Rapporten

> Ombuigingslijst 2022

De ombuigingslijst 2022 bevat een overzicht van mogelijke ombuigingen om de overheidsfinanciën te verbeteren. Dit overzicht biedt technische ondersteuning voor politieke keuzes en geeft daarmee geen oordeel over de wenselijkheid van te nemen maatregelen. De maatregelen zijn onderverdeeld in paragrafen per beleidsterrein. Gezien de korte doorlooptijd richting Prinsjesdag 2022 is de lijst voornamelijk gebaseerd op de Ombuigings- en intensiveringslijst zoals die is opgesteld voor de formatie van het huidige kabinet. De volgende wijzigingen zijn doorgevoerd:

• De cijfermatige onderbouwing van de maatregelen is zoveel mogelijk geactualiseerd op basis van de stand Miljoenennota 2023. Reeksen waarvoor deze update nog niet is doorgevoerd zijn gelabeld met een asterisk*.
• Maatregelen die inmiddels genomen zijn door besluitvorming in bijvoorbeeld het Coalitieakkoord – of maatregelen die door deze besluitvorming vervallen – zijn geschrapt.
• De fiscale maatregelen zijn geschrapt. Wel is een kopie van de sleuteltabel opgenomen, de jaarlijkse bijlage met doorrekening van grote fiscale maatregelen bij het belastingplan.
• De generieke ombuigingen zijn geschrapt.

Daarmee is de lijst niet inhoudelijk aangepast aan de intensiveringen genomen sinds maart 2021. Voor de volgende publicatie op Prinsjesdag 2023 zal deze lijst ook inhoudelijk van een update worden voorzien met nieuwe maatregelen.

De individuele maatregelen in deze lijst kunnen niet zonder meer bij elkaar worden opgeteld. Er is namelijk mogelijk overlap tussen bepaalde maatregelen en sommige maatregelen sluiten elkaar uit. Bedragen boven de 25 mlj. zijn naar beneden afgerond op vijf- en tientallen. Alle reeksen geven zo een indicatie van potentiële ombuigingen. Bij de eventuele keuze voor bepaalde maatregelen is het hoe dan ook van belang om de exacte budgettaire consequenties nog door te rekenen op basis van de laatste grondslag en macro economische standen. Bij de maatregelen is uitgegaan van een besluit op 1 januari 2023 gevolgd door een implementatieproces (bv. een wetgevingsproces). In alle tabellen zijn de bedragen in miljoenen euro's, -/- is saldoverbeterend. De bedragen zijn uitgedrukt in prijzen 2022. Bij afzonderlijke maatregelen is geen rekening gehouden met in- en uitverdieneffecten.

Bij de maatregelen zijn wel uitvoeringskosten, maar geen apparaatskosten betrokken. Het uitgangspunt is dat beleidswijzigingen binnen de bestaande apparaatskosten worden opgevangen. 

Basispad
Ombuigingen zijn afgezet tegen het zogenoemde basispad. Dit basispad bestaat uit de voorziene uitgaves zonder verdere beleidswijzigingen. Wanneer de uitgaves in de toekomst autonoom stijgen, bijvoorbeeld binnen de zorg waar door kwaliteitsstijgingen automatisch extra middelen worden toegevoegd, hoeft een ombuiging dus niet te betekenen dat er in absolute zin wordt bezuinigd ten opzichte van het jaar waarin deze wordt gekozen. Het ombuigen (van de groei) betekent dan dus dat de uitgaven jaar-op-jaar minder hard groeien, oftewel ‘minder meer’

Naast de Ombuigingslijst 2022 zijn er verschillende andere rapporten met beleidsopties beschikbaar. Via onderstaande visualisaties zijn deze rapporten toegankelijk gemaakt, de gebruiker kan hierin zelf een selectie maken uit de maatregelen.