Staat van Baten en lasten

Baten

Omzet moederdepartement

De bijdrage van het moederdepartement dient ter dekking van de taken onder de Wet Meteorologie en Seismologie. Daarnaast stelt het moederdepartement aanvullende middelen beschikbaar voor het uitvoeren van aanvullende maatwerk opdrachten.

Toelichting

• 1. De hogere baten zijn het gevolg van extra opdrachten DGWB (onderzoek extreme zeespiegelstijging € 0,1 miljoen en regionale verschillen in mondiale zeespiegelstijging € 0,02 miljoen) en DGRW (Verwachting extreme neerslag € 0,1 miljoen).

• 2. De lagere baten worden verklaard door vertraging op project kennis co-creatie.

• 3. Baten zijn hoger door BD+ (€ 6,1 miljoen), loon en prijsbijstelling (€ 1,0 miljoen) en space weather (€ 0,3 miljoen. Tegelijkertijd is de omzet voor aardobservatie € 6 miljoen lager dan begroot.

• 4. De realisatie van de nog uit te voeren werkzaamheden bestaat voor € 3,5 miljoen uit middelen op de balans gebruikt voor aardobservatie. De kosten zijn dit jaar hoger dan de opbrengsten, doordat voor 2017 begrote werkzaamheden in 2018 zijn uitgevoerd. Daarnaast is voor afronding project IT migratie € 0,9 miljoen aan de middelen op de balans toegevoegd. Het geld is al ontvangen, maar het project is nog niet afgerond

• 5. De hogere realisatie op overige opbrengsten zijn als gevolg aanvullende opdrachten voor RWS (€ 0,45 miljoen), Dienstverlening Calamiteit en Milieu (€ 0,1 miljoen) en aanvullende opdrachten voor ILT (€ 0,05 miljoen).

Omzet overige departementen

De omzet overige departementen heeft betrekking op van andere departementen (dan IenW) ontvangen vergoedingen voor opdrachten die door KNMI voor die andere departementen zijn uitgevoerd.

Toelichting

In 2018 heeft het KNMI voor € 0,8 miljoen aan hogere omzet ontvangen van verschillende overige departementen. Hieronder volgt een toelichting op de voornaamste verschillen:

• • De hogere baten bij RIVM komen voort uit het niet begrote project Evalueren en operationaliseren LOTOS/EUR (€ 22 duizend)

• • Met EZK is in 2018 overeenstemming gekomen over de opdracht in het kader van Space Weather (€ 0,37 miljoen) en IPCC (€ 0,1 miljoen). Daarnaast is een hogere opbrengst op EZ-seismologie gerealiseerd (€ 0,3 miljoen).

• • De baten Overig hebben betrekking op vier projecten (o.a. stresstest hitte € 6 duizend en beheer cabauw € 5 duizend).

Omzet derden

De omzet derden heeft betrekking op vergoedingen voor activiteiten die door het KNMI voor derden partijen, niet zijnde ministeries, zijn uitgevoerd.

Toelichting

In 2018 heeft het KNMI € 1,7 miljoen minder aan omzet gerealiseerd voor derden dan oorspronkelijk begroot. Dit is met name als gevolg van achterblijvende omzet op het product Samenstelling atmosfeer uit satellieten. Een aantal projecten van dit product zijn vertraagd, waardoor de baten nog niet zijn gerealiseerd. Daarnaast is er meer omzet op projecten met betrekking tot seismisch onderzoek.

Overige baten

Rentebaten

De rentebaten bestaan uit ontvangen rente over het saldo op de rekening courant.

Vrijval voorzieningen

De vrijval voorzieningen (€ 72 duizend) heeft betrekking op kosten voor een oud medewerker met een UWV uitkering. Op basis van de maandelijkse kosten en de nog resterende looptijd is de voorziening naar beneden bijgesteld.

Bijzondere baten

De bijzondere baten zijn het gevolg van positieve koersverschillen.

Lasten

Apparaatskosten

Personele kosten

Toelichting

De gemiddelde bezetting in 2018 bedraagt 372,6 fte, dit is 14,4 fte minder dan de rijksbegroting 2018. Het lager aantal fte’s wordt deels veroorzaakt door overgang van de facilitaire dienstverlening naar Rijkswaterstaat (6 fte). De afdeling is opgeheven en de medewerkers zijn deels overgegaan naar Rijkswaterstaat, deels elders binnen KNMI aan de slag gegaan en deels uitgestroomd. Daarnaast zijn er door taakstellingen 5 fte uitgestroomd. Ultimo 2018 zijn er 10 vacatures nog niet ingevuld waardoor het aantal fte tijdelijk lager is.

De personeelskosten zijn ondanks minder FTE toch hoger dan begroot (+€ 4,4 miljoen /14%), dit wordt verklaard door:

• • CAO loonstijgingen 2017/2018 (+ 3%)

• • Loonstijging a.g.v. jaarlijks beoordelingssystematiek 2016–2018 (+5%)

• • Gestegen sociale lasten 20106–2018 (+4,5%)

• • Meer inhuur (2%)

De stijging ten opzichte van 2017 wordt verklaard door cao (1,5%), loonstijging a.g.v. individuele beoordeling (1,5%), gestegen pensioenpremie (1%) en eenmalige lasten in loonsom (voorziening jubileum € 300 duizend en kosten inbesteding (€ 340 duizend).

Materiële kosten

Toelichting

De materiele kosten vallen per saldo € 1,5 miljoen lager uit dan oorspronkelijk begroot als gevolg hogere kosten voor uitbesteding (IT-migratie en Transformatie € 1,4 miljoen).

Afschrijvingskosten

De afschrijvingskosten zijn in 2018 hoger uitgevallen dan oorspronkelijk begroot als gevolg van het in gebruik nemen van de nieuwe neerslagradar Herwijnen (aanschafwaarde € 3 miljoen), wolkenhoogtemeters (€ 0,8 miljoen) en High Performance Computer (€ 3,6 miljoen). Daarnaast zijn software en immateriële vaste activa geactiveerd.

Overige lasten

Op basis van de rijksbegrotingsvoorschriften is de post Aardobservatie verplaatst van materiele kosten naar overige lasten.

• – Aardobservatie: EUMETSAT past jaarlijks haar (meerjaren)budgetten aan op basis van de nieuwste inzichten. Het KNMI past de begroting hier indien nodig op aan, maar verschillen blijven er altijd. Ten opzichte van de oorspronkelijke begroting zijn een aantal projecten van EUMETSAT zijn vertraagd, waardoor er in 2018 minder kosten zijn gemaakt (- € 2,6 miljoen).

• – Dotatie voorzieningen betreft de voorziening dubieuze debiteuren (€ 21 duizend).

• – Bijzondere lasten vanwege overdracht activa aan RWS (€ 58 duizend).

Saldo van baten en lasten

Het nog te verdelen resultaat over 2018, na aftrek van de VPB last, is € 21 duizend positief. Dit resultaat valt ten gunste van het eigen vermogen van het KNMI.

Balans

In afwijking op voorgaande jaren zijn «vooruitontvangen projecten» en «transitorische passiva» samengevoegd onder «overige schulden en overlopende passiva». De post crediteuren is uitgesplitst in crediteuren en schulden bij het Rijk. Ook de cijfers voor 2017 zijn op bovenstaande wijzigingen aangepast.

Voorzieningen

In 2015 is een wachtgeldvoorziening gevormd voor een wettelijke en juridische verplichting aan één voormalige medewerker. In 2018 is binnen de voorziening conform de gemaakte afspraken hierover een jaarlijkse onttrekking opgenomen. Tevens is er in 2018 op basis van de huidige maandelijkse kosten en de nog te verwachten kosten tot 2025 een vrijval geboekt van € 72 duizend.

Vorderingen en schulden

Toelichting

Debiteuren

De openstaande post debiteuren derden betreffen onder andere voorderingen op Eurocontrol (€ 0,8 miljoen) en ESA (€ 0,7 miljoen). Met de debiteur Climate Central zijn betalingsafspraken gemaakt. Een deel van de vordering (in totaal € 0,1 miljoen) is opgenomen in de voorziening debiteuren (€ 21 duizend), deze is in mindering gebracht op het saldo debiteuren.

Nog te ontvangen bedragen

De transitorische activa hebben betrekking op vooruitbetaalde kosten en nog te ontvangen derden

(€ 0,6 miljoen). Het saldo bestaat uit diverse vooruitbetaalde kosten voor o.a. contributies en onderhoudscontracten (€ 0,2 miljoen,) licenties voor de PTB (€ 0,1 miljoen), claim Tele2 (€ 0,1 miljoen) en NWO voor vergoeding subsidieprojecten (€ 0,2 miljoen). Er staat geen bedrag open bij overheidsinstanties.

Crediteuren en schulden bij het Rijk

Het saldo crediteuren bestaat voornamelijk uit de nog te betalen facturen Campus (€ 4,4 miljoen) en Tele2 (€ 0,3 miljoen).

Nog te betalen bedragen

De post nog te betalen bedragen aan het moederdepartement betreft vooruit ontvangen bedragen in het kader van IT-Migratie (€ 0,9 miljoen) en Aardobservatie (€ 1,8 miljoen). Beide betreffen bijdragen waarvoor de betreffende werkzaamheden nog uit te voeren zijn in 2019. Met betrekking tot de IT-Migratie wordt dit veroorzaakt door de aanlooptijd die benodigd is voor het starten van het project. Bij aardobservatie wisselen de uitgaven en inkomsten sterk van jaar tot jaar. Door lancering van een drie satellieten (Tropomi, Metop-C en Aeolus) is er in 2018 meer uitgegeven dan ontvangen. Het resterende bedrag wordt de komende jaren uitgegeven.

Nog te betalen overige departementen en agentschappen betreft met name een nog terug betaling van een gedeelte van een kortlopende lening bij het Ministerie van Financiën (€ 1,6 miljoen). Deze betaling zal in 2019 plaatsvinden.

De post nog te betalen overige derden betreft een stelpost voor een nog te ontvangen factuur van SCC Campus voor de geleverde dienstverlening in het vierde kwartaal en onderhoudskosten (€ 3 miljoen). Daarnaast vindt er met Eurocontrol een afrekening plaats met betrekking tot de prijs- en volumeverschillen in de gehanteerde tarieven voor de dienstverlening in het kader van luchtvaartmeteorologie voor de periode 2013 tot en met 2018 (€ 2 miljoen). Dit bedrag zal in de aankomende periode worden verrekend in de tarieven van de producten van het KNMI die geleverd worden aan Eurocontrol.

Daarnaast is op diverse subsidie projecten in totaal voor ruim € 4 miljoen aan vooruitontvangen bedragen geboekt. Dit betreffen onder andere projecten in het kader van EU-H2020 projecten (€ 1,7 miljoen), ESA (€ 1,2 miljoen) en Copernicus (€ 0,5 miljoen). Dit betreffen langlopende projecten waarbij de werkzaamheden in het volgende jaar doorlopen.

Ontwikkeling eigen vermogen

In de onderstaande tabel wordt de ontwikkeling van het eigen vermogen van het KNMI inzichtelijk gemaakt.

Het KNMI heeft in 2017 een toekomstplan opgesteld. Op basis van deze plannen ontwikkelt het KNMI zich naar een Instituut met een gezonde bedrijfsvoering met een adequate technische infrastructuur om te voorzien in een dienstverlening die aansluit op de ontwikkelingen in de samenleving. Onderdeel van de gemaakte afspraken hierover is het behoedzaam opbouwen van een eigen vermogen. Hiertoe heeft in 2018 vanuit het moederdepartement een vermogensmutatie plaatsgevonden (€ 0,3 miljoen). Het KNMI heeft daarnaast in 2018 een positief resultaat gerealiseerd van € 73 duizend. Dit resultaat is toegevoegd aan het eigen vermogen waarmee de stand eind december 2018 op € 0,3 miljoen is.

In de tabel hieronder is weergegeven hoe het eigen vermogen eind 2018 is opgebouwd.

Kasstroomoverzicht

Toelichting op het kasstroomoverzicht

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom wordt afgeleid uit (afgerond) het saldo van baten en lasten (+ € 21 duizend). Dit saldo is gecorrigeerd voor de afschrijvingskosten (+ € 2,8 miljoen), afname onderhanden projecten (+ € 72 duizend), afname kortlopende vorderingen (+ € 231 duizend), afname voorzieningen (– € 131 duizend) en de toename van de schulden (+ € 1,7 miljoen). De toename van de schulden wordt voornamelijk veroorzaakt door nog niet betaalde facturen Campus (€ 4,4 miljoen) en een daling van de vooruit ontvangen bedragen (– € 2,7 miljoen) als gevolg van Aardobservatie en IT migratie.

Investeringskasstroom

De investeringen in 2018 hebben betrekking op investeringen in het kader van het IT-Transformatieproject (€ 0,45 miljoen), vervangingsinvesteringen van wolkenhoogtemeters (€ 0,31 miljoen), aanschaf van audiovisuele middelen (€ 0,26 miljoen) en vervanging of nieuwe of onderhoud van seismische netwerken (€ 0,2 miljoen).

De desinvesteringen betreft het afwaarderen van investeringen in het Transformatieproject op basis van een impairment (€ 1,1 miljoen). Tijdens de impairment is bepaald wat de waarde van de ontwikkelde activa is. Omdat deze lager is dan de investering heeft er een afwaardering plaats gevonden.

Financieringskasstroom

In 2018 is er voor € 5,2 miljoen een beroep op de leenfaciliteit ter financiering van de investeringen in activa die in 2018 (€ 1,9 miljoen) en voor 2018 zijn gedaan (€ 3,3 miljoen). De uitgaven van voor 2018 zijn pas in 2018 geleend omdat de activa pas in 2018 in gebruik is genomen (Neerslagradar en Wolkenhoogtemeters). Conform de planning is er in 2018 € 0,9 miljoen afgelost op de lening.

Daarnaast is ten behoeve van het behoedzaam opbouwen van het eigen vermogen een directe vermogensmutatie gedaan vanuit het moederdepartement (€ 0,3 miljoen). Tussen eigenaar en opdrachtgever is afgesproken dat deze storting jaarlijks plaatsvindt tot het jaar 2023.

Doelmatigheidsindicatoren

Toelichting op de indicatoren

Kostprijs per product

De overhead is gestegen door een dotatie aan de voorziening vakantiedagen (€ 0,7 miljoen), kosten voor IT projecten (€ 0,4 miljoen) en gestegen uurtarieven op de geschreven uren op orders behorende bij overhead. De indirecte FTE’s zijn lager dan begroot door overgang Facilitaire dienstverlening naar RWS (6FTE) en door nog niet ingevulde vacatures bij ondersteunende afdelingen (3 fte).

Tarieven/uur

De tarieven zijn gestegen met bijna 9%. Oorzaken zijn een afname van de productieve uren (1%) door een lagere bezetting (fte) en een stijging van de kosten. De stijging van de kosten wordt veroorzaakt door gestegen salarissen (4%), gestegen pensioenpremies (1%) en hogere overheadkosten door enkele incidentele kostenposten.

FTE per 31 december (gemiddelde)

De afname van het aantal fte’s wordt deels veroorzaakt door overgang van de facilitaire dienstverlening naar Rijkswaterstaat (6 fte). De afdeling is opgeheven en de medewerkers zijn deels overgegaan naar Rijkswaterstaat, deels elders binnen KNMI aan de slag gegaan en deels uitgestroomd. Daarnaast zijn er door taakstellingen 5fte uitgestroomd. Ultimo 2018 zijn er 10 vacatures nog niet ingevuld waardoor het aantal fte tijdelijk lager is.

De indicatoren ten aanzien van algemene weers- en maritieme verwachtingen geven een indruk van de tijdigheid van de berichtgeving door het KNMI en de gemiddelde afwijking van verwachte waardes voor temperatuur en windsnelheid ten opzichte van de uiteindelijk waargenomen waardes.