A: Algemene doelstelling

Het verlenen van excellente consulaire diensten aan Nederlanders in nood in het buitenland, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders in het buitenland. Daarnaast levert het kabinet een bijdrage aan een gereguleerd personenverkeer door de Nederlandse inbreng in het Europese visumbeleid en is, naast het opstellen van ambtsberichten, verantwoordelijk voor de visumverlening kort verblijf.

Het versterken van de Nederlandse cultuursector door internationale uitwisseling en presentatie; meer ruimte voor cultuur in een veilige, rechtvaardige en toekomstbestendige wereld en verbindingen leggen met economische diplomatie en andere prioriteiten van het buitenlands beleid, zoals het mensenrechtenbeleid.

Nederland heeft een internationaal toonaangevende positie als gastland van vele internationale organisaties en internationale hoven en tribunalen. Als gastland heeft Nederland de verantwoordelijkheid de in Nederland gevestigde instellingen te ondersteunen opdat deze onafhankelijk, veilig en efficiënt kunnen functioneren.

B: Rol en verantwoordelijkheid

De Minister is verantwoordelijk voor de volgende zaken:

Consulaire dienstverlening

Uitvoeren

• • Visumbeleid kort verblijf van het Koninkrijk der Nederlanden;

• • Afgifte van machtigingen voorlopig verblijf (MVV’s) op de posten;

• • Afname van inburgeringsexamens buitenland;

• • Orange Carpet-beleid, ter bevordering van het Nederlandse bedrijfsleven; Bijstand aan Nederlanders in nood in het buitenland;

• • Begeleiding van Nederlanders die in het buitenland gedetineerd zijn;

• • Uitbrengen van reisadviezen;

• • Crisisrespons;

• • Afgifte van Nederlandse reisdocumenten in het buitenland en van diplomatieke en dienstpaspoorten;

• • Afgifte van consulaire verklaringen en legalisaties;

• • Opstellen van Individuele ambtsberichten (IAB’s) en Algemene ambtsberichten (AAB’s) op verzoek van het Ministerie van Justitie en Veiligheid.

De norm voor de doorlooptijd van visumaanvragen (Schengen) bedraagt 15 dagen conform de EU Visumcode. Deze periode kan in bijzondere gevallen worden verlengd tot 60 dagen.

Het percentage visumaanvragen kort verblijf dat binnen 15 dagen werd afgehandeld in de periode van 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018 bedroeg 81%, tegen 87,6% in 2017. De streefwaarde is 85%. De percentages in voorgaande jaren waren 94,1% in 2014, 92,8% in 2015 en 89,9% in 2016.

NB: De doorlooptijd is het aantal dagen dat zit tussen het indienen van een ontvankelijke visumaanvraag tot aan het moment van bekendmaken of uitreiken van de beslissing op de aanvraag.

Regisseren

• • Europees visum- en migratiebeleid en Caraïbisch visumbeleid;

• • Bilaterale dimensie van visum- en migratiebeleid.

Nederlandse cultuur en publieksdiplomatie

De uitvoering van het Internationaal Cultuurbeleid (ICB) is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken, de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De inzet op het gebied van publieksdiplomatie valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken.

Stimuleren

• • Promotie van Nederlandse kunst en cultuur in het buitenland en identificatie van internationale kansen en ontwikkelingen voor de Nederlandse culturele sector en creatieve industrie;

• • Buitenlandse bezoekersprogramma’s;

• • Het inzetten van publieksdiplomatie door het postennetwerk en BZ om het beeld van Nederland in het buitenland te versterken en op een positief realistische manier uit te dragen.

Regisseren

• • Beleidsvorming en uitvoering van het Internationaal Cultuurbeleid;

• • Afstemming met culturele fondsen en ondersteunende instellingen over internationale activiteiten;

• • Ondersteuning van het buitenlandpolitieke- en economische beleid door publieksdiplomatie en cultuur in te zetten, bijvoorbeeld als instrument in de dialoog over mensenrechten.

Financieren

• • Van een sterke cultuursector die in kwaliteit groeit door internationale uitwisseling en duurzame samenwerking en die in het buitenland wordt gezien en gewaardeerd;

• • Meer ruimte voor een bijdrage van cultuur aan een veilige, rechtvaardige en toekomstbestendige wereld;

• • Cultuur wordt effectief ingezet binnen de moderne diplomatie.

Aantrekkelijk vestigingsklimaat internationale organisaties

Stimuleren

• • Bijdragen aan vorming van nationaal beleid dat bijdraagt aan een goed vestigingsklimaat (voorwaardescheppend beleid).

• • Nauwe samenwerking met stakeholders op het gebied van vestigingsklimaat binnen overheid.

Financieren

• • Ondersteunen van de in Nederland gevestigde internationale organisaties zodat zij onafhankelijk, efficiënt en effectief kunnen opereren.

• • Incidentele ondersteuning van internationale organisaties bij vestiging in Nederland (huisvesting).

• • Incidentele ondersteuning van activiteiten die de zichtbaarheid van Nederland als gastland versterken.

Regisseren

• • Waarborgen van gecoördineerde beleidsinzet en communicatie richting internationale organisaties in Nederland.

• • Werving van internationale organisaties met economisch en/of politiek belang voor Nederland.

• • Toezicht houden op de uitvoering van zetelverdragen en afspraken met internationale organisaties.

C: Beleidsconclusies

Wereldwijd staat de consulaire dienst klaar om 24/7 diensten te leveren. Deze taak wordt met de grootste zorgvuldigheid uitgevoerd.

De klant staat centraal bij alle consulaire dienstverlening. Door de introductie van een klanttevredenheidsonderzoek heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken een goed beeld van hoe klanten de dienstverlening waarderen. Deze dienstverlening wordt hoog gewaardeerd door de klanten, ongeveer 85% van de respondenten beloont de dienstverlening van het Ministerie van Buitenlandse Zaken met een acht of hoger.

De aanwezigheid van de bijna 40 internationale organisaties en ongeveer 110 diplomatieke missies in Nederland (en daarnaast nog 74 elders gevestigde diplomatieke missies waarvan de ambassadeur in Nederland is geaccrediteerd) draagt bij aan het internationale politieke gewicht van Nederland, aan de versterking van onze bilaterale betrekkingen en de internationale rechtsorde en levert een niet onaanzienlijke bijdrage aan de Nederlandse economie.

In het kader van versterkte internationale rechtsorde en eerbiediging van mensenrechten wordt samen met het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) en de Carnegie Stichting gewerkt aan verbetering van het Vredespaleis door onderzoeken te verrichten, mede in verband met de aanwezigheid van asbest en door het nemen van beveiligingsmaatregelen.

Programma Ondersteuning Buitenland Beleid (POBB)

Het Programma Ondersteuning Buitenland Beleid (POBB) heeft in 2018 een positieve bijdrage geleverd door activiteiten te financieren die het Nederlandse buitenlandbeleid ondersteunen. Het betreft hierbij zowel een bijdrage aan lange termijn beleidsdoelstellingen als programma’s die inspelen op actuele ontwikkelingen in de wereld. In 2018 is er binnen het POBB extra aandacht uitgegaan naar het thema «rechtsstatelijkheid». Reden hiervoor is de committering van het kabinet om zowel bilateraal als multilateraal de kracht van de democratische rechtsstatelijkheid in Europa te versterken. Hiermee komt het kabinet tegemoet aan het AIV-advies van 26 januari 2018 «De wil van het volk?». Erosie van de democratische rechtsstaat in Europa». Projecten die binnen het rechtsstatelijkheids-programma zijn gefinancierd zijn kleinschalig en vraag gestuurd en versterken de rechtsstaat door het leveren van technische assistentie aan (lokale) overheden. Ook dragen ze bij aan het vergroten van de publieke bewustwording en het ondersteunen van (burger)initiatieven gericht op onderzoeks- en kwaliteitsjournalistiek. Het programma wordt in 2019 voortgezet.

Publieksdiplomatie

In 2018 leverde het faciliteren van uitwisseling en samenwerking tussen posten op regionaal niveau een positieve bijdrage aan het versterken van beleidsmatige inzet van publieksdiplomatie. Dankzij de nieuwe strategie voor het versterken van de reputatie van Nederland in het buitenland kunnen posten tevens het verhaal van Nederland eenduidig kracht bijzetten in de communicatie.

Tevens bewees de strategische inzet van bezoekersprogramma’s en persreizen rondom staats- en werkbezoeken van het Koninklijk Huis en bewindslieden te leiden tot goede aandacht in inter- en nationale media.

Internationaal Cultuurbeleid (ICB)

De voortgangsrapportage ICB die in 2018 aan de Tweede Kamer werd aangeboden, zag terug op het jaar 2017. Het algemene beeld dat hierin naar voren komt – en dat voor zover op dit moment valt in te schatten ook voor 2018 zal gelden – is dat internationale culturele samenwerking tot stand is gebracht met een groot aantal Nederlandse- en buitenlandse spelers, met ondersteuning van het postennetwerk (zie ook: Buitengaats). Uit de (illustratieve) casus in verschillende landen blijkt dat dit (mede) heeft bijgedragen aan een beeld van Nederland als een innovatief land met een vernieuwend aanbod van kunst en cultuur en een rijk cultureel erfgoed, en aan het versterken van onderling vertrouwen en de dialoog tussen Nederland en andere landen.

D: Budgettaire gevolgen van beleid

E: Toelichting op de financiële instrumenten

Verplichtingen

De verplichtingen zijn bij de eerste suppletoire begroting verhoogd met EUR 22,8 miljoen tot EUR 65 miljoen. Deze bijstelling was noodzakelijk om de nieuwe consulaire informatiesystemen voor modernisering van de consulaire diplomatie 2017–2020 te realiseren en om extra verplichtingen aan te gaan om te voldoen aan tijdige verwerking van het groter aantal visa aanvragen wereldwijd. Daarnaast is het Speciaal Tribunaal Libanon met drie jaar verlengd (2018–2020), waarvoor een nieuwe verplichting is aangegaan. Bij de tweede suppletoire begroting zijn de verplichtingen nogmaals verhoogd tot een bedrag van EUR 72 miljoen voor de reclame campagne Nederlanders op reis.

De gerealiseerde verplichtingen liggen EUR 9 miljoen lager dan verwacht, door een uitgestelde aanbesteding als gevolg van een bezwaarprocedure bij consulaire informatiesystemen, de achtergebleven uitgaven bij bezoeken hoogwaardigheidsbekleders en het uitstel van de bouw van het nieuwe laboratorium voor OPCW.

Uitgaven

Artikel 4.2

In de eerste suppletoire begroting en tweede suppletoire begroting is melding gemaakt van een toename van het budget met EUR 8,6 miljoen voor consulaire dienstverlening aan vreemdelingen. Enerzijds is dit het gevolg van de voortvarende modernisering en digitalisering van de consulaire dienstverlening en anderzijds het gevolg van de autonome groei van het aantal verstrekte visa.

Artikel 4.4

In 2018 heeft de Koning een staatsbezoek gebracht aan Luxemburg, Letland, Estland en Litouwen en het Verenigd Koninkrijk en hebben de presidenten van Singapore en Kaapverdië een staatsbezoek aan Nederland gebracht. De daadwerkelijke kosten voor staatsbezoeken, officiële bezoeken en werkbezoeken evenals ontvangsten zijn in 2018 lager uitgevallen dan in voorgaande jaren.

Artikel 4.5

De verhoogde uitgaven voor Nederland gastland in de tweede suppletoire begroting zijn niet gerealiseerd door de administratieve vertraging bij de OPCW waardoor de door Nederland toegezegde donatie van EUR 2,3 miljoen aan de OPCW voor de bouw van een nieuw laboratorium in Nederland nog niet in gang gezet is.

Ontvangsten

Artikel 4.10

Op basis van de trend in de eerste helft van 2018 zijn de consulaire ontvangsten voor paspoorten bij de tweede suppletoire begroting verhoogd en deze toename is bij de ontvangsten voor paspoorten en inburgering ook gerealiseerd.

Artikel 4.20

De uiteindelijke realisatie van de consulaire ontvangsten voor visa is hoger dan geraamd in de eerste suppletoire begroting en de tweede suppletoire begroting. Een deel van de hogere realisatie wordt veroorzaakt door de toename van visa aanvragen. Een ander deel van het verschil wordt o.a. veroorzaakt door opgetreden koersverschillen wereldwijd en door een achterstallige vergoeding van de IND voor consulaire dienstverlening bij het uitreiken van MVV’s op ambassades in 2016 en 2017.