Base description which applies to whole site

3.1 Artikel 1 Versterkte internationale rechtsorde

Het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde inclusief gastlandbeleid, met een blijvende inzet op mensenrechten, als integraal onderdeel van het buitenlandbeleid.

Een sterke internationale rechtsorde en eerbiediging van mensenrechten maken de wereld stabieler, veiliger, vrijer en welvarender. Dit vereist goed functionerende internationale instellingen en organisaties met een breed draagvlak, naleving en waar nodig aanvulling van de internationale wet en regelgeving en voortdurende inzet tegen straffeloosheid voor de meest grove mensenrechtenschendingen en het voorkomen van deze schendingen. Omdat de mensenrechten het best worden gewaarborgd in goed functionerende democratieën, zet Nederland zich in om het krimpen van de democratische ruimte wereldwijd tegen te gaan. De positie van Nederland als gastland voor Internationale Organisaties (IO’s) en diplomatieke missies, in het bijzonder organisaties met een mandaat op het gebied van vrede en recht, biedt een goed uitgangspunt voor de bevordering van de ontwikkeling van internationale rechtsorde. Deze rechtsorde is onlosmakelijk verbonden met universele mensenrechten. De bevordering van mensenrechten is een kernelement van het Nederlands buitenlandbeleid.

Binnen het mensenrechtenbeleid hanteert het kabinet de volgende prioriteiten: gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, gelijke rechten voor LHBTIQ+-personen, vrijheid van religie en levensovertuiging, vrijheid van meningsuiting online en offline en bescherming van mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke ruimte.

De Minister is verantwoordelijk voor:

Stimuleren

  • Van een effectief stelsel van internationale organisaties, inclusief financiële bijdrage, om een stabiele internationale omgeving te scheppen en de internationale rechtsorde te versterken;

  • Van naleving van internationale wet en regelgeving, en het waar nodig aanvullen van deze wet en regelgeving; 

  • Van het tegengaan van straffeloosheid voor de meest grove mensenrechtenschendingen en het voorkomen van deze schendingen;

  • Van het tegengaan van de krimpende democratische ruimte;

  • Van een betere mensenrechtensituatie mede door het financieren en uitvoeren van projecten via bilaterale en multilaterale kanalen ter bevordering van prioritaire mensenrechtenthema’s;

  • Van de internationaal toonaangevende positie van Nederland als gastland voor IO’s door het bijdragen aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor IO’s alsmede voor het gastlandbeleid ten aanzien van in Nederland gevestigde diplomatieke missies.

Regisseren

  • Interdepartementale coördinatie ten behoeve van een coherente en consistente Nederlandse inzet in internationale organisaties ter bevordering van de internationale rechtsorde en mensenrechten;

  • Waarborgen van nauwe rijksbrede samenwerking bij de uitvoering van gastlandbeleid, inclusief de uitvoering van zetelverdragen; waarborgen van eenduidige en heldere communicatie vanuit de Rijksoverheid met IO’s en diplomatieke missies.

Financieren

  • Bijdragen ten behoeve van goed functionerende internationale instellingen;

  • Bijdragen ter bescherming en bevordering van mensenrechten;

  • Bijdragen ten behoeve van goed functioneren van in Nederland gevestigde IO’s en diplomatieke missies en aan de internationale zichtbaarheid van Nederland als gastland van IO’s.

Mede door de bezuinigingen op programmamiddelen wordt het Mensenrechtenfonds vanaf 2026 beschikbaar gesteld voor een beperkter aantal landen, waardoor er per land een significant budget beschikbaar blijft voor het steunen van lokale mensenrechtenorganisaties, langs de lijnen van de beleidsprioriteiten van het de beleidsnota Mensenrechten, Democratie en Internationale Rechtsorde.

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid art.1 Versterkte internationale rechtsorde (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Verplichtingen

100.729

131.937

103.583

131.873

106.304

125.194

104.456

         
 

Uitgaven

148.688

128.491

127.627

117.763

112.236

112.042

112.004

         

1.1

Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak

61.587

59.613

59.613

59.121

58.845

58.894

58.894

 

Subsidies (regelingen)

2.972

1.550

1.550

1.058

782

831

831

 

Internationaal recht

1.479

1.550

1.550

1.058

782

831

831

 

Accountability Oekraïne

1.493

0

0

0

0

0

0

 

Opdrachten

1.518

0

0

0

0

0

0

 

Internationaal recht

1.518

0

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

57.097

58.063

58.063

58.063

58.063

58.063

58.063

 

Verenigde Naties

40.134

40.150

40.150

40.150

40.150

40.150

40.150

 

OESO

2.513

9.673

9.673

9.673

9.673

9.673

9.673

 

Internationaal Strafhof

5.479

5.240

5.240

5.240

5.240

5.240

5.240

 

Internationaal recht

2.218

3.000

3.000

3.000

3.000

3.000

3.000

 

Accountability Oekraïne

6.753

0

0

0

0

0

0

1.2

Bescherming en bevordering van mensenrechten

67.968

51.911

51.463

45.501

43.166

46.295

46.295

 

Subsidies (regelingen)

22.100

16.722

17.937

11.829

9.823

10.521

10.521

 

Mensenrechtenfonds

22.100

16.722

17.937

11.829

9.823

10.521

10.521

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

45.868

35.189

33.526

33.672

33.343

35.774

35.774

 

Mensenrechtenfonds

36.194

27.689

26.026

26.600

27.071

29.364

29.364

 

Mensenrechten multilateraal

9.674

7.500

7.500

7.072

6.272

6.410

6.410

1.3

Gastandbeleid internationale organisaties

19.133

16.967

16.551

13.141

10.225

6.853

6.815

 

Subsidies (regelingen)

7.291

15.052

15.276

11.866

8.950

5.578

5.540

 

Carnegiestichting

7.291

7.130

7.316

7.316

4.400

4.400

4.400

 

Vredespaleis

0

7.922

7.960

4.550

4.550

1.178

1.140

 

Bijdrage aan agentschappen

10.005

0

0

0

0

0

0

 

Vredespaleis

10.005

0

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

1.837

1.915

1.275

1.275

1.275

1.275

1.275

 

Internationaal Strafhof

772

725

725

725

725

725

725

 

Nederland Gastland

1.065

1.190

550

550

550

550

550

         
 

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

         
Tabel 7 Uitsplitsing ontvangsten voor beleid art.1 Versterkte internationale rechtsorde (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Ontvangsten

0

0

0

0

0

0

0

         

Budgetflexibiliteit

Tabel 8 Budgetflexibiliteit art. 1 Versterkte internationale rechtsorde

Geschatte budgetflexibiliteit

2026

Juridisch verplicht

94%

Bestuurlijk gebonden

0%

Beleidsmatig gereserveerd

6%

Nog niet ingevuld / vrij te besteden

0%

De uitgaven voor het artikelonderdeel «goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak» zijn grotendeels vastgelegd aangezien de bijdragen aan internationale organisaties (verdragscontributies) juridisch verplicht zijn. Subsidies aan initiatieven in het kader van internationaal recht zijn voor het merendeel beleidsmatig gereserveerd. De programma’s van het artikelonderdeel «bescherming en bevordering van mensenrechten» kennen een juridisch verplicht percentage van 91%. Door de in 2022 afgeronde subsidietender voor 5 jaar voor het centrale Mensenrechten Fonds zijn de uitgaven voor een groot deel juridisch vastgelegd. Daarnaast zijn door de posten veelal meerjarige verplichtingen aangegaan. Ook de bijdrage aan het Kantoor van de Hoge Commissaris van de Mensenrechten (OHCHR) is meerjarig vastgelegd.

Voor het artikelonderdeel «gastlandbeleid internationale organisaties» is 100% van het geraamde budget juridisch verplicht. Het betreft met name de gastlanduitgaven voor de huisvesting van het Permanente Hof van Arbitrage, het Internationaal Gerechtshof in het Vredespaleis (waarvan de Carnegie Stichting eigenaar en beheerder is) en van de gastlanduitgaven voor het Internationaal Strafhof (ICC), de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) en de Hoge Commissaris inzake Nationale Minderheden (HCNM).

Artikelonderdeel 1.1: Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak

  • Verplichte bijdragen (verdragscontributies) aan de VN waarin de afdrachten aan het Restmechanisme voor Internationale Strafhoven (MICT) zijn inbegrepen.

  • Bijdragen aan de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en het Internationaal Strafhof (ICC) en andere hoven en tribunalen.

  • Bijdragen en subsidies voor diverse initiatieven gericht op draagvlakversterking voor het Internationaal Strafhof, de strijd tegen straffeloosheid en ter bevordering van de ontwikkeling van de internationale rechtsorde.

Artikelonderdeel 1.2: Bescherming en bevordering van mensenrechten

  • Mensenrechtenfonds: inzet van het mensenrechtenfonds ter ondersteuning van de volgende prioritaire thema’s: gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, gelijke rechten voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgender, intersekse en queer personen (LHBTIQ+), vrijheid van religie en levensovertuiging , bescherming van vrijheid van meningsuiting online en offline, en bescherming van mensenrechtenverdedigers en maatschappelijke ruimte + accountability. Er is een verdeling tussen de financiële instrumenten subsidies en bijdragen aan (inter)nationale organisaties. Subsidies zijn bedoeld voor inzet van het mensenrechtenfonds binnen Europa en bijdragen aan (inter)nationale organisaties zijn bedoeld voor inzet van het mensenrechtenfonds buiten Europa.

  • Mensenrechten multilateraal: bijdragen aan internationale organisaties ten behoeve van verdere bescherming en bevordering van mensenrechten, met name de jaarlijkse bijdrage aan de Office of the High Commissioner for Human Rights (OHCHR) van de VN waarbij tevens specifiek wordt ingezet op de ondersteuning van de speciale procedures en verdragscomités,  vrijheid van religie en levensovertuiging en accountability.

Artikelonderdeel 1.3: Gastlandbeleid internationale organisaties

  • Bijdrage aan huisvesting van Internationale Organisaties (IO’s) zoals het Internationaal Strafhof, het Internationaal Gerechtshof en het Permanente Hof van Arbitrage.

  • Bijdragen aan campagnes en lobby-activiteiten bij acquisitie van IO’s.

  • Bijdragen aan bijeenkomsten van in Nederland gevestigde IO’s en aan bezoeken van hoge functionarissen, voor zover die de internationale zichtbaarheid van Nederland als gastland van IO’s bevorderen.

  • Financiering van activiteiten met als doel dat de in Nederland gevestigde IO’s en diplomatieke missies goed kunnen functioneren binnen de kaders van de Weense verdragen en zetelovereenkomsten, alsmede de toepasselijke Nederlandse wet- en regelgeving.

  • Bijdrage aan het meerjaren onderhoudsplan voor het Vredespaleis en de asbest verwijdering binnen het Vredespaleis.

Licence