Afgelopen jaar zijn verschillende stappen genomen om de onderwijskwaliteit in Caribisch Nederland te verbeteren. Ter versterking van de verdere ontwikkeling van de bestuurskracht van de scholen is bijvoorbeeld het besluit gepubliceerd waarmee de bepalingen over «goed onderwijs goed bestuur» in de onderwijswetgeving voor Caribisch Nederland in werking treden. Met de daarbij gehanteerde invoeringstermijn van één jaar (WPO BES) respectievelijk twee jaar (WVO BES) krijgen de scholen de gelegenheid om aan de nieuwe regels te voldoen.

De Onderwijsagenda voor Caribisch Nederland «Samenwerken aan kwaliteit» 2011–2016 is het afgelopen jaar geëvalueerd. Het onderwijs in Caribisch Nederland heeft de afgelopen vijf jaar een flinke verbeterslag gemaakt, alle betrokken partijen hebben hard gewerkt om alle leerlingen onderwijs van voldoende niveau te bieden. Deze inzet heeft ertoe geleid dat het merendeel van de instellingen het niveau basiskwaliteit heeft bereikt. Dat is een enorme vooruitgang ten opzichte van de situatie van voor de staatkundige transitie op 10 oktober 2010, waar alle betrokkenen heel erg trots op mogen zijn. Ook de omstandigheden waaronder de leerlingen onderwijs krijgen zijn ingrijpend verbeterd. Ondanks de grote vooruitgang die is geboekt, zijn nog niet alle ambities gerealiseerd. Uit de evaluatie blijkt dat de onderwijsagenda een goed sturingsinstrument was en dat met name de borging van de behaalde resultaten een belangrijk aandachtspunt is. Daarom is in goede samenwerking met de betrokkenen in Caribisch Nederland de tweede Onderwijsagenda «Samen werken aan de volgende stap» 2017–2020 tot stand gekomen. Hiervoor zijn in 2016 verschillende bijeenkomsten op de eilanden georganiseerd. Alle betrokkenen hebben daarbij een grote inzet getoond. De nieuwe onderwijsagenda is op 28 november tijdens de onderwijsconferentie op Sint Eustatius ondertekend.

Realisatie beleidsdoorlichtingen

In verband met het focusonderwerp kwaliteit beleidsdoorlichtingen van de Tweede Kamer wordt in onderstaande tabel ingegaan op de belangrijkste conclusies en ingezette beleidsacties naar aanleiding van de conclusies van de beleidsdoorlichtingen die in 2014, 2015 en 2016 zijn afgerond.

Toetsing kwaliteit beleidsdoorlichtingen

Onderstaande alinea gaat in op het focusonderwerp van de Vaste Kamercommissie OCW: toetsing kwaliteit van de beleidsdoorlichtingen, met name van de doorlichting «Prestaties leerlingen en studenten omhoog».

OCW heeft in 2014 en 2015 de beleidsdoelstellingen uit de beleidsagenda van 2012 doorgelicht. In een beleidsdoorlichting staat de effectiviteit van een specifiek beleidsonderdeel centraal. De beleidsdoorlichtingen zijn uitgevoerd door de ADR. De beleidsdoorlichtingen voldoen aan de kwaliteitseisen die de Regeling Periodiek Evaluatieonderzoek van Financiën (RPE, art.3.2) op het moment van uitvoering voorschreef. Bij de beleidsdoorlichtingen is gekozen voor een benadering vanuit de beleidsdoelstellingen uit de beleidsagenda (artikel-overschrijdend voor onderwijs) in plaats van op de artikelen uit de begroting. Op basis van onze ervaringen hebben we geleerd dat dit uitgangspunt de uitvoerbaarheid van de beleidsdoorlichting niet ten goede kwam, noch de leesbaarheid. Ook was de periode tussen de start van de beleidsdoelstellingen en de uitvoering van de beleidsdoorlichting soms te kort om de effecten van de beleidsdoelstellingen diepgaand te meten. Daarbij heeft onderwijs ook nog eens te maken met het gegeven dat effecten van een beleidsdoelstelling of onderwijsbeleid niet altijd te isoleren zijn.

Naast de beleidsdoorlichting heeft de OESO heeft het afgelopen jaar op ons verzoek gekeken naar de prestaties van het Nederlandse onderwijsstelsel als geheel (met uitzondering van het hoger onderwijs). Zo kon het Nederlandse onderwijsstelsel worden vergeleken met de onderwijsstelsels in andere landen. In haar review constateert de OESO dat het Nederlandse onderwijsstelsel er goed voor staat. Het Nederlandse onderwijs is volgens de meeste OESO-indicatoren sterk en steekt op veel gebieden boven het maaiveld uit.

Overzicht van Risicoregelingen

«De Indemniteitsregeling heeft tot doel een bijdrage te leveren aan het realiseren van tentoonstellingen van bijzonder belang of het tentoonstellen van bijzondere bruiklenen in Nederland door het beperken van de verzekeringskosten van musea. De garantstelling van het Rijk voor schade of verlies tot de eerste 30 procent van de verzekerde waarde (indemniteitsgarantie) van kunstwerken, verlaagt de verzekeringskosten van musea. Het risico is ook te verzekeren op de markt, maar de kosten zijn dan hoger, waardoor er minder budget voor tentoonstellingen overblijft. Daarnaast blijkt dat een indemniteitsgarantie ook als internationaal keurmerk fungeert: buitenlandse publieke en private eigenaren van museale objecten hechten aan de garantstelling vanuit het Rijk. Risicobeheersende maatregelen betreffen onder meer dat alleen erkende musea een aanvraag mogen doen op de indemniteitsregeling bij de Rijksdienst Cultureel Erfgoed die deze aanvraag, mede op de aanwezigheid van een risico-inventarisatie en -analyse, toetst.

Voor de Academische Ziekenhuizen is sinds 1991 de garantieregeling niet meer van kracht, met uitzondering van enkele op dat moment in gang gezette bouwprojecten. Sinds 1996 zijn geen garanties meer verstrekt. Deze leningen hebben gemiddeld een looptijd van 40 jaar. Expiratie van deze leningen zal omstreeks het jaar 2035 volledig hebben plaatsgevonden.

Het NRF verstrekt hypothecaire leningen aan monumenteigenaren van Rijksmonumenten om restauraties uit te voeren. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen laagrentende hypothecaire leningen uit het revolving fund en aanvullende financieringen om de gehele restauratie-opgave gefinancierd te krijgen. De achterborgovereenkomst NRF, en de garantie van het Ministerie van OCW, zien alleen toe op de aanvullende financiering. Door deze garantie kan het NRF financiering tegen een lagere rente aantrekken. Deze lagere rente wordt doorgerekend aan de monumenteigenaren zodat deze eigenaren gestimuleerd worden hun monument te restaureren.

Aangezien er een algemeen belang is (gebouwen van nationaal belang) waar een individu lasten van ervaart (hoge onderhoudskosten, beperkte mogelijkheden tot modernisering, dure oplossingen voor bijvoorbeeld energiebesparende maatregelen), wordt gebruik gemaakt van ondersteunende maatregelen. Door middel van deze regeling wordt cultureel erfgoed in stand gehouden en wordt tegelijkertijd minder gebruik gemaakt van de subsidie die het NRF ook uitbetaalt.

De achterborg kan in werking treden en tot daadwerkelijke kasverplichtingen komen, wanneer de eigenaren van Rijksmonumenten op grote schaal niet meer in staat zijn aan de rente- en aflossingsverplichtingen te voldoen en het eigen vermogen van het Nationaal Restauratiefonds is uitgeput. Dit eigen vermogen (voornamelijk vanuit Revolverende Fondsen) is momenteel beduidend hoger dan de uitstaande leningen onder de achterborg.

In verband met de afhandeling van het faillissement van de Islamitische Scholengemeenschap Ibn Ghaldoun in 2013, en de garantstelling die door het Ministerie van OCW wordt verleend voor schatkistbankieren, is een bedrag van € 184.338,07 betaald aan het Ministerie van Financiën voor het openstaande bedrag van de roodstandfaciliteit.