Verstrekte garanties (bedragen x € 1.000)

Uitgaven en ontvangsten garanties (bedragen x € 1.000)

Toelichting per risicoregeling

Garanties groter dan € 5 miljoen worden toegelicht, mits deze niet vallen onder de algemene faciliteit voor het schatkistbankieren.

4. Terrorismeschade

De Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) is in 2003 opgericht, nadat herverzekeraars en verzekeraars terrorismerisico’s niet meer wilden (her)verzekeren. Binnen de NHT leveren verzekeraars, herverzekeraars en de staat gezamenlijk een dekkingscapaciteit van € 1 miljard per jaar. De staat heeft een garantie afgegeven voor de laatste € 50 miljoen van deze dekkingscapaciteit. De staat en de NHT zijn overeengekomen om de participatie van de staat na 2018 te beëindigen.

5. WAKO (Wet Aansprakelijkheid KernOngevallen)

De WAKO regelt de aansprakelijkheid van exploitanten van nucleaire installaties voor kernongevallen. De exploitant is verantwoordelijk voor schade bij kernongevallen. De exploitant is verplicht deze aansprakelijkheid te verzekeren tot een maximumbedrag van € 1,2 miljard. Voor de staatsgarantie betaalt de exploitant jaarlijks een vergoeding aan de Nederlandse staat.

Het doel van deze risicoregeling is tweeledig: enerzijds schadeloosstelling van slachtoffers indien zich een ernstig kernongeval in Nederland voordoet en anderzijds het internaliseren van kosten die met het gebruik van kernenergie samenhangen. De staat staat voor 7 installaties garant tot een bedrag van € 2,3 miljard respectievelijk € 1,5 miljard per ongeval. Het totaalrisico voor deze installaties bedraagt ultimo 2015 € 9,8 miljard.

9. Garantie DNB-winstafdracht

Een deel van de winst die DNB maakt vloeit, via een vooraf bepaalde verdeelsleutel, in de staatskas. De winsten die worden gemaakt met crisisgerelateerde transacties vallen ook onder de winstuitkering. DNB heeft hierdoor tijdelijk grotere risico’s op haar balans staan. Het Ministerie van Financiën heeft in 2013 besloten om een garantie af te geven voor de toegenomen risico’s op de balans van DNB. DNB betaalt hiervoor geen premie. Als gevolg van de door de staat afgegeven garantie heeft DNB ook de crisisgerelateerde winst afgedragen aan het Ministerie van Financiën.

11. Garantie SNS Propertize

Bij de nationalisatie van SNS REAAL is aangekondigd dat Propertize (voorheen: «Property Finance») wordt afgesplitst van SNS REAAL en in een vastgoedbeheerorganisatie wordt ondergebracht. Eind 2013 is deze afsplitsing gerealiseerd. Op 16 oktober 2015 heeft de Minister van Financiën aangegeven het voornemen te hebben een verkoopproces voor Propertize te starten, met als doel Propertize onderhands te verkopen. Eén van de voorwaarden die de Minister heeft gesteld is dat het risico op de door de staat afgegeven garantie op de financiering van Propertize afneemt of gelijk blijft aan het huidige risico voor de staat. De financiering met staatsgarantie had begin 2015 een omvang van € 3,6 miljard en heeft ultimo 2015 een omvang van € 2,6 miljard.

12. Garanties en vrijwaringen staatsdeelnemingen

15. EFSF, 16. EFSM en 17. ESM

In 2010 is besloten tot de oprichting van de Europese noodmechanismen EFSM en EFSF en tot de oprichting van een permanent noodmechanisme: ESM. Deze noodmechanismen zijn opgericht naar aanleiding van de onrust op de Europese kapitaalmarkten die de financiële stabiliteit in het eurogebied bedreigde. De noodmechanismen kunnen onder strikte beleidscondities steun verstrekken aan landen in nood. Op dit moment staat Nederland voor € 49,6 miljard garant voor het EFSF, voor € 2,8 miljard garant voor het EFSM en voor € 35,4 miljard garant voor het ESM. De noodfondsen ontvangen rentevergoedingen voor de verstrekte leningen. Naar aanleiding van een verandering in het Nederlandse aandeel in de EU-begroting is de bestaande garantieverplichting voor het EFSM dit jaar met € 39 miljoen naar boven bijgesteld.

18. EIB-kredietverlening in ACP (Africa, Caribbean and Pacific) en OCT (Overseas Countries and Territories)

De Europese InvesteringsBank (EIB) verricht activiteiten in landen in de regio Sub-Sahara in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACP-landen), alsmede Europese overzeese gebieden (OCT-landen). De projecten richten zich op de economische ontwikkeling van deze landen via de ontwikkeling van de private sector en de financiële sector, investeringen in infrastructuur en het verbeteren van het ondernemingsklimaat. Een deel van deze activiteiten wordt bekostigd met een revolverend fonds dat gefinancierd wordt door het European Development Fund (EDF). De EIB financiert daarnaast ook met eigen middelen. De lidstaten hebben vanwege het politieke risico een garantie afgegeven op de financiering door de EIB met de eigen middelen. Vanwege schommelingen in het garantieplafond is de garantie in 2015 licht verlaagd.

19. Kredieten EU-betalingsbalanssteun

De Europese betalingsbalansfaciliteit is bedoeld voor niet-eurolanden met feitelijke of ernstig dreigende moeilijkheden met betrekking tot de lopende rekening van de betalingsbalans of het kapitaalverkeer. De EU draagt bij aan de stabiliteit door het verstrekken van leningen via de betalingsbalansfaciliteit. Alleen lidstaten die de euro (nog) niet hebben ingevoerd kunnen aanspraak maken op de betalingsbalansfaciliteit. Om de financiële ondersteuning te kunnen financieren is de Europese Commissie gemachtigd om namens de EU geld aan te trekken op de kapitaalmarkten. Deze leningen worden gegarandeerd door de EU-lidstaten via de EU-begroting. Uit de betalingsbalansfaciliteit kan voor een maximum van € 50 miljard aan leningen worden verstrekt. Het Nederlandse aandeel in deze garantie is circa € 2,3 miljard. Naar aanleiding van een verandering in het Nederlandse aandeel in de EU-begroting is de bestaande garantieverplichting voor EU-betalingsbalanssteun dit jaar met € 32,5 miljoen naar boven bijgesteld.

20. en 21. Wereldbank Groep

De Multilateral Investment Guarantee Agency (MIGA) is een onderdeel van de Wereldbank Groep. Deze organisatie ondersteunt de private sector bij het verzekeren van buitenlandse investeringen. De activiteiten van MIGA worden gefinancierd door aandelenkapitaal (paid-in), en de rest wordt verstrekt in de vorm van garanties (callable capital).

Een ander onderdeel van de Wereldbank Groep is de International Bank for Reconstruction and Development (IBRD). De IBRD functioneert als een soort coöperatieve bank, waarvan lidstaten aandeelhouder zijn. Op basis van ingelegd aandeelkapitaal en garanties, leent de IBRD op de kapitaalmarkt en worden leningen verstrekt aan landen met een gemiddeld inkomen. De staat heeft de garantie aan de Wereldbank in 2015 met € 448 miljoen verhoogd.

22. European Bank for Reconstruction and Development EBRD11

De EBRD is opgericht om landen in Midden- en Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie bij te staan in hun transitie naar democratie en een markteconomie. Inmiddels is het operatiegebied uitgebreid met een aantal Centraal-Aziatische landen en enkele Noord-Afrikaanse landen. De EBRD wordt gefinancierd met eigen vermogen, waarvan zo’n 20% is ingelegd door de lidstaten. De rest wordt verstrekt in de vorm van garanties.

23. EIB

De EIB heeft als taak om met een beroep op de kapitaalmarkten en haar eigen middelen bij te dragen aan een evenwichtige en ongestoorde ontwikkeling van de interne markt die in het belang van de EU is. De lidstaten hebben zowel kapitaal als garanties verstrekt aan de EIB. Hierdoor is de EIB in staat kapitaal op te halen, waarmee de EIB investeert in de publieke en private sector.

24. DNB – deelneming in kapitaal IMF

De staat heeft een garantie aan DNB verstrekt om het risico te dekken indien het IMF in gebreke blijft. De garantieverstrekking is daarmee dus in feite een nationale aangelegenheid. Deze garantie is opgenomen op de begroting van het Ministerie van Financiën, maar wordt alleen ingeroepen als het IMF niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en een beroep doet op middelen van DNB. In 2015 is de waarde van de garantie met € 2,3 miljard toegenomen vanwege wisselkoerseffecten.

25. AIIB (Asian Infrastructure Investment Bank)

In 2015 is besloten om toe te treden tot de nieuw op te richten AIIB, welke ondertussen operationeel is. Op basis van een door de oprichtende aandeelhouders bepaalde verdeelsleutel heeft Nederland een aandeel toegewezen gekregen en zich hierop ingeschreven. Dit aandeel bestaat uit een gedeelte ingelegd (paid-in) kapitaal en een gedeelte garantiekapitaal. Deze verplichting betreft het garantiekapitaal.

26. Regeling Investeringsverzekering

De staat kan jaarlijks voor maximaal € 454 miljoen aan verplichtingen aangaan voor nieuwe investeringsverzekeringen. Via deze verzekeringen kunnen Nederlandse bedrijven die langdurig investeren in het buitenland zich verzekeren tegen het politieke risico dat zij kunnen lopen in het buitenland. In 2015 zijn er geen garanties afgegeven. Daarnaast is er € 10,2 miljoen aan garanties vervallen.

27. MIGA-herverzekering

De post MIGA-herverzekering betreft de herverzekering van investeringsverzekeringen die zijn afgesloten door Nederlandse exporteurs onder de MIGA-faciliteit van de Wereldbank. Om de herverzekeringscapaciteit af te bakenen is er een garantieplafond van € 453,8 miljoen ingesteld. In 2015 zijn er geen garanties onder de MIGA afgegeven of komen te vervallen.

28. Exportkredietverzekering

De staat biedt exporteurs de mogelijkheid om betalingsrisico’s verbonden aan het handels- en dienstenverkeer met het buitenland te verzekeren. Het productenassortiment van de EKV(ExportKredietVerzekering)-faciliteit omvat momenteel onder andere de kapitaalgoederenverzekering, de verekering voor uitvoering van werken («aannemerijverzekering»), de financieringsverzekering, de koersrisicoverzekering, de werkkapitaaldekking en de verzekering van garanties. In 2015 is er voor € 9,51 miljard aan verzekeringen afgegeven. Daarnaast is er € 7,16 miljard aan verzekeringen vervallen (waaronder € 95 miljoen uitgekeerde schade). Het bedrag aan vervallen verzekeringen ziet voor een groot deel op de wijziging van de administratie van het valutarisico. Door deze wijziging wordt aangesloten bij de systematiek van andere internationale garanties. Zie ook de toelichting bij beleidsartikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen.

Voor de totale exportkredietverzekeringenfaciliteit, waaronder de Regeling investeringsverzekeringen en de MIGA-herverzekeringsfaciliteit is in 2014 een begrotingsreserve opgericht. Ultimo 2015 bedroeg deze reserve ruim € 246 miljoen. Daarnaast valt de Seno-Gom(Stichting economische samenwerking Nederland Oost-Europa en Garantiefaciliteit opkomende markten)faciliteit onder de EKV. Deze faciliteit wordt afbeheerd en de middelen uit de bijbehorende begrotingsreserve vallen de komende jaren vrij. In 2015 is er € 14 miljoen van de Seno-Gomfaciliteit vrijgevallen.