Multilaterale samenwerking, de samenhang tussen multilaterale ontwikkelings- en noodhulp door versterkte multilaterale betrokkenheid, en de financiering van ontwikkeling; de inzet van cultuur in ontwikkelingslanden om een sociale en kansrijke samenleving te stimuleren, het bevorderen van maatschappelijke betrokkenheid in Nederland en steun aan Oekraïne.

De minister en de staatssecretaris zijn verantwoordelijk voor:

Financieren

• – Het bijdragen met kwaliteitsfinanciering aan organisaties die een belangrijke systeemfunctie hebben binnen de multilaterale ontwikkelingsarchitectuur.

• – Het in internationaal verband deelnemen aan kapitaalaanvullingen en middelenaanvullingen van de regionale ontwikkelingsbanken en hun fondsen voor de meest kwetsbare landen.

• – Het verlenen van schuldverlichting in de Club van Parijs, de Wereldbank en de regionale ontwikkelingsbanken, inclusief technische assistentie en capaciteitsopbouw

• – Het geïntegreerd met het Internationaal Cultuurbeleid 2025-2028 ondersteunen van initiatieven die cultuur inzetten voor ontwikkeling, zowel op posten in enkele landen rondom Europa als door middel van subsidies aan Nederlandse organisaties zoals het Prins Claus Fonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.

• – Steun aan Oekraïne via verschillende kanalen.

Stimuleren

• – Het leveren van een bijdrage in relevante fora aan het overleg over de hervorming van de multilaterale ontwikkelingsarchitectuur om zo coherentie en effectiviteit te verbeteren. In 2026 zal hierbij de nadruk liggen op de in 2025 ingezette hervormingstrajecten (UN80) en de hervormingen van het humanitaire systeem.

• – Het toezien op de uitvoering door multilaterale organisaties van strategische aanwijzingen die de lidstaten in de VN opstellen. Dit geldt voor de organisaties waaraan we financieel bijdragen als ook voor de organisaties waaraan we de financiële bijdrages verminderen. Wel zullen er keuzes gemaakt worden in de inzet en zal er in het laatste geval veel samengewerkt worden met gelijkgezinde lidstaten.

• – Het bevorderen van meer coherent beleid en samenwerking door multilaterale organisaties op hoofdkantoor- en landenniveau.

• – Het bevorderen dat multilaterale organisaties resultaatgericht werken en hun resultaten zichtbaar maken.

• – Internationaal en nationaal een bijdrage leveren aan de implementatie en monitoring van de Duurzame Ontwikkelingsagenda en de Financing for Development agenda, onder andere door multilaterale organisaties te stimuleren de uitvoering gezamenlijk op te pakken. 

• – In de relevante multilaterale instellingen een bijdrage leveren aan verbetering van de houdbaarheid van schulden.

• – Het pleiten voor een gezonde kapitaalpositie van de regionale ontwikkelingsbanken.

• – Het pleiten voor internationale economische stabiliteit binnen organisaties en processen die hier een bijdrage aan leveren.

Regisseren

• – De coördinatie van de rijksbrede multilaterale inzet op het terrein van ontwikkelings- en noodhulp.

• – De coördinatie van de nationale rijksbrede implementatie van de SDG afspraken.

Gezien de bezuinigingen op ODA is besloten de kernbijdragen aan verschillende VN organisaties, waaronder UNDP en UNICEF te verlagen. De kernbijdragen aan UNDP en UNICEF worden met 50% verminderd.

Reguliere bijdrage (sinds 1954) aan het Nederlandse assistentdeskundigen programma (onderdeel van breder VN-programma) waarmee recent afgestudeerden in de gelegenheid worden gesteld om internationale werkervaring op te doen binnen de VN en daarmee bij te dragen aan beleid en uitvoering van activiteiten van VN organisaties die zich met ontwikkelingshulp bezighouden. Programma heeft ook tot doel het aantal Nederlanders werkzaam bij de VN te vergroten. Deze bijdrage is met 50% verminderd.

Nederland blijft een significante financiële bijdrage leveren en blijft lid van de Uitvoerende Raden. Daarnaast blijft Nederland de organisaties ondersteunen en voorzien van advies in lijn met de Nederlandse prioriteiten. Steun aan initiatieven die middels sport bijdragen aan samenwerking en ontwikkeling, zoals het Sport for Development programma, wordt afgebouwd. Daarnaast worden programma's vanuit de BHO-begroting op het gebied van cultuur op termijn afgebouwd.

Budgetflexibiliteit

De Algemene Vrijwillige Bijdragen aan UNDP en UNICEF zijn tot en met 2025 verplicht, per 2026 zijn deze bijdragen opgenomen als beleidsmatig gereserveerd.

De verplichtingen voor de middelenaanvullingen en kapitaalverhogingen van de regionale ontwikkelingsbanken (Asian Development Bank, African Development Bank en InterAmerican Development Bank) worden meerjarig aangegaan en hebben een doorlooptijd van 8 tot 10 jaar.

De verplichtingen met de Wereldbank en de African Development Bank voor schuldverlichting (MDRI-compensatie) hebben een langere doorlooptijd en lopen af in 2044 respectievelijk 2054. De nieuwe verplichtingen voor schuldverlichting met de Wereldbank (HIPC IDA-21 en HIPC IDA-22) zijn als bestuurlijk verplicht aangegeven.

De nieuwe financieringen van overige programma’s zoals Technische Assistentie zijn als beleidsmatig gereserveerd opgenomen.  Voor de Internationale Financiële Instellingen liggen de verplichtingen langjarig vast.

Daarnaast zijn er budgetten op artikelonderdelen «Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling» en «Diverse ondersteunende activiteiten» nog niet juridisch verplicht. Binnen het nieuwe artikelonderdeel «Oekraïne» zijn alle uitgaven voor 2026 bestuurlijk gebonden.

5.1 Multilaterale Samenwerking

5.2 Overig Armoedebeleid

5.3 Oekraïne

• – Op dit artikelonderdeel worden de budgetten voor steun aan Oekraïne gebundeld. Hieronder vallen onder andere de thema’s wederopbouw en humanitaire hulp.

5.4 Nog te verdelen i.v.m. wijzigingen BNI en/of toerekeningen

Het ODA-budget is bij voorjaarsnota 2025 aangepast aan de hand van de ontwikkeling van het bni. Er kan sprake zijn van wijzigingen in toerekeningen aan het ODA-budget, zoals de toerekening van uitgaven van de eerstejaarsopvang van asielzoekers uit DAC-landen. Gedurende het begrotingsjaar worden de middelen op dit artikelonderdeel ingezet om onder andere deze fluctuaties op te vangen, zodat niet direct hoeft te worden ingegrepen in ODA-programma’s.

De toerekening van uitgaven van eerstejaarsopvang van asielzoekers uit DAC-landen is in het Hoofdlijnenakkoord gemaximeerd op 10% van het ODA-budget vanaf 2027. Op dit moment is de toerekening lager dan 10% van het budget vanaf 2027. Het verschil tussen de huidige toerekening en de maximale toerekening blijft zekerheidshalve op de buffer staan.

Ontwikkelingen verdeelartikel 5.4

Hieronder wordt een overzicht gepresenteerd van de mutaties die hebben plaatsgevonden op het verdeelartikel tussen begroting 2025 en begroting 2026.

Ontvangsten

De ontvangsten op artikel 5 betreffen restituties op ontwikkelingshulpprogramma’s die een lagere realisatie kennen dan oorspronkelijk voorzien. Vanwege bevoorschotting komt het voor dat hierbij restsaldi ontstaan. Ook worden de ontvangsten met betrekking tot aflossingen op begrotingsleningen van de NIO op dit artikel verwerkt. Daarnaast worden koerswinsten, als deze zich voordoen, op dit artikel geregistreerd.