Het voortgezet onderwijs heeft de taak om voor kwalitatief goed onderwijs te zorgen. Het voortgezet onderwijs zorgt dat leerlingen in deze fase van de doorlopende leerlijn hun talenten maximaal kunnen ontplooien en vervolgonderwijs kunnen volgen dat het beste past bij hun talenten. Het bereidt hen voor op volwaardige deelname aan de samenleving en een bij hun talenten passende (toekomstige) positie op de arbeidsmarkt.

De Minister is verantwoordelijk voor een voortgezet onderwijsstelsel dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten en de ambities van individuele leerlingen en bij de behoeftes van de maatschappij.

Financieren: De Minister draagt verantwoordelijkheid voor de toegankelijkheid van het onderwijs. Dit borgt zij door aan de onderwijsinstellingen voor voortgezet onderwijs bekostiging te verstrekken en door middel van wet- en regelgeving.

Stimuleren: De Minister stimuleert specifieke beleidsonderwerpen door middel van het Bestuursakkoord VO-raad – OCW 2012–2015, door het beschikbaar stellen van aanvullende bekostiging en via wet- en regelgeving. Tevens maakt de Minister gebruik van de dialoog met scholen, ouders, leerlingen en belangenorganisaties. Namens de Minister ondersteunt het programma School aan Zet de scholen bij de realisatie van de met de sector overeengekomen (kwantitatieve en kwalitatieve) ambities.

Regisseren: De Minister is eveneens verantwoordelijk voor (het borgen van) de onderwijskwaliteit van scholen. Borging van de kwaliteit verloopt (primair) via het toezicht door de Inspectie van het Onderwijs. De normeisen van kwaliteit zijn vastgelegd in wet- en regelgeving.

Indicatoren voor het stelsel voortgezet onderwijs worden beschreven in Kerncijfers 2013.

In de memorie van toelichting bij de wetswijziging van de Wet op het Voortgezet Onderwijs is toegezegd dat OCW in het jaarverslag aandacht zou besteden aan het aantal stichtingen van scholen. Dit vooruitlopend op de evaluatie van de wetswijzigingen.

In 2013 is goedkeuring verleend aan de stichting van de volgende nieuwe scholen:

• 1. Een scholengemeenschap voor mavo, havo en vwo met als grondslag protestants-christelijk/rooms-katholiek/algemeen bijzonder in Deventer.

• 2. Een scholengemeenschap voor havo en vwo met als grondslag gereformeerd/algemeen bijzonder/vrije school in Hengelo (Ov.).

• 3. Een scholengemeenschap voor mavo, havo en vwo met als grondslag protestants-christelijk/rooms-katholiek/algemeen bijzonder in Hoorn.

• 4. Een school voor vwo met als grondslag protestants-christelijk/rooms-katholiek/algemeen bijzonder, toe te voegen aan de Pierre Bayle Academie voor mavo en havo in Geldermalsen.

• 5. Een school voor havo met als grondslag rooms-katholiek/algemeen bijzonder, toe te voegen aan het Tjalling Koopmans College voor mavo en vwo in Hardegarijp.

• 6. Een school voor vwo met als grondslag rooms-katholiek/algemeen bijzonder, toe te voegen aan het Tjalling Koopmans College voor mavo en havo in Harderwijk.

Met ingang van 1 augustus 2013 is de bekostiging gestart van een nieuwe school voor mavo en vwo «Tjalling Koopmans College» in Hardegarijp en een nieuwe school voor praktijkonderwijs met als grondslag openbaar in Almere. Het Tjalling Koopmans College is op basis van stichting goedgekeurd, de school in Almere is op basis van splitsing (van een bestaande school) goedgekeurd.

De evaluatie van de per 1 augustus 2008 gewijzigde wetgeving met betrekking tot de voorzieningenplanning voortgezet onderwijs heeft inmiddels plaatsgevonden. Het evaluatierapport en de beleidsreactie daarop zijn naar de Eerste en Tweede Kamer op 12 juli 2013 toegezonden.

In het beleidsverslag is de stand van zaken beschreven van een aantal belangrijke ontwikkelingen zoals het Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) en de Begrotingsafspraken 2014. Daarnaast is in dat verslag al ingegaan op meerdere beleidsonderwerpen, zoals excellente scholen en -leerlingen, het bestuursakkoord VO inclusief de «prestatiebox», eindtoetsen en aangescherpte examens. Hierna wordt extra stilgestaan bij de ontwikkelingen rondom het vmbo.

Vmbo

In mei 2013 zijn in concept zes beroepsgerichte examenprogramma's voor vmbo basis, kader en de gemengde leerweg vastgesteld. Tegelijkertijd is gewerkt aan een aanvullend zevende profiel. Deze profielen zullen op termijn de huidige beroepsgerichte afdelingsvakken vervangen. Vmbo-scholen en roc’s hebben de mogelijkheid gekregen om samen aanvragen in te dienen voor vakmanschap- en technologieroutes per schooljaar 2014–2015. De vernieuwing van de beroepsgerichte examenprogramma’s wordt voortvarend opgepakt door scholen en docenten.

Toelichting:

De realisatie van de uitgaven van het voortgezet onderwijs is circa € 361,3 miljoen hoger dan oorspronkelijk geraamd. Dit is met name veroorzaakt door de intensiveringen die zijn voortgevloeid uit het NOA en de Begrotingsafspraken. De realisatie van de ontvangsten is € 18,8 miljoen. hoger dan geraamd. De verschillen worden bij de toelichting op de instrumenten verduidelijkt.

Hoofdbekostiging

Bekostiging Voortgezet Onderwijs

Het voortgezet onderwijs kent een lumpsumbekostiging voor de reguliere uitgaven. De schoolbesturen ontvangen van de rijksoverheid een bedrag voor de personele en materiële kosten. Hiermee worden de schoolbesturen in staat gesteld om (onderwijs)personeel aan te stellen en overige arbeidsvoorwaarden te vervullen en te voorzien in de kosten van de materiële instandhouding van scholen. De lumpsumbekostiging is voornamelijk gebaseerd op het aantal leerlingen en de schoolsoort.

Voor leerlingen met een indicatie voor het leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) of praktijkonderwijs (pro) ontvangen scholen extra bekostiging bovenop de reguliere bekostiging. Het pro is een vorm van voortgezet onderwijs die leerlingen voorbereidt op de arbeidsmarkt en is bedoeld voor leerlingen die naar verwachting géén vmbo-diploma kunnen halen. In 2013 waren voor de leerlingen pro de volgende ondersteunings-middelen beschikbaar.

Lwoo is bedoeld voor leerlingen die extra begeleiding behoeven in één van de leerwegen van het vmbo, opdat ze wel hun vmbo-diploma halen. Voor de extra begeleiding waren in de 2013 de volgende ondersteuningsmiddelen beschikbaar:

In april 2013 is de hoofdlijnenbrief lwoo en pro naar de Tweede Kamer gestuurd. Met deze brief is de Tweede Kamer geïnformeerd over de toekomstige bekostiging van het lwoo en pro en de integratie in het passend onderwijs.

De verschillen in de realisatie van de uitgaven bekostiging voortgezet onderwijs ten opzichte van de raming zijn:

• • Een verhoging van de lumpsumvergoeding van de scholen met € 216,8 miljoen conform de Begrotingsafspraken (verbetering van de onderwijskwaliteit op korte termijn). Hiervan is € 7,2 miljoen overgeboekt naar Economische Zaken voor het aandeel groen onderwijs.

• • Een verhoging met € 65 miljoen in het kader van het Nationaal Onderwijsakkoord (NOA) voor behoud van de werkgelegenheid. Hiervan is € 2,2 miljoen overgeboekt naar Economische Zaken voor het aandeel groen onderwijs.

• • Een verhoging met € 48,5 miljoen, omdat er in dit jaar meer leerlingen in het voortgezet onderwijs waren dan in de oorspronkelijke raming.

• • Een verhoging met € 34,1 miljoen in verband met de uitdeling van de middelen voor de verbetering van het onderwijspersoneel convenant leerkracht (tranche 2013).

• • Een verhoging met € 11 miljoen in verband met de doorschuif vanuit 2012 van een deel van het gereserveerde bedrag in verband met de continuïteitsgarantie aan Amarantis. Vervolgens is hiervan € 2,7 miljoen naar 2014 doorgeschoven.

• • Een verhoging met € 9,8 miljoen in verband met de uitdeling van de loonbijstelling (werkgeverslasten tranche 2013).

• • Overige diverse mutaties (- € 2,3 miljoen).

Bekostiging Caribisch Nederland

Voor de komende periode is voor het onderwijs in Caribisch Nederland een eigen onderwijsagenda opgesteld. Jaarlijks wordt de voortgang van de acties uit de onderwijsagenda geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Daarnaast houdt de Inspectie van het Onderwijs toezicht op de kwaliteit van het onderwijs in Caribisch Nederland. De rapportages van haar bevindingen worden betrokken bij de evaluatie van de voortgang. De evaluatie onderwijsagenda 2012/2013 Caribisch Nederland is 29 november 2013 naar de Tweede Kamer gestuurd. De evaluatie richt zich vooral op het informeren over de voortgang van de onderwijsagenda. De stand van zaken is opgenomen en wat er nog moet gebeuren om de ambities te realiseren. Er wordt vastgehouden aan de ambitie om in 2016 de basiskwaliteit van het onderwijs op orde te hebben. Dit betekent dat er de komende jaren veel wordt gevraagd van schoolbestuurders, schoolleiders en leraren, alsmede een grote betrokkenheid van ouders en leerlingen.

Prestatiebox

Regeling Prestatiebox Voortgezet Onderwijs

Via de prestatiebox ontvangen scholen aanvullende middelen om de doelen uit het Bestuursakkoord VO-raad – OCW 2012–2015 te realiseren. Het verschil in realisatie ten opzichte van de raming bij de Regeling Prestatiebox Voortgezet Onderwijs heeft te maken met de overheveling van € 18 miljoen van de post «hoofdbekostiging» naar de post «prestatiebox». Dit in verband met het opnemen van de extra middelen voor professionalisering van schoolleiders in de Regeling Prestatiebox Voortgezet Onderwijs. Deze middelen stonden nog op de post «hoofdbekostiging».

Aanvullende bekostiging

Regeling aanvullende bekostiging maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs

De maatschappelijke stage is vanaf het schooljaar 2011–2012 onderdeel van de lumpsumbekostiging.

Tijdelijke regeling subsidiering experimenten leergang vmbo-mbo2 2008–2013, inclusief borgingscohort vmbo-mbo2

In het schooljaar 2008–2009 is het experiment vmbo-mbo2 (VM2) gestart. Het doel van dit experiment is om de overstap te vergemakkelijken van vmbo naar mbo voor een kwetsbare groep leerlingen uit de basisberoepsgerichte leerweg en daarmee voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Vanaf schooljaar 2010–2011 is het mogelijk om een borgingscohort te starten voor de reeds deelnemende VM2 scholen van het eerste en/of tweede cohort, die daadwerkelijk onderwijs voor de leergang VM2 verzorgen. In oktober 2013 is VM2 op basis van de jaarlijkse monitorrapportages geëvalueerd. De beleidsreactie en evaluatie zijn, voorzien van aanvullende omschrijvingen van verschillende VM2-trajecten, in oktober 2013 aan de Tweede Kamer gestuurd. Aandachtspunten uit VM2-trajecten zijn meegenomen in de vormgeving van de vakmanschapsroute en de technologieroute die per schooljaar 2014–2015 door samenwerkende vmbo-scholen en roc-instellingen op aanvraag gestart kan worden.

Regeling IGVO (Internationaal Georiënteerd Voortgezet Onderwijs)

De beleidsregel IGVO geeft aan op welke wijze scholen een aanvraag kunnen doen voor erkenning en bekostiging van een opleiding voor internationaal georiënteerd voortgezet onderwijs, hoe dat onderwijs moet worden ingericht en op welke wijze de Minister dit onderwijs bekostigt. De financiële middelen bij deze regeling betreffen de toeslag die scholen per leerling per jaar ontvangen. Daarnaast worden leerlingen IGVO bekostigd als havo- en vwo leerlingen conform het bekostigingsbesluit Wet Voortgezet Onderwijs.

Regeling leerplusarrangement VO, nieuwkomers VO en eerste opvang vreemdelingen

Regeling regionaal zorgbudget, subsidie regionale verwijzingscommissies voortgezet onderwijs 2006 en reboundvoorzieningen

Samenwerkingsverbanden VO (swv’s) ontvangen een regionaal zorgbudget voor niet-geïndiceerde leerlingen die toch extra ondersteuning nodig hebben. Daarnaast ontvangen de swv’s reboundmiddelen bestemd voor de tijdelijke herplaatsing van leerlingen. Zoals eerder aangegeven is in april 2013 de hoofdlijnenbrief lwoo en pro naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin zijn ook de regionale verwijzingscommissies opgenomen.

Regeling visueel gehandicapten

Scholen krijgen op aanvraag aanvullende bekostiging voor leerlingen die als direct gevolg van een visuele handicap aanvullende begeleiding nodig hebben om het onderwijs aan de school te volgen.

Regeling bekostiging kenniscentra voor leerwerktrajecten vmbo

Subsidies

Opdrachten

Voor diverse ad hoc projecten is extra personeel of expertise aangewend. Verder vallen onder deze post middelen voor diverse beleidsgerichte activiteiten en onderzoeken.

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Uitvoering Onderwijs

De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van OCW en levert producten en diensten op het terrein van bekostiging van instellingen, financiering van studenten en informatievoorziening. Het betreft het aandeel in de uitvoeringskosten van DUO voor dit begrotingsartikel. Het budget voor de Dienst Uitvoering Onderwijs is in 2013 per saldo met € 3,9 miljoen verhoogd door diverse overboekingen.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

ZBO: College voor Examens

SLOA: Onderwijs ondersteunende instellingen primair-, voortgezet- en beroepsonderwijs en volwasseneneducatie (inclusief examens)

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

European Centre for Modern Languages (ECML) te Graz

Het European Centre for Modern Languages (ECML) is een mede door Nederland opgericht Europees expertisecentrum voor het talenonderwijs. Nederlandse sleutelfiguren op het vlak van talenonderwijs maken in workshops van dit centrum kennis met de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied en verspreiden die kennis nationaal.

PISA

Ontvangsten

Het ontvangstenbudget wordt met € 18,8 miljoen verhoogd als gevolg van onder meer het terugvorderen van middelen naar aanleiding van de controle op aanvragen in het kader van de regeling binnenmilieu en energiezuinigheid.