Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 2 Curatieve zorg

Een kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar aanbod voor curatieve zorg.

De minister is verantwoordelijk voor een goed werkend en samenhangend stelsel voor de curatieve zorg. De Zvw vormt samen met de zorgbrede wetten, zoals de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) en de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi), de wettelijke basis van dit stelsel. Vanuit deze verantwoordelijkheid vervult de minister de volgende rollen:

Stimuleren van kwaliteit, veiligheid en innovatie in de curatieve zorg, de beschikking over de benodigde materialen, de toegankelijkheid en betaal­ baarheid van de curatieve zorg, de werking van het zorgverzekerings-stelsel en informatievoorziening over het zorgverzekeringsstelsel.

De belangrijkste beleidswijzigingen zijn reeds opgenomen in de beleidsagenda.

Tabel 19 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Curatieve Zorg (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Verplichtingen

4.262.619

2.306.136

507.198

486.214

471.452

437.103

422.689

         
 

Uitgaven

4.094.044

942.513

856.395

961.245

776.228

732.216

693.222

         

2.10

Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

529.524

277.541

329.755

313.189

269.957

211.430

226.394

 

Subsidies (regelingen)

440.493

202.985

259.454

240.413

211.536

161.475

176.738

 

Medisch specialistische zorg

82.520

76.542

79.786

77.959

74.102

78.004

79.564

 

Curatieve ggz

11.438

18.808

24.777

27.009

27.734

25.892

24.760

 

Eerstelijnszorg

4.124

12.588

17.789

13.934

6.480

8.330

8.743

 

Lichaamsmateriaal

25.076

25.508

24.044

24.062

24.203

24.457

24.457

 

Medische producten

317.335

69.539

113.058

97.449

79.017

24.792

39.214

 

Opdrachten

14.956

20.081

31.643

32.092

26.837

22.263

21.763

 

Medisch specialistische zorg

6.966

14.993

15.231

13.303

12.325

7.248

7.248

 

Curatieve ggz

647

1.338

7.385

7.325

5.555

5.589

5.589

 

Eerstelijnszorg

593

997

2.116

1.641

1.300

1.300

1.300

 

Lichaamsmateriaal

317

937

803

978

978

984

984

 

Medische producten

6.433

1.816

6.108

8.845

6.679

7.142

6.642

 

Bijdrage aan agentschappen

47.728

27.620

26.168

24.260

24.051

24.607

24.808

 

aCBG

13.531

6.848

6.291

4.783

5.237

5.800

6.043

 

CIBG

33.272

20.162

19.616

19.425

18.814

18.807

18.765

 

Overige

925

610

261

52

0

0

0

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

25.131

25.855

11.490

15.424

6.533

2.585

2.585

 

Overige

25.131

25.855

11.490

15.424

6.533

2.585

2.585

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

1.180

1.000

1.000

1.000

1.000

500

500

 

Overig

1.180

1.000

1.000

1.000

1.000

500

500

 

Garanties

36

0

0

0

0

0

0

 

Overige

36

0

0

0

0

0

0

2.34

Ondersteuning van het zorgstelsel

3.564.520

293.177

281.800

227.045

221.097

229.909

255.484

 

Subsidies (regelingen)

152.607

151.842

147.745

93.591

90.981

80.364

80.364

 

Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen

1.614

1.816

1.534

1.540

1.540

1.545

1.545

 

Regeling medisch noodzakelijke zorg onverzekerden

111.470

116.640

116.435

70.128

67.994

67.267

67.267

 

Regeling veelbelovende zorg

28.848

25.445

29.608

21.922

21.446

11.551

11.551

 

Medisch specialistische zorg

5.194

6.399

167

0

0

0

0

 

Medisch specialistische zorg

351

753

0

0

0

0

0

 

Curatieve ggz

0

173

0

0

0

0

0

 

Eerstelijnszorg

2.528

139

0

0

0

0

0

 

Overige

2.602

477

1

1

1

1

1

 

Bekostiging

3.367.001

65.608

65.329

65.662

65.901

66.109

66.109

 

Rijksbijdrage 18-

3.303.300

0

0

0

0

0

0

 

Zorg illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen

63.701

65.608

65.329

65.662

65.901

66.109

66.109

 

Inkomensoverdrachten

21.922

35.320

27.066

17.538

17.068

17.105

17.105

 

Overgangsregeling FLO/VUT ouderenregeling ambulancepersoneel

21.832

35.220

26.966

17.438

16.968

17.005

17.005

 

Overige

90

100

100

100

100

100

100

 

Opdrachten

4.883

22.072

23.018

31.015

28.021

47.152

72.727

 

Risicoverevening

1.346

2.580

2.274

2.283

2.283

2.290

2.290

 

Uitvoering zorgverzekeringsstelsel

180

11.288

10.873

11.161

791

783

783

 

Medisch specialistische zorg

409

0

0

0

0

0

0

 

Curatieve ggz

1.317

765

510

0

0

0

0

 

Eerstelijnszorg

0

115

114

115

115

115

115

 

Passende Zorg

3

5.150

6.959

15.165

22.540

41.668

67.243

 

Overige

1.628

2.174

2.288

2.291

2.292

2.296

2.296

 

Bijdrage aan agentschappen

9.108

9.307

9.312

9.846

9.721

9.748

9.748

 

CJIB: Onverzekerden en wanbetalers

9.108

9.307

9.312

9.846

9.721

9.748

9.748

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

8.999

9.028

9.330

9.393

9.405

9.431

9.431

 

Sociale Verzekeringsbank: Onverzekerden

8.258

8.279

8.277

8.274

8.272

8.295

8.295

 

Overige

741

749

1.053

1.119

1.133

1.136

1.136

2.50

NRG Pallas

0

371.795

244.840

421.011

285.174

290.877

211.344

 

Leningen

0

97.505

95.602

82.153

55.822

42.473

20.836

 

Pallas nieuwbouw programma

0

97.505

95.602

82.153

55.822

42.473

20.836

 

Vermogensverschaffing/-onttrekking

0

274.290

149.238

338.858

229.352

248.404

190.508

 

Pallas nieuwbouw programma

0

198.029

149.238

338.858

229.352

248.404

190.508

 

Instandhouding NRG

0

76.261

0

0

0

0

0

         
 

Ontvangsten

92.936

99.801

97.919

80.994

87.017

87.171

87.171

         

Budgetflexibiliteit

Tabel 20 Geschatte budgetflexibiliteit artikel 2
 

2026

juridisch verplicht

86,7%

bestuurlijk gebonden

7,8%

beleidsmatig gereserveerd

5,1%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0,3%

Subsidie:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 436,7 miljoen is 75,7% juridisch verplicht en 10,3% bestuurlijk verplicht. Daarnaast is 8,1% beleidsmatig gereserveerd. Dit betreft de financiering van onder andere medische specialisten. Het betreft diverse subsidies ter bevordering van kwaliteit en (patiënt)veiligheid, de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg, de werking van het stelsel en subsidies ten behoeve van de beschikbaarheid van medisch isotopen. 0,6% zijn nog niet ingevulde middelen.

Opdrachten:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 65,4 miljoen is 52,4% juridisch verplicht en 32,9% bestuurlijk verplicht. Daarnaast is 14,7% beleidsmatig gereserveerd. Het betreft diverse opdrachten op het gebied van kwaliteit en (patiënt)veiligheid en opdrachten die de toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg en de werking van het stelsel moeten bevorderen.

Bijdragen aan agentschappen:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 34,2 miljoen is 97,1% juridisch verplicht en 2,9% beleidsmatig gereserveerd. Het betreft bijdragen aan het aCBG, IPCEI, CIBG en de RVO.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’S:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 37,0 miljoen is 100% juridisch verplicht. Dit betreft de financiering voor onverzekerden en wanbetalers, uitvoerings zorgverzekeringsstelsel en NVO Partnerschap programma. Het betreft voornamelijk de bijdrage aan het CAK voor de aanpak van onverzekerden en wanbetalers Zvw, de bijdrage aan de sociale verzekeringsbank voor de uitvoering van de subsidieregeling Veelbelovende Zorg en de pgb-zorgbonusregeling en een bijdrage aan Pharma NL in relatie tot het Nationaal Groeifonds.

De budgettaire wijzigingen voor de Zvw uitgaven en ontvangsten en de meerjarenontwikkkeling van de Zvw uitgaven en ontvangsten zijn te vinden in paragraaf 6.3 en 6.4 van de het hoofdstuk 6 premiegefinancierde zorguitgaven. Dit zijn de uitgaven en ontvangsten die onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) vallen.

  • 1. Kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg

Subsidies (regelingen)

Medisch specialistische zorg

VWS stelt in 2026 € 79,1 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de medische specialistische zorg.

Voor oncologie is in 2026 in totaal € 68,9 miljoen beschikbaar voor:

  • het verbeteren van de oncologische en palliatieve zorg door het verzamelen van gegevens, het bewaken van kwaliteit, het faciliteren van samenwerkingsverbanden en bij- en nascholing;

  • het bevorderen van fundamenteel, translationeel en klinisch kankeronderzoek ten behoeve van verbetering van de overleving van kanker en het bevorderen van kwaliteit van leven van de patiënt;

  • de registratie van alle pathologie-uitslagen, het beheer hiervan in een landelijke databank en het computernetwerk voor de gegevensuitwisseling met alle pathologielaboratoria in Nederland. Deze gegevens vormen de basis voor de landelijke kankerregistratie, zijn onmisbaar voor de evaluatie en monitoring van de bevolkingsonderzoeken, ondersteunen de patiëntenzorg en worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek.

Tabel 21 Relatieve 5-jaarsoverleving
 

1991-1995

1996-2000

2001-2005

2006-2010

2011-2015

2016-2020

Borstkanker1

77,5%

81,8%

84,2%

86,0%

87,8%

88,6%

Dikkedarmkanker2

52,8%

55,5%

57,9%

61,2%

65,8%

69,5%

Baarmoederhalskanker3

63,4%

63,8%

65,9%

66,5%

68,5%

68,7%

1

2

3

Voor de aanpak van Antimicrobiële resistentie (AMR) in de zorg is in 2026 € 9,6 miljoen beschikbaar. Op grond van de beleidsregel subsidiëring regionale zorgnetwerken antimicrobiële resistentie kunnen de tien regionale zorgnetwerken AMR-subsidie aanvragen voor activiteiten om antimicrobiële resistentie tegen te gaan en infectiepreventie te bevorderen. Het RIVM verstrekt de subsidies in opdracht van het ministerie van VWS.

Voor geboortezorg is in 2026 in totaal € 4,3 miljoen beschikbaar voor het doorvoeren van verdere verbetering, met name in de informatievoorziening voor kwaliteitsbewaking en -verbetering in de geboortezorg. Dit heeft als doel het terugdringen van de perinatale sterfte en morbiditeit en het bewerkstellingen van een goede start voor moeder en kind.

Tabel 22 Foetale sterfte, neonatale sterfte, vroeggeboorte en laaggeboortegewicht
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Foetale sterfte1

3,1

2,8

2,6

2,8

2,9

2,9

3,2

Neonatale sterfte23

2

2

2,3

2,4

2,2

2,4

1,7

Vroeggeboorte4

7

6,8

6,9

6,8

6,7

6,7

6,6

Laaggeboortegewicht4

6,1

5,8

5,9

5,8

5,7

5,7

5,7

1

2

Gaat om aantal overledenen t/m 28 dagen na geboorte na zwangerschapsduur van >24 weken, per 1000 geboren.

3

4

In het kader van acute zorg is in 2026 in totaal € 3,0 miljoen beschikbaar. Dit is beschikbaar voor de verbetering van inzet van AED’s door burgerhulpverleners, met als doel de kans op overleving verhogen. Dit wordt gehandhaafd door de borging van een database met vrijwilligers en nazorg. Er wordt een fijnmazig systeem geïmplementeerd voor het inzetten van AED’s door burgerhulpverleners. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar voor de implementatie van Zorgcoördinatie.

Daarnaast is er voor transgenderzorg in 2026 in totaal € 1,8 miljoen beschikbaar, met als doel de transgenderzorg in Nederland te verbeteren. Deze middelen worden hoofdzakelijke ingezet voor het verschaffen van subsidies aan transvrouwen voor het krijgen van borstprothesen of andere mogelijke borstoperaties.

Op begrotingsartikel 1 Volksgezondheid is voor de periode 2023-2026 in totaal € 113,0 miljoen beschikbaar het Expertiseprogramma Zintuigelijk Gehandicapten. Doel van het programma is het ontwikkelen kennis én het maximaal inzetten van deze kennis ter bevordering van de best mogelijke zorg én ondersteuning aan mensen met een zintuiglijke beperking.

Er is € 31 miljoen beschikbaar over de periode 2024-2028 voor onderzoek naar en implementatie van mogelijkheden om in tijden van crisis meer reguliere zorg doorgang te laten vinden. Daarnaast worden de programma’s Topzorg en Citrien gedurende de looptijd van het Integraal Zorgakkoord (IZA) voortgezet. De vervolgprogramma’s sluiten aan bij de inhoudelijke, domein overstijgende doelen van het IZA. Voor de voortzetting van deze programma’s is in totaal € 68 miljoen beschikbaar.

Tot slot is in totaal € 15 miljoen in de periode 2024-2029 beschikbaar voor het onderzoeksprogramma vrouwspecifieke aandoeningen. Dit richt zich op het verbeteren van kennis over het vrouwenlichaam.

Tabel 23 Opkomst burgernetwerk bij 112-reanimatiemelding1
 

2019

2020

2021

2022

2023

% Acceptatie door een first responder

54,9

73,5

84,2

83,6

88,9

1

Curatieve ggz

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 24,6 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de curatieve geestelijke gezondheidszorg.

De Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) is op 1 januari 2020 in werking getreden. Voor het ondersteunen van de afronding van de implementatie en de uitvoering van de wet is in 2026 € 11,8 miljoen beschikbaar. Het grootste deel van dit budget gaat naar de instellingssubsidies voor vertrouwenspersonen. Dat maakt het mogelijk dat vertrouwenswerk in de ggz geborgd is en dat er bij verplichte zorg een beroep kan worden gedaan op de patiëntvertrouwenspersoon (pvp) en de familievertrouwenspersoon (fvp). De werkzaamheden van de pvp en fvp hebben hun wettelijke basis in de Wvggz. Van het beschikbare budget gaat verder € 1,2 miljoen naar de afspraken die zijn gemaakt in het IZA ter versterking van de samenwerking tussen het sociaal domein, de huisartsen en de GGZ. Hiermee wordt onder andere beoogd om meer inzicht te verschaffen in de regionale wachtlijsten en wachttijden aan verwijzers van cliënten, en wordt de transformatie naar hybride zorg in de ggz gestimuleerd.

Voor de aanpak van verwarde personen is in 2026 € 5,7 miljoen beschikbaar. Hieronder valt onder andere de bijdrage aan de aanpak van problematiek van mensen die het meest kwetsbaar zijn binnen de groep van verwarde personen, genaamd de levensloopaanpak. Daarnaast wordt er vanuit de curatieve ggz middelen beschikbaar gesteld voor complexe casuïstiek binnen het dossier van verwarde personen.   

Er is € 1,3 miljoen beschikbaar voor Nemesis 3. Dit is de derde uitvoering van een meerjarige studie gericht op het verkrijgen van actuele informatie over de prevalentie, incidentie en het beloop van psychische aandoeningen van personen tussen 18-75 jaar en om aan te tonen wat investeren in de psychische gezondheid oplevert voor de maatschappij.

Verder is er € 1,0 miljoen beschikbaar voor een project in het kader van de re-integratiemethode Individuele Plaatsing en Steun, waarbij mensen met ernstige psychische aandoeningen, en ook mensen met mildere psychische aandoeningen, begeleid worden bij het verkrijgen en behouden van betaald werk.

Tot slot wordt er € 0,7 miljoen beschikbaar gesteld voor projecten waarbij per regio in beeld wordt gebracht wat o.a. de ggz vraag is, en sturing op de wachttijden in de ggz; het doel is inzicht en rapportering in de wachttijden binnen de ggz en het bevorderen van de samenwerking tussen partijen op zowel landelijk en regionaal niveau.

Op artikel 1 Volksgezondheid is voor de periode 2021-2027 in totaal € 116 miljoen beschikbaar bij ZonMw voor het programma Grip op Onbegrip. Het doel van het actieprogramma is het versterken van een lerende omgeving en verbetercyclus in de regio ten behoeve van een persoonsgerichte aanpak voor mensen met onbegrepen gedrag. De focus van het Actieprogramma Grip op Onbegrip is sterke netwerken voor mensen die de grip op hun leven kwijt zijn.

Tabel 24 Aantal patiënten curatieve ggz1
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

GGZ: aantal patienten curatieve ggz

1.040.626

1.099.134

1.142.669

1.173.104

1.209.623

1.214.462

1.192.949

1.411.841

1

Tabel 25 Aantal wachtplekken ggz buiten Treeknorm12
 

2022

2023

2024

Aantal wachtplekken

44.179

50.904

62.598

1

De Treeknorm is de maximum aanvaardbare wachttijd; 4 weken voor een eerste intakegesprek en 10 weken voor begin van de behandeling.

2

Eerstelijns zorg

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 17,7 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de eerstelijns zorg

VWS stelt € 8 miljoen beschikbaar voor het versterken van de samenwerking en organisatie binnen en tussen beroepen in de eerstelijn, alsook de doorontwikkeling van digitale zelfzorgmiddelen. Dit betreffen transformatiemiddelen die beschikbaar zijn gesteld vanuit het Integraal Zorgakkoord. Voor gegevensuitwisseling en dataverzameling in de paramedie is in 2026 € 2,4 miljoen beschikbaar. Tot slot is voor het vervolg van het onderzoeksprogramma dementie € 3 miljoen beschikbaar.

In het kader van het IZA is een groot aantal onderzoeksprogramma’s bij ZonMw gestart op het gebied van de eerstelijnszorg, waarvoor de middelen reeds op artikel 1 Volksgezondheid staan. Dit betreft de volgende programma’s:

  • een onderzoeksprogramma voor onderzoek en kwaliteit in het eerstelijnsverblijf, geriatrische revalidatiezorg en gezondheidszorg voor specifieke patiëntgroepen (meerjarig in totaal € 15 miljoen);

  • een kennisprogramma voor academische werkplaatsen in de huisartsenzorg (meerjarig € 18,9 miljoen);

  • een programma voor het opleiden van klinische onderzoekers huisartsengeneeskunde, ouderengeneeskunde en arts verstandelijk gehandicapten (€ 9,2 miljoen meerjarig);

  • een programma voor kennis en kwaliteit in de paramedische zorg (€ 10 miljoen meerjarig);

  • een programma voor academische werkplaatsen in de wijkverpleging (€ 6 miljoen);

  • kwaliteitsverbetering in de wijkverpleging (€ 63 miljoen meerjarig), dit valt uiteen in meerdere sub-programma’s.

Lichaamsmateriaal

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 23,4 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies ten behoeve van de beschikbaarheid, veiligheid en kwaliteit van lichaamsmaterialen. Aan de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) wordt in 2026 een subsidie verstrekt van € 17 miljoen voor het uitvoeren van wettelijke taken als orgaancentrum, het ondersteunen van ziekenhuizen bij de donatiezorg en het informeren van de bevolking over orgaandonatie. Hiernaast ontvangen 26 ziekenhuizen met een functie binnen de orgaanketen, een subsidie van in totaal € 5,6 miljoen op grond van de subsidieregeling donatie in ziekenhuizen. Doel van de subsidieregeling is het stimuleren van orgaan- en weefseldonatie in ziekenhuizen.

Medische producten

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 113,1 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van subsidies medische producten.

Om de beschikbaarheid van geneesmiddelen te verbeteren wordt er eind 2025 een extra impuls gegeven aan de voorraadopbouw van kritieke geneesmiddelen bij de volgesorteerde farmaceutische groothandels. Met deze voorraad worden (korte) leveringsonderbrekingen van kritieke geneesmiddelen opgevangen. Voor 2026 is er € 35,2 miljoen beschikbaar.

In 2026 is een bedrag van € 41,0 miljoen beschikbaar voor het landelijke programma Medicatieoverdracht. De beschikbare middelen zijn bedoeld voor de landelijke coördinatie door Nictiz, de ondersteuning van de sectoren, de Kickstart Medicatieoverdacht, de aanvulling op de Kickstart voor de huisartsenposten, en verdere ICT-ontwikkeling. De implementatie van medicatieoverdracht zal uiteindelijk leiden tot de beschikbaarheid van actuele en volledige medicatieoverzichten en toedienlijsten voor zorgverleners en patiënten/cliënten. Verder is er in 2026 € 6,6 miljoen beschikbaar voor het programma Versnelling Informatie-uitwisseling Patiënt en Professioneel Farmacie (VIPP Farmacie). VIPP Farmacie heeft als doel de farmaceutische patiëntenzorg veiliger en efficiënter te maken en de positie van de patiënt te versterken.

Voor het monitoren van vraag en aanbod van essentiële geneesmiddelen wordt aan het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen in 2026 € 3,1 miljoen ter beschikking gesteld.

Bij de voorjaarsnota is middels amendement Bushoff € 0,8 miljoen in 2025 ter beschikking gesteld voor het behoud van het Geneesmiddelenbulletin in 2026. Met een kasschuif schuift conform de toelichting op het amendement het in 2025 ter beschikking gestelde bedrag naar 2026.

Tabel 26 Aantal gebruikers extramurale geneesmiddelen12
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Aantal gebruikers

11.471

11.389

11.570

11.568

11.134

11.199

11.604

11.800

11.848

1

Aantal gebruikers x1000

2

Opdrachten

Medisch-specialistische zorg

In 2026 is in totaal € 15,6 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van opdrachten ter bevordering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid in de medisch specialistische zorg.

Er is in 2026 € 8,6 miljoen beschikbaar voor het programma Weerbare zorg. Deze middelen worden ingezet voor vraagstukken die voor VWS en het zorgveld voortvloeien uit actuele en potentiële dossiers op het vlak van crisis, conflict en ontwrichting. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om de bestaande crises in Oekraïne en Gaza, maar ook om het voorbereid zijn op een dreigend conflict binnen de grenzen van de NAVO en de civiel militaire samenwerking die in zo’n situatie van de Nederlandse zorg zal worden gevraagd. Ook worden met deze middelen de Nationale zorgreserve gefinancierd, met als doel om in tijden van crisis, wanneer de zorgcontinuïteit in gevaar is, te kunnen voorzien in de tijdelijke inzet van zorgreservisten en op deze wijze het zorgpersoneel bij zorgaanbieders in nood te ontlasten en het afschalen van zorg zoveel mogelijk te beperken of te voorkomen. De beschikbare middelen worden geleidelijk afgebouwd.

Bovendien is er in 2026 € 2,5 miljoen beschikbaar voor het beoordelen van erkenningen van centra voor zeldzame aandoeningen, met als doel een netwerk van expertisecentra op te zetten. Dit borgt niet alleen kennis, expertise en de juiste zorg, maar ook zichtbaarheid waardoor de patiënt weet waar diegene terecht kan.

Er is in totaal € 2,0 miljoen beschikbaar ten behoeve van gegevensuitwisseling in de acute zorg. VWS stuurt op de implementatie van de spoedsamenvatting. De spoedsamenvatting heeft betrekking op het delen van kritieke gegevens van een patiënt aan een acute zorgverlener, zodat deze op korte termijn de juiste zorg kan verlenen.

Tot slot is er € 1,8 miljoen in 2026 beschikbaar voor communicatie- en monitoringswerkzaamheden in het kader van het Integraal Zorgakkoord.

Tabel 27 Ziekenhuisopnamen1
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Astma en COPD2

26,3

25,1

23,7

22,6

22,2

13,8

12,5

Diabetes3

6,3

6,1

6

5,5

5,3

4,7

4,5

Hartfalen4

16,8

16,4

16,1

15,4

16,2

14,3

14,8

1

Aantal opnamen per 10.000 personen van 15 jaar en ouder

2

3

4

Eerstelijnszorg

Naar aanleiding van het coalitieakkoord van Rutte IV zijn in de periode 2023-2026 middelen beschikbaar gesteld voor het versterken van de organisatiegraad in de basiszorg. Hiermee wordt ingezet op de (door)ontwikkeling van lokale en regionale organisaties die professionals in de basiszorg ontzorgen en ondersteunen in de samenwerking met andere partijen en domeinen. Deze beleidsinzet en investeringen moeten leiden tot meer en beter afgestemde zorg voor kwetsbare patiëntengroepen, meer werkplezier voor professionals, een betere benutting van personele capaciteit en budgetten en meer innovatiekracht. De versterking van de basiszorg ondersteunt de afspraken in het IZA en het programma WOZO. Op artikel 1 Volksgezondheid is € 115,7 miljoen beschikbaar voor het ZonMw programma professionalisering VSV’s en voor het ZonMw programma (door)Ontwikkeling van lokale en regionale organisatievormen.

Medische Producten

VWS stelt in 2026 € 6,1 miljoen beschikbaar voor het verstrekken van opdrachten medische producten. Er wordt € 2,5 miljoen ingezet voor het verbeteren van de organisatiegraad in de farmaceutische zorg. Daarnaast is er € 1,5 miljoen beschikbaar voor het verbeteren van pakketbeheer en € 1,1 miljoen voor opschaalbare productie van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Bijdrage aan agentschappen

aCBG

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 6,3 miljoen beschikbaar voor een bijdrage aan het aCBG. Dit betreft voor € 3,5 miljoen middelen voor het programma Werk aan Uitvoering (WaU). Via dit programma wordt gewerkt aan de overheidsdoelstellingen om betrouwbaar, dienstbaar, dichtbij en rechtvaardig te zijn. Onderdeel hiervan is de verbetering van informatiesystemen bij het aCBG die onder andere de beoordeling en het beheer van medicijndossiers ondersteunen.

CIBG

Het ministerie van VWS stelt in 2026 € 19,6 miljoen beschikbaar voor een bijdrage voor diverse aan het CIBG opgedragen taken. Het gaat bijvoorbeeld om het uitvoeren van taken voor het Donorregister (€ 4,2 miljoen), de Wgp (€ 1,9 miljoen), het GVS (€ 1,6 miljoen), en ook het verlenen van vergunningen, ontheffingen, notificaties en exportverklaringen (€ 3,0 miljoen).

3. Ondersteuning van het zorgstelsel

Tabel 28 Aantal onverzekerden1
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Aantal onverzekerden

24.269

22.960

17.424

24.205

24.870

20.260

23.876

25.024

28.584

21.945

1

Subsidies

Subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden

Zorgaanbieders kunnen de medisch noodzakelijke zorg die zij aan onverzekerden hebben verleend declareren bij het CAK indien de kosten daarvan niet of niet volledig verhaalbaar blijken op de patiënt. De uitgaven in het kader van deze regeling worden voor 2026 geraamd op € 116,4 miljoen. Dit bedrag is inclusief € 9,0 miljoen voor de onder deze regeling gedeclareerde zorgkosten voor ontheemden uit Oekraïne. De uitvoeringskosten van deze regeling zijn opgenomen op artikel 4 Zorgbreed beleid. De uitgaven zijn de laatste jaren gestegen door met name de algehele stijging van de zorgkosten, meer bekendheid van de regeling en een toegenomen aantal onverzekerden. De verwachte kostenontwikkeling blijft altijd een mate van onzekerheid houden. Vanaf 2027 geldt er een taakstelling van € 40 miljoen. Voor de invulling van deze taakstelling wordt er gewerkt aan maatregelen gericht op het verminderen van onverzekerdheid en aan een nieuwe (doelmatigere) regeling voor kosten van zorg aan onverzekerden en onverzekerbare vreemdelingen. Dat betekent dat de subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg (SOV) en de regeling onverzekerbare vreemdelingen (OVV) worden geharmoniseerd in één regeling.

Subsidieregeling Veelbelovende Zorg Sneller bij de Patiënt

Het Zorginstituut voert de subsidieregeling Veelbelovende Zorg uit in samenwerking met ZonMw. Het doel van de subsidieregeling is het versnellen van de toegang van de patiënt tot potentieel veelbelovende zorg doordat veelbelovende zorg al in een vroeg stadium (tijdens het onderzoek) beschikbaar komt voor patiënten. Voor deze regeling is in totaal in 2026 een bedrag van € 29,6 miljoen beschikbaar. De regeling stopt per 1 januari 2026. De betalingsverplichtingen, voortvloeiend uit reeds verleende subsidies, lopen door tot en met 2033.

Bekostiging

Regeling financiering zorg aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen

Zorgaanbieders kunnen een bijdrage vragen aan het CAK als zij medisch noodzakelijke zorg hebben verleend aan illegalen en andere onverzekerbare vreemdelingen en de kosten daarvan niet of niet volledig verhaalbaar blijken op de patiënt. Zorgaanbieders kunnen in aanmerking komen voor compensatie uit collectieve middelen onder in de wet (Zvw, art. 122a) gestelde voorwaarden. In 2026 is € 65,3 miljoen beschikbaar voor deze regeling. De uitvoeringskosten van deze regeling zijn opgenomen op artikel 4 Zorgbreed beleid. De uitgaven zijn tot 2025 gestegen door met name de algehele stijging van de zorgkosten, meer bekendheid van de regeling en vermoedelijk een toegenomen aantal onverzekerbare vreemdelingen. De uitgaven lijken zich nu te stabiliseren. De verwachte kostenontwikkeling blijft altijd een mate van onzekerheid houden.

Inkomensoverdrachten Overgangsrecht FLO/VUT-ouderenregeling

Bij de afschaffing van de regelingen rond Functioneel Leeftijdsontslag/ Vervoegde Uittreding (FLO/VUT) zijn afspraken gemaakt over de vergoeding van het overgangsrecht ouderenregelingen voor de verschillende ambulancediensten. Hiermee werd de continuïteit van ambulancezorg gegarandeerd en om zo een ongelijk speelveld tussen de verschillende soorten ambulancediensten (publiek, B3 en particulier) te voorkomen. De kosten van het overgangsrecht zijn in de tarieven voor de ambulancediensten verwerkt. Met de ambulancediensten is een overeenkomst gesloten, waarin is geregeld dat een groot deel van de kosten bij VWS gedeclareerd kan worden. Om verschillen in de tariefstelling ten gevolge van de ouderenregelingen te voorkomen, is ervoor gekozen de betalingen van alle drie deze regelingen via de begroting van VWS te laten verlopen. In 2026 is hiervoor een bedrag van € 26,8 miljoen beschikbaar.

Opdrachten

Uitvoering zorgverzekeringsstelsel

Voor opdrachten in het kader van de uitvoering van het zorgverzekeringsstelsel is € 10,9 miljoen beschikbaar gesteld in 2026. Het grootste deels hiervan (€ 10,0 miljoen) is beschikbaar vanuit het onderhandelingsakkoord van het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA) voor arbitrage. Dit is bestemd voor arbitrage, stimulering van praktische samenwerking tussen domeinen, sectoren en bestuurslagen en procesverbetering, zoals domein overstijgend indiceren.

Passende Zorg

In 2026 wordt € 7,0 miljoen beschikbaar gesteld voor het verstrekken van opdrachten, subsidies en bijdrages aan het Zorginstituut en ZonMw ten behoeve van passende zorg. Doel hiervan is het bereiken van zoveel mogelijk effectieve en kwalitatief hoogwaardige zorg voor de patiënt of cliënt.

Passende zorg is de norm. Dat betekent allereerst dat zorg aantoonbaar effectief is en meerwaarde heeft voor de patiënt, met daarnaast een doelmatige inzet van mensen, middelen en materialen. Passende zorg betekent meer. Het betekent ook dat zorg gericht is op gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven, dat de zorg samen met en rondom de patiënt tot stand komt en dat de zorg op de juiste plek geleverd wordt.

Deze middelen worden beschikbaar gesteld om opdrachten te verstrekken, subsidies te verlenen en bijdrages te leveren op het gebied van het:

  • het versterken van de overheid (o.a. Zorginstituut) om passende zorg te bereiken,

  • stimuleren van kennisontwikkeling over en inzicht in effectiviteit en kwaliteit van zorg, waaronder ook vraagstukken rondom de organisatie van zorg, en;

  • activeren van de zorgpraktijk en het vertalen en implementeren van bovenstaande kennis en inzichten naar de praktijk.

Bijdrage aan agentschappen

CJIB: onverzekerden en wanbetalers

Het kabinet vindt het ongewenst dat mensen zich aan de solidariteit van de Zorgverzekeringswet onttrekken door zich niet te verzekeren. Op grond van de Wet opsporing en verzekering onverzekerden zorgverzekering (Wet Ovoz; art. 9a Zvw e.v.) worden onverzekerde verzekeringsplichtigen actief opgespoord. Die opsporing vindt plaats door het CAK in samenwerking met de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Bij het niet nakomen van de verzekeringsplicht kan tot twee keer een bestuursrechtelijke boete worden opgelegd. Inning van de bestuurlijke boetes vindt plaats door het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB). De uitvoeringskosten van het CAK (opgenomen in artikel 4 Zorgbreed beleid), de SVB en het CJIB worden door VWS betaald. In 2026 is € 9,3 miljoen beschikbaar voor het CJIB.

Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

SVB: Onverzekerden

De SVB voert de basisadministratie volksverzekeringen uit. Eén van die volksverzekeringen betreft de verzekering voor de Wet langdurige zorg. Hieruit volgen onder andere ook het opsporen van vermeende niet-verzekerde verzekeringsplichtige personen (in samenwerking met het CAK) en het identificeren van Ten Onrechte Verzekerden (TOVER). In 2026 is € 8,3 miljoen beschikbaar voor het uitvoeren van deze taken.  

5. NRG Pallas

Leningen

Voor het PALLAS-nieuwbouwprogramma is € 390 miljoen aan vreemd vermogen beschikbaar gesteld in de vorm van rentedragende leningen. Het belangrijkste onderdeel van het PALLAS-nieuwbouwprogramma is de Pallas-reactor, waarmee radioactieve stoffen worden ontwikkeld voor diagnose en therapie.

Vermogensverschaffing/-onttrekking

Voor de totstandkoming van het Pallas-nieuwbouwprogramma wordt de komende jaren € 1,35 miljard eigen vermogen verschaft. Voor 2026 betreft dit € 149,2 miljoen.

Ontvangsten

Voor 2026 worden de totale ontvangsten op dit artikel geraamd op € 97,9 miljoen. De ontvangsten hebben hoofdzakelijk betrekking op afrekening van eerder verstrekte subsidievoorschotten en ontvangsten in het kader van de aanpak van zowel wanbetalers als onverzekerden.

Tabel 29 Financiële toegankelijkheid
 

2016

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Afzien van zorg vanwege de kosten1

16%

11%

8%

9%

7%

8%

8%

11%

8%

Wanbetalers zorgverzekering2

277.023

249.044

223.714

202.702

189.652

170.221

170.541

178.916

184.861

1

2

Licence