In Nederland mogen we al meer dan honderd jaar via verkiezingen bepalen wie onze volksvertegenwoordigers zijn. Voor onze democratie is het van groot belang om een betrouwbaar, transparant en controleerbaar verkiezingsproces in te richten en in stand te houden. Dat doen we met wetten en regels, maar vooral met mensen, die er samen voor zorgen dat verkiezingen eerlijk verlopen en dat iedere stem meetelt.

De Kiesraad is de onafhankelijke autoriteit in Nederland op het gebied van verkiezingen. De missie van de Kiesraad is dat iedereen de uitslag van de verkiezingen kan vertrouwen.

Het uitgangspunt van het werk van de Kiesraad zijn de negen waarborgen van het verkiezingsproces: transparantie, controleerbaarheid, integriteit, kiesgerechtigheid, stemvrijheid, stemgeheim, uniciteit, toegankelijkheid en onafhankelijkheid.

De Kiesraad werkt samen met de andere partijen in de verkiezingsketen, zoals het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Nederlandse Vereniging Voor Burgerzaken, de gemeenten en leveranciers. Met dit netwerk en zijn instrumentarium is de Kiesraad in staat invulling te geven aan zijn wettelijke en niet-wettelijke taken.

Centraal stembureau

De Kiesraad fungeert als centraal stembureau voor de verkiezingen van de Tweede Kamer, de Eerste Kamer en de Nederlandse leden van het Europees Parlement. Dit omvat onder andere taken ten aanzien van de registratie van aanduidingen en logo’s van politieke groeperingen, de kandidaatstelling en de vaststelling van de verkiezingsuitslag. De Kiesraad benoemt nieuwe leden van de Eerste Kamer, Tweede Kamer en het Europees Parlement wanneer er vacatures ontstaan.

Advisering

De Kiesraad adviseert de regering en het parlement over (de organisatie en uitvoering van) verkiezingen en het kiesrecht. Dit doet de Kiesraad gevraagd en ongevraagd. De Kiesraad evalueert iedere verkiezing en adviseert de minister over mogelijke verbeteringen.

Ondersteuning gemeenten en kwaliteitsbewaking

De Kiesraad ondersteunt gemeenten bij de organisatie van verkiezingen. Hiervoor ontwikkelt de Kiesraad instructies en kwaliteitsstandaarden, en stelt de modellen en controleprotocollen die gebruikt worden in het verkiezingsproces vast. De Kiesraad voert waarnemingen uit tijdens de verkiezingen en kan waar nodig bijsturen. De Kiesraad beoordeelt het verloop van de verkiezing, onder andere met een rapportage van bevindingen.

Programmatuur

De Kiesraad is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen, de betrouwbare werking en de beveiliging van de programmatuur die in de hele verkiezingsketen wordt gebruikt bij het berekenen en vaststellen van verkiezingsuitslagen. De Kiesraad ontwikkelt en beheert de software. Het gebruik van de programmatuur die de Kiesraad ter beschikking stelt, is verplicht voor gemeenten.

Informatievoorziening

De Kiesraad biedt kennis en informatie over kiesrecht en (het organiseren van) verkiezingen, onder andere via de website en het Informatiepunt Verkiezingen. Voor gemeenten, politieke partijen, kiezers, media en anderen. De Kiesraad beheert de Databank Verkiezingsuitslagen waarin (historische) verkiezingsuitslagen zijn opgenomen en te raadplegen zijn.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is verantwoordelijk voor het beheer van de begroting van de Overige Hoge Colleges van Staat, de Kabinetten van de Gouverneurs en de Kiesraad. De colleges voeren zelf het beheer over hun begroting of hun begrotingsdeel. Over de inhoud van dit beheer zijn in artikel 4.4 lid 4 van de Comptabiliteitswet 2016 afspraken vastgelegd (de zogenoemde beheerafspraken) tussen de minister en de colleges, waarin recht gedaan wordt aan hun staatsrechtelijke positie.

Met ingang van de Wet programmatuur verkiezingsuitslagen (inwerkingtreding 1 augustus 2025) en de Wet kwaliteitsbevordering uitvoering verkiezingsproces (inwerkingtreding 1 januari 2026) en de Wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen (die per 1 januari 2023 in werking is getreden), heeft de Kiesraad nieuwe taken en bevoegdheden gekregen. Concreet worden deze toegepast in de aanloop naar en tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026. De centraal stembureaus bij de gemeenteraadsverkiezingen werken voor het eerst met de regels van de wet nieuwe procedure vaststelling verkiezingsuitslagen. De Kiesraad ondersteunt hen hierbij vanuit zijn ervaring als centraal stembureau bij landelijke verkiezingen.

Om de nieuwe taken en bevoegdheden goed uit te kunnen voeren is het budget van de Kiesraad verhoogd.

Uitgaven

Institutionele inrichting

Kiesraad

De Kiesraad is belast met uitgaven die betrekking hebben op vaste en verplichte zaken zoals kosten voor personeel, huisvesting, externe inhuur en materieel voor het bureau van de Kiesraad. De Kiesraad is belast met uitgaven in directe relatie tot de verkiezingen.