden.

Over de uitgaven voor de HSL-Zuid moet BTW worden afgedragen. Hiervoor vindt compensatie plaats uit de aanvullende post.

Door een beter bedrijfsresultaat in het boekjaar 2000 wordt een hogere dividendafdracht NS gerealiseerd. Deels wordt dit veroorzaakt doordat het uitkeringspercentage hoger is vastgesteld (dit deel wordt in 2001 aangewend binnen de begroting van Verkeer en Waterstaat). Deels is er sprake van een hoger winstvolume (dit deel valt vrij voor het generale beeld).

Infrastructuurfonds

De lagere uitgaven bij het Delta Plan Grote Rivieren worden hoofdzakelijk veroorzaakt door latere inzendingen van declaraties door Waterschappen. De uitvoering van het Interimbesluit duurzaam veilig (2e fase) is afhankelijk van de publicatie in de Staatscourant. Doordat deze vertraagd is komen de hiervoor gereserveerde middelen thans niet tot besteding. De realisatie van het programma beheer en onderhoud van waterbeheren en vaarwegen loopt voortvarend. Hierdoor treedt een versnelling op in de onderhoudswerkzaamheden die volgens het programma voor volgend jaar gepland stonden. In verband met het niet doorgaan van het project rekeningrijden komen middelen voor de uitvoering ervan niet tot besteding. Bij regionale en lokale infrastructuurprojecten is een aantal projecten vertraagd. De vertragingen hangen samen met het tegenvallende resultaat van de aanbesteding Noord-Zuidlijn van Amsterdam en de latere oplevering van Vinexlocaties in het oosten van het land. De stortingen in de regionale mobiliteitsfondsen worden dit jaar verhoogd van 375 mln. tot 500 mln. onder de voorwaarde dat de regio's eveneens bijdragen. Dit betekent een vervroeging van de betaling van 125 mln. die in 2002 was geraamd. De storting is bedoeld als bijdrage van de overheid aan maatregelen gericht op verbetering van de bereikbaarheid in de Randstad.

In de post diversen zijn verschillende projecten opgenomen die zijn vertraagd. Dit betreft onder andere het project A2-Zandloper en het Demo-project Zeeuws Vlaanderen.

De aanbesteding van de bovenbouw van de Betuweroute is opgeschort in afwachting van nadere besluitvorming hierover. Hierdoor zijn er dit jaar minder uitgaven dan geraamd; de hiervoor gereserveerde FES-middelen worden in latere jaren beschikbaar gesteld. Er zijn uit de milieudrukmiddelen gelden beschikbaar gesteld ten behoeve van de extra kosten voor de overkapping van de A2 (bij de VINEX-locatie Leidsche Rijn), voor geluidssanering van de Calandbrug (die onderdeel uitmaakt van de Betuweroute), voor het stiller maken van reizigers- en goederentreinen en voor proefprojecten voor stillere wegdekken.

Over de uitgaven voor lokale en regionale infrastructuurprojecten en voor de HSL-Zuid wordt BTW afgedragen. Hiervoor vindt compensatie plaats uit de aanvullende post voor BTW-compensatie Openbaar Vervoer. Aan NS Railbeheer (RIB) wordt dit jaar een schatkistbelening verstrekt. Het betreft herfinanciering van de lening in 2000 en een nieuwe lening.

Fonds Economische Structuurversterking

Het Fonds Economische Structuurversterking (FES) is een verdeelfonds. Het kasritme van de FES-uitgaven wordt bepaald door de financieringsbehoefte van goedgekeurde FES-projecten, uiteraard passend binnen de budgettaire randvoorwaarden van de FES-wet.

De aanbesteding van de bovenbouw van de Betuweroute is opgeschort in afwachting van de besluitvorming hierover. Hierdoor wordt er dit jaar minder uitgegeven. De voor 2001 gereserveerde FES-middelen worden in latere jaren beschikbaar gesteld. Daarnaast doen zich vertragingen voor in de geraamde uitgaven voor bodemsanering op VINEX-locaties. De hiervoor in 2001 uit het FES beschikbaar gestelde gelden worden daarom volgend jaar via het FES beschikbaar gesteld. Tot slot worden de gelden gereserveerd voor Nieuwe Sleutelprojecten in het kader van Vitaliteit Steden dit jaar niet gebruikt. De voorbereiding van deze projecten duurt langer dan verwacht, mede als gevolg van het omvangrijke en complexe karakter van deze projecten. Het bedrag wordt binnen het FES doorgeschoven naar volgend jaar.

Economische Zaken

In de Overgangswet Elektriciteitsproductiesector (Staatsblad 2000, nummer 607) is opgenomen dat een tegemoetkoming wordt verstrekt in de kosten die voortvloeien uit overeenkomsten met betrekking tot stadsverwarming en in de kosten verbonden aan het vervreemden en overdragen van de aandelen van de NV Demkolec of van de experimentele kolenvergassingsinstallatie Demkolec.

Er vindt een versnelling plaats van de betalingen in het kader van het Grotestedenbeleid van EZ aan de gemeenten. Deze versnelling is nodig om de betalingen van EZ zoveel mogelijk gelijk te laten lopen aan de periode waarin van de gemeenten resultaten worden verwacht.

Op het beleidsterrein industrieel en algemeen technologiebeleid is sprake van lagere kasuitgaven. Het gaat daarbij met name om lagere betalingen op verplichtingen die in het verleden zijn aangegaan, verspreid over diverse regelingen.

Onder de post diversen zijn onder andere lagere kasuitgaven voor de regioprogramma's opgenomen. Deze zijn het gevolg van trager lopende betalingen op de in het verleden aangegane verplichtingen voor deze programma's. De post diversen bestaat eveneens uit bijstellingen op het ruimtevaartbeleid. Dit beleid wordt periodiek bijgesteld tijdens internationale ministersconferenties. In november 2001 is een ministersconferentie over internationale ruimtevaartprogrogramma's gehouden. Voor de programma's die hieruit voortvloeien worden naar verwachting in 2001 geen verplichtingen meer aangegaan. De kasmiddelen samenhangend met de verschuiving van verplichtingenruimte voor internationale ruimtevaartprogramma's schuiven daarom door naar 2002.

De Staat heeft het recht van DSM op een deel van de winst van Energiebeheer Nederland B.V. (EBN) afgekocht.

Daarnaast is de Staat der Nederlanden op 25 oktober 2001 eigenaar geworden van het landelijk hoogspanningsnet. De Staat der Nederlanden heeft per die datum alle aandelen van het Nederlands Elektriciteitsadministratiekantoor (NEA) overgenomen in de landelijke netbeheerder TenneT B.V. alsmede alle aandelen in Saranne B.V. Saranne is de vennootschap waarin de juridische eigendom van het net is ondergebracht.

Landbouw, Natuurbeheer en Visserij

Bij Voorjaarsnota is 60 miljoen gestort in het Diergezondheidsfonds (DGF) voor het MKZ-noodfonds. De overige 35 miljoen zal naar verwachting niet benodigd zijn en valt derhalve vrij.

Het kabinet heeft voor extra aankoop van gronden voor de realisatie van de ecologische hoofdstructuur (natuur) geld beschikbaar gesteld. Het beschikbare bedrag wordt in het Groenfonds gestort. Op de begroting wordt daarnaast 20 miljoen vrijgemaakt voor diergezondheid. De bij de Europese Unie declarabele MKZ-bestrijdingskosten vallen lager uit waardoor de voorfinanciering van deze kosten dit jaar dus ook lager wordt vastgesteld. In 2002 leidt dit tot navenant lagere ontvangsten vanuit de Europese Unie. De uitvoeringskosten van de uitbraak van MKZ zijn 84 miljoen. Dit is het saldo van uitgaven en ontvangsten.

Het totale pakket aan BSE-maatregelen kost minder dan verwacht. De hiervoor gereserveerde middelen vallen daarom vrij. Uit het Ontwikkelings- en Saneringsfonds zijn voor 2001 middelen gestort op de begroting van LNV voor het mestbeleid. Deze middelen zijn ingezet voor de regeling beëindiging veehouderij. Het kasritme samenhangend met het gebruik van deze regeling is anders dan verwacht.

Bedragen in miljoenen guldens

Diergezondheidsfonds

De uitgaven voor de MKZ-bestrijding zijn hoger dan was geraamd. De hogere uitgaven hebben onder meer betrekking op de inhuur van dierenartsen en de vernietiging van geruimde dieren. Hiertegenover staan hogere bijdragen van het bedrijfsleven en het ministerie van LNV. Het totale pakket aan BSE-maatregelen kost minder dan vorig jaar werd geraamd. Hierdoor vallen middelen uit het Diergezondheidsfonds vrij via de begroting van LNV.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Het saldo van mee- en tegenvallers bij de uitgaven laat een meevaller zien van bijna 260 miljoen gulden. Het grootste deel komt voort uit onderuitputting op arbeidsmarktmiddelen. Het betreft en lagere uitputting dan geraamd vanwege vertraging in de uitvoering van het minderhedenbeleid, de Agenda voor de Toekomst en een lager dan verwachte benutting van de Doorstrooombanen. De onderuitputting in het Fonds Werk en Inkomen (FWI) die volgt na saldering met de nabetalingen ABW van het laatste kwartaal 2000, is vooral het gevolg van nog niet met alle gemeenten gerealiseerde afspraken omtrent de Agenda voor de Toekomst. Bij de Wet Inschakeling Werkzoekenden (WIW) is sprake van achterblijven van de declaratie op het scholings- en activeringsbudget en op het budget voor de compensatie ex-banenpoolers. De onderuitputting op de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) heeft betrekking op het achterblijven van declaraties woningaanpassing en op bovenregionaal vervoer. Budgettaire tegenvallers doen zich voor bij de uitvoering van de AKW en de Wajong. Volgens de laatste uitvoeringsgegevens van SVB en LISV stijgen de uitkeringslasten. In de post diversen vormt de onderuitputting op de Toeslagenwet met ruim 20 miljoen een groot onderdeel.

Er is een beleidsmatige mutatie van in totaal 566 miljoen vanwege een overheveling uit de aanvullende post. Deze houdt voor 340 mln verband met de liquiditeitstekorten van de Arbeidsvoorzieningsorganisatie (Arbvo), vooruitlopend op de liquidatie. Verder wordt 211 mln beschikbaar gesteld voor kosten samenhangende met de Bedrijfsplannen voor CWI en UWV en 15 mln voor het bestedingsplan van de Veranderorganisatie SUWI.

Zoals eerder gemeld zal Arbvo in het kader van SUWI worden ontvlochten en geliquideerd. De uitgaven die hiermee samenhangen betreffen onder meer de dekking van het negatieve eigen vermogen van Arbvo en de kosten van ontvlechting. Aan de begroting van SZW is daarom f 450 miljoen toegevoegd.

De technische mutaties betreffen vooral overboekingen naar andere begrotingen. Daarnaast zijn er lagere niet-relevante uitgaven ad 22 mln. gulden. Middelen worden niet uitbetaald, omdat de uitvoeringsinstellingen niet voldoen aan de taakstelling voor de uitvoering van trajecten van de sluitende aanpak.

De ontvangsten nemen in totaal met 95 miljoen toe. Een meevaller is zichtbaar bij de bijstandsontvangsten vanwege de afrekening van de declaratie uit 2000. Er zijn tegenvallende baten in de anticumulatie-ontvangsten WSW en WAO. Naar het zich laat aanzien komt dit vooral door een lagere WAO-instroom.

Sociale Zekerheid en Arbeidsmarktbeleid

Bij de premiegefinancierde sociale zekerheidsuitgaven zijn weinig nieuwe inzichten. Er zijn enkele specifieke herschikkingen in de uitvoeringskosten REA (Reïntegratie van Arbeidsongeschikten). Voor de overige ontwikkelingen wordt verwezen naar de toelichting bij de begroting van SZW.

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

De post diversen op de Rijksbegroting in enge zin is samengesteld uit een groot aantal onderdelen. Opvallend qua omvang zijn hierbij het project Sport digitaal, waar de helft van de beschikbare gelden is ingezet. Bij diverse projecten die voortvloeien uit de welzijnsnota is sprake van vertraging, zodat een deel van het geld dit jaar niet zal worden uitgegeven. Evenals vorig jaar wordt ook dit jaar bij Zorg Onderzoek Nederland (ZON) slechts een deel van het budget aangesproken. Reden hiervoor is vertraging bij de uitvoering van diverse projecten. Op grond daarvan is er nu bij ZON een liquiditeitsoverschot. Dit wordt nu afgeroomd. De post diversen mee- en tegenvallers bij de Zorg wordt sterk beïnvloed door beroepen en opleidingen volksgezondheid, waar minder uitgaven zijn dan verwacht. Derhalve wordt het budget niet uitgeput. Ook bij projecten versterking eerstelijns GGZ is een vertraging opgetreden met als gevolg dat niet alle voor dat doel bestemde middelen in 2001 tot besteding komen. De uitgaven voor de zorg en nazorg bij rampen in Enschede en Volendam vallen daarentegen hoger uit dan geraamd.

In de post diverse diversen beleidsmatige mutaties Zorg zijn er drie belangrijke ontwikkelingen. Ten tijde van de Miljoenennota stond nog een bedrag van 30,8 miljoen gulden geparkeerd aan taakstellende onderuitputting op het artikel prijsbijstelling. Inmiddels is de taakstellende onderuitputting incidenteel toebedeeld aan andere begrotingsartikelen. Daarnaast zijn er de maatregelen in het kader van de terrorismebestrijding. Deze post bestaat o.a. uit het aanleggen van een voorraad kaliumjodaat, de productie van pokkenvaccins, voorlichting en maatregelen op het gebied van de voedselveiligheid.

Ten slotte wordt een aanvullende bijdrage aan de Stichting tot bevordering van Volksgezondheid en Milieuhygiëne verstrekt. Deze bijdrage wordt ingezet voor het maken van voorgevulde injectiespuiten.

Zorg

Door de geringe beschikbaarheid in 2001 van een nieuw toegelaten antireumamiddel treedt een eenmalige meevaller van 125 miljoen op bij de kosten van medicijnen. Bij het overig ziekenvervoer is volgens de uitgavenraming van het CVZ – ondanks de verscherpte verzekeraarsbudgettering – sprake van een overschrijding voor 2001 van 50 miljoen. Voor de overige mutaties wordt verwezen naar de toelichting bij de begroting van VWS.

Internationale Samenwerking

Binnen de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS) is sprake van een onderuitputting bij de geraamde uitgaven voor het Clean Development Mechanism. Deze onderuitputting wordt, evenals de rest van het specifieke saldo van de HGIS, meegenomen naar volgende jaren.

Er is daarnaast een meevaller opgetreden doordat de Nederlande bijdrage aan het Europees Ontwikkelingsfonds lager is vastgesteld dan eerder geraamd. Vanwege de lage rente en een afname van kapitaalmarktleningen is er eveneens een meevaller opgetreden bij de rentesubsidies en bij de apparaatsuitgaven van de NIO. De uitgaven voor de steun aan Suriname zijn vertraagd doordat de beleidsplannen voor de besteding van deze middelen nog niet gereed zijn.

De onvoorspelbaarheid van het tijdstip en de omvang van veel uitgaven voor ORET/Milieu en een vertraging in de besteding voor PSOM, zijn aanleiding geweest om het budget van het bedrijfslevenprogramma neerwaarts aan te passen. Voorts worden de budgetten voor gebouwen buitenland, het deskundigenprogramma, de landenprogramma's voor economische en sociale ontwikkeling en het MATRA-programma neerwaarts bijgesteld. Deze laatste zijn opgenomen onder de post diversen.

Tegenover bovenstaande meevallers staat een verhoging van het budget voor macrosteun en schuldverlichting aan enige HIPC-landen. Tevens wordt het budget voor het programma voor mensenrechten en goed bestuur verhoogd ten behoeve van demobilisatieprogramma's in het Grote Merengebied en Sierra Leone. Ook de bijdrage aan het ICRC wordt verhoogd, evenals het noodhulpprogramma voor Afghanistan en haar buurlanden en Ethiopië en Eritrea. Tot slot worden de budgetten voor het VN ontwikkelingsprogramma UNDP, het Wereldbank Partnershipprogramma, Unicef en SNV verhoogd. Deze budgetten zijn opgenomen onder de post diversen. In de post diversen is eveneens de bijdrage van de HGIS voor het internationaal strafhof opgenomen (zie begroting Defensie).

De extra ontvangsten betreffen incidentele ontvangsten voor de Europese Investeringsbank.

Gemeentefonds

Wegens het nog niet beschikbaar zijn van de definitieve gegevens op basis waarvan de gelden uit het gemeentefonds worden verdeeld, zal in het uitkeringsjaar 2001 een bedrag van 27 miljoen niet tot uitkering gekomen. Dit bedrag wordt volgend jaar uitgekeerd aan de gemeenten.

De algemene uitkering van het gemeentefonds wordt voor het uitkeringsjaar 2001 eenmalig verhoogd in verband met het gederfde accres over de periode 1999–2002. Het gederfde accres ontstaat door het besluit om de middelen voor kinderopvang niet over te hevelen aan het gemeentefonds vanaf 2003.

Deze eenmalige verhoging is een uitwerking van een in 1999 gemaakte bestuurlijke afspraak met de VNG.

De post diversen betreft het aantal vervroegde inschrijvingen van asielzoekers in het GBA. Dit valt aanzienlijk lager uit dan werd aangenomen. Dit komt omdat asielzoekers de inschrijving uitstellen tot het moment waarop beslist wordt over hun verblijfsstatus. Voor 2001 is het aantal bijna 45% lager dan aanvankelijk werd geraamd. In totaal gaat het om een bedrag van 6,6 miljoen dat wordt teruggeboekt naar de begroting van Justitie.

In de post diversen is een eenmalige verhoging opgenomen in verband met het gederfde accres over de periode 1999–2002. Het gederfde accres ontstaat door het besluit om de middelen voor kinderopvang niet over te hevelen aan het provonciefonds vanaf 2003. Deze eenmalige verhoging is een uitwerking van een in 1999 gemaakte bestuurlijke afspraak met het IPO.

Prijsbijstelling

Op de aanvullende post prijsbijstelling worden de middelen gereserveerd die worden gebruikt om de prijsgevoelige uitgaven op de diverse begrotingen te indexeren. Dit gebeurt door middel van prijsbijstelling die jaarlijks uit deze aanvullende post wordt overgeboekt naar de departementale begrotingen. In de Miljoenennota was een reservering opgenomen van 75 miljoen voor dollarcompensatie. Hiervan is 53 miljoen overgeboekt naar de begroting van Defensie. De resterende 22 miljoen valt vrij.

Algemeen

Op de aanvullende post Algemeen worden middelen gereserveerd waarvan op het moment van reservering nog niet expliciet kan worden aangegeven op welke begroting(en) zij uiteindelijk worden verantwoord, of waarvan de exacte omvang nog niet kan worden aangegeven. Daarnaast worden op deze aanvullende post taakstellingen geparkeerd die uiteindelijk door de diverse begrotingen worden ingevuld (bijvoorbeeld de ramingstechnische veronderstelling in=uit bij de eindejaarsmarge).

Voor de uitvoeringskosten van de MKZ worden middelen naar de begrotingen van LNV, BZK en Defensie overgeheveld.

Voor de uitvoering van het project tegoeden Tweede Wereldoorlog worden middelen overgeheveld naar de begroting van Financiën en VWS. Een deel van de gereserveerde middelen voor uitvoeringskosten komt dit jaar niet tot besteding en wordt toegevoegd aan de begroting van volgend jaar.

Op de Aanvullende Post Algemeen waren middelen gereserveerd voor ESF, SUWI en ARBVO. Deze middelen worden nu overgeheveld naar de begroting van SZW. Het betreft hier 340 miljoen gulden in verband met de liquiditeitstekorten van de Arbeidsvoorzieningsorganisatie (Arbvo), vooruitlopend op de liquidatie. Verder wordt 211 mln beschikbaar gesteld voor kosten samenhangende met de Bedrijfsplannen voor CWI en UWV en 15 mln voor het bestedingsplan van de Veranderorganisatie SUWI.

Conform de gebruikelijke systematiek wordt ramingstechnisch verondersteld dat de onderuitputting op de begroting in 2001 even groot zal zijn als de toevoeging van de eindejaarsmarge. Deze taakstelling is voor de sector Zorg volledig gerealiseerd. Voor de sector RBGeng resteert nog een taakstelling van circa 238 mln. Voor de sector SZW resteert nog een taakstelling van circa 268 miljoen.

Voor de compensatie van BTW openbaar vervoer worden middelen overgeheveld naar de begroting van Verkeer en Waterstaat.

Op de aanvullende post was een reservering gepleegd voor de aankoop van Tennet. De aankoop heeft inmiddels plaatsgevonden en deze wordt verantwoord op de begroting van Economische Zaken. Daarom kan de reservering van de aanvullende post worden afgeboekt.

De verkoopopbrengsten van overtollig defensiematerieel en onroerend goed zijn lager dan eerder verondersteld. Hierdoor treedt een tegenvaller op bij de inspanningsverplichting middelenafspraken Defensie.