De overheid voorziet de uitvoeringsorganisaties van financiële middelen voor een rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering van socialezekerheidsregelingen, binnen de kaders die de overheid stelt.

De uitvoering van de socialezekerheidswetten vindt mede plaats door ZBO’s en RWT’s. De Minister van SZW bepaalt de kaders waarbinnen de uitvoering tot stand komt en stelt uitvoeringsbudget ter beschikking aan Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) inclusief het Bureau Keteninformatisering Werk en Inkomen (BKWI), de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en het Bureau Informatiediensten Nederland (BIDN). De Minister maakt daarbij prestatieafspraken en stuurt op rechtmatige, doelmatige, doeltreffende en klantgerichte uitvoering. Hiertoe is een planning- en controlcyclus ingericht tussen de uitvoeringsorganen en het ministerie.

Prestatie-indicatoren UWV en SVB

In onderstaande tabellen zijn indicatoren voor UWV en de SVB weergegeven die de doelmatigheid, rechtmatigheid en klantgerichtheid van de uitvoering weergeven.

Menselijke maat monitor UWV

UWV maakt sinds 2023 gebruik van de 'menselijke maat monitor'. Dit is een onderzoek dat UWV ieder half jaar inzicht geeft in waar cliënten en werkgevers de menselijke maat ervaren, en waar dit nog niet helemaal het geval is. De menselijke maat monitor heeft de metingen die voorheen werden verricht om tot klanttevredenheidscijfers te komen vervangen en meet op meer indicatoren dan voorheen. De uitkomsten van de meest recente «menselijke maat monitor» zijn opgenomen in het UWV jaarverslag 2024.

Dienstverlening

Het wetsvoorstel Proactieve dienstverlening SZW creëert de bevoegdheid tot proactieve dienstverlening voor UWV, de SVB en gemeenten bij de uitvoering van taken in het kader van de sociale zekerheid. Met dit wetsvoorstel wordt een wettelijke grondslag gecreëerd voor het gericht benaderen van mensen die mogelijk recht hebben op een uitkering of voorziening, en hen te helpen bij het doen van een aanvraag, om zo niet-gebruik te voorkomen. Dit zal in de eerste instantie gelden voor de Toeslagenwet, AIO en de Wajong.

Het wetsvoorstel Proactieve dienstverlening biedt een wettelijke grondslag voor UWV om het niet-gebruik van de Toeslagenwet tegen te gaan. Daarnaast wordt gewerkt aan een Algemene Maatregel van Bestuur waarin wordt uitgewerkt welke specifieke gegevens uitgewisseld mogen worden voor proactieve dienstverlening, met name de overdacht afgewezen Wajong-aanvragers aan gemeenten en het proactief aanbieden van de AIO om het niet-gebruik tegen te gaan. Het wetsvoorstel zal in de loop van 2025 naar de Kamer worden verzonden en naar verwachting in de loop van 2026 in werking treden.

Sociaal medische centra

De omslag naar sociaal medische centra (SMC’s) vergt een flinke inspanning van UWV. Om te zorgen dat UWV dit kan doorzetten, wordt er de komende jaren extra geïnvesteerd in de vormgeving van SMC’s. Er zijn prestatieafspraken gemaakt met UWV om zo inzicht te krijgen in de effecten van de investering. Als de effecten uitblijven of tegenvallen zal de bestemming van deze middelen opnieuw worden bezien.

Hervormingsagenda

De inzet voor 2026 is om verder te werken aan vereenvoudiging van het sociale zekerheidsstelsel, om wet- en regelgeving begrijpelijker en eenvoudiger te maken en de dienstverlening in de toekomst uitvoerbaar te houden. Met gerichte, gezamenlijke inzet van SZW, UWV en SVB wordt gewerkt aan vereenvoudiging van wet- en regelgeving. De vereenvoudigingsopgaven verschillen in de mate waarin ze al zijn uitgewerkt tot mogelijke oplossingen. De komende tijd stellen we – in onderlinge samenhang - prioriteiten voor vereenvoudiging op SZW-terrein als geheel.

ICT

Net als voorgaande jaren zetten UWV en SVB zich aan de hand van meerjarige programma’s in om verouderde systemen te vervangen en hun ICT te verbeteren. Dit om zo de continuïteit en kwaliteit van de dienstverlening te blijven waarborgen en te verbeteren. Het houden van voortgang op het aanpakken van de legacy (verouderde ICT-systemen) is daarnaast van belang om ruimte te creëren voor nieuwe wet- en regelgeving.

Waar het projecten betreft die zich richten op de implementatie van nieuwe of veranderde wet- en regelgeving, wordt met UWV ingezet op het beter zicht krijgen op de benodigde capaciteit en financiële middelen met als doel een helder beeld van de personele inzet en budgettaire behoeften te krijgen die noodzakelijk zijn om de gestelde beleidsdoelen te realiseren. Bijvoorbeeld door personele gevolgen van nieuw beleid expliciet te beschrijven in uitvoeringstoetsen. Dit biedt tevens de mogelijkheid om onderbouwde prioriteiten te stellen en bij te sturen waar nodig. Het aanpakken van de legacy blijft een belangrijke opgave voor de SVB. De realisatie van het verder wegwerken van de legacy zal in 2026, en mogelijk daarna, inzet van de SVB vragen. Niet alleen om ruimte te creëren voor nieuwe wet- en regelgeving, maar ook voor de continuïteit van de (internationale) dienstverlening.

Informatiebeveiliging en privacy

Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens bij overheidsorganisaties goed beschermd worden. In het kader van informatiebeveiliging en privacy werkt de SVB aan een meerjarige roadmap, programma Digitale Veiligheid en een geactualiseerd securitybeleid. De Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) vormt een groot deel van de invulling van de zorgplicht voor de Cyberbeveiligingswet (Cbw), de Nederlandse vertaling van de NIS2-richtlijn van de Europese Unie (EU). UWV en SVB achten het met het oog op de digitale weerbaarheid van groot belang om data en informatie in processen en informatiesystemen adequaat te beveiligen in lijn met geldende wet- en regelgeving. UWV en SVB streven ernaar om in 2026 te voldoen aan de eisen die de huidige BIO stelt.

Europese AI-verordening

De AI-verordening van de Europese Unie (EU) gaat gefaseerd in en zal medio 2027 geheel van kracht zijn. UWV en SVB zijn zich ervan bewust dat de inzet van AI in de sociale zekerheid politieke en maatschappelijke aandacht heeft en ontplooien daarom diverse initiatieven om AI verantwoord in te zetten. Richting 2027 worden de al bestaande governance en processen getoetst aan de AI-verordening. UWV voert pilots uit met een beperkte groep medewerkers binnen een gesloten omgeving om vaardigheden en bewustzijn rondom generatieve AI te vergroten.

Preventie en handhaving

In 2025 werkt SZW aan het herijken van de handhavingskoers. Dit zal leiden tot de handhavingskoers 2026-2029. Daarom is aan UWV en SVB gevraagd om in 2026 weer met een meerjarenplan handhaving te komen waarin de ambities en strategie op het gebied van handhaving en preventie worden verwoord.

Ook wordt ingezet op het voorkomen van veelgemaakte fouten en vergissingen van klanten. UWV, SVB, VNG en SZW werken hierbij samen om oplossingen te zoeken in uitvoering of regelgeving. Daarbij is ook aandacht voor de wijze waarop door UWV opvolging wordt gegeven aan het onderzoek «In aanraking met waarschuwingen, boetes en terugvorderingen», dat UWV heeft laten uitvoeren naar veel gemaakte fouten van klanten.

Geschatte budgetflexibiliteit

De uitgaven op artikel 11 Uitvoering zijn voor 95% juridisch verplicht voor het jaar 2026. Per financieel instrument wordt dit onderstaand toegelicht.

Opdrachten

Het budget voor opdrachten is voor 40% juridisch verplicht en voor 60% beleidsmatig gereserveerd. Het betreft het budget handhaving en gegevensuitwisseling SZW.

Bekostiging

Het budget voor bekostiging is voor 100% juridisch verplicht. Het betreft het uitvoeringsbudget voor de RCN-unit SZW en middelen voor ICT-ontwikkeling.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

De bijdragen aan ZBO's zijn voor 95% juridisch verplicht, 4% bestuurlijk gebonden en 1% beleidsmatig gereserveerd. Deze budgetten worden bij goedkeuring van de jaarplannen vastgesteld.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

De bijdrage aan nationale organisaties is 100% juridisch verplicht. Het betreft een bijdrage aan de Landelijke Cliëntenraad (LCR). Het budget wordt bij goedkeuring van het jaarplan vastgesteld.

Budgettaire gevolgen van beleid premiegefinancierd

Opdrachten

Het budget handhaving en gegevensuitwisseling betreft beleidsondersteunend budget dat wordt ingezet voor de ontwikkeling van beleid met betrekking tot handhaving en gegevensuitwisseling in de sociale zekerheid. Hieronder valt onder andere het laten uitvoeren van beleidsinhoudelijk onderzoek. Handhaving van de plichten in de materiewetten wordt bekostigd via de uitvoeringskosten aan de uitvoeringsorganisaties en wordt per materiewet verantwoord. Het budget is daarmee geen indicatie van de totale inzet die wordt gepleegd op handhaving in de sociale zekerheid.

Bekostiging

De RCN-unit SZW is een bij de Rijksdienst Caribisch Nederland gepositioneerd onderdeel van het departement dat namens de minister is belast met uitkeringsverstrekking, vergunningverlening en arbeidsinspectie in Caribisch Nederland.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitvoeringskosten voor de RCN-unit SZW zijn hoger in de jaren 2025-2027 vanwege extra kosten in verband met ICT-ontwikkeling. Ook in de daaropvolgende jaren blijven de uitgaven hoger in verband met onderhoud en beheerskosten voor de ICT.

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor UWV, de SVB en het BIDN, waarbinnen deze organisaties hun jaarplannen dienen op te stellen. Deze financiële kaders hebben alleen betrekking op de uitvoering van SZW-taken door genoemde ZBO’s. In de jaarplannen nemen UWV en de SVB een verdeling van de uitvoeringskosten naar wet en/of fonds op. De Minister stuurt in eerste aanleg op het totaalbudget per organisatie. Uitgangspunt daarbij is dat de organisaties zelfstandig de uitvoering organiseren en over de realisatie via het jaarverslag verantwoording afleggen aan de Minister van SZW.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitvoeringskosten van UWV en de SVB wijzigen gedurende de jaren als gevolg van beleidswijzigingen en volumeontwikkelingen in de onderscheiden wetten en regelingen.

Per saldo stijgen de uitvoeringskosten (begrotings- en premiegefinancierd) van UWV in 2026 met circa € 106 miljoen. De premiegefinancierde uitvoeringskosten stijgen, voornamelijk als gevolg van de bijgestelde volumeontwikkelingen op de WW, ZW en WIA (WGA en IVA). De begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten dalen in 2026 door de afwikkeling van de NOW-regeling in 2025.

Per saldo stijgen de uitvoeringskosten (begrotings- en premiegefinancierd) van de SVB in 2026 met circa € 4,5 miljoen. De begrotingsgefinancierde uitvoeringskosten stijgen voornamelijk als gevolg van de bijgestelde volumeontwikkelingen op de AKW en AIO.

In de tabellen 115 en 116 zijn de uitvoeringskosten van UWV en de SVB toegedeeld aan de wetten en regelingen. Dit is een ex-ante raming op basis waarvan de bekostiging van ZBO’s plaatsvindt. De toedeling is extracomptabel. Hier is de loon- en prijsbijstelling nog niet aan toebedeeld.

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

De Landelijke Cliëntenraad (LCR) is een overlegorgaan ingesteld bij Wet SUWI, waarin landelijke cliëntenorganisaties, vertegenwoordigers van gemeentelijke cliëntenraden en vertegenwoordigers van de centrale cliëntenraden van de SVB en UWV zitting hebben. De LCR heeft tot taak periodiek te overleggen met UWV, de SVB, de gemeenten en de Minister van SZW over onderwerpen op het terrein van werk en inkomen. De Minister van SZW stelt de financiële kaders vast voor de LCR, waarbinnen de LCR een jaarplan dient op te stellen.