Het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde inclusief gastlandbeleid, met een blijvende inzet op mensenrechten, als integraal onderdeel van het buitenlandbeleid.

Een sterke rechtsorde en eerbiediging van mensenrechten maken de wereld stabieler, veiliger, vrijer en welvarender. Dit vereist goed functionerende internationale instellingen en organisaties met een breed draagvlak en voortdurende inzet tegen straffeloosheid. De positie van Nederland als gastland voor Internationale Organisaties (IO’s) en diplomatieke missies, in het bijzonder organisaties met een mandaat op het gebied van vrede en recht, biedt een goed uitgangspunt voor de bevordering van de ontwikkeling van internationale rechtsorde. Deze rechtsorde is onlosmakelijk verbonden met universele mensenrechten. De bevordering van mensenrechten is een kernelement van het Nederlands buitenlandbeleid

De regering zet zich concreet in voor de volgende prioritaire thema’s: vrijheid van meningsuiting (off- en online), de vrijheid van religie en levensovertuiging, gelijke rechten voor vrouwen en meisjes, mensenrechtenverdedigers, gelijke rechten voor lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgender, intersekse en queer personen, en de strijd tegen straffeloosheid voor de meest grove mensenrechtenschendingen. Daarnaast heeft Nederland de verantwoordelijkheid de in Nederland gevestigde instellingen te ondersteunen opdat deze onafhankelijk, veilig en efficiënt kunnen functioneren.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

GastlandbeleidHet ontwikkelde en uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten in 2024 waren conform de verwachtingen zoals opgenomen in de BZ-begroting.

Internationale rechtsordeDoor de praktische en financiële ondersteuning van twee nieuwe Oekraïne-accountability organisaties (ICPA en Schaderegister) en het vastleggen van meerjarige financiering t.b.v. het compensatiemechanisme versterkt Nederland zijn positie als gastland voor organisaties met een mandaat op het gebied van vrede en recht en draagt Nederland daarmee bij aan de bevordering van de internationale rechtsorde.

Verplichtingen

De verplichtingenrealisatie van artikel 1 Versterkte internationale rechtsorde valt lager uit ten opzichte van de vastgestelde begroting 2024. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een kasschuif van EUR 33 miljoen op het budget voor het toekomstige agressietribunaal voor Oekraïne van 2024 naar 2026, zoals toegelicht in de suppletoire begroting september. Daarnaast daalde het verplichtingenbudget op het Mensenrechtenfonds als gevolg van de minder aangegane meerjarige verplichtingen. In 2025 zal het Mensenrechtenfonds worden herzien en daarom is de posten verzocht geen meerjarige verplichtingen aan te gaan.

Uitgaven

Artikelonderdeel 1.1De realisatie van artikelonderdeel 1.1 Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak valt ruim EUR 36 miljoen lager uit ten opzichte van de vastgestelde begroting 2024. Dit is met name het gevolg van een kasschuif van EUR 33 miljoen op het budget voor het toekomstige agressietribunaal voor Oekraïne van 2024 naar 2026. Daarnaast is binnen dit artikelonderdeel budget voor accountability Oekraïne overgeheveld naar nieuwe budgetplaatsen, wat leidt tot een lagere realisatie op het budget voor internationaal recht en een hogere realisatie op de budgetten voor Oekraïne accountability. Beide mutaties zijn reeds toegelicht in de suppletoire begroting september.

Artikelonderdeel 1.2De uitgavenrealisatie voor Mensenrechtenfonds subsidies valt hoger uit. In de eerste suppletoire begroting is een stijging van ongeveer EUR 1,5 miljoen op artikelonderdeel 1.2 gemeld als gevolg van het amendement Sjoerdsma 36410-V nr. 15 over het terugdraaien van een bezuiniging van EUR 2 miljoen op het Mensenrechtenfonds voor het begrotingsjaar 2024. Dit bedrag is toegevoegd aan het uitgavenbudget Mensenrechtenfonds bijdragen aan (intern-)nationale organisaties. Na de tweede suppletoire begroting hebben echter relatief meer uitgaven dan verwacht plaatsgevonden binnen het financiële instrument subsidies waardoor het Mensenrechtenfonds subsidies een overschrijding en het Mensenrechtenfonds bijdragen aan (inter-)nationale organisaties een onderschrijding vertoont.

Artikelonderdeel 1.3De uitgavenrealisatie voor de bijdrage aan het Vredespaleis valt met circa EUR 4,6 miljoen hoger uit dan geraamd tijdens de begroting 2024. Dit komt voornamelijk door de toevoeging van de eindejaarsmarge van EUR 5,2 miljoen voor het Vredespaleis ten tijde van de eerste suppletoire begroting.