Conform de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek 2022 (RPE 2022) is het overzicht met een planning van beleidsdoorlichtingen omgevormd tot een Strategische Evaluatie Agenda (SEA). Voorheen waren beleidsdoorlichtingen primair gericht op de doorlichting van afzonderlijke begrotingsartikelen; in de SEA staan tegenwoordig de beleidsthema’s van de missie van KGG centraal. Daarmee komt het vizier meer te liggen op de integrale en samenhangende beleidsaanpak van een beleidsthema (zoals energietransitie en industrie) en minder op de afzonderlijke beleidsonderdelen. Met de SEA wordt tevens beoogd onderzoeken beter te laten aansluiten op de beleidscyclus en wordt meer recht gedaan aan ontwikkelingen op een beleidsveld. Op deze wijze kunnen ook leerervaringen benut worden om het beleid tussentijds bij te sturen als dat nodig blijkt.

Strategische Evaluatie Agenda (SEA)

De SEA is gericht op onderstaande beleidsthema’s waarbij in onderstaande tabel wordt aangegeven op welke beleidsartikelen dit betrekking heeft. In bijlage 4 wordt toegelicht welke onderliggende evaluatieplanning hiermee samenhangt.

Beschrijving SEA-thema's/budgettaire en beleidsmatige afbakening/inzichtbehoefte

Energietransitie en industrieHet ministerie van Klimaat en Groene Groei (KGG) zet zich met zijn partners in voor de brede energietransitie naar een weerbaar energiesysteem en innovatief en duurzaam Nederland. De inzet is daarmee onder andere gericht op het verduurzamen van de industrie, energiezekerheid, betaalbaarheid, leveringszekerheid, het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen en het op orde brengen van de randvoorwaarden.

Binnen KGG wordt datagedreven gewerkt. Medewerkers moeten daarvoor beschikken over data- en analyse instrumenten die ook gebruikt kunnen worden bij het uitvoeren van evaluaties. Jaarlijks wordt via de Klimaat- en Energienota gerapporteerd over de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van het klimaat- en energiebeleid. Uiteindelijk leidt dit tot aanpassingen van het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) dat iedere twee en half jaar een update krijgt en iedere vijf jaar wordt herzien. Met deze werkwijze wordt aangesloten op de Strategische Evaluatie Agenda. De periodieke evaluatie richt zich daarom op de brede energietransitie als geheel, waarin nog verder richting wordt aangebracht.

Binnen het thema Energietransitie en industrie wordt overkoepelend geëvalueerd. Deze evaluaties helpen bij het beoordelen van de doeltreffendheid, doelmatigheid en rechtvaardigheid. Ook wordt gekeken naar de rolverdeling tussen markt en overheid. Deze evaluaties vormen de basis voor het uitwerken van toekomstig beleid rondom de energietransitie, energieprijzen, energie-infrastructuur, industrie en klimaat. Zo kan er blijvend worden ingezet op een duurzaam en welvarend Nederland. Onder deze periodieke rapportage vallen verschillende evaluaties. Voorbeelden van evaluaties die onder dit overkoepelende thema vallen en de komende jaren op de agenda staan zijn: Energiebelasting (2027), Energie Investeringsaftrek (2028), Ondersteuning Cluster 6 (2029), SDE++ (2029), IPCEI Waterstof (2025/2026), Klimaatfonds (2027), Nationaal Plan Energiesysteem (2028) en Maatwerkaanpak (2027).

Ook zal gekeken worden naar uitkomsten van evaluaties van de departementen op het gebied van klimaat en energiebeleid bij EZ, VRO, LVVN en IenW. Reeds geplande relevante evaluaties in sectoren Gebouwde Omgeving, Landbouw & Landgebruik en Mobiliteit zijn weergegeven op de SEA’s/evaluatieplanningen van respectievelijk VRO, LVVN en IenW. De relevante monitors/evaluaties op de begroting van KGG voor de sectoren Elektriciteit en Industrie worden in bijlage 4 weergegeven.

Daarnaast zullen de lessen uit het vorige Periodiek Evaluatieonderzoek meegenomen worden. Conform de lessen uit het synthese-onderzoek (CE Delft, 2024) zal vanaf 2025 in evaluaties meer aandacht zijn voor normerende instrumenten en bezien worden hoe naast doelmatigheid en doeltreffendheid ook geëvalueerd kan worden op rechtvaardigheid zoals gedefinieerd in het Klimaatplan. Er wordt een onderzoek uitgezet over hoe te evalueren op rechtvaardigheid bij klimaat- en energiebeleid. Doel is dat hier een handreiking uit volgt die gebruikt kan worden bij toekomstige evaluaties.

Evaluatie van herziening in regelgevend kader (o.a. Energiewet en Warmtewet)Dit thema richt zich op de in voorbereiding zijnde nieuwe Energiewet (wetsvoorstel tot vervanging van de Elektriciteit en Gaswet). Deze wet zal naar alle waarschijnlijkheid vijf jaar na inwerkingtreding (begin 2026) geëvalueerd worden. Dit zal waarschijnlijk in 2031 gebeuren. Ook de nieuwe Warmtewet (Wet Collectieve Warmtevoorziening) is nog in voorbereiding en zal naar verwachting half 2026/begin 2027 in werking treden. Deze wet zal net als de Energiewet naar alle waarschijnlijkheid vijf jaar na inwerkingtreding geëvalueerd worden.

Voor een verdere onderbouwing van de meerjarenprogrammering zie Bijlage 4: Uitwerking Strategische Evaluatie Agenda.

Voor het meest recente overzicht van afgeronde evaluaties en doorlichtingen, zie: Jaarverslag EZK 2024, bijlage 3: Afgerond evaluatie- en overig onderzoek. Een interactieve weergave van de SEA is beschikbaar op www.rijksfinanciën.nl.